نقمت يا نعمت ;شدن جهاني
كسب ملاحظه‌اي جذابيت‌قابل "شدن جهاني" واژه:اشاره
براي سودمند ، فرايند يك عنوان به را آن برخي.است كرده
و اجتناب غيرقابل حال عين در و جهان اقتصادي توسعه
به‌آن خصومت با عده‌اي.مي‌كنند تلقي انكار غيرقابل
را ملتها بين نابرابري شدن جهاني كه معتقدند و مي‌نگرند
و تهديد را زندگي استانداردهاي و اشتغال مي‌دهد ، افزايش
كه مختصر بررسي اين در.مي‌كند كند را اجتماعي پيشرفت
جوانب از برخي شده انجام پول بين‌المللي صندوق توسط
بررسي اين هدف و است گرفته قرار بررسي مورد شدن جهاني
مي‌توانند كشورها آن طريق از كه است شيوه‌هايي شناسايي
و پيامدها به نسبت كه حالي عين در فرآيند اين مزاياي از
.شوند منتفع دارند واقع‌بينانه‌اي نگاه آن خطرات
مي‌كند ، عرضه جهان كل توسعه براي زيادي فرصتهاي شدن جهاني
كشورها از برخينيست يكسان جا همه در آن پيشرفت اما
.مي‌شوند ادغام جهاني اقتصاد در ديگران از زودتر
هستند دارا را جهاني اقتصاد در ادغام قابليت كه كشورهايي
سياستهاي.مي‌باشند فقر كاهش و سريع‌تر رشد شاهد
كشورهاي از بسياري براي بيشتر رفاه و پويايي برون‌گرا ،
از يكي از را منطقه اين و آورد ارمغان به آسيا شرق
موازات به.كرد خارج قبل سال در 40 جهان مناطق فقيرترين
زمينه در پيشرفت امكان زندگي استانداردهاي افزايش
استانداردهاي و محيطزيست همچون اقتصادي مسائل و دمكراسي
دهه‌هاي 1970 در مقابل ، طرف دراست آمده فراهم نيز كاري
و لاتين امريكاي كشورهاي از بسياري كه زماني و 1980
مي‌كردند ، تعقيب را درون‌گرا سياستهاي آفريقا
افزايش فقر يافت ، تنزل يا گراييد ركود به اقتصادهايشان
.شد تبديل عادي امر يك به بالا تورم و يافت
توسعه الگوهاي آفريقا در ويژه به موارد ، بسياري در
موازات به.كرد بدتر را مشكلات خارجي متضاد و ناهمگون
درآمدهاي دادند ، تغيير را خود سياستهاي مناطق اين اينكه
.است راه در مهم تحول يك اكنون.كرد افزايش به شروع آنها
براي مسير بهترين آن ، در تجديدنظر نه و روند ، اين ترغيب
.است فقر كاهش و توسعه رشد ، افزايش
را نكته اين دهه 1990 در ظهور حال در بازارهاي بحرانهاي
بدون شدن جهاني از ناشي فرصتهاي كه كرده آشكار خوبي به
سرمايه آسيبپذير جريانهاي از كه ريسكهايي نيست ، ريسك
تخريب و اقتصادي اجتماعي ، ريسكهاي يا مي‌شود ناشي
فرصتهاي بودن همراه.مي‌گردد حاصل فقر از كه محيطزيست
اين اما نيست ، آن جهت در نظر تجديد براي دليلي شدن جهاني
حتي توسعه حال در كشورهاي در -كه كساني تمامي براي امر
آن دلمشغول -سرمايه‌گذاران البته و پيشرفته كشورهاي در
منظور به سياسي تغييرات ايجاد براي خوبي دليل هستند
بتواند كه قويتر جهاني مالي نظام و قوي اقتصادهاي ساختن
نمايد ، تضمين را فقر كاهش و كند ايجاد را سريع‌تر رشد
