كتابخواني فرهنگ ترويج در تلويزيون نقش
جادويي پنجره
و كتاب كودك ،
اطلاع‌رساني ، رسانه فراگيرترين عنوان به تلويزيون: اشاره
كنوني خانواده‌هاي در را ويژه‌اي جايگاه است توانسته
و زندگي روش‌هاي كه آن از قبل كودكان امروزهكند ايجاد
جامعه كلاسيك آموزشي شيوه‌هاي طريق از را شغلي مهارت‌هاي
داستاني و كارتوني شخصيت‌هاي طريق از راحتي به فراگيرند ،
.مي‌گيرند فرا آنان علاقه مورد تلويزيوني برنامه‌هاي
ديگر كودكان ، از دسته اين واژگان دايره و بصري سواد
ديدن كنار در.نيست پيش دهه چند كودكان با قياس قابل
نيز كودكان به كتاب ارائه تلويزيوني ، برنامه‌هاي
در مطلبي.بهبودبخشد را آنان نارساي اطلاعات مي‌تواند
تهيه كودكان كتابخواني و مطالعه بر تلويزيون تاثير زمينه
.مي‌آيد پي در كه شده
فقير كم‌سواد ، يا كرده تحصيل چه مادرها ، و پدر از بسياري
دايه يك عنوان به تلويزيون از سفيد ، يا سياه و غني يا
تلويزيون آنها ، باور بهميكنند استفاده الكترونيك
نيز مادرهايي و پدرميدارد باز شيطنت از را بچه‌ها
با كندوكاو و بازي براي كافي وقت كه اين تصور به هستندكه
بهره بچه نگهدارنده عنوان به تلويزيون از ندارند ، كودك
.مي‌برند
از دبستان ، به رفتن از پيش زمانه ، اين خردسال بچه‌هاي
هيدي" و "لايل جك".مي‌آموزند چيزها بسيار تلويزيون
اين به خود بررسي در آمريكايي ، روانشناسان "آرهوفمن
آزمون مورد كه -سه‌ساله بچه‌هاي درصد كه 76 رسيدند نتيجه
مورد برنامه نام گفتن به قادر -گرفته‌اند قرار
شخصيت نام مي‌توانستند آنها درصد و 87 بودند علاقه‌شان
را "فلينتستون فرد" يعني "حجر عصر" دركارتون محبوبشان
.كنند ادا
شده واقع مصاحبه مورد كه مادري از 300 درصد همچنين 75
ترانه‌هاي تلويزيون از بچه‌ها كه داشتند اظهار بودند ،
.گرفته‌اند ياد كوچكي
.مي‌گذارد اثر سال دو از كوچكتر بچه‌هاي بر حتي تلويزيون
مي‌كردم ، صحبت ماهه‌اي هشت كودك مادر و پدر با وقتي
و تصاوير معرض در ساعت شش روزي آنها كودك كه دريافتم
صداي كنند ، خاموش را تلويزيون اگر و است تلويزيون صداي
.مي‌شود بلند گريه‌اش
.است كرده دگرگون را كودكي دوران هواي و حال تلويزيون
خواندن ، به قادر دبستان به رفتن از پيش امروز كودكان
ديروز ، بچه‌هاي به نسبت و هستند كردن حساب و نوشتن
.دارند گسترده‌تري معلومات
در افراد محترمانه برعكس يا خشن ، ارتباط شاهد كه كودكاني
.آموخت خواهند را رفتار همان دقيقا باشند ، تلويزيون
سه كودكي.دهد افزايش را كودك دانش مي‌تواند تلويزيون
اشكال الفبا ، تلويزيون ، آموزشي برنامه‌هاي ديدن با ساله
مجسم عيني شكل به و مي‌گيرد ياد را ساده شيمي و هندسي
زندگي درباره تلويزيون از دنيا در كودك ميليونها.مي‌كند
.نكته‌هامي‌آموزند ديگر ، كشورهاي و خود زادگاه كشور و
ياد تازه‌اي چيزهاي مي‌بينند ، تلويزيون آنها كه روز هر
"درس كلاس در بحران" كتاب مولف "سيلبرمن چارلز".مي‌گيرند
تا مي‌آموزند بيشتر تلويزيون از دانش‌آموزان":مي‌گويد
ارتباط وسايل آينده‌نگر "مك‌لوهان مارشال"."درس كلاس از
مدرسه وارد كودك كه زماني بود معتقد الكترونيك ، جمعي
