گرداب در ايران فولاد
هشدار بهار 1379 در ايران فولاد ملي شركت عامل مدير *
ميانه آسياي از فولادي محصولات برنامه بدون ورود كه داد
تبديل نگراني كه مي‌شود گفته اكنون اما است ، نگران‌كننده
بكشاند گرداب به را فولاد صنعت شايد شده‌كه تهديدي به
:اشاره
ذوبآهن كارخانه يك داشتند آرزو ايرانيان كه بود روزگاري
ايران اكنون.شد محقق پيش دهه سه آرزو اينباشند داشته
بر علاوه.دارد خوزستان و اصفهان در فولاد بزرگ مجتمع 3
و خراسان در امسال نيز بزرگ نسبتا واحد دو آن
فولاد طرح چندين.است رسيده بهره‌برداري به آذربايجان
واردات اما..و اجراست دست در خصوصي بخش و دولت توسط
اخير سال دو در روسيه و قزاقستان اوكراين ، از فولاد
.است ريخته به‌هم را ايران فولاد صنعت نظم بنيانهاي
طرحهاي بلكه موجود كارخانه‌هاي نه‌تنها فعلي وضع تداوم
.مي‌كند تهديد نيز را اجرا دردست
صفت جنان صادق محمد
مسئولان از يكي تفسير "درگرداب ايران فولاد" تعبير
در پيش هفته چند كه است ارتباطات بخش در فولاد صنعت
فولاد كارخانه كرد ، ادعا ويشد بيان نگارنده با ديدار
مرز در اصفهان ذوبآهن است ، فرورفته گرداب در خوزستان
.مي‌شود نزديك گرداب به زودي به مباركه فولاد و است گرداب
به فولاد توليدكنندگان صنفي انجمن استمدادآميز نامه
كه مي‌دهد نشان گذشته هفته روزهاي آخرين در رئيس‌جمهوري
براي شده ايجاد گرداب.نيست واقعيت از دور يادشده تعبير
است؟ شده ايجاد ناحيه كدام از فولاد
اسفند1378
در فولاد صنعت اجرايي مقام بالاترين موذن‌زاده مصطفي
به اسفندماه1378 پايان در":شد يادآور بهار1379
دولت فولادي ، محصولات بازار در ايجادشده مشكلات دليل
قيمت كاهش هدف با ايران فولاد ملي شركت پيشنهاد براساس
كلي طور به و واسطه‌ها براي كلان سودهاي حذف مصرف‌كننده ،
تصميم‌هايي فولادي محصولات بازار در ثبات ايجاد براي
منجر توجهي قابل نتايج به اول1379 ماههاي در كه گرفت
".شد
مي‌دهد نشان شده انجام بررسي‌هاي:مي‌افزايد موذن‌زاده
است عارضه‌اي آزاد بازار و كارخانه‌ها فروش قيمت تفاوت
اين و داشته بازار تنظيم بر را تاثير بيشترين همواره كه
.مي‌شود فولادي محصولات بازار در كاذب تقاضاي موجب عامل
فولادي محصولات قيمت شد ، گرفته تصميم اسفندماه 1378 در
شود ، تعيين تقاضا و عرضه نيروهاي توسط و آزاد بازار در
محصولات تا شود گرفته درنظر خاص تسهيلات واردات براي
و برسد مصرف‌كننده دست به كمتر شده تمام قيمت با وارداتي
.شود حذف زمينه‌ها تمام در محدوديت‌ها و انحصارها
مجله در كه سرمقاله‌اي در ايران فولاد ملي شركت مديرعامل
تاكيد نوشت ، بهار 1379 در -فولاد شركت به وابسته -فراز
فولادي محصولات برنامه بدون ورود ما نگراني تنها":كرد
مشكلاتي تمامي بر علاوه كه است ميانه آسياي كشورهاي از
رفتن هدر موجب نامناسب ، كيفيت دليل به مي‌كند ، ايجاد كه
".شد خواهد ملي سرمايه‌هاي
دهها تاكنون بهار1379 از فولاد ملي شركت مقامهاي
و سمينار تلويزيوني ، -راديو مطبوعاتي ، گفت‌وگوي و مصاحبه
در يادشده نگراني كه بگويند تا كرده‌اند برگزار گردهمايي
