معنوي تجليات از آكنده
حسين سيدمحمد علامه درگذشت سال هفدهمين مناسبت به
طباطبايي
اين نفسان نيك جمله از طباطبايي علامه استاد:جستارگشايي
كسب ديگران ، حقوق رعايت و فردي اخلاق در چه كه بود عصر
آن.بود اقران سرآمد اخلاص و زهد نيز و معرفت و دانش
مقابله در قم علميه حوزه استوار ستونهاي جمله از بزرگوار
و بود و 40 دهه‌هاي 30 در الحادي-چپي افكار هجوم با
كفر و ارتداد حد در را باره اين در بحث كه كساني برخلاف
درياي با و خاص شجاعتي و دليري با مي‌آوردند ، حساب به
پاسخ شبهات و سوءالات تمامي به دانش ، از وسيعي و بيكران
و فلسفه اصول" كتاب انتشار با بار نخستين براي و گفته
و علمي شيوه‌اي به را جدل و بحث پاي توانست "رئاليسم روش
فكري مكاتب درباره فلسفي -عقلي دقيق استنادات با همراه
سيره زندگي درباره زير نوشتهبگشايد حوزه به حاضر عصر
سال هفدهمين مناسبت به كه است زنده‌ياد آن آثار و عملي
.مي‌شود گرامي خوانندگان شما تقديم ايشان رحلت
معارف گروه
:استاد احوال -1
عاليقدر فيلسوف و عارف بزرگوار ، علامه سعادت با ولادت
در 29 (عليه رحمتالله) طباطبايي "محمدحسين" سيد اسلام
در و تبريز شهر در (ش-ه 1281) هـق سال 1321 ذي‌الحجه
به پدر از علامه نسب.داد رخ مذهبي و علمي خانواده يك
اباعبدالله حضرت به مادر جانب از و (ع)مجتبي حسن امام
دادن دست از سوگ در سالگي پنج در.مي‌رسيد (ع)الحسين
فرو جهان از چشم پدرش سالگي نه در بعد چندي و نشست مادر
و بود نشسته دلش برآينه اندوه غبار حاليكه در استاد.بست
مكتب به تحصيل براي بود ، متاثر سخت مادرش و پدر فوت از
پنج ظرف در و كرد طي را عالي مدارج مدت اندك در.نهاد پا
،"بوستان" ،"گلستان" كتابهاي قرآن ، فراگيري بر علاوه سال
ارشاد" ،"اميرنظام منشات" ،"معجم تاريخ" ،"سهيلي انوار"
را زمان آن رايج كتب ديگر و "الصبيان نصاب" ،"الحساب
فرا آنجا در را فلسفه و اصول و فقه مقدمات و پايه.آموخت
.شد آشنا عربي نحو و صرف با و گرفت
پيداكردن در او از و جست توسل (ع)علي اميرالموءمنين به
علي" نام به استادي كه نگذشت چندي.گرفت ياري راه
نجف به درس دنبال به اگر":گفت و آمد او پيش "آقاقاضي
خود روح و نفس تهذيب به درس بر علاوه كن سعي آمده‌اي ،
مسرور سخت غيبي نداي اين شنيدن از استاد"بپردازي نيز
"ناييني آيت‌الله" درس حوزه از سال هشت مدت نجف در.گشت
و "اصفهاني سيدابوالحسن آيت‌الله" محضر از سال چند و
بهره "اصفهاني محمدحسين آيت‌الله" محضر از سال ده حدود
و فقه‌الحديث و عرفان درس در مدت اين تمام در.گرفت
اين به بسياري علاقه او.مي‌كرد شركت قاضي استاد اخلاق
در و كرد پيدا داشت ، او با فاميلي نسبت كه بزرگ استاد
.مي‌كرد ياد او از وافري ارادت و احترام با عمر تمام
را عالي رياضيات و داشت رياضيات به فراواني علاقه استاد