تلويزيون از سال اندازه 5 به واقع در مي‌شود ، ابتدايي
.است ديده آموزش
هستند سربه‌هوا و بي‌توجه موارد بسياري در كه كودكاني
را خود محبوب تلويزيوني برنامه كه مي‌آيد ، پيش كمتر
بازي از دست يادآوري ، هيچ‌گونه بدون اينان.كنند فراموش
كارتون يا فيلم تماشاي براي و مي‌كشند خيابان و كوچه در
تلويزيون تصوير.مي‌شتابند خانه سوي به علاقه‌شان مورد
شكايتي كودك بينندگان ولي باشد ، تار يا لرزان است ممكن
تماشا دقت با نيز را تبليغاتي فيلمهاي حتي آنها.ندارند
سال ، آهنگ‌هاي شش از كمتر كودكان از بسياري.مي‌كنند
اين از قبل و مي‌خوانند و مي‌سپارند خاطر به را تبليغاتي
آشنا...و "مامان" ،"بابا" ،"آب" مانند كلماتي با كه
به را پاك‌كننده وسايل يا خوردنيها انواع اسامي شوند ،
معمولي كودك يك.مي‌گيرند فرا برنامه‌ها همين وسيله
در كه را مختلف ماده تا 50 از 40 حداقل مي‌تواند
كمي اگر و ;ببرد نام مي‌شود تبليغ آن براي تلويزيون
را اسامي اين اشتباه بدون مي‌تواند اكثرا باشد ، بزرگتر
.بنويسد
مي‌پردازند تلويزيون تماشاي به كودكان كه را ساعاتي اگر
سال ، 30 از 6 كمتر كودكان:كرد خواهيم تعجب كنيم ، محاسبه
سال ، تا 12 10;ساعت تا 30 سال ، 25 تا 10 6;ساعت تا 35
.هفته در ساعت تا 20 سال ، 15 تا 14 و 12 ساعت تا 25 20
در ساعت حدود 30 در معمولا سال ، از 6 بزرگتر كودكان
همان‌قدر ايشان از بعضي اين بنابر و دارند مدرسه هفته
.هستند مدرسه در كه مي‌كنند تلويزيون صرف وقت
در را متعددي تبليغات و فراوان برنامه‌هاي كودكان
كودكان مخصوص برنامه‌ها اين از بعضي.مي‌بينند تلويزيون
داستانهاي عروسكي ، برنامه‌هاي بازي ، خيمه‌شب مثل.است
و آواز و ساز داستاني ، كارتون‌هاي حيوانات ، به مربوط
براي كه دارد وجود نيز ديگري برنامه‌هاي.مختلف مسابقات
بسياري.مي‌برند لذت آن از همه و است خانواده افراد همه
خودشان برنامه‌هاي به را بزرگسالان برنامه‌هاي كودكان از
بزرگسالان سطح در دارند دوست لااقل يا مي‌دهند ، ترجيح
.گيرند قرار
يك روزي چرا كه است اين است ، مشكل آن درباره تحقيق آنچه
فراموش سال چند از پس و دارد قرار محبوبيت اوج در برنامه
اكثرا كه است اين آن و است روشن نكته يك ولي.مي‌شود
محبوبترين عنوان به برنامه يك از كودكان و بزرگسالان
در برنامه محبوبترين مثلا.مي‌كنند ياد خود برنامه
حدود در كه مي‌شد محسوب "ديسني‌لند" سال 1957 ، در آمريكا
مي‌كردند تماشا را آن كمتر و ساله دوازده كودك ميليون 4
استقبال آن از نيز بزرگسال ميليون از 5 بيش حال عين در و
.مي‌نمودند
هستند ، حيوانات آنها قهرمانان كه فيلمهايي به كودكان
كابوي ، فيلمهاي همچنين.مي‌دهند نشان زيادي علاقه
،"خوش‌شانس لوك" نظير گذشته قهرمانان و سرخ‌پوستان
مختلف سنين توجه مورد...و "جنگل پسر" ،"رابين‌هود"
نيز علمي برنامه‌هاي.دارد قرار پسران و دختران
همكاري با برنامه‌ها اكثراايندارد زيادي طرفداران
تنظيم طبيعي تاريخ و علوم موزه‌هاي يا علمي موسسات
ده كودكي جراحي ، عمل برنامه يك تماشاي از پس.مي‌شود
ضبط بود ديده چه هر او.نوشت آن از كاملي تعريف ساله
