دولت جويانه مداخله نقش از انتقاد
ذهنيت و جهانگرايي
دولت جويانه مداخله نقش از انتقاد
( آخر بخش ) توسعه و دولت
سنجابي عليرضا دكتر
خلاصه طور به توسعه و دولت مقاله نخست قسمت در :اشاره
حداقلي اختيارات رويكرد دو با دولت انديشه غربي سنت به
ساختار هاي نظريه به ، دولت جويانه مداخله نقش و دولت
در شد ، پرداخته اقتصادي توسعه بخش در نو ليبرال و گرايي
گرامي خوانندگان خدمت تاخير روز يك با كه - شماره اين
نقش به آن انتقاد و نو ليبرال نظريه - مي‌شود تقديم
، جويي رانت ، ريزي برنامه جمله از دولت جويانه مداخله
مي قرار بررسي مورد دولتي بنگاههاي و تورم و دولت هزينه
.گيرد
انديشه گروه
تكنولوژي -412
متفاوت رويكرد دو تكنولوژيك توانايي به دستيابي براي
جهاني ، اقتصاد در شدن يكپارچه طريق از (1):دارد وجود
مستقيم سرمايه‌گذاري طريق از خارجي تكنولوژي به اتكاء
طريق از (2);(نو ليبراليزم)پروانه دريافت يا و خارجي
فرآيند روش به تكنولوژي در داخلي ظرفيت يك ايجاد
ساختارگرايان اغلب.(ساختارگرايي) "تكنولوژيكي فراگيري"
اوليه مراحل در توسعه درحال كشورهاي براي كه دارند عقيده
وجود تكنولوژيكي ظرفيت ايجاد منظور به فرصت‌هايي توسعه
يك مي‌تواند زمينه اين در دولت استراتژيك دخالت.دارند
ميان و صنعت تابعه فرعي بخش‌هاي ميان هماهنگ‌كننده نقش
.باشد داشته تكنولوژي توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان
قابل تلاش به و ايجادمي‌شود زمان طول در كارداني
.دارد نياز دستيابي براي ملاحظه‌اي
سرمايه انباشت -512
علاقه ساختارگرايان اغلب ليبرال ، نظريه‌پردازان عكس به
تشويق منظور به بهره ، نرخ داشتن نگاه پايين به
براي مي‌توانند يارانه‌اي اعتبارات.دارند سرمايه‌گذاري ،
ضرورت ، صورت در.گيرد قرار مورداستفاده خاص صنايع ارتقاء
پايين بهره نرخ با وام آوردن فراهم منظور به دولت
طريق از خود مي‌تواند حكومت.كند دريافت وام مي‌تواند
در چند هر باشد ، مهم انداز پس منبع يك دولتي بنگاههاي
به گرايان ساختاربودهاند مواجه مشكل با كرات به عمل
تعقيب به نسبت و دارند علاقه بلندمدت در اقتصادي توسعه
كه مدت كوتاه رياضتي اقدامات طريق از بلندمدت دورنماهاي
.مي‌باشند بي‌ميل مي‌شود ، سرمايه‌گذاري شديد كاهش به منجر
سوم جهان كشورهاي بدهي رغم‌مشكلات به آنها بنابراين
به‌عنوان را پول بين‌المللي صندوق حمايت مورد سياستهاي
.ارزيابي‌مي‌كنند سوم جهان كشورهاي رودرروي خارجي موانع
نو ليبرال نظريه -123
توسعه سياست بحث بر دهه 1980 آغاز از نو ليبرال نظريه
وضعيت كه ساختاري نظر اين نو ليبرالهاي.كرد پيدا سلطه
رد را دارد معيني اقتصادي نظريه به نياز سوم موجوددرجهان
معيني اقتصادي اصول جهاني روايت به آنها عوض در.مي‌كنند
كلاسيك اقتصادي نظريه بر نو ليبراليزمدارند اعتقاد
كه همانطور نظريه اين آنها اعتقاد برپايهاست نواستوار
آسيا آفريقا ، به مي‌شود مربوط شمالي آمريكاي و اروپا به
.است مربوط نيز لاتين آمريكاي و
فردگرايي ، :از عبارتند نو كلاسيك ديدگاه كليدي خصوصيتهاي
در اينكه از بيشتر افراد انعطاف ، قابليت و مبادله روابط
بلوكهاي باشند ، اجتماعي يا اقتصادي ساختارهاي چارچوب
بازار مبادله به اجتماعي تعاملات.هستند ساختمان بنيادي
عنوان به نو كلاسيك اقتصادهاي بنابراين".مي‌يابند تقليل
مي‌گويد انسان به كه مي‌شوند توصيف عالي نمونه‌اي
