جهاني رهايي
شاه اشتباهات
جهاني رهايي
حال در ابرقدرت يك خواست به تنها شدن جهاني آيا :اشاره
آن مانند درست بپذيريم ، را بحثي چنين اگر است؟ شكل‌گيري
سركشيده طرفالعيني به را بشكه‌اي آب شخصي بگوييم است
در غربي قدرت‌هاي كه نيست معنا آن به اين البته.است
براي جهاني منابع تقسيم به داووس چون گردهمايي‌هايي
توانايي ، كاركرد بالعكس ، نمي‌پردازند ، خود اهداف به رسيدن
كنش‌هاي و سازوكار است ، ولي بيشتر قدرت و امكانات جذب
جهاني چرخه در اساسي جزء قوي‌ترها ، به نسبت ضعيف‌ترها ،
با را خود ضعيف‌ترها اگر بي‌گمان مي‌رود ، شمار به شدن
جهاني ماشين دنده‌هاي چرخ روغن به تنها كنند ، قوي تدبير
براي را ويژه‌اي جايگاه مي‌توانند و نمي‌شوند تبديل شدن
بررسي كه زير كوتاه مقاله كنند ، كسب روند اين در خود
ضمن دارد سعي اندازه‌اي تا است ، شدن جهاني به گيدنز نگاه
جهاني درباره اقتصادي عاملي تك نگاه ديگران ، نقش به توجه
ديگر اساسي مسائل به را خواننده و نمايد اصلاح را شدن
.سازد رهنمون
انديشه گروه
مي‌تواند (globalization )"شدن جهاني" فرآيند چگونه"
جامعه‌شناس "گيدنز آنتوني" "نمايد؟ بازسازي را ما زندگي
و اقتصادي علوم دانشكده رئيس و بين‌الملل روابط متخصص و
پاسخ سوال اين به كرده سعي خود اخير كتاب در لندن سياسي
شكافي كالبد به متوالي بطور فصلي ، پنج كتاب اين.بگويد
،"سنت‌ها" ،"آن خطرات" ،"شدن جهاني" مسائل و مشكلات
.مي‌پردازد "دموكراسي" و "خانواده"
از يكي در گيدنز سخنرانيهاي مجموع اصل در نوشته اين
فلسفه بزرگان اكثر آن از قبل كه است BBC شبكه برنامه‌هاي
چنين در را خود برتراندراسل‌ديدگاه‌هاي مانند انگليس
است‌كه هماني برنامه اين.مي‌كردند ابراز برنامه‌اي
به (1)"روشنفكر نقش" درباره سال 1993 در سعيد ادوارد
اين بر علاوه.است پرداخته آن ، در خود ديدگاه‌هاي ارائه
اين مفاهيم درباره نيز سخنرانيهايي مجموع گيدنز آنتوني
.است ايرادكرده واشينگتن و دهلي لندن ، هنگ‌كنگ ، در كتاب
" جهاني رهايي" عنوان تحت كتاب نام انتخاب درباره وي
در.است امروز جهان واقعيت دقيق بيانگر نام اين:مي‌گويد
بشري تحرك امواج مي‌كنيم ، زندگي آن در امروز ما كه جهاني
را خود بتواند فردي اينكه بدون دارد ، گرايش سوئي هر به
برابر در ما كه مي‌آيد نظر به.بداند برآن مطلق مسلط
شتابي است ، گذر حال در شتاب با كه گرفته‌ايم قرار جهاني
آن به بتوانيم اينكه بدون باشد ، شكننده است ممكن كه
و گرفته قرار انساني اراده از خارج جهاني ، كنترل برسيم ،
.مي‌كند حركت آن بدنبال و آن وراي در انسان
و تاريخي جديد تجربه يك "شدن جهاني" كه است معتقد او
اما.دارد خود چنته در انقلابي تغييرات كه است انساني
فرآيند كه است اين اشتباه بزرگترين كه مي‌كند اضافه
اين زيرا.كنيم خلاصه اقتصادي مسائل در فقط را شدن جهاني
