;ناپايدار توسعه
ونشانه‌ها زمينه‌ها
(دوم بخش)توسعه و زيست محيط به سو ديگر از نگاهي
:اشاره
غيرواقعي رشد پي در كه خوانديم نوشتار اين بخش نخستين در
ناگوار پيامدهاي بروز طبيعي منابع بي‌رويه مصرف از ناشي
را كمي رشد هر كه كرد متقاعد را بشر سرانجام بسيار ،
واقعي و پايدار شرطي به توسعه.ناميد توسعه نمي‌توان
.باشد زمين طبيعي هنجارهاي با متوازن كه بود خواهد
از ديگر جنبه‌هايي به دارد اشاره نوشتار اين بخش واپسين
به ناپايدار ، توسعه از ديگر مثال‌هايي نيز و مقوله اين
.كشاورزي بخش در ويژه
تخريب موجب نيز شيميايي كودهاي بي‌رويه مصرف سم ، همانند
هر كشت براي تحقيقات و بررسي نتيجه در.مي‌شود زيست محيط
كود مشخصي مقدار مصرف باغي و زارعي گياهان انواع از يك
و خاك نوع و هوايي و آب شرايط گرفتن نظر در با شيميايي ،
.است شده تعيين زراعت امر در مربوطه عوامل از بسياري
حاوي كه اوره منجمله شيميايي كودهاي بهينه مصرف عدم
هم به را خاك مواد در موجود رابطه است ، ازت مقاديري
در يا و نشده گياه جذب مواد از بعضي نتيجه درميزند
اول حالت در.نمي‌شود مصرف و متمركز گياه در جذب صورت
غيرعادي رشد موجب دوم حالت در و مي‌بيند آسيب خاك بافت
به بيشتري نياز كه شوند مي طبيعت در موجود گياهان انواع
كه مي‌كنند جلب خود به را بيشتري آفات نيز و دارند آب
واقع در.شود مصرف بيشتري سم بايد آفات با مبارزه براي
اين نامطلوب نتايج از يكي هم هرز علف‌هاي رويش و پيدايش
كندي و دشوارتر آنها بردن بين از كه است بي‌رويه مصرف
ودر گياهان اين حد از بيش رشد باعث نهرها در آب جريان
اين جانوري گونه‌هاي تدريجي انهدام و تالابها خفگي نتيجه
و سم به آلوده پسابهاي نفوذ با و مي‌شود بوم‌ها زيست
درياچه‌ها رودخانه‌ها ، به شيميايي كودهاي در موجود عناصر
فراهم را آبزيان ساير و ماهيان نابودي موجبات تالابها و
.مي‌سازد
آن مصرف از ناشي عوارض و ازته شيميايي كودهاي مصرف
افزايش باعث ازته ، شيميايي كودهاي اندازه از بيش مصرف
بسياري.مي‌شود گياهان مختلف اندامهاي در نيترات غلظت
سبزيها ، انواع مانند دام و انسان مصرف مورد گياهان از
خود در را شيميايي كودهاي در موجود ازت علوفه و صيفي‌ها
صورت به گياهان اندامهاي در كه ازت اين مي‌سازند ذخيره
گياه براي سمي خاصيت هيچگونه مي‌كند پيدا تجمع نيترات
اين از استفاده صورت در دام و انسان براي ولي ندارد
بدن در و شده آنها گوارش دستگاه وارد نيترات گياهان ،
است ، سرطان‌زا ماده‌اي نيتريت مي‌شود ، نيتريت به تبديل
گروههاي تمامي ميان در سرطان افزايش دلايل از يكي شايدي
از ناشي كودكان در رشد نظم خوردن هم به و جنين سقط و سني
كودهاي و سموم باقيمانده آنها در كه است محصولاتي مصرف
فسفاته شيميايي كودهاي سوء تاثيرات.دارد وجود شيميايي
دو از كمتر (كادميم) منجمله سنگين فلزات انواع حاوي كه
از بيش اگر كود اين در سنگين فلزات.نيست شده ذكر مورد
در و كرده نفوذ گياه درون به شود خاك وارد گياه نياز
مشخص گياه در ظاهر به تجمع اين.مي‌شوند جمع آن بافت‌هاي
سنگين فلزات انتقال باعث گياهان اين مصرف ولي نمي‌باشد
بيماريهاي از بسياري و مي‌شود آنها تمركز و انسان بدن به
.مي‌دانند بدن در مواد اين رسوب از ناشي را كبدي و كليوي
و كادميم ميزان هرگز گذشته ، سال در 30 بدانيد است جالب
.نمي‌گرفت قرار آزمايش و توجه مورد وارداتي كود در سرب
مقاطع در آن از منطقي استفاده و منابع مديريت ما كشور در
.است بوده تغيير و دگرگوني دستخوش همواره تاريخي مختلف
نوين روشهاي كارگيري به و اقتصادي نيازهاي رفع دنبال به
با توام و مكانيزه صورت به طبيعي منابع از بهره‌برداري
و چهل طول در را توليد كمي افزايش شيميايي مواد مصرف
زيانباري عواقب همچنين داشته همراه به گذشته سال پنجاه
از گذشته سالهاي طول در موجود منابع بنابر.است داشته
