زيستي گونه‌هاي از دنيايي با"جهان‌نما"
كمياب
بشناسيم بهتر را بزرگ سان گربه پلنگ ،
زيستي گونه‌هاي از دنيايي با"جهان‌نما"
كمياب
بشناسيم را گلستان استان در "نما جهان" شده حفاظت منطقه
و هزار معادل 306 وسعتي با جهان‌نما شده حفاظت منطقه
واقع گرگان كوهستان‌هاي غربي وجنوب جنوب هكتاردر 500
طرف به درازنو ييلاقي قريه جنوباز به شمال از كه است
در سپس رادكان‌و رودخانه تا مالرو راه امتداد در جنوب
دره مسير از منتهي‌اليه‌جنوبي در رودخانه همين امتداد
شمال طرف به مسير آن از و باغ چهار قريه طرف به بكت لت
جنوب امتداد در سپس زيارت‌و شمال و قزلق گردنه تا
جهان‌نما و كلاته شصت تقاطع‌رودخانه تا جنگلداري طرحهاي
.مي‌شود درازنومحدود كوهستاني قريه به برسد تا
آن ارتفاع كمتريناست كوهستاني جهان‌نما مناطق كليه
.مي‌باشد دريا سطح از وبيشترين‌آن 3086متر متر 600
ييلاقي دهكده دو نام از جهان‌نما حفاظت‌شده منطقه نام
طبيعي وضعيت لحاظ از را منطقه اين و شده اقتباس آن
(جنگلي نيمه) استپي نيمه و جنگلي بخش دو مي‌توان‌به
درختان از پوشيده منطقه اعظم قسمت.نمود تقسيم
جنگلهاي آن بزرگي‌از سطح مي‌باشدو تنك ودرختچه‌هاي
جنگلي قسمت.است پوشيده سروكوهي سروها ، خانواده از اورس
. خزري‌است فلور نوع از جنگلي درختان انواع از پوشيده آن
گياهي جامعه دو وجود جهان‌نما فرد منحصربه ويژگي‌هاي از
و سروكوهي junyperus- polycarpus علمي نام به ارزش با
نادر بسيار كه اخير گونه كه است سرخدار Tacata-becata
"تركت اين" پناهگاه در هكتار صد يك حدود وسعت است‌به
به شده حفاظت منطقه پنجم يك حاضر حال در.دارد رويش
منطقه سطح كلي طور به كه (اختصاص مغزي و تركت) امن منطقه
كه است اين بر قصد و كلي‌است بازنگري حال در شده حفاظت
تا شده اضافه مجموعه به نيز قزيمام و سوس حساس زيستگاه
علوم زمينه‌هاي مطالعاتي‌در آينده‌مناطق در گرگان شهر
.باشد داشته طبيعي
وسيع نسبتا دشتهاي با مسطح مراتع داراي نما جهان منطقه
دشت دشت ، تاجين مي‌توان ميان آن از و است ارتفاعات در
لندكوه و مازوكش ميدان ، ترك يورت ، ميان النگ ، جهان‌نما ،
.برد نام را دشتي خوش و
در قشقه ورودي ، امام قلقله تلمبار ، دوكالي ، چلستان
شده حفاظت منطقه اين معروف ارتفاعات از شده حفاظت محدوده
.مي‌باشند
و داخل در زيارت رود و تركت رود مهم رودخانه‌هاي از
بالاجاده ، كردكوي ، رودخانه‌هاي و حاشيه در رادكان رودخانه
منطقه شمالي ارتفاعات از گرمابدشت توشن ، شموشك ،
كشاورزي امر در بسزايي سهم كه مي‌گيرند سرچشمه جهان‌نما
چشمه هفتاد بيش‌از جهانما محدوده در.دارند منطقه
چلستان ، بن ، پائيز قلقله چشمه‌هاي آن مهم‌ترين. موجوداست
مازوكش ، دره ، نيل چشمه ميدان ، ترك النگ ، ميان‌يورت ،
دام آبشخور ساله همه كه بوده چال زرشك نراب ، كوليچال ،
.مي‌باشند
به كه دارند وجود جهان‌نما منطقه داخل در روستا چهار
ناميده زيارت و آذره محله ، سعدآباد حاجي‌آباد ، نام‌هاي
.مي‌شوند
حيات‌وحش وجامعه زيستگاهها
طبيعت در انسان تصرف و دخل علت به اخير دهه در متاسفانه
ازدياد همچنين و آدميان آمد و رفت بي‌رويه‌و وچراي
برنامه‌ريزي و كنترل عدم و بي‌رويه شكار و شكاري اسلحه
ادامه همچنان حيات‌وحش جمعيت كاهش حفاظت امر در صحيح
زيستگاههاي داراي جهان‌نما حفاظت‌شده منطقه.دارد