فضاهاي به و مي‌نوردد در را اقتصادي مرز و حد پديده
تحت پديده اين.مي‌زند چنگ فرهنگي و تكنولوژيك سياسي ،
شكل دهه 1960 در ارتباطات زمينه در شگرف اختراعات تاثير
سال 1969 در ماهواره اولين زماني‌كه است ، گرفته
ماهواره از 200 بيش حاضر حال در و گرفت قرار درمدارزمين
اهميت‌ارتباطات.است گرفته قرار زمين خارجي فضاي در
نمي‌شود ، محدود اطلاعات انتقال درسرعت تنها ماهواره‌اي
غني چه و فقير چه را ما زندگي كه توانسته‌اند آنها بلكه
متوجه ما كه اينجاست از و دهند قرار خود تاثير تحت
سازمان‌هاي به تنها ارتباطي وسايل اين تاثير كه مي‌شويم
محدود سهام بازار و اقتصادي مجموعه‌هاي مانند بزرگ
به و شده خانواده و خصوصي زندگي وارد بلكه نمي‌شود ،
اين با.مي‌شود گرفته نظر در زندگي از جديدي روش عنوان
انگاشتن ناديده معني به شدن جهاني از گيدنز دفاع وجود
فقيروارد اجتماعات به كه زيان‌هايي و پديده اين سوء آثار
نابودي در پديده اين منفي خورد باز بلكه.نيست مي‌سازد ،
.است مشهود كاملا وي دربررسيهاي آن ، اقتصاد و فقير جوامع
را پا كه شركت‌هايي براي مسئولانه غير و تخريبگر اعمال
محيطزيست نابودي به يا نهاده‌اند فراتر خود حدود از
به شده فاسد آلات و ابزار يا آورده‌اند روي فقير جوامع
.مي‌باشند فرآيند اين منفي مسائل جمله از مي‌برند ، كار
جهاني دهكده به كه شدن جهاني فرآيند اين:مي‌گويد او
ديگر جوامع ثروت‌هاي رفتن تاراج به موجب مي‌شود ، تعبير
(جهاني دهكده) اصطلاح بايستي خاطر همين به است ، شده نيز
.شود تبديل (جهاني تاراج) به
بلكه نيست ، دولت يك يا حكومت يك سلطه اثر در مساله اين
توانائيهاي.است مختلف جوامع در موجود توانائيهاي در
همين به.است جوامع ديگر از بالاتر مراتب به غربي جوامع
كه گيرد كار به مي‌تواند را وسايلي غربي انسان يك خاطر
.بكشد استثمار به را ديگر جامعه‌اي انسان آنها بوسيله
فقدان و غربي جوامع در وسايلي چنين وجود مساله اين دليل
.است ضعيف جوامع در آنها
توانايي غربي قدرتمند جوامع حتي امروزه وجود اين با
.نمايند اتخاذ شدن جهاني با مخالف سياستي كه ندارند آن‌را
نيستند قادر اروپايي اتحاديه يا امريكا مثال به‌عنوان
صحنه در.كنند انتخاب "تجارت‌آزاد" با مخالف سياستي
مي‌شود گرفته نظر در انقلاب يك به‌عنوان امر اين جهاني ،
اين بنابراين ، خواهدبود ، شديد خيلي آن به نسبت واكنش و
شدن جهاني اصول از كه مجبورند قدرتي ، چنين با حكومت‌ها
.كنند تبعيت
جديد قدرت‌هاي شكل‌گيري به گيدنز آنتوني ديگر جايي در
مطرح را خود شدن جهاني طريق از كه مي‌كند اشاره اقتصادي
لاتين آمريكاي كشورهاي گيدنز عقيده به.كرد خواهند
كرد ، خواهند پيدا آمريكا بازارهاي در مهمي نقش درآينده ،
خواهند پيشي خود رقباي بر كامپيوتر تكنولوژي در هنديها
كه مي‌كند اشاره مفهومي به مرحله اين در گيدنز.گرفت