سموم از قلم شد 350 شتابان رشد گرفتار ما كشور كه زماني
مجاز سموم عنوان به خانگي موذي موجودات و گياهي آفات دفع
طول در آنها از بسياري مصرف و رسيده‌اند ثبت به كشور در
به زيست‌محيطي و بهداشتي خطرات و لطمات لحاظ به زمان
حاضر حال در كه طوري به.است شده محدود يا و ممنوع تدريج
برخي كه دارند جاي مجاز سموم ليست در ضدآفت سم قلم 150
استفاده با ديگر برخي و مي‌شوند وارد خارج از شده ساخته
بسته‌بندي و فرموله كشور در وارداتي موءثر ماده از
.مي‌شوند
نشاندهنده كشور در تا 1370 سالهاي 1365 در سم مصرف روند
است بوده سال در تن هزار حداكثر 60 و تن هزار حداقل 43
اين سال 73 در.است كيلوگرم يك سرانه مصرف برآورد كه
تن هزار به 13 سال 74 در و رسيده تن هزار سقف 20 به مصرف
.است يافته تقليل
سال از قبل كشاورزي وزارت در آگاه منابع از يكي نقل به
طور به كه مي‌شده مصرف سالانه سم تن هزار حدود 50 73
تمام دلار تا 12 كشور 10 براي سم كيلوگرم هر قيمت متوسط
وارداتي سم گرانترين كه نماند ناگفته البته مي‌شود
آن ليتر هر و مي‌شوند مصرف باغات در كه هستند كنه‌كشها
سادگي به بالا ارقام به توجه با.است بوده دلار تا 70 60
ارز دلار ميليونها سال 73 از قبل تا كه مي‌شويم متوجه
شده آن اوليه موءثر ماده يا شده ساخته سم كردن وارد صرف
.است
مصرفي سم ميزان از كه است اين دارد نگراني جاي كه آنچه
سم درصد كننده 40 مصرف مازندران استان كشور كل در
طبق مي‌شود گفته كه است حالي در اين و است وارداتي
در ديگران برابر از 30 بيش مازندراني كشاورزان گزارشات ،
تنفسي دستگاه و گوارشي سرطان‌هاي از ناشي خطرات معرض
.هستند
از بيش استان اين در چرا مي‌شود مطرح سوءال اين اينجا در
عدم لحاظ به است ممكن مي‌شود؟ مصرف كشور كل سموم يك‌سوم
شيب باشد؟ سموم مصرف ميزان از كشاورزان آگاهي و اطلاع
حاصلخيزي ، عدم اراضي ، بودن ماندابي و مجاز ، شوري حد از بيش
مناطق وجود و جنگلي پوشش خاك ، عمق كمي فرسايش‌پذيري ،
كداميك؟ شده؟ حفظ
يك است خودكشي يك سم از استفاده مقدار اين مي‌رسد نظر به
داشته نمي‌تواند اقتصادي توجيه هيچ و ناآگاهانه خودكشي
.باشد
توزيع و تامين "صرفا توليد افزايش هدف به دستيابي براي
در كشاورزان آموزش بلكه نيست كافي نهاده‌ها موقع به
شرايط تناسب به عوامل اين بهينه كاربرد چگونگي زمينه
جنبه‌هاي رعايت با مختلف مناطق طبيعي و اقليمي
مستلزم امر اين انجام و است اهميت حائز نيز زيست‌محيطي
و آموزشي تحقيقاتي ، بخشهاي بين هماهنگي ايجاد
.مي‌باشد كشاورزي خدمات‌رساني
خاك و آب تحقيقات موءسسه رئيس از نقل به كود مصرف مورد در
بايد كشاورزان بويژه مردم (كشاورزي وزارت مقامات از يكي)
اينكه وجود با آب و كود و سم كه برسند نتيجه اين به
حد از بيش مصرف اما مي‌آيند ، شمار به توليد افزايش ابزار
نخواهد پي در توليد افزايش تنها نه و است زيان‌آور آن
.شد خواهند توليد شدن محدود باعث خود بلكه داشت
كود حد از بيش مصرف مخرب اثرات با بايد كشاورزان همچنين
"مثلا بدانند و شوند آشنا كشاورزي برفرآورده‌هاي سم و
به نمي‌توان مي‌دهد سم طعم آشكارا كه را انگوري يا سيب
مختلف گروههاي متاسفانه.نمود صادر يا و عرضه بازار
بهاي به كه مركباتي و سبزيها ميوه ، كيفيت به هرگز جامعه
و نمي‌دهند اهميت مي‌كنند خريداري ارزان يا و گزاف
سم نظر از مي‌كنند مصرف كه ميوه‌اي ندارد اهميت برايشان
.دارد قرار وضعيتي چه در كود و
اين مي‌رسد نظر به شد ذكر بالا در كه نكاتي به توجه با
اين در نيز عرضه‌كننده و توليدكننده است دوطرفه بي‌توجهي
كه كرده‌ايد سوءال خود از هرگز آياهستند سهيم بي‌توجهي
زيبا بسته‌بنديهاي با كشاورزي صادراتي اقلام ديگر و ميوه
در چرا است بوده كلان هزينه‌هاي صرف مستلزم "مسلما كه
به آنها عرضه در كنترلي آيا مي‌شود؟ عرضه داخلي بازارهاي
است؟ داشته وجود داخلي بازار
نوري آقاجان نسرين
|