كه است شده تبديل گرداب يك به اكنون فروردين1379 ،
.بگسلد هم از را ايران فولاد صنعت بنيانهاي مي‌رود
است شده عاصي هم آمريكا
ادعاهاي به توجه با":نوشت ژوئن2001 در30 اكونوميست
آزاد ، تجارت از دفاع بر مبني بوش دبليو جورج مكرر
تجارت ، جبهه در او بزرگ حركت نخستين كه است طنزآميز
نماينده بابزوليك ، روز22ژوئن ، .باشد حمايت‌گرايانه
فصل201 به استناد با بوش جورج دستور به آمريكا ، تجاري
جهاني تجارت مستقل كميسيون از سال1974 تجارت قانون از
كند مشخص و بررسي را آمريكا فولاد صنعت وضعيت تا خواست
شده جدي آسيبهاي دچار واردات دليل به صنعت اين آيا كه
زدن چانه و چك و نفوذ اعمال شدت به توجه با.خير يا است
بود نخواهد عجيب تجاري ، اتحاديه‌هاي و فولاد شركتهاي
آينده ماه چند در كميسيون بررسي پايان از پس آمريكا اگر
فولاد واردات بر را سنگين‌تري تعرفه‌هاي و سهميه‌ها
.كند تحميل
ورشكستگي18 عامل را واردات چيز هر از بيش بوش دولت
زوليك بابميداند اخير سالهاي در فولاد شركت و كارخانه
در خارجي دولتهاي دخالت ساله ميراث 50" را مساله اين علت
بوش.دانست "فولاد صنايع از مستقيم مالي حمايت و بازار
گفت‌وگوهاي خواستار واردات ، مهار براي تلاش بر علاوه
ظرفيت براي فولاد توليدكننده كشورهاي ديگر با چندجانبه
بوش دولت اعضاي برخي.است شده يارانه‌ها وكاهش مازاد
در "آلومينيوم پيمان" همچون جهاني قراردادي دارند علاقه
به توجه معتقدندبا اقتصادي آگاهان اما كند ، منعقد 1994
قرارداد اين با بايد كه توليدكننده كشورهاي پرشمار تعداد
با.است كم بسيار كارتلي چنين ايجاد احتمال كنند موافقت
به منحصر نه است جديد نه فولاد صنعت مشكلات حال ، اين
ژاپن 50 و دراروپا توليد قدرت دردهه 1990 ، .آمريكا
نفر هر ازاي به تن به‌سالانه 600 و يافت افزايش درصد
داخلي ناخالص توليد اگرچه دوره همين در.رسيد جمعيت
افزايش كلي يافت ، توليد افزايش درصد تقريبا 40 جهاني
از پرشماري تعداد شدن بيكار به منجر مساله اين.نداشت
شدند مجبور شركتها و شد تجاري و سياسي تنش‌هاي و كارگران
بازار يك فولاد ، بازارآيند فائق خود حد از بيش برظرفيت
در بين‌المللي اقتصاد موسسه تحليلگران.نيست معمولي
روند بزرگ ، بازار پيچيدگي‌هاي كه مي‌كنند اشاره واشنگتن
هم آمريكا و است كرده كند شدت به را مازاد ظرفيت كاهش
لابي.مي‌دهد يارانه صنعت اين به كشورها ديگر مانند
كه مي‌كند اعمال را سياسي نفوذي واشنگتن در آمريكا فولاد
در را نفر هزار تنها 200 كه صنعتي قامت و قد براي
دوستان فولاد ، شركتهاي.است بزرگ بسيار دارد استخدام
بوش آزاد تجارت مي‌توانند كه دارند كنگره در قدرتمندي
اقدامهاي خود ، حتي يا كنند خارج خط از راحتي به را
با.برسانند تصويب به فولاد صنعت براي را بزرگتري حمايتي
فصل كه داشت انتظار يقين ، و قطع به نمي‌توان حال ، اين
.كند راحل صنعت اين مشكلات بتواند نيز قانون 201
فولاد و ايران
گرفته شكل عزيز خوانندگان ذهن در پرسش اين شايداكنون
دهه 1990 با مقارن- دهه 1370 آغاز در ايران چرا كه باشد
