حائري‌يزدي مهدي آيت‌الله
گذشته پنجشنبه
درگذشت
حديث تدوين در گرايي نو
حائري‌يزدي مهدي آيت‌الله
گذشته پنجشنبه
درگذشت
متفكر ، حكيم ، يزدي حائري مهدي آيت‌الله :معارف گروه
پنجشنبه معاصر برجسته فيلسوف و فقيه و اصولي منطق‌دان ،
فرزند ويگفت وداع را دارفاني سالگي سن 76 در گذشته
فقيد موءسس يزدي ، حائري عبدالكريم شيخ العظمي آيت‌الله
نيز و اسلامي فلسفه در وي شهرت و بود قم علميه حوزه
صاحب و شده شناخته فيلسوفي به را وي غرب فلسفه از شناختش
.بود كرده تبديل جهان در راي
نزد را عقلي و نقلي علوم و عرفان يزدي ، حائري فقيد استاد
،(ره)خميني امام خوانساري ، احمد آيت‌الله چون استاداني
آيت‌الله بروجردي ، آيت‌الله آشتياني ، مهدي ميرزا
به اجتهاد درجه دريافت از پس و آموخت...كوه‌كمره‌اي ،
مدارج و رفت آمريكا به بروجردي آيت‌الله نماينده عنوان
دوره وي.كرد طي سطوح بالاترين تا را غرب فلسفه در تحصيل
و "هاروارد" در را فوق‌ليسانس "تاون جرج" در را ليسانس
و موفقيت با "تورنتو" و "ميشيگان" دانشگاه در را دكتري
عنوان دكتري‌با دوره در وي رساله.گذراند ممتاز درجه
نظريه" از تازه‌اي فرم و صورت شد ، نوشته "حضوري علم"
.داد ارائه جديد منطق قالب در را "اسلامي فلسفه در معرفت
صبح دقيقه و 30 ساعت 9 عالم آن پيكر ما خبرنگار گزارش به
در واقع مسجدالغدير مقابل از 20/4/78(يكشنبه) فردا
قم مقدس شهر به سپس و مي‌شود تشييع ميرداماد خيابان
در روز همان ظهر از بعد خاكسپاري مراسم.مي‌يابد انتقال
.مي‌شود انجام قم (ع)عسگري حسن امام مسجد
صبح ساعت 10 در يزدي حائري مرحوم بزرگداشت مراسم همچنين
و 30 ساعت 17 و تهران ارك مسجد در هفته اين دوشنبه روز
.بود خواهد برپا الغدير مسجد در چهارشنبه روز
نزد را عقلي علوم يزدي ، حائري مهدي دكتر آيت‌الله
امام ،(اثيريه هدايه) خوانساري سيداحمد چون استاداني
مهدي ميرزا ،(اسفار كتاب تمام و منظومه كتاب تمام)خميني
چون استاداني نزد را نقلي علوم و...و (شفا)آشتياني
آيت‌الله و كوه‌كمره‌اي حجت آيت‌الله بروجردي ، آيت‌الله
موءسسات و دانشگاهها در وي.آموخت خوانساري محمدتقي سيد
آنها از برخي كه است پرداخته تدريس به مختلف علمي
شرح و درايه‌الحديث فلسفه ، الهيات ، تدريس:از عبارتند
تدريس بعد ، به سال 1322 از تهران دانشگاه در كافي اصول
تدريس ،.قديم سپهسالار مدرسه در اشارات و اسفار كفايه ،
،(1964-5)هاروارد دانشگاه جهاني اديان تحقيقات مركز در
خلال در ميشيگان دانشگاه در اسلامي فقه و فلسفه تدريس
فارسي ادبيات و اسلامي فلسفه تدريس ،(1971-2) سال‌هاي
ادبيات تدريس.مك‌گيل دانشگاه اسلامي مطالعات موءسسه در
تورنتو دانشگاه ليسانس فوق مقطع در (بيهقي تاريخ) فارسي
قرون‌وسطي فلسفه تحقيقات موءسسه در تدريس ،(1974-5)
سال دو مدت به تاون جرج دردانشگاه تدريس تورنتو ، دانشگاه
فلسفه تدريس ،(1979-80)اخلاق فلسفه پروفسور عنوان به
در تدريس نيويورك ، دولتي دانشگاه ييل ، دانشگاه در
مونترال در اشراق فلسفه تدريس انگلستان ، آكسفورد دانشگاه
.حكمت انجمن در تحليلي فلسفه تدريس و كانادا يونيورسيتي
كلي علم -از1 عبارتند وي شده منتشر كتابهاي از برخي
فلسفه مبادي) نظري عقل كاوشهاي -2(مابعدالطبيعه فلسفه)
انديشه زيرساخت و شناختي هستي تز )هستي هرم -3(تطبيقي
تصور انتقادي شرح و ترجمه)گواهي و آگاهي -4(ايشان فلسفي
in Islamic The Principels of ملاصدرا تصديق و
Epistemology by Presence.
