كاركرد هدفهاو
اجتماعي گروههاي
(پاياني بخش) امروز جامعه در اجتماعي گروههاي
روان‌شناسي در معمول شيوه‌هاي مجموع گروهي پويايي‌شناسي
گروه عملكرد بهتر شناخت منظور به كه است كاربردي اجتماعي
رفتار ساختن دگرگون لزوم ، صورت در و عمل انجام حين در
فعل در موءثر انگيزه‌هاي از آن اعضاي ساختن آگاه با گروه
.مي‌گيرند قرار استفاده مورد انفعالاتش ، و
انجام كوچك گروههاي زمينه در "اخيرا كه تحقيقاتي
در و ندارد عمل كيفيت و كارآيي با زيادي ارتباط مي‌گيرد ،
متقابل عمل ماهيت مورد در تحقيق به آزمايش‌ها اين
اين در ديگر ، عبارت به و است شده توجه بيشتر اجتماعي
.مي‌شود توجه افراد بين متقابل ارتباطات به بيشتر موارد
بكار "لوين" توسط بار اولين براي "گروه پويايي" اصطلاح
خصوصيات مقابل در "پويايي" مساله به مي‌خواست او.رفت
سازمان تماميت يك را گروه وي.كند تاكيد گروهها ايستايي
اجزاء مجموع با آن مختصات كه مي‌شناسد يافته‌اي
يك خود پيرامون گروه او نظر به.است متفاوت تشكيل‌دهنده
تغييرات و ثبات كه مي‌دهد تشكيل را متحركي و پويا ميدان
مانند درگير ، اجتماعي -رواني نيروهاي بازي به توسل با آن
جزء و معين هدفهاي تعقيب و موانع مقاومت و هيجانها فشار
گروهي ، پويايي‌شناسي لوين اعتقاد به.است تبيين قابل آن
نگاه گروه در را افراد كه نيروهايي جاذبه ، نيروهاي
بيش و كم اجراي در را گروه كه اقتدار انواع مي‌دارد ،
هنگام كه را اثرهايي چنين هم و مي‌كند رهبري خود صحيح
.مي‌كند مطالعه را مي‌شود وارد آنها بر گروه از افراد گذر
در سال 1945 در بار نخستين گروه ، ديناميك تحقيقات مركز
سال 1948 در و شد تاسيس (T.I.M) ماساچوست تكنولوژي موءسسه
(19471890) لوين كورت.يافت انتقال ميشيگان دانشگاه به
وي.است گروه پويايي نظريه بنيانگذار مركز ، اين موءسس
مستقل مي‌توان را گروه رفتار قوانين كه داشت راسخ اعتقاد
.كرد كشف معين گروه خاص فعاليتهاي يا هدفها از
مذاكره جلسه از اعم گروه توليدي قدرت مي‌توان بنابراين ،
"پديده" عنوان به را كلاس يا كارخانه يا (كميسيون)
تشكيل نژاد براساس گروهها چه اين ، از گذشته.كرد مطالعه
موجبات مي‌توان مليت ، يا جنس و دين براساس چه باشند شده
گروههاي در همچنينساخت مشخص را آنها ميان دشمني يا
يا كارگران گروههاي يا جوانان باشگاه‌هاي از اعم مختلف
روشن را مسائلي مي‌توان خانواده يا بيمارستان كارمندان
به مربوط و مي‌شود گروه پيشرفت يا ناكامي سبب كه ساخت
چند هراست مشترك آنها همه در و است ورهبري گروهها كار
است "لوين" كار از الهامي تحقيقات اينگونه از مهمي بخش
آن به مربوط ديگر مسائل و مسائل اين مطالعه هم‌اكنون لكن
آن به نزديك حدودي تا يا لوين روش به شبيه روش‌هايي با
دنبال شده‌اند ، تاسيس "مستقلا كه مراكزي از بسياري در
گروهي پويايي به مربوط مطالعات از مجموعه‌اي درميشود
