خسروسينايي‌در ازسخنراني گزارشي
از ايران سينماي بررسي نشست
يك با ايران امروزسينماي تا ز'آغ
شد سبك صاحب ساده ، ق'اتف
گستره در ادب و انديشه هنر ، " بررسي جلسه ودومين چهل
"سينايي خسرو" سخنراني به "اسلامي -ايراني فرهنگ
اين در او.داشت اختصاص ايران برجسته سينماگر و كارگردان
امروزي موفقيت‌هاي ايران‌تا سينماي مسير بررسي به نشست
،"باد زنده" چون آثاري سينايي.پرداخت جهان سطح در
در"،"خانه در يار" ،"درون هيولاي" ،"گمشده مرثيه"
عروس" پرآوازه فيلم و "پاييز كوچه در" ،"عشق كوچه‌هاي
بر علاوه سينايي دارد ، خود كاري كارنامه در را "آتش
معماري ، چون حوزه‌هايي سينما ، در زمينه در فعاليت
آثاري و است تحصيلات داراي ادبيات و آهنگ‌سازي و موسيقي
.دارد زمينه‌ها اين در هم
:گفت و پرداخت نكته‌اي ذكر به آغاز در او
و خودم خاطرات فقط بپردازم ، آن به مي‌خواهم من آنچه"
.مي‌برم نام كه است افرادي اين با من شخصي ارتباطات حاصل
نقش و فعاليت زمينه اين در كه كساني از اگر بنابراين
كه است خاطر اين به نمي‌برم ، نام ولي داشته‌اند ، بسزايي
شاهد كه را آنچه فقط و نبوده‌ام ، ارتباط در آنها با من
"برمي‌شمارم مبحث اين در بوده‌ام ،
:گفت و رفت دور سالهاي به ادامه در سينايي
شدم ، سينما و فيلم‌سازي حوزه وارد بنده كه بود سال 1346
شكل داشت جدي صورت به تحولي كه زماني از دقيق طور به
را سينما از ديگر نوعي مي‌خواستند كه كساني مي‌گرفت ،
كمي و تقوايي كيميايي ، مهرجويي ، نسل از من.كنند مطرح
نگاه يك با را سينما ما همگي بودم ، بيضايي آقاي هم زودتر
خود ، وهواي حال و شيوه به توجه با كس هر البته ديگر ،
دارد جهان اكنون كه رسيد جا بدين جريان اين و كرديم شروع
.نيست مبالغه اين مي‌كندو تحسين را ما امروز سينماي
خود آشنايي جريان به اشاره با گذشته به مروري در سينايي
در تحصيل مشغول اطريش وين در":گفت ثالث شهيد سهراب با
سخت هم طرفي از بودم ، موسيقي همزمان و معماري رشته
درس كه دانشكده‌اي در كه اين تا ادبيات ، علاقه‌مند
نام به بودند آنجا در كه ايراني تن دو با مي‌خواندم
طريق از شدم ، آشنا "مهدوي منصور"و "ثالث شهيد سهراب"
عنوان به سينما به چون شد ، جالب برايم سينما كه بود آنها
رشته در تحصيل به مدتي از بعدمينگريستم ابزار يك
را ممتازي درجه و شدم مشغول كارگرداني و نويسي فيلمنامه
ايران به تحصيلات اتمام از بعد كردم ، كسب رشته اين در
در.شدم استخدام زمان آن هنر و فرهنگ وزارت در و آمدم
نه نداشت ، جايي من امثال و من براي ايران سينماي موقع آن
تلويزيون مي‌آمدند ما طرف به آنها نه و مي‌رفتيم طرفش به
نسل و نوجوانان و كودكان فكري پرورش وكانون ايران ملي
در فرم زمان آن در بودند ، كرده متفاوت كارهايي ما قبل
و شعر طريق از كه من و بود رنگ كم بسيار مستند كارهاي
به طريقي به مي‌كوشيدم بودم ، آورده روي سينما به ادبيات