علم اسلامي معرفت‌شناسي اصول) Philosophy, Knowledge -5
تقريرات -7(اخلاق فلسفه) عملي عقل كاوشهاي -6(حضوري
-سياسي9 فلسفه) حكومت و حكمت -بروجردي 8 آيت‌الله اصول
.(مقالات مجموعه )متافيزيك
حديث تدوين در گرايي نو
 
(پاياني بخش) الحيات ارزش و حديث علم اعتبار
مسائل ، با مقاله اين پيشين شماره‌هاي در :جستارگشايي
علم منابع و مباني مهمترين بالاخره و تاريخچه موضوعات ،
معاصران حديثي كتب eدرباره مباحثي سپس.شديم آشنا حديث
eبرجسته اثر الحيات كتاب به نسبت توجه عطف با ، شد طرح
در كنگره‌اي بودن پيش در به توجه با.حكيمي استاد
به بانگاهي را مطلب بخش واپسين اينك ايشان ، نكوداشت
الحيات ارزش بررسي سپس و الحيات موءلف آثار ويژگيهاي
.مي‌بريم پايان
معارف گروه
بدون آثار ، مجموعه اين درباره كلياتي مختصر ، اين در
مناسبتري فرصتهاي شايد تا مي‌كنيم عرضه جزئيات در ورود
(43).آيد فراهم آنها تك‌تك بررسي و نقد امكان در
ادبيات از آميزه‌هايي با آثارش تا مي‌كوشد حكيمي -1
او.رود فراتر عادي سطح از مختلف ، اشعار و ديني و فارسي
در جمله از و داشته ادبيات در تخصصي پژوهشهاي گذشته در
موضوع اين در "اختصاصا "اسلام در تعهد و ادبيات" كتاب
در و سروده عربي به قصايدي همچنيناست نموده تحقيق
-"مسلمين دانش" نظير -عمومي‌اش و كلي ازكتابهاي بخشهايي
مهمتر همه از اما.است پرداخته ادبيات موضوع به نيز
پارسي سره واژگان از گاه كه است حكيمي فارسي نثر كيفيت
تشبيهات و استعاره‌ها با مجموع در و مي‌برد بهره‌ها نيز
غنايافته اشعار ، به استشهاد و فارسي كلاسيك ادب از متخذ
.مي‌كند صدق نيز آثارش نام eدرباره نكته اين.است
شخصيتهاي به نسبت شيفتگي و رجوع و ارجاع با حكيمي -2
الگوهاي دارد سعي همواره حاضر ، عصر در شيعه ممتاز
از وي هدف "اساسا.نمايد معرفي جوانان به را خود موردنظر
نسل با ارتباط ايجاد نيز ، ادبي فارسي به كتابهايش نگارش
از.ادب و دين و فرهنگ سالخورد راهروان نه و است جوان
اول درجه در مي‌توان وي ، علاقه مورد شخصيتهاي جمله
وميرزا قزويني مجتبي شيخ خاصه تفكيك ، مكتب بنيانگذاران
كه شرف‌الدين علامه آنها از پس.برد نام را اصفهاني مهدي
دو كه اميني علامه سپس نگاشته ، وي نام به مستقل كتابي
در را "اميني علامه يادنامه" و "غدير حماسه" كتاب
وي علاقه ساحت در ساخته ، منتشر فقيد عالم آن گراميداشت
همين ازمنظر نيز تاريخ به حكيمي رويكرد.دارند حضور
واقع در نيز ، "آفتاب تفسير" كتاب در جمله از و شخصيتهاست
چهره‌هاي برجسته‌سازي و نكوداشت و درمعرفي مجموعه‌اي
نواب تا خميني امام شخص از كه است پرداخته معاصر ديني
كه آنجا تا.برمي‌گيرد در را...و شريعتي دكتر صفوي ،
شيفتگي حكيمي ، خاطرهاي تعلق آخرين دارد ، اطلاع نگارنده
تبريزي جعفري محمدتقي استاد شخصيت و علمي مقام به نسبت