رياضيدانهاي از يكي كه -"خوانساري ابوالقاسم سيد" نزد
بزرگ پيشرفتهاي ديگر از.گرفت فرا -بود خود عصر متبحر
عاليقدر عالم محضر از بهره‌جستن و آشنايي نجف در استاد
حقيقت با را علامه توانست او.بود "بادكوبه‌اي حسين سيد"
.سازد آشنا فلسفي تفكر "خصوصا و عرفان و فلسفه عمق و
معاش وضع در اختلال دليل به ش-ه سال 1314 در علامه
در خود چنانچه و بازگردد خود اصلي زادگاه به شد ناگزير
.است بوده خسران دوره برايش مرحله اين مي‌گويد ، رابطه اين
يك با پيوسته و بازمانده علمي تفكر و تدريس از كه چرا
.است مي‌برده سر به روحي شكنجه
دو گرديد قم عازم ش.-ه سال 1325 در آنكه از پس استاد
تفسير ، علم و فلسفه علم در را علمي مكان آن بزرگ مشكل
شگرف بسيار كار دو معضل اين حل براي خود و داد تشخيص
"شفا" و "اسفاراربعه" تدريس بار اولين براي او.داد انجام
در علني صورت به مي‌شد ، تدريس مخفيانه زمان آن تا كه را
-بروجردي آيت‌الله شديد مخالفت امر اين.كرد شروع حوزه
او چنانكه برانگيخت را -روزگار آن شيعيان تقليد مرجع
.كرد قطع مي‌رفتند اسفار درس به كه را طلابي كليه حقوق
طرف يك از.كرد پر را علامه وجود تمام سرگرداني و نگراني
را شهريه به مبرمشان نياز و حوزه طلاب وخيم وضع با او
علمي سطح به زيادي لطمه اسفار ترك ديگر طرف از و مي‌ديد
اتفاقي به‌طور روزي ، استاد مي‌ساخت وارد طلاب عقيدتي و
شيراز حافظ خواجه ديوان بود ، معضل اين فكر در حاليكه در
تفالي و كرد اطمينان الغيب لسان به ديد خود مقابل در را
:كرد پيدا را غزل اين ناباورانه و زد او ديوان به
كنم ساغر و شاهد ترك كه رندم آن نه من"
كنم كمتر كارها اين من كه داند محتسب
فسق نام برما و مست نرگس و گير ساغر لاله
كنم داور را كه يارب بسي دارم داوري
همتم از باد شرم فقرم آلود گرد گرچه
كنم تر دامن خورشيد چشمه آب به گر
دوست لطف مي‌پسندد آتش در گر را عاشقان
"كنم كوثر چشمه در نظر گر چشمم تنگ
پاسخ "دقيقا كه غزلي بود ، اعجابآور و شگفت‌انگيز بسيار
كفر حكم در اسفار ، ترك بود استاد دروني و عميق مشكل
را دوست لطف آتش و فقر راه اين در بايد و است سلوكي
كه علامه.جست كناره محتسبان از و پذيرفت عاشقانه
و شبهات از چمداني با كدام هر روز آن طلاب مي‌دانست
دامنگير آتش و بودند نهاده علميه حوزه و قم به پا مشكلات
سرحس پشت در آنها تفكر توسعه ويرانگر سيل و ماترياليستها
:داد پيغام بروجردي آيت‌الله به كلام صراحت با مي‌شد ،
و تدريس عهده از و نمي‌كنيم ترك را اسفار تدريس ما"
كمبودي ديگران از و آمد برخواهيم آن درسي حوزه‌هاي تشكيل
حاكم را بروجردي آيت‌الله من اين وجود با امانداريم
مساله اسفار ، ترك به كنند حكم ايشان اگر و مي‌دانم شرع
آيت‌الله پس آن از."گرفت خواهد خود به ديگري صورت
مجلس از احترام با و نشد شاگردانش و علامه معترض بروجردي