بستري كانون زمان آن در.شوم نزديك داستاني فضاهاي‌فيلم
كه سينمايي نوع و حرفه‌اي سينماي به پرداختن براي بود
مي‌خواستيم چون داشت ، هم را مستند سينماي از ورگه‌اي رنگ
نابازيگران از بيفتد ، اتفاق واقعي فضايي در داستان
.شود داستان ، باورپذيرتر تا مي‌كرديم استفاده
مثل پ"هم كيميايي پرويز ساخت ، را "بان سوزن" طياب منوچهر
بودند فيلمها اين و ساخت را "مغولها" هم وبعدها "پليكان
مطرح دنيا سطح در اكنون كه شدند سينمايي كه‌پايه‌گذار
.است
بررسي به ثالث شهيد سهراب زندگي به نگاهي با سينايي
در كه بود كساني از ثالث شهيد:وگفت پرداخت او آثار
جواني او كرد ، ايفا مهمي بسيار نقش سينما اين پايه‌گذاري
دنيا تلخي‌هاي به بود ، استعداد با و تيزبين و حساس بسيار
به مي‌ديد زيبا زندگي‌را ظرايف اما مي‌كرد ، توجه بيشتر
و كردم تشويق را او همواره من ولي داشت ، اعتماد كمتر خود
.شد موفق هم نهايت در
بعدها ساخت ، را "قفس" كوتاه فيلم و"هياهو سوي آن" او
ترتيب بدين و ساخت براي‌كانون را "سفيد و سياه" فيلم هم
.كرد شروع را خود حركت
ما سينماي بر كه وضعيتي اين با كه بوديم فكر اين در ما
همراه روزي ناگهان كه بايدكرد چه واقعا است ، حاكم
با. رفتيم "آهوخانم شوهر" نام به فيلمي ديدن به "سهراب"
شكل دارد سينما از ديگر نوعي كه كرديم حس فيلم ديدن
.كرد اميدوار را ما و بود متفاوتي فيلم مي‌گيرد ،
جرياني "ساده اتفاق يك" كه نكته اين بر تاكيد با سينايي
چگونگي درباره آورد ، بوجود ما روز آن سينماي در تازه
بر كار مشغول تلويزيون در سال 1351":گفت فيلم اين ساخت
سطري چهار طرح يك.آمد من پيش سهراب.بودم سريال يك روي
مي‌گذاشتند ، اختيارمان در خام سختي‌مواد به موقع آن داشت
اختيارم در خام فيلم ساعت نيم اندازه به گفت سهراب
برابر چهار بكنم ، كاري يك مي‌خواهم اما گذاشته‌اند ،
.نيم‌ساعت
و تراولينگ و تراك چون تكنيكهايي صرف را مواد نمي‌خواهم
و بيفتد اتفاق تا مي‌گذارم جايي در را دوربين كنم ، غيره
در اتفاق اين با آمدو بوجود ساده اتفاق يك ترتيب بدين
كمبود اين من گمان به و آمد بوجود سبك يك ايران سينماي
و سبك اين آمدن بوجود زمينه‌ساز كه بود امكانات‌تقديري
استعداد نهايت در سهراب و درآمد نمايش به فيلم شد ، روش
.داد نشان را خودش
از ايران متفاوت سينماي مختلف جريانات به آنگاه سينايي
و كيارستمي امثال كانون در:گفت و پرداخت امروز تا آغاز
با مي‌كردند دنبال را خودشان تجربه‌هاي داشتند اميرنادري
"گاو" مهرجويي طرف‌تر آن در.واقعي بازندگي و نابازيگران
.ساخت ابتذال از دور به ولي حرفه‌اي ، بازيگران با را
حضور در آرامش" چون فيلمهايي بيضايي و تقوايي چون ديگران
حركتهاي ترتيب بدين و ساختند را "رگبار" و "ديگران
كردم صحبت سهراب با كه هم بار آخرين.آمد بوجود متفاوتي
سرمايه‌گذاري با را "بي‌جان" طبيعت كه گفت و كرد تلفن