.است مذكور ايشان لسان در همواره كه بوده رحمتالله‌عليه
كار به زمينه اين در كه علاقه‌اي مورد و خاص اصطلاح دو
همچون آثاري و است "مرزبانان" و "بيدارگران" مي‌رود
نيز "جاويد حماسه مرزبانان" و "قبله اقاليم بيدارگران"
.مي‌باشد آثار همين جمله از
برخي شيعه ، منقول منابع براساس تحليلي نگاهي با حكيمي -3
تازه تفسيري به را شيعه مذهبي و فكري موضوعات و وجوه
احاديث تفسير و دسته‌بندي و گزينش با واقع در و آميخته
اين در تازه و متفاوت بابي توانسته خود خاص روش براساس
كتاب با مهدويت موضوع در ازجمله.بگشايد زمينه‌ها
."مغرب خورشيد"
كه گونه ، دائرتالمعارف و كلي آثار نگارش با حكيمي -4
تا و "مسلمين دانش" كتاب در آن شكل كاملترين و بهترين
كلي انگاره‌اي دارد سعي مي‌شود ، ديده "تفكيك مكتب" حدودي
از برخي با وي تفاوت يك.دهد ارائه شيعي فرهنگ از
جاي به او و است مسئله همين در معاصر ديني متفكران
ما كه رسيده دقيقه اين به ايدئولوژيكي ، دستگاهي پردازش
و فرهنگي درك.هستيم فرهنگي مناسب منابع و فرهنگ نيازمند
بزرگان و ائمه ميراث بر ابتناء با دين ، از مدار فرهنگ
(44).است حكيمي سبكي و فكري بارزه‌هاي جمله از شيعه ، مذهب
از يكي عقلي ، علوم مقابل در نقلي علوم سازي برجسته -5
او آثار دوره نخستين در كه است حكيمي متاخر ويژگيهاي
پژوهش ، موضوع متوجه "عمدتا زمان ، آن در.نمي‌شود ديده
در اين و بود متخالف يا متفاوت موضوعات به تعرض بدون
بود ممكن "مثلا.مي‌كند صدق هم كارش مراجع و منابع مورد
اخوان شادروان از مقاله‌اي "اميني علامه يادنامه" در كه
يا و شود درج كريم قرآن شاعرانه ارزشهاي درباره ثالث
استاد جمله از فارسي ، بزرگ شعراي شعر به استنادات
.نيست چنين اخير آثار در ولي گردد ، لحاظ فردوسي ابوالقاسم
آثار اول دوره خصيصه‌هاي فاقد "تكفيك مكتب" اخص بطور
دادن تمايزقرار در آن مهمترين كه دارد ويژگي چند و اوست
حرمت و ادب رعايت با وي البته.است عرفان و عقل با نقل
بدانها "مستقيما عرفاني ، حتي و فلسفي فرهنگ گذاران ميراث
موجود معارف ساير براي شاني هيچ نهايت در ولي نمي‌تازد ،
وي منظور به "مستقيما آنچه بجز -ايران اسلامي فرهنگ در
به‌ويژه امر اين.نيست قائل -است مربوط تفكيك موضوع در
از منتج امري نيز را فلسفه و است مشخص‌تر عرفان درباره
.مي‌داند اسلامي منابع از متفاوت و يوناني منابع
اصالتهاي حفظ با ديني اصيل منابع پي‌ريزي به توجه -6
امر اين.جديد روشهاي و نظريات و ديدگاهها رعايت و علمي
است حكيمي استاد فعاليتهاي ارجمندترين و بزرگترين جزو كه
بخش ، اين در ما و نشسته به‌بار شريف‌الحيات كتاب در
پايان به و داده اختصاص اثر اين بررسي به را خود مقاله
.مي‌بريم
الحيات ويژگيهاي
يكم جلد پيشگفتار در مترجم و موءلف چنانكه الحيات ،