بهترين از كه قرآن جلد يك روزي و مي‌كرد ديدار آنها درس
بزرگ خدمت.فرستاد هديه آنها براي بود چاپها وصحيح‌ترين
گذشت كه مردم و طلاب شبهات و مشكلات حل براي استاد ديگر
و شك آثار و بود كاسته آنها اعتقاد و ايمان از زمان
بزرگ تفسير نوشتن مي‌شد ، ديده آنها در پيش از بيش ترديد
را ملكوتي و گرانسنگ اثر اين آفرينش علامه.بود الميزان
بيست‌وسوم شب در را آن توانست و آغاز ق-ه سال 1374 از
در عربي به اثر اين.رساند پايان به ق-ه رمضان 1392
.است رسيده طبع به جلد چهل در فارسي در و جلد بيست
تفسير است ، علامه ابداعي نوين شيوه كه آن بزرگ دوويژگي
عاليقدر اقدامات و حوزه دروس بر علاوه.است قرآن با قرآن
حوزه از خارج كنفرانسهاي در استاد اسلامي ، آثار نشر در
-بزرگ شرق‌شناسان از يكي -"كربن هانري".مي‌كرد شركت نيز
علاقه او توسط و مي‌داد انجام مصاحبه‌هايي علامه با
پيدا (عج)قائم حضرت و معصوم امامان و شيعه به زايدالوصفي
دعوتنامه علامه براي آمريكا چون غربي كشورهاي.كرد
بزرگ دانشگاههاي در را شرق فلسفه آنجا در تا مي‌فرستادند
.كند تدريس
دست از غم و مي‌برد رنج بيماري از عمر آخر سال چند استاد
و دنيا از.مي‌كرد سنگيني او دل بر نيز برادر دادن
به دوخته چشم مدام و بود كرده توجه سلب كلي به دنيويان
هجده و سال هشتاد از پس سرانجام.بود منتظر اتاق گوشه
در چه و تحصيل در چه معنوي تجليات از آكنده زندگي روز
اشاعه و نويسندگي در چه و بزرگ شاگردان پرورش و تدريس
ساعت در ماديگراها ، با مبارزه و شيعه و اسلام بزرگ فرهنگ
به جانش مرغ ق-ه سال 1360 آبان يكشنبه 24 روز صبح 9
خلاص نفس فرزندان خاكي سراچه از و كشيد پر اعلي ملكوت
حركت جا از و آمد هوش به وفاتش از قبل ساعتي استاد.يافت
در كه نفر دو آن":گفت او.پاخيزد به مي‌خواست گويا.كرد
"!!آمدند بودم انتظارشان
:استاد آثار -2
شهيد استاد:(عربي به جلد در 20)الميزان بزرگ تفسير -1
بزرگترين اين":مي‌گويد تفسيرالميزان درباره مطهري مرتضي
شده نوشته كريم برقرآن تاكنون صدراسلام از كه است تفسيري
".است
.است مجلد فارسي 40 به تفسير اين ترجمه
هزاره كنگره مناسبت اثربه اين:الهيه فلسفه و علي -2
به ارسال از پس كه است شده نوشته تهران در نهج‌البلاغه
.درآمد كتاب صورت به و شد تكميل كنگره ،
مطهري استاد توسط اثر اين:رئاليسم روش و فلسفه صول ا -3
.است شده تفسير و نويسي حاشيه
3) دين آموزش -اسلام ، 6 در شيعه -اسلام ، 5 در قرآن -4
عقل ، و قرآن نظر از اعجاز -مرموز ، 8 شعور يا وحي -، 7(جلد
انديشه‌هاي -عصر ، 10 هر واقعي احتياجات و اسلام -9
-، 12(عرفان در)مكاتبات بين محاكمات -اسلام 10 بنيادي
مرجعيت ، و روحانيت eدرباره بحثي -اسلام ، 13 از فرازهايي
بدايت -ديني ، 16 دستورات و عقايد -موقت ، 15 ازدواج -14
-، 18(عربي به)نهايت‌الحكمه -، 17(عربي به)الحكمه