جشنواره به سهراب با جان بي طبيعت.است ساخته "فيلم تل"
سرانجام تا برنگشت ديگر هم سهراب و برلين‌رفت فيلم
ديگراني كه شد باعث سهراب كار بعدها.غربت در خاموشي‌اش
بعد برسانند ، عمل مرحله به بودند اندوخته تجربه‌ها كه
شدند سينما وارد تازه‌اي و جوان استعدادهاي هم انقلاب از
بني‌اعتماد خانم و پناهي مخملباف ، به مي‌توان جمله از كه
.ايران‌رسيديم سينماي امروز ترتيببه بدين.كرد اشاره
متكي‌بر است كرده مطرح را ايران امروز سينماي كه راهي
.گرفت شكل سالها آن در كه است افكاري همه
به‌روي‌آوردن‌فيلمسازان‌به اشاره با پايان در سينايي
و است ضروري بسيار نكته يك ذكر":خارجي‌گفت جشنواره‌هاي
قرار ما كرد ، تفريطپرهيز و افراط بايستي‌از كه اين آن
قابل فرهنگ يك از كه بياوريم بوجود بودسينمايي‌را
برود طرفي به ما سينماي نبود قرار باشد ، برخوردار دفاع
سينماي اگر نكند ، برقرار ارتباط مردم با ديگر كه
به ما فرهنگ اعتباري‌براي بايد مي‌شود ، مطرح جشنواره‌اي
متكي ما سينماي كه بگوييم مي‌توانيم ما كي آورد ، تا دست
متاسفانه است ، افكار نابترين تكنيك‌و ساده‌ترين بر
قرار سينماگران فيلمسازان‌و دراختيار تكنولوژي‌كه
نمي‌دانم نيست‌و پيش سي‌سال از بهتر و مي‌گيرد ، بيشتر
.باشند مهم اين پاسخگوي بايد كساني چه
سينايي با گو و گفت
بود ، همراه مخاطبان استقبال با كه سينايي سخنراني از پس
آنچه.پرداختيم گفت‌وگو به او با كوتاه فرصتي در
:است وشنود گفت اين حاصل مي‌خوانيد
پرداختن جاي سخنرانيتان‌به جريان در سينايي‌شما آقاي *
موفقيت‌هاي تا ايران سينماي سير و بررسي مطلبكه اصل به
به‌نقش بيشتر بود ، حاضر درحال سينما اين امروزين
پرداختيد ، خودتان حدي تا و ثالث شهيد سهراب وجايگاه
مي برشمرديد ، راهم طياب منوچهر چون ديگر تن چند البته
آنها را اصلي جريان كه ديگراني به چرا بپرسم خواستم
و كيميايي مهرجويي ، چون كساني نپرداختيد ، آوردند بوجود
؟...و تقوايي
پرداخته‌اند آنها كارهاي بسياري‌كسان‌به كه اين براي -
كنيد ، پيدا مي‌توانيد را تحقيقي‌آنها مختلف منابع در كه
منابع در است ممكن پرداختم ، آن به اينجا در من آنچه
كه آنچه.احساس‌شود آنها كمبود يا نشودو پيدا تحقيقي
دارد ، وجود كه است منابعي كردن كامل‌تر براي كردم مطرح من
باشد ، اطلاعات منبع يك مي‌تواند من خاطرات واقع در
فيلم دو مساله نيامد پيش بحث‌امروز در كه آنچه مثلا
.بود فيلم دو اين رقابت و"قيصر و گاو"
به نسبت كه شدم نكته اين متوجه صحبتهايمان ميان در *
مثبتي نظر مي‌شوند مطرح جهاني درجشنواره‌هاي كه فيلمهايي
مشكلات ، مسائل به فيلمها اين كه صورتي در نداريد ،
جايزه و انتخاب كه چند هر.مي‌پردازد اجتماعي ودردهاي
جشنواره بر شده اعمال سياستهاي با شايد فيلمها اين بردن
در ريشه فيلمها اين تلخ نگاه باشد ، اما داشته ارتباط
مثال عنوان به مي‌توان جمله از كه اطرافشان‌دارد واقعيت
