بشري معرفت و قدسي مفاهيم
كتاب معرفي
بشري معرفت و قدسي مفاهيم
متفاوتي دريچه‌هاي و مختلف زواياي از تمدني ، هر و دين هر
كتاب يك و تاريخ يك با نمي‌توان درواقع ، است بررسي قابل
دارند فرهنگي مبناي كه پديده‌هايي درباره داوري به
رشد جريان و معاني افزايش كيفيت نمي‌توان نيز و پرداخت
تاريخ ذيل در را اديان همچون پديده‌هايي سيال و يابنده
.كرد بسنده كوتاه حاشيه‌اي به و آورد آن اجتماعي و عيني
سراسر در پرشمار پيروان با بزرگ اديان مورد در مسئله اين
طولاني فرايندي در دينها اين زيرا.است صادق بيشتر جهان
و جوامع از متزايدي تفسيرهاي و تاثيرها و گرفته شكل
بي‌ترديد ، .است شده الحاق بدان پرشمار متفكران و فرهنگها
اديان ، تفسير تجديد يا و تاثيرپذيري اين از عمده‌اي سهم
امروزي جوهره و روح از بخشي متفاوت ، ازمنه و اقاليم در
اين همه مثلا كه پنداشت نبايد و بخشيده شكل را دين هر
به آن كنار از مي‌توان كه هستند عرضياتي مضاف ، فرهنگهاي
نداريم سراغ را ديني مفاهيم از مسمايي هيچ.گذشت سادگي
مباحث در وي تفسير از مصون و بشر معرفت حيطه از خارج كه
و يگانه روح با مغايرتي هيچ اين و باشد داشته وجود ديني
نازله‌اي اساسا اديان زيرا ، .ندارد الهي اصيل معنويت
گروه‌هايي يا گروه اگر.انسان‌اند فهم خور در و بشر براي
باز دارند ، ديني مقولات تفسير و تاويل در بيشتري صلاحيت
اكتساب پيروان معقوليت ميزان از را خود مقبوليت بايد هم
المنسي" و شد خواهد فراموش نپذيرندش ، مردمان اگر و كند
مفاهيم ميان نسبت يعني ارتباط ، اين باب در بحث."كالعدم
و جذابترين از يكي بشري ، معرفت با مقدس ومتون ديني
اما بوده ، بشر تاريخ طول در متكلمانه مباحث ظريفترين
و مبهم رابطه و يافته بي‌سابقه غنايي و وسعت امروزه
را قدسي مفاهيم با مومنان - خائفانه‌ي گاه و - متحيرانه
بي‌ترديد ، .است گرديده رهنمون ژرف ايضاحي و روشني به
و آيد ، ماناتر دست به مباحثي چنين پس از كه ايماني كيفيت
و اسلاف بران ميراث كه ايماني از است عميق‌تر و موثرتر
.بوده‌اند مرتسم بدان اعصار و قرون طول در شاگردان‌اديان
يا و منسوخ و ناسخ و فروع و اصول بحث اينكه ديگر نكته
انگاره اين پرتو در دين ، در ومتشابه محكم مباحث
امروزه زيرا مي‌گيرد ، خود به ديگري ابعاد معرفت‌شناختي ،
معني‌شناسي ، و زبان تاريخ زبان‌شناسي ، همچون دانش‌هايي
بياني حوزه‌هاي در بشر كه نمي‌گذارد باقي شبهه‌اي جاي
هيچ بود ، چنين اگر و بيابد ثابت پديده‌اي نمي‌تواند
جنگ و نمي‌شد ديده مذاهب و اديان و تفاسير در اختلافي
ما به عريان ، واقعيت اينبود بي‌معني ملت ودو هفتاد
انديشه و فرهنگ رشد موازات به آدمي ايمان كه مي‌آموزد
و مختلف جوامع در اديان نفوذ و تاثير موازات به و بشر
و مي‌يابد تازه‌اي تجدد پيراموني ، فرهنگهاي با اصطكاك
انوار پرتو در كامل منشوري.مي‌گيرد خود به تازه‌اي رنگ
بيشتري تلالو و روشنايي نور ، شدت و گسترش با كه متفاوت ،
از.داشت خواهد ادامه النهايه غير الي روند اين و يافته
است محكمات و اصول بر ناظر ديني ، معرفت‌شناسي بحث قضا ،
مفهوم بنيادي‌ترين از انسان تصور مثلا كه مي‌دهد نشان و