زيستگاههاي كلي طور به و مي‌باشد حيات‌وحش گوناگون
تقسيم استپ و نيمه‌جنگلي و جنگلي بخش سه به آن حيات‌وحش
آن حيات‌وحش جنگلي زيستگاههاي عمده‌ترين.مي‌گردد
عمده و تول‌بنه اسمرگا ، مازوكش ، چلستان ، تركت:عبارتنداز
كوليچال ، كلكت ، :عبارتنداز آن جنگلي نيمه زيستگاههاي
:عبارتنداز استپ مناطق و مازوكش ميدان ترك تالو ، نراب ،
لندو ، لندكوه ، دره ، اسپي تاللر ، بزوار ، خوشدشتي قلقله ،
.زرشكوه
داشتن با نراب وارا ، دره نظير استپي نيمه مناطق در
نظير گاوسانان از زيست‌گونه‌هايي محل اورس جنگلهاي
.است بز و كل و ميش و قوچ جنس‌هاي
يا گوزن‌سانان زيست‌گونه محل عمده به‌طور جنگلي منطقه
البته.است شوكا و قرمز گوزن يا مرال جنس دو باCervidae
دارند وجود زيستگاهها اين در نيز متنوع بسيار پستانداران
قهوه‌اي خرس ،(روباه شغال ، گرگ ، ) سگ‌سانان خانواده از كه
.برد نام مي‌توان را وحشي خوك گرازسانان ، خانواده از و
جوندگان ، از زيادي پستانداران كه نماند ناگفته
كه مي‌شوند يافت جهان‌نما منطقه در غيره و حشره‌خواران
.خودداري‌مي‌گردد آنها ذكر از
از مي‌توان و بوده زياد بسيار منطقه در نيز پرندگان تنوع
كبك‌دري و كبك قرقاول ، خانواده فورم‌تا پاسري خانواده
توكا ، خانواده از انواع ديگر و كبوتر انواع.برد نام
يافت منطقه در متنوع صورت به شكاريان انواع و كلاغ
.مي‌گردد خودداري آنها همه نام ذكر از كه مي‌شوند
كلوبريده‌هاي خانواده از مار مختلف انواع خزندگان از
قفقازي افعي نوع از سمي مارهاي نيز غيرسمي‌و مارهاي
و سوسمارها از وگونه‌هايي مي‌شوند يافت كوهستاني درمناطق
سمندرمشاهدشده البته كه وجوددارند منطقه در دوزيستيان
.است بوده هينوپيده خانواده به متعلق تخته ون درمنطقه
حفاظتي مديريت -زيستي اهميت
جنوب در انگشتر بر نگيني چون نما جهان شده حفاظت منطقه
مختلف جهات از منطقه اين.مي‌كند خودنمايي گرگان شهرستان
حياتي اهميت داراي گرگان مناطق ساكنان براي محيطي زيست
بالاجاده ، كردكوي ، رودخانه مثل بزرگ رودخانه چندين.است
مناطق داخل از گرمابدشت و ناهارخوران كلاته ، شصت مياندره
مي‌باشند روان گرگان دشت سوي به و گرفته سرچشمه جهان‌نما
محصولات توليد در را اساسي نقش رودخانه‌ها اين آب كه
روحفاظت اين از.دارند عهده به گرگان سرزمين كشاورزي
اهميت از رودخانه اين آبخيز حوزه و كوهستاني مناطق
اين از حفاظت عدم صورت در و مي‌باشد برخوردار ويژه‌اي
انتظار بايد را سهمگين سيلابهاي بروز آبخيز حوزه‌هاي
مناطق در بي‌رويه چراي و گسترده تخريب متاسفانه كه داشت
.دارد ادامه كوهستاني
جنوب كوهستاني مناطق تخريب نتيجه "نكا"ويرانگر سيل
و چهارباغ و اسبچر مناطق از نكا رودخانه زيرا است گرگان
شرقي نيزجنوب و غربي جنوب و جنوب قسمت‌هاي و شاهكوه
مسير چون و مي‌گيرد سرچشمه جهان‌نما شده حفاظت منطقه
اين اثرات.مي‌باشد نكا شهر در رودخانه اين خروجي
ناگوار پيامد اين.كرديم مشاهده حوالي آن در را ويرانگري
شهر كه آن از قبل و بگيرند جدي امر مسئولان بايد را
اين مناطق آبخيز حفاظت در گيرد قرار سيل معرض در گرگان
منطقه طبيعي زيست محيط حفاظت كلي طور به و رودخانه‌ها
بايد منطقه وحش حيات خصوص در.آورند عمل به لازم كوشش
(اخير دهه دو از قبل) دور چندان نه گذشته كه‌در شود گفته