هواشناسي گزارش‌هاي.را جراحي ابزار نام حتي بود ، كرده
باشد تندبادها و طوفانها نشان‌دهنده كه كامل نقشه‌هاي با
.مي‌آيد جالب بسيار كودكان نظر به نيز
و 1350 دهه 1340 دو كودكان با مقايسه در امروز ، كودكان
فضايي علوم درباره فضايي ، سريال‌هاي مشاهده طريق از
نژادي ، تبعيضات به راجع نو نسلدارند بيشتري اطلاعات
تلويزيون طريق از گوناگون تظاهرات و برخوردها طغيان‌ها ،
.نبود متصور گذشته نسل براي كه چيزي مي‌كند ، آگاهي كسب
داده نشان بسياري مفيد جالبو برنامه‌هاي تلويزيون در
هم پرهياهو و بي‌ارزش برنامه‌هاي حال عين در و مي‌شود
كمك را كودك مي‌توان چطور كه است اين مساله.است زياد
را ساعاتي ضمنا و كند انتخاب را خوب برنامه‌هاي تا كرد
براي وقت تا كرد محدود مي‌كند ، تلويزيون تماشاي صرف كه
خوب مقررات خانواده‌ها اكثر در.بماند باقي ديگر كارهاي
البته كه است ، موجود تلويزيون از استفاده براي صحيحي و
باشند ، داشته دخالت مقررات اين وضع در كودكان خود اگر
است اين اساسي قدم اولينبود خواهد سهل‌تر آنها اجراي
همچنين و كودكان خواب و خوردن غذا براي معين ساعتي كه
.گردد تعيين مسئوليت‌ها ساير و تكاليف دادن انجام براي
عين در.مي‌سازد محدود را تلويزيون تماشاي زمان كار اين
موارد بعضي در كه باشد منعطف قدر آن خانوادگي برنامه حال
.كنند تماشا را خاصي برنامه‌هاي بتوانند كودكان
را تلويزيون هفتگي برنامه‌هاي مادران ، و پدران از بسياري
نشان را برنامه‌ها جالبترين و مي‌دهند قرار مطالعه مورد
نظرهايي و خواسته‌ها اكثرا نيز كودكان خود.مي‌كنند
برنامه ترتيب اين به و مي‌شود واقع قبول مورد كه دارند
بايد.مي‌گردد تنظيم خانواده‌ها در كودكان تلويزيوني
نبايد شود ، حفظ توازن برنامه‌ها ، انتخاب در كه كرد سعي
"مفيد" برنامه‌هاي به تلويزيون تماشاي وقت كه كرد سعي
برنامه‌هاي تلويزيون كه مي‌دانند كودكان.گردد موقوف
ديگري تجربيات كودكان همين ولي.دارد اسرارآميز و مهيج
تاريخ يا موسيقي برنامه‌هاي مثلا.دارند دوست هم را
مي‌توانند مادران و پدران.باشد جالب آنها براي مي‌تواند
درباره بحث و كودكان با برنامه‌ها بعضي تماشاي وسيله به
.سازند علاقه‌مند مطالب اين‌گونه به را كودكان آنها ،
.مي‌گذرد تلويزيون برابر در كودكان وقت از ساعت ميليونها
در.دهند انجام كه ندارند ديگري كار اينكه خاطر به
پدري يا مي‌خواند ، كتاب بچه‌هايش براي مادري كه اوقاتي
وقتي يا مي‌كند ، كمك آنها به اسباببازي كردن درست در
وقت آن مي‌روند ، پياده‌روي و گردش به خانواده همه
چيز كه دارند احتياج كودكان.مي‌ماند خاموش تلويزيون
احتياج آزاد هواي در بازي به آنها.باشند خلاق و بسازند
.كنند نقاشي و بخوانند آواز كه دارند دوست آنها.دارند
اكثر تلويزيون ، كننده سرگرم برنامه‌هاي وجود علت به ولي
.هستند تماشاچي فقط و مي‌گيرند قرار حاشيه در كودكان
مفيد نيز بودن ديگران عمليات تماشاگر اوقات بعضي البته
.است
تلويزيون ، آيا كه بپردازيم مسئله اين به مي‌خواهيم حال
متكلم آموزگاري احتمالا يا و كننده سرگرم وسيله‌اي تنها
براي رغبت ايجاد جهت در مي‌تواند نه ، يا است ، الوحده
