راهبردي سازي تصميم در عدالت
(پاياني بخش) داوطلبانه مشاركت
صنوبر ناصر و سرشت رحمان حسين دكتر
در را تحقيقات جامع‌ترين از يكي (1990) تيلور حال اين با
فرضيه.داد انجام رويه عدالت و نگرش رفتار ، رابطه خصوص
مسئوليت‌پذيري و قانونگرايي رويه عدالت كه بود اين اصلي
قوي رابطه يك تحقيقات.مي‌دهد افزايش را شهروندان
نظري حمايت.كرد اثبات را متغير دو اين بين انكارناپذير
در عدالت وجود عدم امروزه كه بود آنچنان بعد تحقيقاتي و
كافي تصميم هر اجرايي موفقيت عدم پيش‌بيني براي را رويه
.مي‌دانند
تصميم‌سازي از رويه ، عدالت نظريه كاربرد توسعه موازات به
آن تاثير اثبات و انتفاعي به اجتماعي و حقوقي نهادهاي در
راهبردي تصميم‌سازي‌هاي با موضوع اين ارتباط رفتار ، بر
اين تحقيقات روند شكل 1.شد داده توسعه و گرديد مطرح نيز
.مي‌دهد نشان را مقوله
داوطلبانه همكاري و راهبردي تصميم‌سازي رويه ، عدالت
تاثير رويه ، عدالت بحث در مهم بسيار يافته‌هاي از يكي
رضايت ، نظير افراد عمقي و سطحي نگرش‌هاي بر آن مثبت
كه است شده اثبات فرضيه اين.است تعهد و مسئوليت‌پذيري
يا سازمان قبال در تعهد قبول به نسبت افراد احساس اگر
به بالقوه حالت از فرد توانايي‌هاي باشد ، مثبت تصميم ،
خواهد ابراز داوطلبانه همكاري و مي‌شود تبديل عمل حالت
كه دريافتند (1986) چاتمن و اوريلي مثال عنوان به.كرد
چارچوب در وظايف انجام و قانونمند رفتار تنها نه تعهد
با مقررات وراي رفتار به بلكه مي‌دهد ، افزايش را مقررات
كار درميانجامد نيز سازمان نفع به داوطلبانه كوشش‌هاي
يك رويه ، عدالت شد مشخص (1994) كونوفسكي و پيو اخير
يك خود نوبه به نيز آن و است مسئوليت‌پذيري مهم نشانگر
حال رعايت قانونگرايي ، نظير مطلوب شهروندي رفتار نشانگر
آن بيانگر رفتار نوع ايناست وطن‌پرستي و تواضع ديگران ،
و انرژي ابراز به افراد تمايل موجب رويه عدالت كه است
"كيم".مي‌شود سازماني منافع نفع به شخصي منافع از گذشتن
افزايش موجب رويه عدالت دريافتند ،(1999) "مابورن" و
به و شده تصميمات از حمايت در مختلف بخش‌هاي مديران تعهد
و داده نشان خود از قواعد وراي رفتاري نگرش ، اين واسطه
.مي‌شود ميسر تصميم‌ها موءثر اجراي و منابع منصفانه تخصيص
تناسب عدم به علم با رفتار اين حتي كردند ثابت آنها
.مي‌شود حاصل نيز مديران متبوع واحد منافع با تصميم
استفاده با (1995) "ساپينز" و "شويگر" ،"گارد" ،"كورس"
تاثير رويه عدالت دادند نشان شبيه‌سازي ، برنامه يك از
از بالايي سطح بروز موجب و دارد كنندگان مشاركت بر مثبتي
تصميم‌هاي اجراي نتيجه در و مي‌شود مسئوليت‌پذيري و تعهد
مي‌توان شده ياد مباحث مجموع از.مي‌شود تسهيل راهبردي
موجب راهبردي تدوين فرآيند در منصفانه عمل كه گرفت نتيجه
فرضيه اين بنابر ;مي‌شود آنها بهترين داوطلبانه همكاري
:بود خواهد مي‌آيد كه شرحي به بيشتر تحقيق براي اول
نگرش‌هاي بر راهبردي تصميم‌سازي در رويه عدالت:فرضيه 1
و داشته مثبت تاثير آنها تعهد و مسئوليت‌پذيري و افراد
.مي‌يابد افزايش افراد داوطلبانه همكاري طريق اين از