حالي در."قرارداد بررسي مورد بايد را قيمتها و بازارها
اقتصادهاي در ساختاري دشواريهاي به گرايان ساختار كه
را انعطاف قابليت نو كلاسيك نظريه دارند ، تاكيد سوم جهان
به مصرف‌كننده هم و توليدكننده هم يعني ، .دارد نظر در
اخير ثقل مركز.مي‌دهند پاسخ قيمت انگيزه‌هاي به سرعت
بهترين بازار قيمت‌هاي كه است عقيده اين نو ليبرال
فراهم منابع اختصاص درباره تصميم براي را نشانگرها
شوند ، دستكاري آزاد بازار سطح از قيمتها اگر.مي‌آورند
حكومت ، يارانه‌هاي يا قيمت كنترل اثر در مثال براي
داده‌اند نشان زيادي مطالعات.داشت نخواهد كارآيي اقتصاد
اقتصادي رشد از سطوحي با قيمت دستكاري از پاييني سطح كه
.نمي‌شود نابرابري بالاي سطوح به ومنجر دارد همراهي
را بحث اين سوم جهان سياسي و اقتصادي متخصصان از بعضي
دستكاري بازار عناصر در كه كشورهايي كه مي‌كنند مطرح
رشد به تا دارند اجتماعي اهداف بر بيشتري تاكيد مي‌كنند
عملكرد درآمد توزيع نظر از و يابند دست سريع اقتصادي
به انتقاد طريق از نو ، ليبرال نظريه.كنند ارائه بهتري
از مي‌توانند كشورها كه دارد عقيده واردات ، جايگزيني
از آنها در كه توليدكالاهايي در يافتن تخصص راه از تجارت
موقعي شدن تخصصي اين.جويند سود برخوردارند ، رقابتي مزيت
موانع و بپذيرد را آزاد تجارت كشور ، كه مي‌شود حاصل
مثال سنگاپور خاص مورد مطالعه.برساند حداقل به را تجارت
اين هرچند.است موفق اقتصادي ساختار تغيير از معاصري
.شد حاصل ملاحظه‌اي قابل سياسي اقتدارگرايي بهاي به تغيير
طور به استراتژي اين كه است اين واردات جايگزيني مشكل
در كه محلي كالاهاي توليد تشويق منظور به تجارت ، در عمدي
نظر ازميكند دخالت مي‌شود ، توليد ارزانتر خيلي خارج
نرخ كاهش صادرات ، ترويج شامل) تجارت آزادسازي نو ، ليبرال
پذيرش" كلي طور به و تجارت محدوديتهاي حذف پول ، برابري
زيرا مي‌شود ، اقتصادي رشد و سريع صادرات موجب ("قيمتها
مزاياي از آزاد تجارت مي‌كند ، بحث "تودارو" كه طور آن
.است برخوردار زير مشروحه
ظرفيت و پيشرفته منابع رقابت ، اختصاص تجارت آزادسازي (1
از برخوردار يافته توسعه كمتر كشورهاي از مناطقي اقتصادي
توليد هزينه درنتيجه و مي‌بخشد ارتقاء را رقابتي مزيت
.مي‌آيد پايين‌تر
پيشرفت كارآيي ، افزايش براي فشارهايي تجارت آزادسازي (2
عامل بنابراين مي‌كند ، ايجاد تكنولوژي تغيير و محصول
.مي‌يابند كاهش توليد هزينه‌هاي يافته ، ارتقاء بهره‌وري
و مي‌بخشد سرعت را اقتصادي جامع رشد تجارت آزادسازي (3
وسرمايه‌گذاري پس‌انداز يافته ، افزايش سود آن اثر بر
.مي‌شود افزونتر رشد ودرنتيجه بيشتر
در كه را ، خارجي تخصص و سرمايه تجارت ، آزادسازي (4
.مي‌كند جذب مي‌شوند ، عرضه يافته توسعه كمتر كشورهاي
.مي‌شود خارجي ارز تامين موجب تجارت آزادسازي (5
و صادرات در حكومت دخالت كاهش موجب تجارت آزادسازي (6
فعاليتهاي به بازار اختصاص عدم و ارزي مبادله بازارهاي
.مي‌شود رانت‌جويي
منابع به دسترسي در بيشتر برابري تجارت آزادسازي (7
.مي‌آورد فراهم را كمياب
درون بيشتر استراتژيهاي -بيشتر حمايت طرفداران مقابل ، در
تاكيد بنيادي موضوع سه بر -واردات وجايگزيني گرا
:مي‌ورزند
.ساده توليدات صادرات براي جهاني تقاضاي محدود رشد (1
برخوردار ملتهاي براي مبادله رابطه بي‌قاعده شدن بدتر (2
.ابتدايي توليدات از
مقابل در "داخلي توليدات از حمايت جديد نظام" ظهور (3