باشد؟ داشته نقشي نيز كودكان در مطالعه
هستيد ، برنامه‌اي تماشاي مشغول ساله‌اي باكودك 98 وقتي
اين.كرد خواهد سوالاتي نمي‌داند ، كه چيزهايي درباره او
جواب براي برويم":بگوييد اينكه براي است موقعيت بهترين
خانواده‌هايي من."كنيم رجوع كتاب فلان به سوال اين به
را فرهنگهايشان و دائره‌المعارف مجموعه كه مي‌شناسم را
زود خيلي آنها كودكان.داده‌اند قرار تلويزيون نزديك
به درست و است زيادي اطلاعات حاوي كتاب كه شده‌اند متوجه
عميق‌تر بسيار آن مطالب حتي و است جالب تلويزيون اندازه
.است وسيع‌تر و
كتابهاي روي از تلويزيون داستاني برنامه‌هاي از بسياري
كتابها اين خواندن به كودكان و است شده تنظيم و تهيه خاص
.آن ديدن از بعد چه و برنامه ديدن از قبل چه دارند ، علاقه
تا داستان كه بدانند مي‌خواهند معمولا بزرگتر كودكان
خواهند بحث آن از پس.است يافته تغيير صحنه روي حدود چه
يا است بوده كتاب خوبي به تلويزيوني برنامه آيا كه كرد
.نه
قهرمان "كراكت ديوي" درآمريكا ، ميلادي سال 1955 تا
والت" تلويزيوني فيلمهاي شروع با.بود شده‌اي فراموش
وحشي غرب شده فراموش قهرمان اين ،(لند ديسني) "ديسني
كه را كتابهايي همه روز چند ظرف در و شد زنده آمريكا
گرفتند امانت به كتابخانه‌ها از بود شده نوشته او درباره
كه رسيد جايي به كار.كردند خريداري كتابفروشي‌ها از و
و شد تنظيم كتابها اين خريداران براي خريد پيش فهرست
چه هر.بودند شده قهرمان اين متوجه زود كه كودكاني
.مي‌كردند مطالعه مي‌يافتند آن درباره
كارتوني مجموعه مورد در نيز ما كشور در وضعيت اين
و يافت عينيت "مجيد قصه‌هاي" مجموعه يا و "دراز بابالنگ"
"دراز لنگ بابا" كتاب مجموعه‌ها ، اين پخش زمان همان در
هوشنگ" نوشته "مجيد قصه‌هاي" نيز و "وبستر جين" نوشته
آن بر علاوه و شدند چاپ تجديد بار چندين "كرماني مرادي
.گرديدند ناياب نيز كتابخانه‌ها قفسه‌هاي در كتب اين
به اشاره‌اي برنامه‌هاي‌تلويزيوني ، اين در كه گفت بايد
از كتابداران و معلمان حتي و بود نشده مطالعه و كتاب
اين به خود كودكان.بودند بي‌اطلاع برنامه اين شروع
با اين‌باره در كسي اينكه بدون آوردند ، روي كتابها
.باشد كرده صحبت ايشان
اين از سوالاتي با بسياري كودكان كتابخانه در روز هر
همكارانم ساير و من به تلويزيوني برنامه‌هاي درباره قبيل
من كه داريد نهنگ درباره كتابي آيا":مي‌كنند رجوع
من و داشت برنامه اين‌باره در تلويزيون ديشب بخوانم؟
كتابي آيا" يا "بياورم دست به بيشتري اطلاعات مي‌خواهم
را پرستاري تلويزيون در ديشب من داريد؟ پرستاران درباره
كه مي‌دانند كودكان"...كه ديدم بيمارستان يك در
و كتاب طرف به طبيعي طور به را آنها مي‌تواند تلويزيون
.دهد سوق مطالعه
سوي به مطمئني پل‌هاي مي‌توانند برنامه‌ها از بسياري
هر.است خوبي نمونه هواشناسي گزارش‌هاي.باشند مطالعه
كه دارد وجود وكتابهايي دارد كنجكاوي هوا درباره كودكي
"بپرس هواشناس از" مثل.باشد كنجكاوي اين پاسخگوي بتواند
مخصوصا علمي برنامه‌هاي...و "برف و باران و ابر" و
مطالعه براي است خوبي مقدمه ستاره‌شناسي و فضا درباره