از بسياري به يافته انتشار زاندر و رايت كارت نظر زير كه
و اجتماع كار شدن آسان به مربوط كه تحقيقات اين
و روان‌شناسي زمينه در كه كارهايي و است جامعه‌سنجي
نيز و است شده اشاره گرفته ، صورت صنعتي جامعه‌شناسي
و ماهيت تحليل و تجزيه و ارتباطات به مربوط تحقيقات
اين به دادن وصورت سر در همه رواني ، وصفهاي دگرگونيهاي
.بوده‌اند موءثر اجتماعي روان‌شناسي از وسيع بخش
متحده ايالات در دهه 1930 اواخر در گروهي پويايي گرچه
رشدي آن از پس و درآمد مشخص رشته‌اي صورت به آمريكا
كه خاصي شرايط را آن پيدايش اما ديد ، خود به را شتابان
وجود دوم جهاني جنگ از پيش درست متحده ايالات در بويژه
همان.كردند تسهيل داشتند خاصي مطلوبيت آن براي و داشته
كشورهاي در بعد به زمان آن از را آن رشد موجبات هم شرايط
پذيرش مهم شرايط اين جمله از.ساختند فراهم ديگري معين
در پژوهش كه است جامعه از مهمي بخشهاي توسط اعتقاد اين
نخست اعتقاد اين.است مفيد نهايت در و ميسر گروهها خصوص
از حرفه‌هايي سوي از گروهها به شديد علاقه‌اي نتيجه در
آموزش گروهي ، درماني روان اجتماعي ، گروههايي اداره قبيل
.گرديد ترغيب اداري علوم و پرورش و
بنگريم ، آن تاريخي چشم‌انداز در گروهي پويايي به اگر
در معيني روندهاي همگرايي عنوان به را آن مي‌توانيم
فرآورده عنوان به گسترده ، سطحي در و اجتماعي علوم چارچوب
.كنيم تلقي كرد ، رشد آن در كه خاصي جامعه
.نيست آساني كار گروهي پويايي موضوع حدود تعيين و تعريف
است مسائلي رشته يك و تحقيق موضوع جهتي ، از گروه پويايي
تحقيق فنون از مجموعه‌اي ديگر ، جهت از مربوطند ، هم به كه
و گروهها طبيعت به مربوط نظريه‌اي سوم جهت از و است
تشابه گروه يك ذات يا جوهر همچنين.گروه‌هاست در تعامل
متقابل روابط بلكه نيست ، گروه آن افراد تشابه عدم يا
كل يك عنوان به مي‌توان را گروه يك.مي‌باشد آن اعضاء
حالت در كه تعبيري هر كه آنست امر اين معني.شناخت پويا
قسمتها حالت شود ، ايجاد گروه اجزاي يا قسمتها از يك هر
.دهد تغيير مي‌تواند نيز را ديگر اجزاء يا
همگاني شهرت بعد به دوم جهاني جنگ از گروه پويايي عبارت
معناي دقت كاربرد ، افزايش با متاسفانه ليكن است يافته
گروهي پويايي حتي حاضر حال در.است داده دست از را خود
بايد گروهها كه طرقي درباره سياسي ايدئولوژي گونه‌اي به
اين.مي‌گردد اطلاق شوند ، اداره و يافته سازمان
در اعضاء مشاركت آزادمنشانه ، رهبري اهميت بر ايدئولوژي
اشتراكي فعاليتهاي رهگذر از كه منافعي و تصميم‌ها
.مي‌ورزد تاكيد مي‌گردد ، افراد و جامعه عايد گروهها
به گروهي پويايي اصطلاح از ديگري پسند مردم كاربرد
پرهيجان ، جلسات نقش ، ايفاي جمله از فنون از مجموعه‌اي
اطلاق گروهي تصميم و گروهي فرآيند پسخوراند و مشاهده
.مي‌شود
و تحقيق از رشته‌اي به گروه پويايي اصطلاح واقع در اما
معرفت و دانش اكتساب وقف را خود كه مي‌شود اطلاق كاوش
