امام الائمه ثامن مسعود ميلاد مناسبت به
فرهنگها گفتگوي و برهان آموزگار (ع) رضا
عمده‌اي بخش كه است پرسش‌هايي از آكنده امروزما ، جامعه
نيز ما ذهن و است اعتقادي و فكري مسايل پيرامون آن از
ترديدهاي و نگرشها سيل روزه هر كه است شاهراهي همچون
"بعضا و مي‌كنند عبور آن از كهنه و نو سوءالهاي و جديد
مي‌دارند مشغول خود به را ذهن از گوشه‌اي نيز
و دانش بزرگ مشعلداران شيعه ، بزرگوار ائمه بي‌گمان
نبوي ، تابناك مسير در و بوده اسلام تاريخ طول در روشنگري
و الهي آيات از آموزنده و رخشان تفسيرهاي و راهگشاييها
(ع)رضا امام ارجمند چهره.داشته‌اند ديني دشوار مفاهيم
دفاع نخست است ، آميخته امر بادو اسلامي ، تمدن درتاريخ
و -راستين تشيع يعني -جعفري و علوي آموزه‌هاي ازحقانيت
حتي و متفاوت و متنوع فرهنگهاي با گفتگو در روشنگري سپس
وجوه برخي اخير ، موضوع به عنايت با ذيل مقاله.متضاد
و گفتگو موضوع در را (ع)رضا امام سيره و روشنگرانه‌روش
طرح بيگانه فرهنگهاي و اديان علماي و باپرسشگران مفاهمه
.است كرده
معارف گروه
اهل‌بيت دوستي و محبت آشيان همواره ايرانيان ، ما قلبهاي
از و است بوده -السلام عليهم - معصومين ائمه و پيامبر
هشتمين ميان ، اين در.مشهوريم عالم سراسر در جهت ، اين
ويژه‌اي جايگاه -عليه‌السلام -الرضا موسي علي‌بن امام ،
نام شنيدن با كه نيست ما از يك هيچ بي‌اغراق ، و دارند
چشم‌هايش و نكشد پر آسماني بارگاه آن سوي به دلش ايشان ،
.نشود اشك شبنم از پر
عمل ، درمقام كه انديشيده‌ايم هيچ حال ، به تا آيا اما
افكار نشر در ميزان چه و اوبوده‌ايم خاطر رضاي رهرو چقدر
ايشان از (حضرت اصحاب از) اباصلت داشته‌ايم؟ اوسهم بلند
را ما امر كه را بنده‌اي خداوند":مي‌كند روايت چنين
و ".قراردهد خويش مرحمت و لطف مورد مي‌دارد ، نگاه زنده
؟در داد انجام را كار بايداين چگونه كه مي‌كند سوءال وقتي
ديگران به و فراگيرد را ما علوم":مي‌فرمايند پاسخ
را ما سخنان زيبايي و لطف اگرمردم براستي بياموزد ،
(1)".مي‌كردند پيروي ما از مي‌دانستند ،
و اجتماعي شرايط مقايسه ضمن تا برآنيم نوشتار ، دراين
-عليه‌السلام -رضا امام زمان جامعه با فعلي روزگار فكري
نيازهاي و فكري مشكلات حل به نسبت ايشان اهتمام چگونگي
براي عملي درسي رهگذر اين از و كنيم بررسي را جامعه آن
.فراگيريم خود امروز مشكلات رفع
***
عمده‌اي بخش كه است پرسش‌هايي از آكنده امروزما ، جامعه
نيز ما ذهن و است اعتقادي و فكري مسايل پيرامون آن از
ترديدهاي و نگرشها سيل روزه هر كه است شاهراهي همچون
"بعضا و مي‌كنند عبور آن از كهنه و نو سوءالهاي و جديد
مهم آنچه.مي‌دارند مشغول خود به را ذهن از گوشه‌اي نيز
.است دولبه شمشير همانند پرسش‌ها اين وجود كه است اين است
سمت به حركت منشا را آنها مي‌توان كه همان‌گونه يعني
اين و) دانست مذهب و اعتقاد از عميقي و دقيق فهم و پاسخ
نيك فال به را آن مي‌توان و است كننده اميدوار البته صد
يا و نشود داده پاسخ سوءالات اين اگر شكل ، همان به (.گرفت
منشا مي‌تواند نشود ادا آن حق صحيح و كننده قانع نحو به
و سال ساليان تا كه باشد خطرناكي و بزرگ انحرافات
.يابد امتداد نيز بعدي نسل‌هاي
در و هجري دوم قرن اواخر در مسلمين جامعه روزگار اما