دانش نشر و راهبردي تصميم‌سازي در رويه عدالت
در كليدي عامل يك ديگران به آن دارنده از دانش انتشار
در عامل مهم‌ترين امر اين.مي‌شود محسوب پيشرفت و موفقيت
عدالت تاثير علت تشريح در تئوريك علت دواست نوآوري
ماربون ، و كيم) است مطرح افراد بين دانش انتشار بر رويه
:(1999
تراوش و فعالانه مشاركت به افراد تمايل مستلزم نوآوري -1
همكاري مستلزم ايده‌ها ارائه ولي آن‌هاست ، خلاق ايده‌هاي
حاضر افراد و است قدرت منبع تخصص و دانش.است داوطلبانه
از.كنند صرف‌نظر خود قدرت منبع اين از سادگي به نيستند
براي آن ارزش و است نامشهود دارايي يك دانش ديگر ، سوي
باشد نداشته آگاهي آن از خريدار كه زماني تا خريدار
بدون را آن خريدار يافت انتشار وقتي ولي ;نيست معلوم
تحديد آن دارنده قدرت لذا و داشت خواهد اختيار در هزينه
و اقتصادي مشوق‌هاي وجود عدم دليل به رو اين از.مي‌شود
دانش انتشار هرگونه آن ، انتشار به طبيعي‌شان تمايل عدم
.بود خواهد داوطلبانه همكاري مستلزم
انحصاري مالكيت آن و است خود خاص نسبي مزيت داراي شخص هر
شرطي به نسبي مزيت اين از ولي اوست علم و اطلاعات بر او
داشته وجود همكاري به تمايل كه نمود استفاده مي‌توان
.(هايك 225211945) باشد
رويه عدالت به منوط دانش نشر و گسترش در فعال مشاركت لذا
.است راهبردي تصميم‌سازي در
دانش با رويه عدالت مثبت رابطه علت بيان در دوم ، دليل -2
.يافت رويه عدالت فرآيند در مي‌توان را ايده‌ها نشر و
سه به موضوع ادبيات در شد ، مطرح "قبلا كه همان‌گونه
.است شده اشاره انتظارات وضوح و توضيح شدن ، درگير موءلفه
كمك دانش انتشار به كه است نحوي به فرآيند اين ماهيت
يا شخص يك عقيده ابراز امكان مثال عنوان به.مي‌كند
به فرصتي است ، شدن درگير اصلي عنصر كه دوجانبه ، ارتباطات
.مي‌آورد فراهم دانش نشر در طرفين مشاركت و ايده‌ها طرح
جزء.دارد را تاثير همين مقابل طرف نظر رد امكان چنين هم
شناختي نقشه از جامعي درك افراد به توضيح ، يعني دوم
در نور باز حلقه يك همچون و مي‌دهد ارائه تصميم‌سازان
نيز انتظارات وضوح ضرورت.مي‌كند عمل آموزش و آگاهي كسب
طرح با و تمركز مشخص زمينه‌هاي بر افراد مي‌شود موجب
.كنند كمك موضوع تكامل به مباحثه و ايده‌ها
انتظار اين به رويه عدالت فرآيند اطلاعاتي غناي
و موضوع اين بين مثبت رابطه يك است ممكن كه مي‌انجامد
"فولگر" و "گرين‌برگ".باشد داشته وجود ايده و دانش نشر
حرف مي‌دهد اجازه افراد به رويه عدالت معتقدند (1983)
را اطلاعات تبادل و كنند ابراز را خود نظرات و بزنند
:كرد مطرح چنين مي‌توان را دوم فرضيه لذا سازند ، ممكن
داوطلبانه همكاري بر مثبتي تاثير رويه عدالت:فرضيه 2
نوآوري و دانش نشر بر مثبتي تاثير نيز آن و دارد اعضا
.دارد افراد ميان در فعال
گروهها عملكرد و راهبردي تصميم‌سازي رويه ، عدالت
اين خود وسيع تحقيقات خلال در ،(1999) "مابورن" و "كيم"
اساسي شرط داوطلبانه ، همكاري كه كردند اثبات را موضوع
نيز داوطلبانه همكاري اين و گروههاست اثربخش عملكرد
عمل ماهيت.مي‌شود حاصل رويه در عدالت رعايت از "صرفا