متقابل مناسبات و آنها تحول قوانين گروهها ، ماهيت درباره
.است كرده بزرگتر نهادهاي و گروهها ديگر افراد با آنها
كاوش و تحقيق از زمينه‌اي به گروه پويايي ترتيب اين به
باب در معرفت و دانش پيشبرد وقف را خود كه مي‌شود محدود
گروهي پويايي معنا ، اين در.است كرده گروهي حيات ماهيت
كار سرو كه آنجا ازاست علمي تخصص يا دانش از شاخه‌اي
را آن مي‌توان است اجتماعي مناسبات و انسان رفتار با آن
به نمي‌توان معهذا.گنجانيد اجتماعي علوم چارچوب در
سنتي رشته‌هاي از هيچيك از بخشي عنوان به را آن آساني
.كرد تلقي نيز دانشگاهي
و تحقيق از رشته‌اي گروهي پويايي شد ، اشاره كه همانطور
درباره معرفت و دانش پيشرفت وقف را خود كه است كاوش
آنها متقابل مناسبات آنهاو تحول قوانين گروهها ، ماهيت
اين.است كرده بزرگتر نهادهاي و ديگر گروههاي افراد ، با
حصول براي تجربي پژوهش به آن اتكاي از مي‌توان را رشته
تاكيد از هستند ، اهميت حائز نظري لحاظ از كه داده‌هايي
گروهي ، حيات پويايي جنبه‌هاي خصوص در نظريه و پژوهش بر آن
از و اجتماعي ، علوم همه براي آن گسترده مناسبات از
اقدامات بهسازي براي آن يافته‌هاي بالقوه پذيري كاربرد
.كرد شناسايي اجتماعي
درباره تحقيق براي روشها مهمترين از يكي گروه پويايي
عملكرد نحوه گروه پويايي طريق از يعني.است كوچك گروههاي
.مي‌گردد بررسي گروه داخل در تغيير نحوه و كوچك گروههاي
به رسيدن براي گروه اعضاي و است مشخص هدف گروه پويايي در
هر گروه پويايي در.دارند توافق شده تعيين هدفهاي
در.مي‌كند صحبت خودش درباره گروه داخل در شركت‌كننده
راي‌گيري "معمولا نهايي تصميم به رسيدن براي گروه پويايي
.مي‌آيد عمل به
مكتبهاي و دانشمندان بين در گروه شناسي پويايي روش‌هاي
و پژوهش لوين كورت نظر از.مي‌يابند گوناگون صوري مختلف ،
هنوز پيوستگي ، عين در مطلوب ، دگرگوني ايجاد در مداخله
دست پسيكودرام ، از استفاده با مورنو.يكديگرند از متمايز
زنده طور به گروهها و افراد روي بر آزمايش‌هايي انجام به
شيوه‌هاي به دست‌يابي و گروهي حيات مطالعه منظور به
مداخله صدد در ديگر اجتماعي روان‌شناسان.است زده درماني
بين اخبار جريان تسهيل جهت در ناپيداتر چه هر شيوه‌اي به
فرآيند ساختن ممكن طريق اين از و گروه گوناگون اعضاي
ارتجاعي دگرگونيهاي برانگيختگي و فردي سطح در آگاهي‌يابي
.برآمدند
مي‌گيرد پيش در خود نيازهاي رفع براي شخص كه تكاپويي در
را خاصي بازخوردهاي كه مي‌شود مواجه مشكلاتي و مسائل با
نيازهاي كه اشخاصي و اشياء به نسبت.مي‌آورند پديد او در
نسبت مي‌كند ، پيدا موافق بازخوردهاي مي‌كند كامروا را او
مي‌رسانند هدفها به را او كه وسايلي و هدفها به
ميان كه موانعي به نسبت و مي‌كند پيدا موافق بازخوردهاي
پديد او در مخالف بازخورد مي‌شوند حائل هدفهايش و او