نظرات تعدد نظر از -السلام عليه -رضا حضرت امامت دوران
شبيه بسيار اجتماع ، در گوناگون پرسش‌هاي وجود و مختلف
اين ايجاد در متعددي عوامل.است بوده ما امروزين وضعيت
:برمي‌شمريم را ازآنها برخي كه داشته‌اند نقش شرايط
زمان در اسلام دنياي جغرافيايي گسترش با كه آن اول
و فكر حوزه به نيز جديدي آراي و افكار "مرتبا بني‌عباس ،
كه آنهايي يا و مسلمان تازه جوامع.مي‌يافت راه انديشه
مكتب اين مباني با مي‌خواستند مي‌كردند برخورد مسلمين با
ديگر.مي‌كردند مطرح را متعددي پرسش‌هاي لذا و شوند آشنا
مختلف مكاتب كتابهاي هجري ، دوم قرن اواسط از كه آن
نشر مسلمانان ميان در و شد ترجمه عربي به نيز قديم يونان
دليل.برانگيخت را فراواني سوءالات نيز اين خود و يافت
او زيرا بود عباسي حاكم عنوان به مامون شخص وضعيت ديگر
مباحث و مي‌داد نشان زيادي علاقه كلامي و علمي مسايل به
همواره و مي‌شد انجام وي خود حضور در متعددي علمي
به را مختلف اديان عالمان حتي و روزگار آن بزرگ متكلمان
وضعيت به نيز نكته آخرين.وامي‌داشت علمي مناظره و بحث
هفتم امام بر برخي كه چرا.برمي‌گردد زمان درآن تشيع
حضرت آن ديگر فرزندان به نيز برخي و بودند كرده توقف
شبهه و انگيزي فتنه "بعضا نيز غلات "ضمنابودند روآورده
.مي‌كردند افكني
عليه -رضا حضرت امامت روزگار شرايط درباره مختصري اين
و علمي نياز با چگونه ايشان كه ببينيم اما.بود -السلام
.مي‌كردند برخورد جامعه فكري عطش
از دفاع به ايشان اهتمام است جالب بسيار نظر اين از آنچه
حتي كه برهاني است ، استدلالي و برهاني روش به حقه عقايد
خويش فطرت و عقل مطابق را آن نيز مخالفان سخت‌ترين
-جواد امام از روايتي در.مي‌شد قانع "وكاملا مي‌يافت
:پرسيدند ايشان از وقتي كه است شده بيان -السلام عليه
و مخالفان زيرا":فرمودند "شد؟ ناميده رضا پدرتان چرا"
ايشان به دوستداران ، و موافقان همانند نيز ايشان دشمنان
به را خود سوءالات پاسخ ديگر بيان به و (2)".مي‌شدند راضي
به مطلب اين دامنه و مي‌گرفتند ايشان از وكامل جامع شكل
اديان عالمان با حضرت بلكه نمي‌شد ، محدود نيز مسلمانان
بحث به نيز (زرتشت دين و يهوديت مسيحيت ، مانند) ديگر
.مي‌آوردند دليل آنها موردقبول كتب برپايه و مي‌پرداختند
با مواجهه از پس كه مشرك و اعتقاد بي افراد بسيار چه (3)
ايمان ايشان ، معرفت و علم زلال از شدن سيراب و حضرت
عمران" زمينه اين در نمونه بهترين شايد و (4)مي‌آوردند
ازبحث‌هاي پس كه باشد -روزگار آن بزرگ متكلم -"صابي
ايمان اسلام حقانيت و خداوند يگانگي به سرانجام فراوان
(5).آورد
چرا.است تامل قابل نيز مطالب وسعت نظر از حضرت مباحثات
همچون) روزگار آن شبهات و اشكالات از گسترده‌اي دامنه كه
جبر -اراده و قدرت علم ، مانند الهي صفات و توحيدي مباحث
-الهي انبياي عصمت -قرآن قدم و حدوث -الهي عدل و اختيار و
را (..و امامت به مربوط مباحث -قرآن متشابه آيات
-عليه‌السلام - امام علم آبشار همين و (6).دربرمي‌گرفت
را عطشي هر و مي‌كرد سيراب را تشنه‌اي هر كه بود
الهي علوم گنجينه و سرچشمه به كه آبشاري.فرومي‌نشاند
.مي‌رسد
كرد؟ محدود و منحصر علمي تجليات در را ايشان مي‌توان وآيا
و رافت ويژگي‌ها ، اين بر علاوه زيرا نيست ، چنين هرگز !