-الدنيا ، 20 قبل الانسان -حياتي ، 19 و يومي ضروريات
معنويت -بعدالدنيا ، 22 الانسان -في‌الدنيا ، 21 الانسان
بقابه تنازع و قرآن -ديگر ، 23 مقاله و رساله تشيع ، 22
.مطهري استاد از"والضحي"eتفسيرسوره eضميمه
:استاد اخلاق -3
بين زيبا ارتباطي او.بود وعمل علم در جامع مردي علامه
صفا وبا مهربان فوق‌العاده او.ساخت برقرار تقوي و ذوق
سراپا سيمايش.داشت شيرين لهجه‌اي و حساس طبعي.بود
در غرق "غالبا.داشت خاموش زباني.بود فروتني و تواضع
استاد سال سي.مي‌رفت فرو خويشتن اعماق به بودو تفكر
كثرت به.نشد عصباني هم بار يك حتي مدت اين طول در بودو
متين و آرام خيلي.نداشت توجهي كلاس در شاگرد قلت ويا
به.مي‌شد صميمي و گرم افراد با زود خيلي.مي‌گفت سخن
هرگز.مي‌نمود راستين محبت اظهار و مي‌داد گوش همه سخن
دانش بذل در.نمي‌كرد تمجيد خود واز نمي‌باليد خود به
و حقايق.نمي‌گذاشت بي‌جواب را احدي سوءال و بود حريص
فهم و درك حد در و وشيوا كوتاه بياني با را اسلامي معارف
قرآن آيات به.مي‌داد قرار علاقه‌مندان اختيار در شنونده
دوست خيلي را پيادهرويداشت بي‌مانند تسلطي احاديث و
.داشت
:اجمال صورت به استاد خدمات عصاره -4
به او.كرد ابداع قرآن تفسير در نويني شيوه استاد -
اسرار و رموز و معاني قرآن با مستمر مجالست و انس علت
.آورد بيان به ممكن شكل بديع‌ترين در را آسماني كتاب اين
را ديگر احاديثي و آيات مجموع قرآن ، eآيه يك فهم در او
و است برده كار به بود ، رفته كار به موضوع آن در كه
اسلامي معارف از دايرتالمعارفي مانند به تفسيرالميزان
.است
و فضلا از بسياري ميان در را تعلقي و فلسفي تفكر استاد -
مسائل تفهيم در فراواني كوشش او.داد رواج دانشمندان
خرج به آن پيچيده مسائل از بسياري ساختن ملموس و فلسفي
.است اخير قرون در اسلامي فلسفه eچهره بزرگترين اوداد
روح بر تسلط و متانت و عمق لحاظ از اسفار بر علامه حواشي
موارد ، از بسياري در و است بي‌نظير وجود ، اصالت فلسفه
از رئاليسم روش و فلسفه اصولدارد تازه و نو مطالبي
كمك به طباطبايي علامه.است علامه الصالحات باقيات ديگر
بدايت".كند ايجاد فلسفه در نويني روش توانست رياضيات
از خلاصه‌اي رديف در اولي كه "الحكم نهايت" و "الحكم
از خلاصه‌اي عنوان به دومي و "سبزواري منظومه شرح"
مي‌شود ، محسوب علامه تقريرخاص و تفسير و "اسفار"
اسلامي فلسفه كتاب عنوان به علميه حوزه‌هاي در هم‌اكنون
از اسلام جهان از خارج در شيعي تفكر اشاعه.مي‌شود تدريس
با او مباحثات آن eنمونه كه مكاتبه‌ها و محاسبه‌ها طريق
استاد.است استاد ارزنده خدمات ديگر از است ، كربن هانري
آنها ماندگار واحاديث آثار به ودعوت بيت اهل آثار نشر در
"بحارالانوار" كتاب چاپ آن نمونه كه نمود فراوان كوشش
علميه حوزه احياي.شد انجام او مداوم پيگيري با كه است