اين و "گونه دائرتالمعارف است مجموعه‌اي" گفته‌اند ،
:است يافته انعكاس چنين كتاب تفصيلي عنوان در مجموعه
الحياه مناهج تخطط موضوعيه ، علميه ، اسلاميه ، موسوعه ، "
نظام دعم الي تدعوا و المجتمع ، و للفرد الصاعده ، الحره
(45)"الارض آفاق في‌جميع صالح ، انساني
راه كه موضوعي و علمي ، اسلامي ، است دائرتالمعارفي":يعني
مي‌كند ، ترسيم پيشرورا و آزاد اجتماعي و فردي زندگي رسم و
انساني حاكميت يك پي‌ريزي به را جهان سراسر انسانهاي و
".مي‌خواند فرا صالح
يك" به دستيابي اثر ، اين تاليف و تدوين از هدف "ظاهرا
متون مبناي بر كه است "مرتبط جهانشناسي و جهان‌بيني
با نكته اين وباشد يافته تحقق اسلام دين اصلي و كليدي
و تجويزي گزينشي ، نگرشي مستلزم كه پردازي ايدئولوژي
به محترم موءلف آنكه به‌ويژه.دارد تفاوت است عملگرايانه
موعظه آن از غرض..":مي‌گويد مقدمه همين در و صراحت
ترسيم با است نظام يك داشت عرضه بلكه نيست ، وپيشنهاد
ذكرشده "متسامحا اخير جمله (46)".آن اجرايي زمينه‌هاي
.است
يك و فرهنگي اثر يك كه امكاني شريف‌ترين و بزرگترين
در مي‌تواند مذهب و ديانت حوزه در علمي دائرتالمعارف
و سالم و صحيح ارائه دهد ، قرار خود مخاطبان اختيار
متفكران و افراد است ، اثر همان منظم و يافته پالايش
"دائما كه مستحدثه‌اي مسائل پرتو در و نيازها براساس
و معرفتي امكانات طريق از مي‌شود ، دگرگون يا تجديد
مطلوب و وثيق به‌نتيجه‌هاي سالم پندارهاي و صحيح راهجويي
واحد امر از برداشتها تنوع نيز ، ديگر مسئلهرسيد خواهند
كه شده تاكيد امر براين دين متن در اينكه به‌ويژه.است
احاديث در و شده آفريده متفرق قبائل از و شعبه شعبه مردم
و "اصطلاحا -ملت دو و هفتاد خلاق گونه‌گوني به
هدف كه گفت مي‌توان لذا.است گرديده تاكيد -بالاستعاره
روش فصلبنديهاي بر مبتني و منقح متني ارائه در الحيات
را مختلف مشربهاي و انديشه‌ها صاحبان كه علمي و شناسانه
كار به ديني متون ديدگاه از مختلف موضوعات به رجوع در
.است شده فراهم "كاملا آيد ،
شد ، خواهد بالغ مجلد تا 12 به 10 "احتمالا كه الحيات دوره
(جزئي موضوعات) فصل و 3000 (كلي موضوع) باب يكصد حدود
تعليمها فصلها ، و بابها اين خلال در".داشت دربرخواهد را
حقايقي شامل است گردآمده حديث و قرآن از مضمونهايي و
و زندگي از و تحول ، و حركت از مسائلي و علمي ، و شناختي
اين گونه بدين ;انساني زيست‌جوياي از واقعياتي و انسان ،
-ب حيات ، مسائل -الف:از پيكره ، يك است مجموعه‌اي كتاب
مسائل - -ه علم ، مسائل -د شناخت ، مسائل -ج انسان ، مسائل
سياست مسائل -ح تعليم ، مسائل -ز تربيت ، مسائل -و هدايت ،
-يا اجتماعي ، عدالت مسائل -ي اقتصادي ، مسائل -ط حاكميت ، و
كار مسائل -يج عبادت ، و رازوري مسائل -يب اخلاق ، مسائل