فرصت اين شدن جهاني.مي‌نهد نام "معكوس استعمار" آن‌را
و اطلاعاتي ازمنابع تا مي‌دهد رشد حال در كشورهاي به را
دوره‌هاي نمايند ، تلاش و كرده استفاده غني كشورهاي فني
.كنند جبران را گذشته استعماري
دوره كشورها ، بعضي براي شدن جهاني است ممكن گيدنز نظر از
.نيست دائمي حالت اين اما ارمغان‌آورد ، به را موقت زيان
كشور آن كه مي‌كند اشاره سال 1998 در مالزي تجربه به وي
ارتباطات طريق از سرمايه‌گذاران.شد مواجه مالي بحران با
بهتر جائي در امكان‌سرمايه‌گذاري كه شدند متوجه جهاني
آن از را خود خاطرسرمايه همين دارد ، به وجود مالزي از
شد واردكار مالزي دولت زمينه اين در.بردند بيرون كشور
فرار برفرآيند بتواند تا كرد كنترل را ارز خروج و ورود و
كه است معتقد گيدنز آنتوني.شود مسلط كشور آن از سرمايه
شده بنا دولت‌ها مداخله عدم محور بر شدن جهاني فرآيند
مسئله حل راه افتاد ، اتفاق مالزي در روندي‌كه و است
سيطره از رفته‌رفته مالزي حكومت خاطر همين به.نمي‌باشد
تجارت اصول و كرد عقبنشيني اقتصادي مسائل بر خود كامل
.پذيرفت را آزاد
شدن جهاني فرآيند در حكومت‌ها نقش گيدنز اعتقاد به
اقتصاد با واحد جهان مسئله برابر در و شد خواهد تضعيف
شدن جهاني سوي به متمايل داخلي فشارهاي اثر بر و آزاد
يك مديد مدت‌هاي همه‌براي اين با.كرد خواهد عقبنشيني
آن و ماند خواهد باقي همچنان حكومت‌ها براي مهم كاركرد
تحت حكومت‌ها شكل گيدنز ، اعتقاد به.است ملي امنيت مسئله
و شد خواهد پي‌درپي تغييرات دچار شدن جهاني فرآيند تاثير
ميان اين در.داد خواهند نشان ازخود زيادي انعطاف
پديده با شكل‌منفعل به كه مي‌كنند ضرر حكومت‌هايي
يك صورت به جهان كه زيرا مي‌شوند ، روبه‌رو شدن جهاني
ارزش‌هاي و منافع آن در كه مي‌گيرد شكل "كيهاني اجتماع"
سرنوشت درباره و مي‌گيرد قرار مناقشه مورد ملل همه
نقش منفعل حكومت‌هاي.مي‌شود تصميم‌گيري كل طور به انساني
.ندارند ميان اين در بارزي
مي‌بريم ، سر به آن در اكنون كه نسلي كه است معتقد گيدنز
عنوان به روزي و مي‌باشد "كيهاني اجتماع" چنين نسل اولين
.برد خواهند نام آن از جديد جامعه بنيان‌گذاران
:پانوشت
فارسي به عضدانلو حيدر دكتر آقاي توسط كتاب اين (1
است شده برگردانده
شاه اشتباهات
(5) ايران مردم اسلامي انقلاب درباره يادداشتهايي
گسترش و "نارضايتي" افزايش دليل به جامعه كه هنگامي
دست از را حاكم دستگاه به خويش اعتماد ها"نابساماني"
از واكنش‌هايي و حالات مي‌گردد ، "ناآرامي" دچار و مي‌دهد
انتظار آن از متعارف و عادي شرايط در كه مي‌دهد نشان خود
به ورود آستانه در جامعهميشود مشاهده كمتر و نمي‌رود
شده برده نام"انقلابي دوره" به آن از كه وضعيتي چنين
هرگونه و بهانه‌گيرمي‌گردد و بي‌اعتماد ، حساس شدت به است ،
سوءظن و بدبيني با را حاكم جناح به منتسب تقرير و فعل