نيازهاي بر منطبق درسي برنامه‌هاي تنظيم طريق از قم
بحث‌هاي و قرآن تفسير زمينه در "خصوصا طلاب ، براي جامعه
انجمن تشكيل ازطريق درحوزه نويسندگي قلم ترويج و عقلي
مطهري ، شهيد استاد ;چون حوزه روز آن فضلاي از يافته تشكيل
حائري مهدي اميني ، ابراهيم قدوسي ، شهيد صدر ، موسي امام
پاسخ در مختلف درموضوعات مقالات نوشتن براي...و تهراني
در غيرمتعهد نويسندگان و ماديون تبليغات و جملات به
و بارزترين بود ، رسيده خود اوج به سال 1330 در كه ايران
شاگردان خود گوهر پر عمر در استاد.بود استاد خدمت برترين
خود عصر آفرينان افتخار آنان همه كه كرد تربيت فاضلي
برد ، نام را اسامي اين مي‌توان آنان جمله از كه گشتند ،
،"بهشتي محمد سيد" ،"منتظري علي حسين" ،"مطهري مرتضي"
عباس" ،"مفتح محمد" ،"شيرازي مكارم ناصر" ،"صدر موسي"
حسن حسن" ،"اميني ابراهيم" ،"مصباح تقي محمد" ،"يزدي
...و "آملي جوادي عبدالله" و"آملي زاده
و علم عشاق از بسياري دلهاي و قلوب استاد جانگداز رحلت
وبا نشاند خود سوگ به را جهاني و دردآورد به را فضيلت
ديگر و فرهنگي و علمي شخصيت‌هاي درآن كه نظيري كم تشييع
نزديك (ع)معصومه حضرت سر بالاي در داشتند ، حضور طبقات
.شد سپرده خاك به خوانساري آيت‌الله قبر
.باد گرامي يادش و شاد روحش.كناد رحمت غرق را او خداوند
ارشادرضويان
|
فرهنگ عرصه اخبار
|
مسيحي و مسلمان انديشمندان ديدگاه از خدا كلام تفسير
انديشمندان ديدگاه از خدا كلام تفسير كنفرانس دومين
سوم دهه در و روز سه مدت به انگليكان مسيحيت و مسلمان
عبدالمجيد سيد.شد خواهد برگزار تهران در آذرماه
اديان ، بين گفت‌وگوي; همايي گرد دبيراين ميردامادي
تمدن در آن تاثير و كريم قرآن در اجتماعي عدالت مباني
تفسير وسطي ، قرون كاتوليك الهيات و جديد عهد اسلامي ،
الهيات و عتيق عهد اسلامي ، اوليه قرون در قرآني عدالت
گام نخستين عنوان به فقرزدايي وسطي ، قرون در شرقي ارتدكس
كنفرانس مباحث جمله از را ،..و اجتماعي عدالت تامين در
كلام تفسير كنفرانس نخستين:افزود و كرد اعلام شده ياد
در انگليكان مسيحيت و مسلمان انديشمندان ديدگاه از خدا
مسيحي و اسلام گفتگوهاي و همكاري‌ها دانشكده در سال 1370
برگزار انگلستان بيرمينگهام دانشگاه به وابسته اوك سلي
. شد
به وابسته اديان بين گفتگوي دبيرخانه مي‌سازد خاطرنشان
خود فعاليت مدت در و است اسلامي ارتباطات و فرهنگ سازمان
ديني رسمي مجامع با مختلف همايشهاي برگزاري عهده‌دار
همچنين و واتيكان كليساها ، جهاني شوراي جمله از جهان
كليساي مانند منطقه‌اي كليساهاي با گفتگوها برگزاري
اتريش ، كاتوليك كليساي يونان ، ارتدكس كليساي روس ، ارتدكس
و فرانسه مسيحيت و اسلام دوستي انجمن انگلستان ، كليساي
جامعه:جمله از داخلي اقليت‌هاي از برخي با گفتگو
.است بوده كشورمان ، زرتشتيان و مسيحيان
|
|