توسعه كمتر كشورهاي كشاورزي و صنعتي كالاهاي صادرات
.صنعتي يافته توسعه كشورهاي در يافته
عنوان به داخلي محصولات از حمايت از انتقاد بر علاوه
نو ليبرالهاي اقتصادي ، روابط بر تاثيرگذار اصلي مشكل
مورد نيز را داخلي اقتصاد در دولت دخالت از ديگري اشكال
:از عبارتند كه مي‌دهند قرار انتقاد
برنامه‌ريزي (1
ساله يا 7 جامع 5 برنامه‌ريزي‌هاي دهه 1960 اواخر از
هدفهاي حصول عدم دليل به سوم جهان كشورهاي در متداول
انتقاد.گرفتند قرار انتقاد مورد شدت به شده برنامه‌ريزي
بر است مبتني عمده طور به برنامه‌ريزي از ليبرال‌نو
فاقد آنها اول ، حكومت برنامه‌ريزان محدود تواناييهاي
نمايند تهيه اساس آن بر را برنامه‌ها كه هستند اطلاعاتي
براي لازم ابزارهاي فاقد اغلب برنامه‌ريزان دوم ، و
سوم ، .مي‌باشند برنامه‌ها انجام و پيشرفت ملاحظه
پروژه‌هاي به كمي توجه ملي سطح در شده طراحي برنامه‌هاي
.دارند آنها تحقق براي لازم فردي
جويي رانت (2
بي‌شمار كنترلهاي ويژگي از سوم درجهان اقتصادها بيشتر
كنترل قيمتها ، كنترل توليد ، پروانه‌هاي صدور شامل دولتي
نو ، مدعي ليبرالهاي.برخوردارند واردات وسهميه‌بندي ارزي
را كنترلهايي و دخالت بازار در حكومت‌ها اگر هستند
كسب براي تلاش به را خود اوقات بيشتر مردم كنند ، برقرار
يك از برخورداري با آنها.مي‌دهند اختصاص نفوذ وسيله
سود كسب به كنترلها از مي‌توانندخارج ممتاز موقعيت
فعاليت به مولد فعاليت از آنها ترتيب بهبپردازند
اين.مي‌شوند منافع رفتن بين از وموجب هدايت غيرمولد
مي‌توانند كه سودهايي.است معروف "رانت‌جويي" به وضعيت
شوند حاصل ويژه موقعيت يك اثر در انحرافي راههاي از
بدترين در رانت‌جويي.مي‌شوند ناميده "انحصاري رانت‌هاي"
خارجي ارز و واردات كنترلهاي با اقتصاد در مي‌تواند شكل
به را زيادي تلاش تجار از بعضي وضعيت اين در.شود نمايان
فروش و خريد به حكومتي ، مقامات با خصوصي رايزني
آنها وقتي و مي‌دهند اختصاص دريافتي پروانه‌هاي
روي بر"سياه بازار" طريق از باشند داشته پروانه‌اي
اين است ممكن.مي‌پردازند معامله به خارجي ارز يا واردات
اداري مقامات به دادن رشوه در تجار تلاش پي در فعاليتها
.شود منتهي فساد به كليدي
تورم و دولت هزينه (3
عمده منفي نتيجه دو حكومت هزينه‌هاي مي‌رسد نظر به
خصوصي ، بخش ابتكار و سرمايه‌گذاري "سد" اول ، .باشند داشته
وكمتر كمتر خصوصي بخش فضاي مي‌كند ، رشد عمومي بخش وقتي
درآمدهاي به نسبت هزينه‌ها رشد نرخ افزايش دوم ، .مي‌شود
طريق از اغلب عمومي بخش درآمد كسري رشد ودرنتيجه حكومت
فرآيندهاي به منجر مساله اين.مي‌شود تامين پول انتشار
رشد در اختلال آن حاصل كه مي‌شود اقتصاد در تورمي
.است اقتصادي
دولتي بنگاههاي (4
.دارد مشاركت عمومي بخش درآمد كسري در كه مهمي عامل
شركتهاي به يارانه‌ها ازواگذاري كه فشاري از است عبارت
توسعه ، حال در كشورهاي درميكند تحميل زيان‌آور
مالكيت تحت بنگاههاي براي معمولا مالي بازگشت نرخ‌هاي
مشخص مطالعه يك.است بوده كمتر خصوصي بخش به نسبت دولت
دولت مالكيت تحت بنگاههاي آنها در كه كشورهايي است كرده
برخوردارند ، ملي ناخالص سرمايه‌گذاري از بيشتري سهم از
.دارند كمتري اقتصادي رشد نرخ‌هاي
طريق از آزادسازي برروي بيشتر نو ليبرال سياستهاي
در كمتر دخالت و مالي آزادسازي قيمت ، كنترلهاي برداشتن