، "ستارگان دنياي" ،"مصنوعي قمرهاي":مانند كتابهايي
روش...و "ماه كره به سفري" ،"زمين همسايه نزديكترين"
نمايش از بعد كه است اين بست كار به مي‌توان كه خوبي
زمينه درآن كتابهايي مربيان ، و مادران و پدران برنامه ،
;بخوانند كودكان براي را آن فصل دو يكي و كنند تهيه
.كرد خواهند دنبال را كتاب مطالعه كودكان خود اكثرا
معما هوش ، مسابقات صورت به كه برنامه‌هايي اجراي از پس
مخترعان ، اسامي با آنها در كودكان و است عمومي اطلاعات يا
و تاريخ يا و هنرپيشه‌ها سياستمداران ، دانشمندان ،
دنبال به مي‌توان مي‌شوند ، آشنا مختلف ممالك جغرافياي
شوقي و آشنايي و رفت جغرافيا و تاريخ و حال شرح كتابهاي
.كرد دنبال است ، شده ايجاد كودك در كه را
پدران مي‌توانند عمومي كتابخانه‌هاي يا مدارس كتابداران
و جالب كتابهاي انتخاب در را كودكان خود حتي و مادران و
شده چاپ فهرست‌هاي همچنين.كنند راهنمايي نظر مورد
درزمينه امكانات.باشد راه اين در موثري كمك مي‌تواند
است اين مهم.است بي‌حد مطالعه به كودكان كردن علاقه‌مند
براي كتاب است ، كنجكاو كودك كه مادام سرعت ، كمال با كه
تشويق و مهارتها بهبود علاقه ، حفظ براي.شود فراهم او
با مادام‌العمري و صميمانه دوستي باب گشايش به كودكان
از مي‌بايست و بود فروگذار نبايد كوششي هيچ از كتاب ،
كه آيد عمل به ممكن استفاده بهترين موجود ، امكانات تمام
جمله از مختلف مراكز در امكانات اين خوشبختانه
در نوجوانان و كودكان فكري پرورش كانون كتابخانه‌هاي
.است استفاده قابل و دسترس
تحقيقي اطلاعات اين كه بوده براين نگارنده غم و هم تمامي
كمك كودكان براي جادويي پنجره‌اي به تلويزيون تبديل در
ياري دارند مسئوليت كودكان قبال در كه افرادي به و كند
صورت به كه كنند استفاده گونه‌اي به تلويزيون از تا دهد
سمت به كودكان تشويق جهت در مفيد و جادويي پنجره‌اي
در كه مختلفي تحقيقات.درآيد كتابخواني و مطالعه فرهنگ
دوره‌هاي بهبود با مي‌تواند مي‌آيد ، عمل به زمينه اين
والدين به مشورتي نظريات ارائه و تلويزيوني مواد آموزشي
خود كودكان به بتوانند تا كند كمك آنها به معلمان ، و
فكر صاحب تلويزيون با مواجهه در كه نحوي به.دهند آموزش
آن بدي‌هاي از و جويند سود وسيله ازمحاسن باشند ، تا
تكراري و كهنه فكر اين است ممكن چند هر.ورزند اجتناب
آنها ;هستند ما منابع مهمترين كودكان اما كند ، جلوه
تلويزيون يعني مهم رسانه اين براي مهمي مخاطب همچنين
مي‌توانيم داريم ، امروز ما كه دانشي با.مي‌شوند محسوب
و كودكان ميان متقابل كنش تا دهيم انجام زيادي كارهاي
.باشد متناسب و خوب كنشي تلويزيون
شيوه‌هاي و راهها تلويزيون از استفاده هنگام يقينا
پنجره‌اي به را آن اينكه براي دارد ، وجود فراواني
همچنين ;حماقت جعبه نه و كنيم تبديل كودكان براي جادويي
استفاده ، اين درجريان كه دارد وجود بسياري راهكارهاي
.كنيم تبديل فرهيخته افراد به را كودكان
خود فرزند فرهنگ به سپردن"
سپرد نبايد بنادان گيتي كه
خويش مهر بر فرزند به فزودن
خويش چهر بود ديدن آب در چو
آموختن دانش از و فرهنگ ز
"افروختن جانش جز چاره مجو
پژمان آرش
|