انسان ميليونها خلاق فعاليت و كار با اجتماعات.مي‌آيد
غنا و رشد توليد ، رشد و دادند ادامه خود تكاملي حركات به
و درون‌پويايي و آورد دنبال به را فرهنگي انباشتگي و
را اجتماع تكاملي حركت شتاب مداوم فرهنگها برون‌پويايي
.است ساخته فزونتر
گروهي متقابل كنش‌هاي نتيجه گروهي زندگي كه آنجايي از
هيچ گسسته‌اند ، برخي و پيوسته بعضي نيز كنش‌ها اين و است
كنش‌هاي كه همچنان.نمي‌آيد نائل تام سازگاري به گروهي
گروهي سازگاري و گروه اعضاي همكاري باعث پيوسته ، متقابل
به را گروه اعضاي گسسته ، متقابل كنش‌هاي شوند ، مي
به و مي‌كشانند ناسازگاري يا (maladjustment) كژسازگاري
است فعاليتي كه همكاري برابر در.مي‌انجامند ستيزه‌كاري
است فعاليتي ستيزه‌كاري گروهي ، مشترك هدفهاي حصول براي
كه همكاري مقابل در.گروهي مشترك هدفهايي به وصول مانع
از ستيزه‌كاري است ، گروه اعضاي اشتراك وجوه نمودار
خبر دارد ، وجود گروه اجزاي يا افراد بين كه اختلافاتي
اصطلاح به يا اجزاء ، داراي كه هست گروهي كمتر.مي‌دهد
نظر از و نباشد (Sub- group) خرده‌گروه يا گروه -پاره
از.باشد يكداستان و يكدست فرهنگي وفاق و اقتصادي مصالح
يگانگي وجود با آن گروههاي -خرده با گروه اعضاي رو اين
يا كناره‌گيري از ناگزير بسيار ، موارد در خود ، كلي
كه گفت بايد صورت اين در مي‌شوند زدوخورد يا تك‌روي
است ، گروهي يگانگي ملازم كه همكاري خلاف بر ستيزه‌كاري
پريشاني به و مي‌كند (Segregation) جدايي دچار را گروه
به و مي‌كشاند(Disintegration) گروهي نايگانگي يا گروهي
متقابل كنش‌هاي انواع گروه هر اندرون در ترتيب اين
رقابت ، سبقت‌جويي ، همكاري ، مانند -گسسته و پيوسته
.درجريان‌اند...و ستيزه‌كاري
هستند ، معيني كيفيت و جهت با جريان‌هايي كه كنش‌ها اين
كه پيچيده‌اي تحرك و مي‌شوند خوانده گروهي پويش‌هاي
نام گروه پويايي مي‌آيد وجود به گروه در آنها براثر
و همكاري "خصوصا گروهي متنوع پويش‌هاي و مي‌گيرد
براي وليدارند راه گروهي زندگي سراسر در ستيزه‌كاري
:دانست گونه سه را آنها مي‌توان كار سهولت
يكديگر با گروهها ستيزه‌كاري و همكاري جريان -*1
يكديگر با گروهها -پاره ستيزه‌كاري و همكاري جريان -*2
گروه با گروهها -پاره ستيزه‌كاري و همكاري جريان -3*
و دارند اصولي و موازين خود براي جريان سه اين از يك هر
ممكن "مثلا.كرد تعيين يكسان طرزي به را همه نمي‌توان
اعضاي از برخي ولي باشند ستيزه در يكديگر با گروه دو است
بسيار موارد در.كنند همكاري و دوستي يكديگر با گروه دو
يگانگي به تنها نه ديگر گروه با گروه يك ستيزه‌كاري
و مي‌افزايد آنها قوت بر بلكه نمي‌زند لطمه آنها داخلي
همكاري باعث گروهها ، بين ضديت جامعه‌شناسي ، اصطلاح به
با "الف" كشور جنگ "مثلا چنانكه ;مي‌شوند گروه دروني
"الف" كشور كه موردي در "مخصوصا موارد برخي در "ب" كشور