سرمايه‌گذاري با را فولاد صنعت در ظرفيت توسعه -ميلادي
آيا داد؟ قرار كار دستور در ريالي و ارزي هنگفت
توجه با صنعت اين توسعه براي پذيرفته صورت برنامه‌ريزي
آن توسعه چشم‌انداز و شده تمام قيمت بازار ، نيازهاي به
نبوده‌است؟ اشتباه ابتدا از -ميلادي دردهه 1990 -دنيا در
بارها دهه 1370 آغاز در فولاد صنعت توسعه طرحهاي مجريان
فولاد توليد نظر از ايران كه دادند توضيح ايران مردم به
طرحها مجريان.دارد نسبي مزيت سايركشورها به نسبت
توليد براي اوليه مواد داشتن زمينه در ايران معتقدند ،
ترسيم تاحدي را آن اقتصادي جنبه‌هاي كه فولاد و آهن
دسته فولاد 4 درتوليد.دارد قرار مناسبي وضعيت در مي‌كند
معدني ماده:مي‌رود كار به خام نيمه و خام مواد انواع از
و است فولاد توليد در ماده اساسي‌ترين كه آهن عنصر حامل
آهن سنگ‌هاي نام به آهن‌دار تركيبات از مختلف شكل‌هاي به
توضيح فولاد توسعه طرحهاي مجريان.مي‌شود يافت طبيعت در
در مهم اوليه ماده يك مثابه به زغال‌سنگ توليد مي‌دهند ،
است بوده رايج ايران در هخامنشيان زمان از فولاد توليد
كه مركزي كوير حاشيه در چغارت معدن داشتن با وايران
معدن همچنين و مي‌شود برآورد تن ميليون آن 125 ذخيره
قابل ذخيره با سيرجان غربي جنوب در 50كيلومتري گل‌گهر
كيلومتري در 180 چادرملو معدن تن ، ميليون استخراج1135
آهن ، كنستانتره تن ميليون استخراج 225 ذخيره با يزد استان
ذخيره با افغانستان مرز نزديكي در سنگان سنگ‌آهن معدن
زمينه در غني كشورهاي از يكي تن ميليون حدود 700 احتمالي
ايران در فولاد ظرفيت توسعه طرفداران.است سنگ‌آهن
احياكننده مثابه به طبيعي گاز اين بر علاوه مي‌گويند ،
از ايران كه دارد توليد هزينه‌هاي در عمده‌اي سهم آهن
بنابراين.است جهان در گازي ذخاير دارنده نظردومين اين
.است اقتصادي فعاليت يك اصولا ايران در فولاد توليد
واقعي تهديد
.است تن ميليون حاضر 5/7 حال در ايران فولاد توليد ظرفيت
كه مي‌دهد نشان صنعت اين براي شده انجام برنامه‌ريزي‌هاي
تن ميليون به 7/14 رقم اين سوم برنامه پايان در است قرار
در 1389 ايران ، فولاد مقامهاي گفته به.برسد سال در
در تن ميليون به 18 بايد ايران در خام فولاد توليد ظرفيت
واردات تهديدآميز روند به توجه با و اكنون.برسد سال
با ظرفيت‌سازي آيا كه است مطرح پرسش اين
به نياز عموما كه ارزي هنگفت سرمايه‌گذاري‌هاي
در شود؟ انجام بايد دارد توجه قابل ارزي سرمايه‌گذاري
به فولاد توليدكنندگان صنفي انجمن سوي از كه نامه‌اي
فعلي شرايط تداوم كه است آمده شده نوشته جمهوري رئيس
را اجرا دست در طرح مشخصا 13 و صنعت اين توسعه و گسترش
براي معتقدند كارشناسان.است داده قرار تهديد معرض در
تن ميليون به 6/3 تن ميليون از 4/2 اصفهان آهن ذوب توسعه
فولاد تن ، ميليون به 3/1 خراسان فولاد سال 1383 ، در
در تن ميليون به 3 فعلي تن ميليون ظرفيت 6/1 از خوزستان
فعلي ظرفيت تن ميليون از 5/2 مباركه فولاد در 1383 ، سال
فولاد يزد ، آلياژي فولاد در 1383 ، تن ميليون به 4
سرمايه‌گذاري‌هاي تاكنون...و آذربايجان فولاد هرمزگان ،