توسعه ، حال در كشورهاي به مي‌توان چگونه.مي‌باشد
شوند؟ فرايند اين وارد تا كرد كمك آنها فقيرترين به‌ويژه
به كه اين يا مي‌كند تشديد را نابرابري شدن جهاني آيا
جهاني اقتصاد در كه كشورهايي آيا و مي‌كند؟ كمك فقر كاهش
بي‌ثباتي برابر در اجتنابناپذير طور به شده‌اند ادغام
در كه هستند پرسشهايي برخي اينها هستند؟ آسيبپذير
.مي‌شوند بررسي مقاله اين بعدي بخشهاي
چيست؟ شدن جهاني
ابتكارات نتيجه و تاريخي فرايند يك اقتصادي "شدن جهاني"
رو ادغام به عنوان اين.است انسان تكنولوژيكي پيشرفت و
و تجاري جريانهاي طريق از ويژه به جهان اقتصادهاي رشد به
انتقال به اوقات گاهي واژه اين.مي‌كند اشاره مالي
مرزهاي فراسوي (تكنولوژي)دانش و (كار نيروي)افراد
وسيع‌تر ابعاد شدن جهاني البته.مي‌كند اشاره بين‌المللي
بررسي مورد اينجا در كه دارد زيست‌محيطي و سياسي فرهنگي ،
.نمي‌گيرد قرار
عمومي كاربرد.نيست رمزآلود چندان شدن جهاني واژه منشا
پيشرفتهاي بيانگر و شد مرسوم دهه 1980 در واژه اين
از اعم -بين‌المللي مبادلات انجام كه بود تكنولوژيكي
اين.مي‌كند سريع‌تر و آسان‌تر را -ومالي تجاري جريانهاي
در قرنها براي كه بازار نيروهاي فرامرزي گستره به واژه
بازارهاي جمله از بشر اقتصادي فعاليتهاي سطوح تمامي
اشاره است مي‌كرده عمل مالي مراكز و شهري صنايع روستايي ،
.مي‌كند
به كه شدني تخصصي يعني -كار تقسيم و رقابت طريق از بازار
مي‌توانند بهتر آنچه بر مي‌دهد اجازه كشورها و افراد
.مي‌دهد افزايش را كارايي -شوند متمركز دهند انجام
به افراد ورود براي را بزرگتري فرصت جهاني بازارهاي
فراهم جهان اكناف و اطراف در بزرگتر و بيشتر بازارهاي
دسترسي به قادر آنها كه است آن مفهوم به امر اين.مي‌كند
ارزانتر واردات تكنولوژي ، بيشتر ، سرمايه‌اي جريانهاي به
ديگر سوي از اما هستند ، بزرگتر صادراتي بازارهاي و
حاصل منافع كه نيست آن كننده تضمين ضروري طور به بازارها
بهره‌مندي براي كشورها.گردد همه نصيب كارايي افزايش از
باشند ، لازم سياستهاي تدوين آماده بايد منافع اين از
حمايت نيازمند منظور اين به نيل براي نيز فقيرتر كشورهاي
.هستند بين‌المللي جامعه
بيستم قرن درآمدي روندهاي:نابرابري افزايش بي‌نظير ، رشد
مدعي تحليلگران از برخي.نيست جديد پديده يك شدن جهاني
امروز اندازه به نيز قبل سال جهان 100 اقتصاد كه هستند
بيشتر مالي خدمات و تجارت امروزه اما.است بوده جهاني
يكديگر با دوران آن از عميق‌تري طور به و يافته توسعه
كه است آن وضعيت اين جنبه مهمترين.گرديده‌اند همبسته
ارتباطات طريق از يكديگر در مالي بازارهاي ادغام
.است شده امكان‌پذير مدرن الكترونيكي
طوري به است ، بوده بي‌نظيري اقتصادي رشد شاهد بيستم قرن
افزايش برابر پنج تقريبا سرانه داخلي ناخالص توليد كه