فرجام‌شناسي ، و معاد تا -مبداءشناسي و خدا يعني -ديني
جريان اين طول در آنچه.است شده عميق و يافته غنا چقدر
با انسان پيوستگي و "ايمان" است برده سود فزاينده و سيال
بيهودگي و پوچي سيطره آن ، از فارغ كه معناست و معنويت
عظام ، انبياء كه همچنان پس ، بود خواهد مسلم و قطعي امري
و رهبري را گرانبها گوهر اين موجوديت از صيانت و ايمان
و پسين روزگار در دين تاريخي اهداف مي‌فرموده‌اند ، سيادت
درنظر خود براي ديگر سويي نمي‌تواند نيز ايشان سپسين
و متغير ذات با بيهوده‌اي منازعه ميدان به يا و گيرد
مظروفي ايمان زيرا رود ، بشري انگيزه و خرد دگرگون‌شونده
تابع انسانها و انسانهاست وجود ظرف محتاج كه است زلال
تحول منكر مي‌تواند كسي چه.خويش‌اند زمان‌جهان و زبان
به‌مثابه انسان تحقق شروط كه اصلي ، و بنيادي عنصر سه اين
هدف كه خداوند به ايمان نفس جز پس باشد؟ هست نيز انسان
را آن بتوان شايد و است بوده اديان ابدي و اصلي
و تصور هر كرد ، تلقي بشر معنوي و فطري نياز عمده‌ترين
و زبان ماحصل و پيشيني معرفتهاي به موكول ديگري تصديق
تفكر تاريخي پژوهش منظر ، اين از.بود خواهد وجهان زمان
و تحول اين متنوع كيفيتهاي با را ما مي‌تواند ديني ،
عمق بر و سازد آشنا پيش از بيش اديان اصيل و عميق گسترش
.بيفزايد زمان درگذر ايمان چالشهاي از ما آگاهي
نتايج تواند مي كه زمينه اين در پژوهشي موضوعهاي از يكي
تفكر تاريخ سال دوهزار بررسي"، باشد داشته پي در مفيدي
متالهان و متفكران از وسيعي طيف با را ما كه است مسيحي
و مقدس دركتاب شده مكشوف حقايق براساس كه مي‌سازد آشنا
مي‌زيسته‌اند آن در كه فرهنگي و تاريخي شرايطي با متناسب
طيف در. كرده‌اند انديشه‌پردازي گوناگون مسائل باب در و
شناخت باز را انديشمنداني مي‌توان متفكران ، اين گسترده
بلكه مسيحيت ، ديني تفكر بر نه‌تنها عقايدشان و آثار كه
شناخت بدون.است گذاشته تاثير نيز غرب غيرديني تفكر بر
الهيات و تفكر تاريخ درك و شناخت بي‌ترديد ، متفكران ، اين
كلامي ، طيف‌هاي در انديشه‌ها ايننيست امكانپذير مسيحي
در دقت و شده‌اند گسترده و پراكنده فقهي و عرفاني فلسفي ،
در مسيحيت تاثر و تاثير و متقابل جدل مي‌تواند آنها
فرهنگ.دهد نشان را مختلف فرهنگهاي و فلسفه‌ها كرانه
موسسان‌آن ، اسكولاستيك‌و فلسفه و مسيحي قرون‌وسطاي
بي‌ترديد پيدايش‌آن ، علتهاي از انگاره‌اي با همراه
اديان تاريخ بلكه و مسيحيت ، تاريخ در ازجالبترين‌مباحث
عجيب ، حال عين در و طولاني اين‌دوران پس از.است جهان در
و لوتر مارتين مي‌شودكه ديني‌آغاز اصلاح جنبش
جرياني.مي‌شود محسوب تجلي‌آن پروتستانتيزم ، بزرگترين
به را كليساي‌كاتوليك شديد و وسيع واكنش چه اگر كه
تثبيت را خود جايگاه و باز را خود جاي اما داشت ، دنبال
تفكر كه مي‌گذاريم گام معاصر جهان به نهايت ، در.نمود
آراي.مي‌شود وارد گونه‌اي ديگر مسير مسيحي‌به والهيات
يا و اگزيستانسياليسم ليبراليسم‌يا مكتب متفكران‌پيرو
معاصر ، از ديني راست حتي يا و نوين الهيات‌انجيلي
ترتيب اين به.تاريخ‌تفكرمسيحيت‌است در مهم جستارهاي
توقفهايي در مي‌توان را اديان تاريخ در مهم سنتي