بوده وحش گونه‌هاي از سرشار نما جهان شده حفاظت منطقه
چلستان ، مغزي ، مناطق‌ولار ، در ميشل و قو بزرگ گله‌هاي و
است مي‌شده ديده فراواني به مناطق ساير و خوشدشتي قلقه ،
دوكالي ، وردي ، امام چكل‌هاي تمامي در بز و كل هاي دسته و
.است داشته وجود كافي اندازه به تاللر و شاه‌پسند
منطقه در قبول قابل گله‌هاي صورت به مرال يا قرمز گوزن
راس صدها (شهريور) جفت‌گيري هنگام و است داشته وجود تركت
كه مي‌پرداخته‌اند سروصدا به مناطق اين درون از مرال
الديگا ، مازوكر ، چلستان مناطق در و بود لذت‌بخش واقعا
پراكندگي قبولي قابل جمعيت اسمركا مارسنگ ، كوليچال ،
.است داشته
حفاظتي درست برنامه‌ريزي و مراقبت عدم علت به متاسفانه
است دست در خبري كمتر منطقه اين وحش حيات جمعيت از اكنون
جمله از مناطق از بسياري در گذشته سال مشاهدات برابر و
نگرديد مشاهده كل و ميش و قوچ هيچ وردي امام چكلي ولار ،
يا و نابود شده حفاظت منطقه اين مناطق اكثر در تقريبا و
تعداد سال 78 در عيني مشاهدات برابر.است رسيده حداقل به
چكل‌هاي در بز و كل (راس بيست از كمتر) اندكي بسيار
در كمي تعدادي پراكندگي صورت به و گرديد مشاهده شاه‌پسند
زيست وحش حيات نوع اين از چكل و تلمبار قلقله ، مناطق
.مي‌نمايند
نگران بسيار يادشده مناطق در شوكا و مرال جمعيت كاهش
از جمعيتي چلستان نظير زيستگاهها از بعضي در و است كننده
.نمي‌شود مشاهده گونه اين
نامناسب حفاظتي وضعيت علت به اخير سال دو يكي در همچنين
در امن مناطق حتي شكارگاهها از صحيح كنترل نداشتن و
حفاظت مورد ملي پارك همانند بايد كه شده حفاظت محدوده
تخريب و دامها هجوم معرض در غيرمجاز صورت به گيرند قرار
لازم هشدارهاي به توجه با متاسفانه و گرفته‌اند قرار
نگرفته صورت مسئولين سوي از اقدامي كوچكترين شده داده
.است
زمينهاي پيشروي بلينگ جلينگ نيزه ، اسب دره قسمت‌هاي در
للت" دره در حاجي‌آباد جنوب مناطق در.است مشهود زراعتي
عرصه‌هاي تمامي.دارد ادامه بي‌وقفه وضعيت اين "بكت
به اهالي توسط وارا دره چهارباغ ، قريه غرب پيراموني
تصرف به شاهرود طبيعي منابع نظير ادارات بعضي مساعدت
.است درآمده
حال در آن ادامه و گذشته در بي‌توجهي علت به متاسفانه
است اورس جنگلهاي حاوي كه حساس مناطق عمق در حاضر
مشجر مراتع از وسيعي قسمت‌هاي تصرف با افراد از عده‌اي
وجودپيگيري با و پرداخته‌اند حصاركشي و ويلا ساخت به
جهت در اقدامي نامعلوم دلايلي به كارشناسان توسط موضوع
زيستگاههاي همچنان و است نگرفته صورت تجاوزات اين رفع
.دارد قرار افراد تصرف در منطقه اورس جنگلهاي و ميش و قوچ
به منجر آينده در شده ، حفاظت منطقه اين از مراقبت عدم
از منطقه اين در ملي بزرگ ثروت‌هاي از يكي رفتن دست از
.شد خواهد ما كشور
پسرك‌لي منيره- گرگان
بشناسيم بهتر را بزرگ سان گربه پلنگ ،
به كه است ، جهان بزرگ گربه‌سانان گونه‌هاي از يكي پلنگ
گوناگون محيطهاي با سازگاري و تطابق بالاي قدرت علت
زندگي پراكندگي‌اش گستره از وسيعي پهنه در است توانسته
صحراي از غير به- آفريقا تمامي در تقريبا پلنگ.كند
عراق ، تركيه ، شمال منطقه‌خاورميانه ، -آفريقا بزرگ
روسيه ، يافته ، استقلال تازه كشورهاي ايران ، و عربستان
و جاوه جزاير در همچنين و دور خاور و چين منچوري ،
گرم محيطهاي از كه ببر برخلاف و مي‌كند زندگي سري‌لانكا