مسائل -يو اصلاح ، مسائل -يه هنر ، مسائل -يد فعاليت ، و
انساني ، تكامل مسائل -يح تاريخ ، فلسفه مسائل -يز جامعه ،
حماسه ، و دفاع مسائل -ك انقلاب ، و تحول‌آفريني مسائل -يط
(47)"...ديگر مسائل بسياري و
كه شده نزديك هدف اين به شايد الحيات سرفصلهايي ، چنين با
،(سيستمي) دستگاهي دائرتالمعارف جامع‌ترين" عنوان شايسته
متبلورترين و اسلامي ، عالم تدويني نظام شامل‌ترين و
.باشد "حديث و قرآن عملي -شناختي و علمي -شناختي پيكره
معاصر نوپديد و فراوان نيازهاي به توجه با موضوع اين
هست آنچه از بيش الحيات ارج لذا و يافته مضاعفي اهميت
.بود خواهد
محسوب آن قوت نقطه كه الحيات در بنيادين و اصلي نگرش
كه است دائرتالمعارفي و مجموعي برخورد همين مي‌شود ،
گرايشات ، براي -ايدئولوژيكي نه و -فرهنگي انگاره‌اي
را متفاوت حتي و متنوع مقصودهاي و موضوعات و مشربها
احاديث و آيات با برخورد" ترتيب اين بهميسازد فراهم
تفقهي استفاده‌اي و مجموعي ، برخوردي يعني الحيات ، سبك به
از 6 بيش از -"مثلا آيه در 500 اجتهاد و دقت فقط نه)
،(آيات آن به مربوط فقهي احاديث و -قرآن آيه هزار
و اسلام ، ساختي ساختمان كل در مي‌تواند كه همانگونه
باشد ، داشته اثر انساني جوامع تحولي و عملي گستره‌هاي
گسترشي و سزاوار بسطي نيز را اجتهاد و "فقاهت" مي‌تواند
همه در حضور براي را ، جعفري فقه توان و بخشد ، عميق و فني
جرياني به را آن و دهد ، نشان انساني متحول حيات پهنه‌هاي
".گرداند بدل -هست اكنون آنچه از بيش -پردازنده و سازنده
(48)
آيات گزينه با نخست فصل ، هر و هرباب در الحيات مجموعه
موضوع همان در نبوي احاديث سپس و مي‌شود آغاز موضوع همان
اعتبار" و نبوي احاديث درباره مهم نكته.مي‌گردد مطرح
با است احاديث ديگر مضامين انطباق تعاليم ، و مضامين اين
اين در بسياري نبوي احاديث.موارد نوع در نبوي ، احاديث
در آنها از بسياري و است ، شده ذكر آنها ماخذ و آمده كتاب
در آنها مضامين از پاره‌اي و شده ، نقل مسلمين حديثي ماخذ
ميان در نيز آنها الفاظ از برخي و معروف ، مسلمانان ميان
نيز ، طاهرين ائمه از شده نقل احاديث.است متواتر مسلمين
و شناخت خط همان و تعليم همان و راه همان خود نوع در
و پي‌مي‌ريزد را هماهنگ و واحد مكتبي همه و است ، اقدام
مضموني انسجام و پيوستگي يعني نكته ، اين ".مي‌كند ترسيم
يكي نيز (ص)نبي‌اكرم از منقول روايات و قرآن با احاديث
تعاضد جز به" و است الحيات دقايق و ارزشها از ديگر
امامان احاديث تعليمي انسجام و مفهومي هماهنگي و مضموني ،
در نيز ، احاديث اين خود نبوي ، احاديث با و كريم قرآن با
و دارد ، همگون حركتي و استوار هماهنگي خويش ، منظومه داخل
تعاضد همين خود..مي‌كند تاييد را ديگري مضمون هريك
.مي‌شود حديث مضمون به اعتماد موجب مضموني ،