نانوشته حواشي يا پس‌زمينه‌ها در و بازيافت تامل‌انگيز
خداوند رابطه وارجمند اصلي گوهر كه ايمان سرنوشت به آن ،
لين توني قول بهبهترانديشيد بيشترو است انسان و
تاريخ از اطلاعي هيچ كه اشخاصي:(مقدمه‌اش از تلخيص با)
از بسياري.حافظه‌است فاقد كه مي‌مانند شخصي به ندارند ،
به هنگامي رايجند ، ما جامعه در امروزه كه باورهايي
آنها باليدن و پديدايي فرآيند ما كه شوند مي درك درستي
خاص سبكسريهاي و كور نسلي‌نقاط هر...نماييم درك را
مستثنا قاعده اين از نيز ما عصر مطمئنا و دارد را خودش
توان برابراين در مارا گذشتگان ، انديشه مطالعه.نيست
را خود وجوه‌نابسنده‌ديدگاههاي كه مي‌دهد آزمايي‌قرار
كنيم تصديق كه اين براي ما. دهيم قرار ارزيابي مورد
از بيش به‌فروتني نياز نيست ، حقيقت‌كامل از ما برداشت
و ديدگاهها كه كساني از آموختن با تنها نداريم‌و حد
حقيقت به‌اين مي‌توانيم دارند ، ما با متفاوت نگرشهايي
.ببريم پي
رامطابق گذشته بنگريم؟برخي گذشته به بايد چگونه اما
و شكوه كه اين تا بازآفريني‌مي‌كنند ذهني‌خود تصوير با
رويكرد كه آن حال ;دهند نشان را خود انديشه‌هاي برتري
پنجره يك چون آن به كه است اين تاريخ به [بهتر يا]صحيح
مشاهده براي و بيرون به نگريستن براي پنجره بنگريم ، از
:معاصر متفكر ملكيان ، استاد قول به. مي‌شود استفاده امور
ديگرگونه را جهان تا جهان‌بنگريم به ديگران پنجره از
به مسافرت يك همچون تاريخ(تير 1380 نوروز 3).ببينيم
واسطه به نيست‌كه نگرشي تنها ما نگرش كه مي‌دهد نشان ما
باشيم ، ادعا فروتن ما اگر.نگريست امور به مي‌توان آن
با و ماست آن از صرفا حكمت كه هستيم اشخاصي كرد نخواهيم
!بست خواهد رخت جهان از نيز حكمت مرگ‌ما
تيليش ، كارل پل ماخر ، اشلاير همچون نامهايي امروزه
پانن بولتمان ، رودولف گارد ، كي‌يركه بوبر ، مارتين بارت ،
و مي‌خورد گوش به بسيار ما مجامع‌فرهنگي در..و برگ
تازه ، تجربه اين.مي‌شود وخوانده ترجمه ايشان آثار
ما ديني انگاره‌هاي كه داشت خواهد برآيندي‌خاص بي‌ترديد
به بايد آنچه منتها انگارد ، ناديده نمي‌تواندآن‌را
زمينه‌اي چه متفكران‌در اين كه است بياموزيم ، اين درستي
فرآيندي ومحصول‌چه كرده‌اند اقدام نظريات‌خود ارائه به
سخن نيزچه و بوده‌اند؟ ديانت فرهنگ‌و تفكر ، تاريخ در
جهان به متعلق انسانهايي عنوان ما ، به براي تازه‌اي
ما اسلامي‌دارند؟ سرشار و غني فرهنگ به ومتعلق معاصر
همچنان‌كه باليده‌ايم ، اما ديگري تاريخ و بستر در
خواجه و رشد ابن بوعلي ، و فارابي همچون بزرگمان متفكران
قائل احترام يونان بزرگ حكماي به نسبت وصدرالدين ، نصير
متفكران كه همچنان و گرفتند ايشان‌تاثيرها بودندواز
تجديد... و سينا ابن و ابن‌رشد آثار باترجمه مسيحي بزرگ
بوجود خود ديني تفكروعقل ساختار در عظيم اصلاحي و نظر
بزرگ سفر واين متداوم ارتباطهمچنان آوردند ، اين
ما به تاريخي نگاه دارد ، ادامه ديني و معنوي فرهنگي‌و
را پديده هر واقعي وجايگاه خاستگاه كه آموخت خواهد
.باشيم قائل آن براي -واقعا -وزني چه و بيابيم چگونه
تاريخي ، اين‌نگاه‌وتحليل در نهايي سنجيدار و آموزه