ميزان شديدترين.است نبوده مستمر رشد اين اما.است يافته
يعني قرن اين دوم نيمه طي در بيستم قرن اقتصادي رشد
رخ مالي حدودي تا و تجاري آزادسازي سريع گسترش دوران
را بيستم قرن جهت اين از تقسيم‌بنديها برخي در.است داده
به جهان جنگ ، دو بين عصر در.مي‌كنند تقسيم دوره چهار به
را آن امروزه ما كه چيزي آن يا -بين‌المللي‌گرايي
اقتصادهاي سمت به كشورها و كرد پشت -مي‌ناميم جهانگرايي
.آوردند روي سرمايه فراگير كنترلهاي و حمايت‌گرايي بسته ،
اين در جهان اقتصاد وضعيت خرابي مهم عامل يك امر اين
سالهاي 1913 طي سرانه درآمد رشد كه طوري به ;است دوران
قرن اين بقيه در.يافت كاهش درصد يك از كمتر به تا 1950
از بيش سرانه درآمد رشد جمعيت ، رشد بي‌نظير سرعت وجود با
دوران به مربوط رشد سرعت بالاترين.است بوده درصد دو
.است دوم جهاني جنگ از پس عصر در صنعتي كشورهاي رونق
ميانگين ملاحظه قابل رشد داستان بيستم قرن داستان چند هر
منافع كه است آشكار خوبي به نيز نكته اين اما درآمدهاست
بين شكاف.است نشده توزيع يكسان طور به پيشرفت اين
درون در فقير و غني مردمان و فقير و ثروتمند كشورهاي
قرن 25 اين در.است يافته گسترش بيستم قرن طي در كشورها
ناخالص توليد افزايش شاهد جهان مردم ثروتمندترين درصد
كه حالي در بوده‌اند ، برابر حدود 6 ميزان به سرانه داخلي
برابر سه از كمتر افزايش جهان جمعيت فقيرترين درصد 25
چه اگركردهاند تجربه را سرانه داخلي ناخالص توليد
اما است ، يافته افزايش آشكاري طور به درآمد نابرابري
داخلي ناخالص توليد ديد خواهيم بعدي بخش در كه همانطوري
.نيست بيستم قرن داستان تمام سرانه
شده‌اند؟ يكپارچه چقدر توسعه حال در كشورهاي
مالي و تجاري بازارهاي كه است آن مفهوم به شدن جهاني
اين پرسش حال اين با اما.شده‌اند يكپارچه بيشتر جهاني
و ادغام اين درگير چقدر توسعه حال در كشورهاي كه است
هستند؟ يكپارچگي
متفاوت پيشرفته اقتصادهاي با ارتباط در كشورها اين تجربه
از آسيايي ، كشورهاي كشورها ، به‌ويژه اين از برخي در.است
سمت به سرعت به سرانه درآمدهاي سطح بعد ، به سال 1970
در.است كرده حركت صنعتي كشورهاي در درآمدها اين سطوح
شاهد تنها توسعه حال در كشورهاي از زيادي تعداد حال عين
شده بدتر آنها وضع حتي اينكه يا بوده‌اند ، اندكي پيشرفت
آفريقايي كشورهاي در سرانه درآمدهاي نمونه عنوان بهاست
آنها از برخي در و است يافته كاهش صنعتي كشورهاي به نسبت
حال در كشورهاي بين در.است بوده مطلق درآمدها كاهش اين
مرتبط پيشرفته اقتصادهاي با كه كشورها از دسته آن توسعه
.است كرده رشد شدت به تجارت آنها در شده‌اند
شدن جهاني جنبه چهار بررسي
سهم مجموعه ، يك عنوان به توسعه حال در كشورهاي:تجارت
به 29 سال 1971 در درصد از 19 را جهاني تجارت از خود