كريم ، قرآن در آيه ، هر جاي دادن نشان جز به الحيات ، در
اين و.است شده برده نام آن همراه نيز حديث هر ماخذ
بيشتر ويژه به ;هستند شده شناخته و معتبر "نوعا ماخذها ،
اربعه ، كتب و قدما ، مصنفات از غيرمستقيم ، و مستقيم آنها ،
كه است ، دين عالمان قدماي و محدثين شايع تاليفات ديگر و
از نيز هرجااست گشته تلقي معتبر گونه‌اي به كدام ، هر
مجلسي ، علامه ماخذ نقل ضمن شده ، نقل "بحارالانوار" كتاب
گيرد قرار استفاده مورد بحار از احاديثي تا شده كوشيده
.باشد كرده تاييد را آن نيز موثقتري و موثق ماخذ كه
استجيبوالله آمنوا ياايهاالذين" كريمه آيه حكم به الحيات
-(آيه 24 /سوره 8) "..يحييكم لما دعاكم اذا للرسول و
فراخوانند آييني به را شما پيامبر و خدا چون موءمنان اي"
(حيات) زندگي نام به ،"بپذيريد است ، زندگي سرچشمه كه
هر.است مصنف متعالي ذوق نشانگر اين و شده عنوان‌گذاري
عنوان تحت وثيق تحليلي با باب هر و آغاز مقدمه‌اي با فصل
در نويسنده نگرش.مي‌شود ختم "باب سراسر به نگاهي"
رحمتالله -كليني شيخ سنت با تام شباهتي اثر ، فصلبنديهاي
از كلي دركي كليني آنكه جز دارد "كافي اصول" در -عليه
تقسيمات و نگرش برمبناي را مفهوم اين حكيمي و داشته عقل
اخلاقيات سوي به عقل و شناخت از و نموده بخش‌بندي فلسفي
(دارد فصل كه 50) نخست باب از نخست فصل ;رفته اجتماعيات و
و عقل" ،"علم طلب" سپس و مي‌شود آغاز "شناخت اهميت" با
...و "انديشيدن" ديني انگاره و مفهوم سپس و "آن فعال‌سازي
.مي‌رود پيش به كتاب نهج همين بر
:است چنين كه شده نقل (ع)علي امام از حديثي قسمت همين در
درايت و دريافت پي در "بالروايات لا بالدرايات عليكم"
(49).حكايت و نقل پي در نه باشيد ، (سخنها)
با باب ، هر پايان و مقدمه توضيحات با متعالي هدف اين
و علمي ، و منسجم ذهني بر مبتني و سنجيده و دقيق فصلبندي
به آيات ذيل در روايات متقن و دقيق گزينش با بالاخره
"مجددا نقلي ميراث ارزش نظر ، اين از و است رسيده سرانجام
و درك درستي به اگر نقلي ميراث بي‌گمان.است شده احيا
و خرد به بزرگ معاضدتي و الهي خفيه الطاف از شود تحليل
سليم عقل و فطرت كه است اين مسئله.بود خواهد بشر دانش
پربارسازي براي همه اين و بوده نقلي معارف بر متقدم بشري
لذا.است شده اعطا انسان فرهنگ ميراث به مساعدت و آن
سال هزارها پالوده و فشرده كه فرهنگ و عقل سترگ ميراثهاي
ميراث روياروي است ، دانشوران و موءمنان و فرهيختگان تلاش
مقدمه از جستاري بر مي‌توان دليل همين به.نيست نقلي
بشر فرهنگ عالي دستاوردهاي با دين كه كرد تامل الحيات
از و است كرده اصلاح و تكميل را آنها بلكه نبوده ، درگير
جمله از- دين اصيل و عميق درك كه بوده معارف همين آبشخور
كتابي در روايات و آيات طبقه‌بندي و وتنظيم روش‌شناسي
با راستي به عبارات اين پس.است شده ميسر-الحيات نظير