نيز را دشت آهوي حتي كه است چنان نيز او مهرباني
كمال همه اين مقابل در كه آن جز نرسد را وما فرامي‌گيرد
تا بمانيم خاموش و برگيريم دهان به تحير انگشت عظمت و
او.است (8) نورتابان و (7)درخشان ماه امام":بگويد خود
مسير راهنماي مي‌نشاند ، فرو را تشنگي كه است شيريني آب
امانت‌داري امام (9).گمراهي‌هاست از دهنده نجات و هدايت
".است (10)مهربان پدري و دوستدار و مدارگر
و گذاشته‌ايم مهربان پدر اين دامان سربر چقدر براستي و
!برده‌ايم؟ بهره تابان نور اين از چقدر
***
پرسش‌ها به گفتن پاسخ براي ممكن راه يگانه مي‌رسد نظر به
منطق پايه بر مستدل و علمي دفاع همانا موجود ، ترديدهاي و
اين و باشد -عليهم‌السلام - اهل‌بيت علوم و قرآن محكم
هر كه چرا دارد عميق آموختن و علمي تاملات به نياز البته
به بيشتري مرواريدهاي فرورويم بي‌كران اقيانوس دراين چه
هديه اطرافيان به را بيشتري روشنايي و آورد خواهيم چنگ
ايام در كه باشد درسي زيباترين شايد اين و كرد خواهيم
-عليه‌السلام -موسي‌الرضا بن علي امام ، هشتمين ميلاد
.فراگرفت ايشان از مي‌توان
:پانوشتها
-الرضا اباالحسن سمعت -عليه‌السلام - رضا امام مسند -1
فقلت امرنا ، احيي "عبدا الله رحم ":يقول -عليه‌السلام
الناس ، يعلمها و علومنا يتعلم:قال امركم؟ يحيي كيف:له
".تبعونا لا كلامنا محاسن علموا لو الناس فان
به رضي لانه:اول باب -عليه‌السلام -اخبارالرضا عيون -2
.اوليائه من الموافقون به رضي كما اعدائه من المخالفون
ص 401 ج 2 طبرسي احتجاج به مي‌توان نمونه عنوان به -3
حضرت آن ضمن در كه كرد مراجعه شماره 307 احتجاج
التوراه اهل علي احتجاجي سمع اذا...:مي‌فرمايند
الزبور علي‌اهل و يانجيلهم الانجيل اهل علي و بتوراتهم
احتجاج خودشان كتاب برپايه هردين اهل با يعني...بزبورهم
.كرد خواهم
ص 354 ج 2 طبرسي احتجاج به مي‌توان نمونه عنوان به -4
.كرد مراجعه شماره 281 احتجاج
شده بيان ص 421 طبرسي احتجاج دوم درجلد آوردن ايمان -5
.است
آمده گرد طبرسي احتجاج دوم جلد در مباحثات اين مجموعه -6
.است
شماره احتجاج ص 442 ج 2 طبرسي احتجاج "الميز البدر" -7
310
مدرك همان "الساطع النور" -8
و الهدي علي الدال و الظماء علي العذب الماء الامام" -9
.مدرك همان "الردي من المنجي
. مدرك همان "والوالدالشفيق.الرفيق الامين الامام" -10
|