:باشد مهم قرآني‌بسيار اصل چهار مي‌تواند
فرهنگها ونيز انساني جوامع در واقعيت‌تفاوتها پذيرش -1
:حكم به
"قبائل‌لتعارفوا و شعوبا كم جعلنا و"
:دارد فضيلت همواره دانايي فقد دانستن‌بر -2
"لايعلمون الذين يستوي‌الذين‌يعلمون‌و هل"
ضرورت تاريخ ، در (كردن ودرك دقت‌ديدن به) كردن نظر -3
:است انديشه
"قبلكم عاقبه‌الذين‌من كان كيف فانظر"
خصومت و جدل با تقابل در بايد عرصه ، اين در بحثي هر -4
هدايت براي خداوند ودايع جملگي الهي ، اديان زيرا باشد
:است دين بنيادين و ناب هدف رستگاري ، و ايمان و انسان‌اند
اعمالنا ولنا ربكم و ربنا هو و الله في اتحاجوننا قل"
"مخلصون له ونحن اعمالكم ولكم
معنوي تفقد از بخشي يك شرايع‌الهي ، هر و اديان
نهايي هدف و به‌خداوند ايمان و بندگان به نسبت پروردگار
مي‌بايدراه خداوند به ايمان پرتو در;است اديان همه
و طلب به مختار ، انسان و عرضه انسانها به‌همه مستقيم
"الصراطالمستقيم اهدنا" و كند رو حق درگاه اشتياق‌به
حفاظت خود خداوند كه است صراطي و ايمان همان اينگويد
رابدان خويش بندگان و گرفته برعهده را ازآن
والسلام.است فراخوانده
رضوي مسعود
كتاب معرفي
خرداد تا خرداد ، از
(مقالات 801376 از گزيده‌اي)
روزنامه انتشارات ناشر /كرماني حجتي محمدجواد:نويسنده
.تومان رقعي/1100 /صفحه 356/اول 1380 چاپ /اطلاعات
از كه آن نويسنده مقالات از است گزيده‌اي حاضر ، كتاب
روزنامه در گوناگون مناسبتهاي به خرداد 80 تا خرداد 76
اين درباره كرماني جوادحجتي محمد.است شده چاپ اطلاعات
كاري مقالات كردن وهماهنگ آوردن فراهم":مي‌گويد كتاب
را نشر دست‌اندركاران هم و نويسنده هم كه بود توانفرسا
و حذف كه گونه‌اي به ساخت ، مواجه مضاعف زحمتي با
مناسب ، فصلهاي در مقالات وجادادن تنظيم ضروري ، اضافه‌هاي
صورت فراوان وسواس با كه چندباره جابجايي‌هاي و تعويض
و منطقي انسجام و پيوند نتوانست موارد ، پاره‌اي در گرفت ،
ديگر مقالات يا فصل عنوان با مقالات ، بين را معقول
.سازد برقرار
درسها" ،"سياسي ونبايدهاي بايدها"]:فصل ده در كتاب اين
و دغدغه‌ها"، "گفت؟ چه ميليوني ارتش 20" ،"عبرتها و
شايعه‌سازي ، خودسري ، برچسبزني ، غوغاگري ، " ،"انتظارات
جايگاه" ،"آرامش و نرمش به عام فراخوان"،"جنايت و درگيري
و الزامات:روحانيت" ،"انقلاب رهبر ديدگاه از آزادي
و "ششم مجلس و دانشجويي جنبش خبرگان ، مجلس" ،"خطرات
.است شده منتشر ["دوجناح در دوطيف"
(1) جاودانه‌ها
3000/اول ، 1380 چاپ/آتنا انتشارات/زرگر مسعود گردآورنده
.تومان گالينگور ، 3900 جلد /نسخه
.است جاودانه‌ها سه‌جلدي مجموعه از نخست جلد كتاب اين
انضمام به خاطره‌انگيز تصنيف و ترانه پانصد كتاب اين در
.است شده گردآوري لالايي‌ها و محلي ترانه‌هاي و سروده‌ها
با كه است برخوردار آكادميك و منسجم روشي از مجموعه اين
عكس‌هاي ضميمه ، چند الفبايي ، فهرست تاريخي ، تقسيم‌بندي
نام چون اطلاعاتي به دستيابي امكان.. و متنوع و تاريخي
و تولد تاريخ با همراه تصنيف‌ها ، و ترانه‌ها پديدآوردنده
فراهم... و اجرا سال دستگاه ، ترانه ، نام آنها ، مرگ
.مي‌سازد
|