در افزايش اين اما.داده‌اند افزايش سال 1999 در درصد
و است نبوده يكسان جهان توسعه حال در مناطق تمام
نمونه ، براي.دارد وجود مناطق بين زيادي تفاوتهاي
در داشته‌اند خوبي عملكرد آسيا شده صنعتي تازه كشورهاي
نشان ضعيفي عملكرد مجموعه ، يك عنوان به آفريقا كه حالي
بيشترين.است مهم نيز كشورها اين صادرات تركيب.است داده
.است بوده شده توليد كالاهاي صادرات در تاكنون افزايش
مواد قبيل از -جهاني صادرات در ابتدايي كالاهاي سهم
توليد كشورها فقيرترين توسط غالبا كه -خام مواد و غذايي
.است يافته كاهش مي‌شود ،
جريانهاي كه مي‌دهد نشان موجود آمارهاي:سرمايه انتقال
اعظم دربخش توسعه حال در كشورهاي سمت به خصوصي سرمايه
از حاكي همچنين آمارها اين.است يافته افزايش دهه 1990
اين جريان شديد كاهش متعاقب افزايش اين اولا كه است آن
اين ثانيا است ، گرفته صورت دهه 1980 در سرمايه‌ها نوع
اوايل از توسعه‌اي كمك يا "كمك" رسمي كاملا جريانهاي كه
كه اين ثالثا و يافته كاهش شدت به بعد به دهه 1980
.است شده تغيير دچار شدت به نيز سرمايه جريانهاي تركيب
نوع مهمترين به خارجي مستقيم سرمايه‌گذاري اكنون
پرتفوي هم.است شده تبديل جهاني سرمايه‌گذاري
اما است ، يافته افزايش بانكي اعتبارات هم و سرمايه‌گذاري
بحرانهاي آستانه در كه به‌طوري شده‌اند آسيبپذيرتر آنها
.يافت كاهش شدت به آنها ميزان دهه 1990 اواخر مالي
فرصتهاي آوردن بدست براي عمدتا كارگران:افراد انتقال
تعداد اگرچه.مي‌روند ديگر كشور به كشور يك از بهتر شغلي
برهه 1965 در حال اين با اما است ، اندك هنوز افرادي چنين
جهان كار نيروي كل در خارج متولد افراد تعداد تا 1990
بين در مهاجرتها اكثر.است يافته افزايش درصد حدود 50
حركت جريان اما است ، گرفته صورت توسعه حال در كشورهاي
مقياس چارچوب در پيشرفته اقتصادي سمت به مهاجران
اين ديگر سوي از البتهمييابد معنا جهاني دستمزدهاي
افزايش دليل به ديگر بار كه دارد وجود نيز احتمال
قالب در نيروها اين توسعه حال در كشورهاي در دستمزدها
.بازگردند كشورها اين به متخصص نيروهاي
لاينفك جنبه يك اطلاعات مبادله:(تكنولوژي ) دانش انتشار
نمونه ، عنوان به.است شدن جهاني مسلط ، غالبا و
سرمايه حجم گسترش تنها نه خارجي مستقيم سرمايه‌گذاري
نيز را تكنولوژيك ابتكارات بلكه دارد ، رابدنبال فيزيكي
به مربوط دانش كلي به‌طور.مي‌آورد همراه به خود با
و صادراتي بازارهاي مديريت ، تكنيك‌هاي توليد ، شيوه‌هاي
دسترس در پائيني بسيار هزينه با اقتصادي سياستهاي
منابع بيانگر خود كه قرارمي‌دهد توسعه حال در كشورهاي
.مي‌باشد آنها براي ارزشمندي
اقتصادهاي از گذار حال در اقتصادهاي خاص مورد
نگرديده درك عميق به‌طور بازار اقتصاد به برنامه‌ريزي
را خود سودمندي "حال‌گذار در اقتصاد" واژه درواقع ، .است