موجود قوانين و بوروكراسي وراي در كه است نحوي به گروهها
شيوه‌هاي با عمل اين نحوه كنترل و مي‌كنند عمل سازمان يك
راه تنها آنها وجود ديگر سوي از.نيست امكان‌پذير سنتي
سرمايه‌گذاري راهبردي ، شراكت‌هاي نظير راهبردهايي موفقيت
دادند نشان آنها.است مجازي سازمان‌هاي شبكه‌هاي و مشترك
كافي داوطلبانه‌شان همكاري جلب براي رويه در عدالت صرف
تصميم آن كه باشند واقف موضوع اين به اگر حتي.است
آنها متبوع واحد براي مطلوبي نتايج به منجر "الزاما
:مي‌شود مطرح سوم فرضيه لذانباشد
تيم‌ها ، راهبردي تصميم‌سازي در عدالت‌رويه عمل:فرضيه 3
تاثير تاثير ، اين علت.دارد آنها عملكرد بر مثبتي تاثير
دانش نشر و سو يك از داوطلبانه همكاري بر رويه عدالت
.است ديگر سوي از تيم اعضاي ميان
رويه عدالت تئوري اركان
مديران توجهات و عمل بر اقتصادي تئوري‌هاي استيلاي علت
آن تئوري ، طرح از پس آنها كه است اين در تصميم‌گيران و
توسعه معلولي و علي روابط از سلسله‌اي صورت به را
ولي.مي‌كنند تشريح خوبي به را عملكردي تبعات و داده‌اند
بسنده كليات به اجتماعي روانشناسي به مربوط تئوري‌هاي
نتيجه در و جزيي مراحل به مدل بسط به و است كرده
.نمي‌كنند مبذول لازم توجه آن ، از استفاده امكان‌پذيري
و امكانات محدوديت مشكل با تصميم‌سازان و مديران چون
مرحله به را تئوري‌ها اين به توجه لذا مواجهند ، زمان
مباحث اين كردن عملياتي بنابراين ;مي‌كنند موكول بعدي
"كوراين").است محض ضرورت يك آنها بيشتر توسعه براي
بر آن تاثير و رويه عدالت مفهوم خود اخير كار در (1997)
كيفيت مشتري ، رضايت هزينه ، كاهش زمينه در عملكرد بهبود
.(است كرده تشريح را بازار به ورود و محصول
.است عملكردي و رفتاري نگرشي ، تبعات داراي رويه عدالت
:مي‌دهد نشان را موءلفه‌ها اين بين رابطه شكل 2
سه عملكرد ، بر انصاف فرآيند تاثير نحوه و علت بيان در
به (1998) "تيلور" و "ليند".است شده داده توسعه تئوري
توسعه را شخصي منافع مدل "والكر" و "تي‌بوت" از الهام
ارتقاء موجب رويه ، عدالت به عمل مدل ، اين بنابه.دادند
مثبت نگرش و گرديده تصميم اتخاذ فرآيند بر فرد كنترل
.است اقتصاد علم منطق مشابه مدل اين منطق.مي‌شود حاصل
فرض مدل اين.داد توسعه را گروه -ارزش مدل (1999) تيلور
.است اجتماعي قوي نياز يك گروه ، در بلندمدت عضويت مي‌كند
گروه ارزشمند اعضاي عنوان به علاقه‌مندند افراد چون
رويه عدالت.دارند توجه رويه عدالت به لذا شوند نگريسته
و بلندمدت نيازهاي ارضاي به و مي‌گردد گروه انسجام موجب
.مي‌انجامد نيز افراد عمقي
شده داده توسعه (1999) "مابورن" و "كيم" توسط سوم تئوري
اين از مقوله اين به توجه علت تشريح دنبال به آنها.است
در "الزاما راهبردي تصميم‌هاي اغلب كه هستند زاويه
قبلي تئوري و نيست گروه حتي و فرد منافع راستاي
تصميم مثال براي.دهد توضيح را موضوع اين نمي‌تواند
نفع به ديگر واحد حذف به است ممكن واحد يك براي راهبردي
راهبردي وظايف اين ، بر علاوه.بيانجامد قبلي واحد
را حصارها كه مي‌شود انجام موقتي گروههاي توسط سازمان‌ها