.كرد اشاره"اسبها مستي براي زماني" فيلم به
است موفق درجشنواره‌ها كه فيلمي نيستم معتقد اصلا من -
هستم معتقد اما است ، شده ساخته جشنواره‌ها احتمالابراي
جامعه بايد اول فرهنگي كارهاي در ما اصلي پشتوانه كه
جامعه فرهنگ ارتقاي در بايد اول يعني.باشد خودمان
موثر هم بين‌المللي جشنواره‌هاي در اگر و باشيم خودموثر
در سال در كه فيلمي هفتاد ميان از ضمن در.بهتر چه بوديم
جشنواره‌هاي در پنج‌فيلم يا چهار شوند ، مي ساخته ايران
شناساندن و انعكاس در فيلمها اين و مي‌شوند مطرح جهاني
موضوع اين در اشكالي موثرترندو ديگران به ايران سينماي
فرصت‌پيش اين از كه است اين من توصيه اما.نمي‌بينم
.بكنيم استفاده ايران سينماي بدنه ارتقاي‌كلي براي آمده
آن و سوال‌دارد جاي نكته يك ما بحث موضوع به توجه با*
خاص تفكري داراي كه ما فيلمسازان‌برجسته چرا كه است اين
به هستند ، آن مسائل و زندگي و اجتماع به جديد نگرشي و
يا و كننده بازگو كه معاصر ادبيات گرانبهاي ادبي آثار
آورند ، نمي روي مسائل‌هستند اين از بسياري پاسخ‌دهنده
فيلمسازان‌داراي براي بيشتر نكته اين انقلاب از قبل حتي
و پرداختند زمان آن ادبي آثار به بسياري بود ، اهميت
ساخته ادبي آثار از اقتباس با كه داريم فيلمهاي‌بيشتري
دارد؟ وجود خاصي مشكلات زمينه اين در آيا.شدند
مساله اين نشود ، حل مشكل اين وتا دارد وجود مشكل يك -
كه است اين وآن نيست هم ايران مختص نكته واين دارد وجود
مي‌شوند ساخته آثارشان روي بر كه فيلمهايي از نويسندگان
زننده‌اي‌به بسيار طرز به و شده گله‌مند بسيار
گرفته‌تا همينگوي فالكنرو فيلمسازان‌مي‌تازند ، از
متقابل شناخت و تفاهم ما ، مساله ايراني نويسندگان
نويسندگاني است ، اگر يكديگر كار از نويسنده و فيلمساز
و بشناسند خوب را وذهنيت‌سينما زبان كه باشيم داشته
نزديكي ارتباط ادبيات با كه باشيم فيلمسازاني‌داشته
ولي بگيرد شكل كارها اين مي‌تواند وقت آن باشند ، داشته
.است ذهني متقابل تفاهم كار اين لازمه
داشتيد ، داستاني بلند فيلمهاي ساخت امكان كه اين با شما*
از كه صورتي رفتيد ، در مستند سينماي سراغ به بيشتر چرا
مخاطبتان‌ارتباط مي‌توانستيدبا داستاني سينماي طريق
از مستند كارهاي به پرداختن كنيد ، آيا بيشتري‌برقرار
مشكلاتي زمينه اين در يا است شخصيتان‌بوده علاقه روي
داشته‌ايد؟
كمتر مستندم كارهاي از من داستاني كوتاه كارهاي تعداد -
و بوديم رستوان در ثالث شهيد سهراب مرحوم با روزي نيست ،
فيلم اولين مي‌خواهي كي سينايي كه گفت صحبت ، سرگرم
چهل فيلمسازاز يك گفتم‌كه من و بسازي؟ را سينمايي‌ات
دارم ، را آن وقت هم هنوز و است بلوغ‌اش اوج سالگي
كار نتوانستم سال وچندين شد انقلاب كه بودم ساله سي‌وهفت
و درآمد آب از درست سهراب حرف كه دانم مي اما كنم ،
مهجور كوتاهم فيلمهاي بودكه اين من اشتباه بزرگترين
.ماندند
شكري‌پور مختار:از گزارش
|