به مجارستان و لهستان همچون كشورها برخي.مي‌دهد دست از
حركت پيشرفته اقتصادهاي عملكرد و ساختار سمت به سرعت
با (سابق شوروي جمهوريهاي اكثر همچون) سايرين.كرده‌اند
درحال كشورهاي مسائل شبيه ديرپا ، نهادي و ساختاري مسائل
.هستند مواجه توسعه ،
مي‌دهد؟ افزايش را نابرابري و فقر شدن جهاني آيا
با البته سرانه درآمد جهاني ميانگين بيستم ، قرن طول در
نكته اينيافت افزايش شدت به كشورها بين چشمگير تفاوت
فقير و غني كشورهاي بين درآمدي شكاف كه است روشن خوبي به
گزارش جديدترين.است يافته گسترش گذشته دهه چند طي
پول بين‌المللي صندوق سوي از كه "جهان اقتصاد چشم‌انداز"
بيستم قرن كل به مربوط اطلاعات كه كشوري و 42 شده منتشر
را (جهان جمعيت درصد تقريبا 90 يعني) بوده فراهم آنها
توليد كه است رسيده نتيجه اين به داده ، قرار بررسي مورد
وجود اين با اما است ، يافته افزايش زيادي ميزان به سرانه
شده نابرابر قرن ابتداي از بيش كشورها بين درآمد توزيع
.است
نيست ، قضيه كل درآمدها موضوع كه داشت توجه بايد اما
محاسبه را اجتماعي شرايط كه رفاه گسترده‌تر معيارهاي
چشمگيري پيشرفت فقيرتر كشورهاي كه مي‌دهد نشان مي‌كند
همچون درآمد كم كشورهاي برخي نمونه ، براي.داشته‌اند
.داشته‌اند حيرت‌انگيزي اجتماعي شاخص‌هاي سريلانكا
انساني توسعه شاخص‌هاي اگر مي‌دهد نشان جديد بررسيهاي
توجه مورد نيز را عمر طول و پرورش و آموزش كه ملل سازمان
وضعيت از آمده بدست تصوير قرارگيرد مدنظر مي‌دهد ، قرار
برمبناي آنچه با كامل به‌طور توسعه حال در كشورهاي
.خواهدداشت تفاوت مي‌شود ترسيم صرف درآمدي اطلاعات
نتايج از يكي اما است ، يافته كاهش شكافها كه است درست
شاخص شكاف" و "درآمدي شكاف" بين تفاوت فوق بررسي محسوس
فقير كشورهاي امروز درآمدي سطوح اگر.است "انساني توسعه
ازسطوح پائين‌تر زيادي حد تا شود تعديل تورم برمبناي
اين در.است ميلادي سال 1870 در بزرگ كشورهاي درآمدي
يافته افزايش شدت به فقير كشورهاي درآمدي شكاف مقايسه
است آن از حاكي انساني توسعه شاخص معيار طبق ارزيابي اما
بزرگ كشورهاي كه جايگاهي به نسبت فقير كشورهاي امروزه كه
قرار برتري موقعيت در شدت به داشتند قرار آن در سال 1870
و پزشكي پيشرفتهاي از ناشي زيادي حد تا تحول اين.دارند
شديد افزايش موجب كه است زندگي استانداردهاي بهبود
شاخص شكاف بلندمدت در اگرچه.است شده زندگي از انتظار
از زيادي تعداد وضع هنوز اما يافته كاهش انساني توسعه
.است بدترشده مردم
بسياري براي زندگي كيفيت اما يافته افزايش اگرچه عمر طول
.هستند فقر دچار آنها از خيلي و نيافته بهبود مردم از
گذشته دهه در آفريقا سراسر در ايدز گسترش به‌علاوه
.است داده كاهش ازكشورها بسياري در را زندگي از انتظار
صباغيان علي دكتر:ترجمه
دارد ادامه
|