درهم (مالكيت حتي و جغرافيايي نواحي مراتب ، سلسله)
مدل اشاره مورد بلندمدت عمر با موضوع اين و مي‌نوردند
.دارد تناقض گروه ارزش
احساسي شناخت و عقلاني شناخت بعد دو به آنها تئوري در
آنها به علاقه‌مندند افراد احساسي بعد در.مي‌شود اشاره
انساني منابع يا كارمند يا كار نيروي يك عنوان به
صرف و شده لحاظ آنها شخصيت و احترام بلكه نشود ، نگريسته
افراد عقلاني بعد درگيرد قرار مدنظر آنها بودن انسان
گرفته قرار توجه مورد آنها نظرات كه شوند متقاعد درصددند
آنها فكري توانايي به كافي اندازه به ديگر افراد و است
كردن فكر براي لازم توانايي از نيز خود و دارند اعتقاد
.برخوردارند آنها مورد در
شناختي رابطه يك راهبردي تصميم‌سازي رويه عدالت به عمل
احساس افراد اگر.مي‌آورد فراهم عقل و احساس بين قوي
توجه آنها احساسي جنبه‌هاي و فكري توانايي‌هاي به كنند
همكاري ، جديد ، نقش‌هاي ابراز به را خود تمايل مي‌شود
اين ;مي‌كنند ابراز آنها ونظاير قانونگرايي و نوآوري
عملكرد بهبود و دانش نشر داوطلبانه همكاري به وضعيت
(شكل 3).مي‌انجامد
فكري ارزش‌هاي و توانايي وقتي گفت مي‌توان خلاصه طور به
دانش انتشار به آنها تمايل گيرد ، قرار توجه مورد افراد
قرار التفات مورد احساسي جنبه‌هاي اگر و مي‌يابد افزايش
سه.مي‌شود برانگيخته بهتر همكاري به آنها احساس گيرد ،
.است شده داده توسعه راستا اين در و 6 و 5 فرضيه 4
احساسي تمايل تصميم‌سازي ، فرآيند نبودن منصفانه:فرضيه 4
.مي‌دهد كاهش را آنها فكري مشاركت و افراد
كتمان موجب تصميم‌سازي ، فرآيند بودن منصفانه:فرضيه 5
.مي‌شود بازدارنده كوشش‌هاي ديگر و منفي تعارض ايده‌ها ،
همكاري بر تصميم‌سازي فرآيند نبودن منصفانه:فرضيه 6
.دارد منفي تاثير افراد مشاركت و داوطلبانه
نتيجه *
عدالت تئوري از نظري قوي پشتوانه و تحقيقات عظيم حجم
معيار كه است شده آن به منجر اخير ، سال‌هاي در رويه ،
شكست يا موفقيت پيش‌بيني مطمئن شاخص عنوان به رويه عدالت
.گيرد قرار استناد و استفاده مورد برنامه‌اي هر قطعي
كه است شده داده توسعه فرض اين با رويه عدالت نظريه
گرو در آن ، اجراي به پاي‌بندي و صحيح تصميم اتخاذ هرگونه
.است افراد ديد از تصميم‌سازي نحوه بودن منصفانه ارزيابي
موجب و مي‌گذارد مثبت تاثير افراد نگرش بر رويه عدالت
افراد اگر برعكس و ;مي‌شود آنها داوطلبانه همكاري جلب
طرق به نيست ، عادلانه تصميم‌گيري فرآيند كنند احساس
مقاله ، اين در.مي‌آورند فراهم را آن شكست موجبات مختلف
آن ، اصلي ركن سه تكوين روند و رويه عدالت نظريه تشريح ضمن
نظر بهشد ارائه بيشتر تحقيق براي مهم فرضيه چند
مرحله بين ارتباطي و مكاني زماني ، عظيم فاصله مي‌رسد
است گونه‌اي به آن اجراي و كشور توسعه برنامه‌هاي تدوين
در.مي‌سازد غيرممكن را رويه عدالت مهم عنصر سه تحقق كه
سنتي رويكردهاي برمبناي برنامه‌سازي دوبار گذشته سال ده
فرضيه‌هاي پژوهش ضمن دارد جا و است شده تجربه محور منابع
صحنه در رويكرد اين تجربه براي فرصتي مقاله ، اين اصلي
.شود لحاظ كشور راهبردي تصميم‌گيري‌هاي
|