برداشتن طريق از تجارت آزادسازي كار ، بازار
واقع مبادله نرخ تعرفه‌ها ، كاهش واردات ، سهميه‌بنديهاي
و خصوصي‌سازي طريق از اقتصاد در دولت نقش كاهش و بينانه
.مي‌شوند متمركز حكومت ، هزينه‌هاي تقليل
ذهنيت و جهانگرايي
اشاره
و ارزش‌ها زد؟ خواهد رقم چگونه را ما آينده جهانگرايي ،
خواهند تعامل يكديگر با چگونه انسان ميليون صدها سنت‌هاي
است قادر كه ديگر تكنولوژيك انقلاب يك با جهان آيا داشت؟
جهان سراسر در يكديگر با رخ به رخ طور به را افراد
مقاله كه هستند سوال‌هايي اينها روبه‌روست؟ دهد ، مواجهه
.مي‌پردازد آنها به زير
انديشه گروه
جهانگرايي است ، شده متذكر "بوگي آرچي دانيل" كه به‌طوري
پايان در.دارد قرار تخيل در خود ، سطح بنيادي‌ترين در
و اطلاعاتي تكنولوژيهاي در حاصل پيشرفتهاي بيستم ، قرن
:است كرده ايجاد مردم اذهان در جديدي دنياهاي ارتباطاتي ،
زندگي درباره جديد دانش جديد ، نگرانيهاي جديد ، اميدهاي
را جهانگرايي "گيدنز آنتوني" كه راستاست اين در.ديگران
كرده تعريف آنجايي پديده يك و اينجايي پديده يك عنوان به
پديده يك كه ميزاني همان به جهانگرايي نظر اين از.است
تغييرات-خود درباره پديده يك است ، جهاني نظام‌هاي درباره
.مي‌شود تلقي -ما شخصي زندگيهاي در
هويت الگوهاي بر اطلاعات جهاني جريانهاي تاثيرگذاري شيوه
اين محتواي به آشكار طور به مختلف فرهنگهاي در همبستگي و
خود به‌نوبه نيز جريانها اين محتوايدارد بستگي جريانها
رسانه‌هاي به ودسترسي مالكيت ساختارهاي تاثير تحت
و قواعد.دارد قرار مخابراتي صنايع و بين‌المللي
و هوايي امواج آينده كاربرد تعيين‌كننده موافقتنامه‌هاي
غيرتجاري و تجاري پيام‌هاي انتقال براي جو ماوراي فضاي
مدني جامعه درون در روزافزون نگراني موضوع (عمومي خدمات)
.شود هدايت دقت به بايد و است بين‌المللي
زمينه در تكنولوژيك انقلاب يك با جهان حال ، هر به
سنتها قطع طور به كه است مواجه وارتباطات اطلاعات
.است داده قرار چالش مورد را نفر ميليون صدها وارزشهاي
از مي‌توان مجازي به‌طور را فرهنگها بين فيزيكي فاصله
شيوه‌هاي روستاها دورافتاده‌ترين در مردم تا برد بين
هم تصور قابل اين از قبل هرگز كه دهند نشان را خود زندگي
در مي‌توانند روستاها درهمان مردم برعكس يا.است نبوده
كيلومتر هزاران كه خود خانواده اعضاي با مستمر تماس
امكان اين وضع اين.باشند مي‌كنند ، زندگي آنها از دورتر
از بخشي همچنان تا كرده ايجاد دوم گروه اين براي را
فرهنگ در شدن حل برابر در و بمانند باقي خود اصلي فرهنگ
با تعامل" از "دور از تعامل"نمايند مقاومت جديد
همچون سازوكارهايي طريق واز يافته بيشتري اهميت "نزديكان
رودررو ارتباط به نياز بدون "اجتماعاتي" مي‌توان اينترنت
.داد تشكيل
در عميقي تحولات چنين احتمالي پيامدهاي كه اين پيش‌بيني
يكم و بيست قرن در فرهنگ و جامعه ماهيت بر انسان روابط
ممكن اقتصادي آزادسازي.نيست پذير امكان بود ، خواهد چه
در را سناريويي مي‌توان حتي.شود نشيب و فراز دچار است
شبيه حمايتگري نوعي بازگشت دليل به كه گرفت نظر
الگوهاي اماكند سقوط آزاد بازار دهه 1930 ، حمايتگريهاي
احتمالا اطلاعاتي ، انقلاب همراه اجتماعي تغيير
جديد شيوه‌هاي و جديد هويتهاي آنها.است اجتنابناپذير
ايجاد به قادر همچنين آنها.كرد خواهند ايجاد زندگي
.بود خواهند جنگ بذرهاي پرورش و جديد خصومتهاي
اينترنت:منبع
صباغيان علي:ترجمه
|