راه نيمه در آن كردن رها و است پذيرفته صورت توجهي قابل
اقتصاددانان از برخي.مي‌زند ملي منابع به جدي آسيب
و گيرد قرار توجه مورد دقت با مساله اين بايد مي‌گويند ،
در و دنيا در فولاد صنعت آتي وضعيت از تازه‌اي چشم‌انداز
آسيب اينكه احتمال صورت اين غير در شود ، ترسيم منطقه
وجود شود وارد فولاد صنعت بر ديگر جايي از دوباره فعلي
.دارد
معما
آمارهاي توليد رسمي مراكز سوي از شده ارائه آمارهاي برخي
تن ميليون پارسال 3/4 مي‌دهد نشان فولاد واردات به مربوط
كشور نياز كه حالي در است ، شده وارد كشور به فولاد انواع
اين معما.مي‌شود گزارش رقم اين از كمتر بسيار واردات به
يا نهاد سازمان ، كدام است؟ داده رخ اتفاق اين چرا كه است
داده‌است اجازه كشور نياز ميزان به توجه بدون گروهي
وزارت آياباشد نياز مورد رقم برابر واردات 2 ميزان
كنترل توانايي فولاد ملي شركت ايران ، گمرك بازرگاني ،
بررسي و نظارت يك با كه است معلوم ندارند؟ را واردات
فولاد ميزان اين ورود از مي‌شد واردات سفارش ثبت از دقيق
صادرات در بود شده گفته بارها كه كشورهايي از آن‌هم
اين معماها از ديگر يكي.كرد جلوگيري مي‌كنند دامپينگ
و نهادها كدام افراد ، كدام فولاد واردكنندگان كه است
اقتصاد كارشناس يك هستند؟ دولتي شركتهاي يا ارگانها
اصلي واردكنندگان نشود مشخص كه زماني تا مي‌گويد ، سياسي
به نمي‌توان هستند سياسي گرايش كدام با افراد كدام فولاد
.بود اميدوار آينده
مديران و گمرك بازرگاني ، وزارت:مي‌گويد كارشناس اين
برملا را توافق از خارج واردات راز بايد فولاد شركتهاي
جهت در را عمومي افكار مي‌تواند شفاف‌سازي اين.كنند
سازمانهاي و نهادها كه زماني تا كند بسيج آن از جلوگيري
به را آنها ولابي‌هاي واردكنندگان كه نباشند توانا دولتي
نيز جمهوري رياست از استمداد كنند ، معرفي عمومي افكار
.ندارد چنداني فايده
اقتصادي فولاد
شده يادآور اكونوميست معتبر نشريه كارشناس كه همانطور
بزرگ اندازه‌هاي و حجم.است دشواري كار فولاد تجارت است ،
نمي‌دهد اجازه دولتها توسط فولادگران حمايت و صنعت اين
و توليد در سهميه ميزان براساس ساماني محصول اين بازار
فولاد صنعت براي راه تنها ترتيب اين به.كند پيدا صادرات
.است توليد كردن اقتصادي بازار در ماندن براي ايران
بزرگ شركتهاي توسط عمدتا اكنون ايران در فولاد توليد
به كه -دولتي اقتصاد نظام ناكارآمدي.مي‌شود انجام دولتي
به بايد و شده آشكار سالهاست -نمي‌شود مربوط آن مديران
خصوصي بخش ساختار و سازوكارها با صنعت اين كه رفت سويي
بخش به آن سهام واگذاري با تنها كار اينشود مديريت
بايد ايران فولاد بزرگ شركتهاي.است امكان‌پذير خصوصي
معتبر شركتهاي با آساني به كه شوند آماده دوراني براي
سهم جهاني بازار در آنها نفوذ از استفاده با و شده شريك
بايد دولت اين بر علاوه.آورند دست به صادرات از مناسبي
را فولاد صنعت پيش‌روي توليد سربار هزينه‌هاي از بخش آن
آزاد را فولاد صنعت بايد دولت.دهد كاهش ممكن حد تا
.شوند مديريت اقتصادي معيارهاي با تنها تا بگذارد
|