را آن يگانگي و وفاق باشد ، مطمئن خود پيروزي و نيرو به
.مي‌بخشد شدت
آن يگانگي به گروه اعضاي كاري شيوه كه مي‌رسد نظر به
.مي‌افزايد گروهي بريگانگي آنان همكاري و مي‌زند ، لطمه
آن از گرفته‌اند صورت گوناگوني پژوهشهاي باره اين در
كه گفتند كلاس يك دانش‌آموزان به آموزشگاه يك در جمله
به و مي‌شود داده كلاس مشترك كار روي از كسي هر درس نمره
كس هر درس نمره كه كردند اعلام مشابهي كلاس دانش‌آموزان
معلوم تحصيلي دوره پايان در.اوست فردي كار طرز به بسته
بيش بودند ، همكاري از ناگزير كه كلاسي دانش‌آموزان كه شد
نداشتند ، همكاري يكديگر با كه كلاسي دانش‌آموزان از
.يگانه‌اند و صميمي هماهنگ ،
آنكه با رقابت ، و سبقت‌جويي يعني گسسته متقابل كنش‌هاي
شدت و سرعت بر هستند زيان‌بخش گروهي يگانگي براي
و رقابت "معمولا.مي‌افزايند گروه اعضاي فعاليتهاي
.مي‌رسانند زيان گروهي يگانگي به گروه اعضاي ستيزه‌جويي
نياز و گروهي يگانگي براي موارد بسياري در سبقت‌جويي اما
توجه تمام سبقت‌جويي حين در فرد است ، سودمند گروه تكامل
هيچ از آن حصول براي و مي‌دارد معطوف خود هدف به را خود
تنها مي‌پردازد رقابت به كه كسي ولي نمي‌ورزد دريغ كوششي
تا مي‌كوشد بلكه نمي‌كند ، اكتفا مطلوب ، سريع تحصيل به
آن به ديگر افراد رسيدن از مانع مطلوب تحصيل از گذشته
مسابقه دو هر كه آن با رقابت و سبقت‌جويي رو اين از شود
جرياني سبقت‌جويي.دارند فاحشي تفاوت مي‌روند ، شمار به
است جرياني رقابت ولي غيرعمدي ، "معمولا و غيرشخصي است
و است گروه تكامل و فرد پيشرفت باعث اولي.عمدي و شخصي
و ديگر افراد پيشرفت شود ، منجر فرد پيشرفت به اگر دومي
موارد در اوليمياندازد خطر به را گروه پيشرفت نيز
به موارد دراكثر دومي ندارد ، منافاتي همكاري با بسيار
گروهي وفاق مخل "معمولا سبقت‌جويي.مي‌انجامد ستيزه‌كاري
با كه مواردي در "مخصوصا رقابت ولي نيست ، گروه يگانگي و
و گروهي وفاق مباني نقص به سهولت به نباشد ، همراه موفقيت
.مي‌شود كشيده گروه تزلزل
كه پرتغيير جامعه‌هاي مردم‌شناسي و جامعه‌شناسي لحاظ از
فرهنگي عناصر در يا و اجتماعي حيات و اقتصادي زيرساخت در
جامعه‌هاي مي‌شوند ديده مداوم و فراوان دگرگونيهاي آنها
را بي‌تغيير ظاهر به يا و تغيير كم جامعه‌هاي و پويا
.ناميده‌اند ايستا جامعه
و كيفيت گروه ، شناخت به گروهي پويايي‌شناسي اينكه خلاصه
.مي‌پردازد افراد روي آن نفوذ همچنين آن ، خاص نيروهاي
كشاكش و كشش و متقابل انفعالات و فعل از حاكي تكاپو
ترتيب اين به.مي‌باشد گروه درون در گوناگون نيروهاي
هر روي بر كه پيچيده‌اي نيروهاي از عبارتست گروه ديناميك
آن خاص فعاليت و رفتار موجب و گذارده باقي اثر گروهي
گروهي پويايي.مي‌شود گروه آن موجود وضع در گروه
بدين و مي‌افتد اتفاق طبيعي طور به كه است پديده‌اي
.ابداع نه و مي‌كند اختراع را آن كسي نه ترتيب
|