حمل آنان خائنانه مقاصد و نيت سوء بر و مي‌كند تفسير
در حاكم رژيم معمولا انقلاب ، اوج‌گيري با.مي‌نمايد
انتخاب راههاي كه مي‌گيرد قرار دشواري شرايط و تنگنا
پذيرفته او از تصميم يك تنها و مي‌گردد سد او بر عديده
تمامي اين جز و.قبول‌شكست و بركناري:مي‌شود
و باانقلاب "جويي مقابله" راستاي در چه عكس‌العمل‌هايش
را پيامد و نتيجه يك همه سازش ، و "مداراطلبي" جهت در چه
.مخالفت‌ها تشديد و مخالفين تجري:دارد دنبال به
بزرگ انقلابهاي تحليل و مطالعه در وجامعه‌شناسان مورخان
عديده‌اي‌برخورده‌اند فاحش اشتباهات به غالبا تاريخ ،
وسقوط فروپاشي موجبات و گرديده مرتكب پيشين رژيم‌هاي كه
جلو به را آن زمان يا و آورده فراهم خويش دست به را
اقدامات و تصميمات در عميق تاملي با.انداخته‌اند
روزهاي آخرين و ماه‌ها واپسين در شده سرنگون رژيم‌هاي
و راه‌حل‌هاي‌بديل بي‌طرفانه ملاحظه و حكومتشان عمر
در ناگزير و شرايطبحراني آن در كه مختلفي احتمالات
به حكم كه مي‌گردد مشاهده است ، داشته قرار آنان برابر
اقدامات ، و تصميمات قبيل اين في‌نفسه اشتباه‌بودن
به ونمي‌توان نيست برخوردار استحكام و قوت از هم آنچنان
:كه گرفت نتيجه چنين راحتي
سلطه تمام ، زيركي و فراست با دراز ساليان كه حاكماني
در بخشيده‌اند ، وتداوم حفظ را جوامع اين بر خويش بي‌رقيب
ذهني عقبماندگي و مفرط ناتواني دچار چنان روزها ، آخرين
اقدام و صائب تصميم‌گيري هرگونه امكان كه گرديده‌اند
اقدامات كه بسا اياست شده سلب آنها از يكباره به موثر
مناسبترين و تصميم بهترين شرايط ، آن در آنان خورده شكست
به تصميمات همين كه اين.است مي‌رسيده نظر به هم اقدام
نتايجي موارد غالب در بجا ، ظاهر به اقدامات و صائب نظر
مي‌آورده دنبال به شده اراده كه آنچه با متفاوت و معكوس
"آمادگي و قدرت"پيشين ، از رژيم "ضعف" از بيش است ،
به صورت در يعني.مي‌گردد ناشي جامعه فوق‌العاده
از مدبرانه‌اي واكنش‌هاي و حالات لازم ، آمادگي وجودآمدن
;نداشت سابقه هيچ اين از پيش تا كه مي‌زند سر جامعه سوي
و ابتكارات تمامي تا مي‌سازد قادر را آن امر همين و
كسب و طرح فرصت كه آني از قبل را حاكم رژيم ترفندهاي
برابراين در لذا.نمايد خنثي نطفه در آورد ، دست به نتيجه
"مي‌رود پيش به حاكم رژيم اشتباهات با انقلاب" كه عبارت
اشتباه بزرگترين":كه نشاند را سنجيده‌تري بيان مي‌توان
عدم مي‌انجامد ، سقوطآن به نيز نهايتا كه حاكم رژيم
اجتماعي شورش‌ها ديگر از انقلابي حركت يك تشخيص و تميز
".است بي‌سرانجام
پيرامون فوق در كه آنچه به التزام و اعتقاد عين در
دوره اتفاقات مطالعه با آمد ، "پيشين رژيم اشتباهات"
به كه شاه فاحش و محرز اشتباه چند از ايران ، در انقلابي
براي مساعد زمينه‌هاي نمودن فراهم و شرايط برخي تسهيل
شايد و نخستين.گذشت نمي‌توان شد ، منجر مردم قيام گسترش