:نيست سازگار ديني فرهنگ‌آفرين دائرتالمعارف هدف
از) يوناني فلسفه ترجمه روزگار از اسلام ، تاريخ در"
فيضي فلسفه و ،(سرياني و يوناني بيگانه زبانهاي
نشر و..و هندي ، افكار و گنوسي ، عرفان و اسكندراني ،
فكري جريانهاي مسلمين ، ميان در بيگانه افكار از بسياري
و شناخت حوزه به پا گونه‌گوني ، جهانشناسيهاي و چندي ،
و قرآني معارف دستگاه با و نهاد ، اسلامي عمل و تفكر
حقايق زلال گشتن مشوب باعث و آميخت ، در حديثي تعاليم
و تربيت پهنه در هم و فكر ، و شناخت پهنه در هم شد ، "وحي"
در ذهنيتها با دين درگيري به گذرا بود اشاره‌اي اين.عمل
(50)".گذشته روزگاران
هزار چند و چندين ميراثهاي همه مي‌توان چگونه راستي به
از بسياري يحتمل كه را انسان معنوي تكاپوي و بشر ساله
اديان و روحاني عنايات و الهيه افاضات در ريشه نيز آنها
روزگاران در ذهنيتها با دين درگيري" به داشته ، شناخته
و الحيات شريف كتاب بر مروري بي‌ترديد.كرد تعبير "گذشته
و تعالي خداوند تجليل نشانگر آن ، روايات‌شريفه و آيات
و انسان عقلاني و معنوي پويش از طاهرين ائمه و مكرم نبي
جاده به آن بازگرداندن و آن تكامل و تربيت در ايشان تلاش
سليم عقل ميان راه ، اين در.است راستين ارزشهاي و حقايق
و است تعامل بلكه نيست ، اختلافي الهي كامل عقل و بشري
بشر خود و الهي ، كل عقل از پرتوي بشر ، عقل..درجه تفاوت
و است نيازمند بشر عقلتكوين كتاب از آيه‌اي نيز
و ولع با تشريع ، كتاب و تكوين كتاب از را تكامل مايه‌هاي
يكي الحيات:اينكه آخر سخن كوتاه.مي‌جويد تاريخي رغبتي
و قرآن از اسلام ، تشريعي مضامين عرضه در آثار بهترين از
.بي‌ترديد است ، حديث ،
رضوي مسعود سيد:نوشته
محمدرضا متعدد آثار مجموعه چاپهاي آخرين -43/:پانوشتها
و مشخصه علامت با تفكيك ، مكتب و الحيات جمله از حكيمي ،
همه جلد بالاي چپ سمت در قرمز دايره يك چاپ -خاصي شكل
.است رسيده به‌چاپ اسلامي فرهنگ نشر دفتر سوي از -كتابها
آن اهداف و ويژگيها جمله از الحيات ، مقدمه در -44/
دقيق التزام با است اسلامي ايدئولوژي و جهانشناسي تنظيم"
از آمده دست به ايدئولوژي و جهانشناسي اين كه اين به
".باشد آنها موضوعي و مجموعي فهم از و حديث و قرآن
عبارت در "ظاهرا كه دانست بايد اظهارنظر ، اين علي‌رغم
جديد انديشه در تجويزي مفهوم يك كه -ايدئولوژي مفهوم فوق
.است ايران معاصر انگاره‌هاي در مفهوم اين از متفاوت -است
شريعت از روزآمدي و منسجم دستگاه منظور ، ديگر ، عبارت به
الحيات ، ترجمه -و 45 46/.مي‌باشد حكيمي استاد مدنظر
چاپ يكم ، جلد اسلامي ، فرهنگ نشر دفتر آرام ، احمد ترجمه
ص همان ، -48/و 20 صفحات 19 همان ، -47/.ص 17 دوم 1376 ،
-كنزالفوايد كتاب از -بحارالانوار 2/160 از نقل -49/.25
.ص 21 ج 1 ، الحيات ، -50/.ص 64 الحيات ،
|