در است ، بيزار مرطوب و سرد محيطهاي از كه شير و خشك و
.دارد زيستن توان پراكندگي‌اش حوضه زيستگاههاي تمامي
و وزن جثه ، داراي زيستشان مختلف نقاط به نسبت پلنگها
از پلنگ شناختن نحوه.مي‌باشند متفاوتي روشني و تيره
به پلنگ خالهاياست آن خالهاي شكل گربه‌سانان ، ساير
قرار نتيجه در شكل اين كه.است گل شبيه و توخالي صورت
يا هم‌رنگ ناحيه‌اي اطراف در سياه لكه تا 5 گرفتن 2
روي همچنين.است آمده به‌وجود بدن رنگ از پررنگ‌تر
.شده‌اند پوشيده توپر خالهاي از بدن زير و پاها و دست‌ها
panthera pardus saxicolorنام‌علمي با كه ايران پلنگ
بوده ، جهان پلنگهاي بزرگترين ازجمله است ، شده شناخته
به9/2 ايراني پلنگهاي تنه تا سر طول گاهي كه به‌طوري
پيدا كيلوگرم حدود 100 تا وزني گاهي و مي‌رسد هم متر
.مي‌كنند
كوهستاني ، جنگلي ، از اعم كشور زيستگاههاي بيشتر در پلنگ
نزديك تا صفر از مختلف ارتفاعات در استپي‌و و بياباني
.مي‌كند زندگي متر 4000
به و مي‌ترسد انسان از شدت به پلنگ عمومي تصور برخلاف
فرار سريع بسيار و مخفي حالت به انسان با شدن مواجه محض
فراري راه يا باشد ، زخمي كه شرايطي در فقط و مي‌كند
.شود حمله‌ور انسان به است ممكن باشد ، نداشته
آرامش كه مناطقي در ولي هستند ، شبگرد معمولا پلنگها
پلنگ غذايي رژيم.مي‌شوند ديده نيز روزها باشند ، داشته
كوچك و بزرگ پستانداران اكثر و است متنوع بسيار
پرندگان ، همچنين گراز ، و ميش و قوچ بز ، و كل به‌خصوص
در فقط و مي‌شود شامل را حشرات حتي و ماهي‌ها خزندگان ،
و پير شدت به يا باشد نداشته دسترس در طعمه كه مواقعي
اسب و گوسفند نظيرگاو ، اهلي حيوانات به باشد ، آسيبديده
در پلنگ جفت‌گيري.مي‌كند حمله مرغ و خروس حتي و الاغ و
صورت زمستان اواسط در معمولا ايران همچون مناطقي
از 1 ماده پلنگ و است روز حدود 95 آبستني مدت و مي‌گيرد
سال حدود 21 اسارت در پلنگ عمر طول.مي‌زايد بچه تا6
.مي‌باشد
يا و دارد وجود ايران مناطق اكثر در پلنگ كلي به‌طور
كليه با پلنگ زيرا باشد ، داشته وجود بايد حداقل
طبيعي دشمن اينكه با ولي.است سازگار ايران زيستگاههاي
غذا كم‌شدن و مناطق اكثر در بي‌رويه شكار علت به ندارد ،
طعمه با پلنگها كردن مسموم همچنين و زندگي محل وناامني
دامها از ضرر دفع براي دامداران توسط بيشتر كه مسموم
روشهاي ساير و تله‌گذاري به‌خاطر همچنين و مي‌گيرد صورت
در پلنگ جمعيت ايران ، مختلف مناطق در آنها كشتار ديگر
نسل كه طوري به است ، داشته چشمگيري افت اخير سال چند
.است شده نابوده ايران مناطق بيشتر در پلنگ
پيش صورت همين به ايران ، زيست محيط از حفاظت روند اگر
خطر به شاهد دور نه‌چندان آينده‌اي در متاسفانه رود ،
خواهيم آن انقراض و ارزش با و زيبا اين‌گونه نسل افتادن
انقراض شاهد دور نه‌چندان گذشته‌اي در كه همان‌طور.بود
نيز ايراني يوزپلنگ بوده‌ايم ، اكنون ايراني ببر و شير
رفتن بالا با آنكه اميد.دارد قرار انقراض آستانه در
حمايت و حفظ لزوم مورد مسئولين‌در و مردم تمام آگاهي
چنان شاهد وقت هيچ ايران ، زيست محيط و طبيعت از واقعي
.نباشيم روزي
عقيلي علي
مهندسي رشته دانشجوي
(زيست محيط) طبيعي منابع
ضيائي هوشنگ آقاي:ايران پستانداران كتاب:ماخذ و منابع
فيروز اسكندر:ايران وحش حيات كتاب
|