آن ;بود "كشور سياسي فضاي كردن باز" شاه ، اشتباه مهمترين
بر كافي تسلط و جامعه از شناخت‌درستي كه شرايطي در هم
شاه از بيش خطا ، اين ارتكاب مسئوليت چند هر.نداشت اوضاع
جلب بهاي به كه بود آمريكا نوپاي حاكمه دستگاه عهده بر
مبارزه در بيشتر كسبآراي و داخلي افكارعمومي نظر
و بشري حقوق شعارهاي طرح با تا گرديد باعث انتخاباتي ،
آزادي‌ها ، اعطاي به متزلزل و وابسته حكومت‌هاي نمودن ملزم
را جهان نقطه حساسترين در استراتژيك و مهم پايگاه اين
تبليغات با كه هم شاه تقصير و گناه از اما ;بدهد دست از
به اربابان ذهن در را ايران قدرقدرتي ، ژست‌هاي و كاذب
را حكومتش و "پرتلاطم منطقه‌اي در ثبات جزيره" عنوان
.نمي‌كند كم چيزي ساخت ، مجسم اوضاع بر مسلط
جلب از مغرور و خرسند كه زد سر او از وقتي دوم اشتباه
انتقامجويي به آمريكا ، دموكرات جمهور رئيس رضايت و نظر
موهن مقاله‌اي انتشار طريق از و پرداخت خويش قدر خصم از
در را خويش مخالف جدي‌ترين تا كرد تلاش افترا ، سراسر و
نسنجيده ، عمل همين آنكه از غافل ;كند تحقير عمومي افكار
و سطحي خواني‌هاي مخالف فضاي تا شد خواهد باعث بزودي
.گردد بدل راديكال و فراگير جنبش يك به بي‌پشتوانه
محدود جهت در كه بود اقداماتي مجموعه شاه سوم اشتباه
موجبات و آورد عمل به نجف در امام حضرت فعاليت‌هاي كردن
به شاه اقدام اين.نمود فراهم را پاريس به ايشان هجرت
رهبري تحكيم و انقلاب شدن جهاني زمينه‌هاي خدا ، خواست
چشمگيري نحو به را ايشان عمل آزادي و آورد بوجود را امام
شاه براي را چهارمي خطاي الدين و لوئيس.داد افزايش
شاه خود را خطا بزرگترين:مي‌گويند آنها.برشمرده‌اند
خميني الله آيت به فرانسه دولت نمود موافقت كه شد مرتكب
الله آيت به امر اين.كند اقامت پاريس حومه در دهد اجازه
مخالفان كند ، جلب را جهانيان توجه داد امكان خميني
قرار خود مبارزات هدف را شاه شخص كه وادارد را پراكنده
(136137).دهند
آزادي از هيچ‌گاه نجف در ساله اقامت 13 طول در امام حضرت
مراقبت و كنترل تحت همواره و نبودند برخوردار كاملي عمل
قرار ايران و عراق امنيتي دستگاه‌هاي پنهان و آشكار
حاكم خاص شرايط جهت به نيز ايشان خود علاوه به.داشتند
كه مي‌نمودند رعايت را ملاحظاتي نجف ، حوزه و عراق بر
فشار تحت براي عراق بعثي دولت دست به بهانه بي‌ثمر ،
عوامل اين حال اين با.نشود داده علما و مردم قراردادن
خويش تاريخي رسالت ايفاي در ايشان تا نگرديد موجب هرگز
آمدن پديد با لذا ;نمايند كوتاهي ايران مردم حق در
مراودات ميزان و نحوه در مردم ، در بيشتر آمادگي‌هاي
و بيانات محتواي و حجم و ارتباطي سرپل‌هاي با ايشان
در انقلابي شور تحريض و افكار درتنوير ايشان پيام‌هاي
را سرشار عطش اين تا داد رخ تحول‌چشمگيري نيز مردم
.سازند برآورده را مانده معطل نياز اين و نمايند سيراب
زند شجاعي رضا علي
|
