|
خارجي سياست و مطبوعات
:اشاره
.دارند يكديگر با تنگاتنگي رابطه سياست و ارتباطات
.است سياست اوليه مبناي گفت‌وگو ، به‌ويژه ارتباطات
است ممكن كه است افراد ميان اجتماعي تعامل نماد گفت‌وگو ،
عمومي يا خصوصي غيررسمي ، يا رسمي شفاهي ، يا كتبي صورت به
به نسبت گفت‌وگو مورد طرف امتناع گفت‌وگو ، از هدف.باشد
دارد قصد ارتباط عامل يا گفت‌وگوكننده كه است چيزي آن
.يابد دست مقصود آن به
و سياست ميان مهم ارسطورابطه قبل ، سال هزار دو از بيش
علم" نام به خود اثر در وي.است كرده گوشزد را ارتباط
اقناعي ارتباط مختلف اشكال تحليل و تجزيه به "بيان
سياست در موثر عامل عنوان به را گفت‌وگو اهميت و پرداخته
.است داده قرار تاكيد مورد
كه است تاثيرگذار اساسي عامل سه سياسي ارتباط در
.دارد قرار توجه مورد عامل اولين عنوان به رسانه‌ها
جمعي ارتباط وسايل نقش بررسي ضمن مقاله ، اين در نويسنده
و محققان ديد از سياسي ارتباطات در مطبوعات جمله از
متقابل تاثيرات به بين‌الملل ارتباطات تئوري‌پردازان
.است پرداخته خارجي سياست و رسانه‌ها
انديشه و فرهنگ گروه
تئوري‌هاي از يكي جامعه‌شناسان ، از برخي اعتقاد به
اين مطابق.است ارتباطات تئوري بين‌الملل ، روابط مطالعه
با جمعي ارتباط وسايل اثرات تا است اين بر تلاش تئوري ،
فردي رفتارهاي روي بر آنها ، جهت‌گيري و ماهيت به توجه
.گيرند قرار توجيه و بررسي مورد بين‌المللي امور و داخلي
مبادلات از اعم كشورها ، ميان ارتباطات طريق از همچنين
حتي و تلويزيوني و راديويي برنامه‌هاي پستي ، تجاري ،
ميزان و ارتباط كيفيت به مي‌توان ماهواره‌اي ، كانال‌هاي
مك ديويد".برد پي هم به نسبت آنها دوري ويا نزديكي
ارتباطات ، تئوري كه است معتقد آمريكايي جامعه‌شناس "كللند
افكار كشورها ، بين بين‌المللي فرهنگي روابط زمينه در
.است اعمال قابل تصميم ، اخذ شيوه و آن بازخورد و عمومي
و ارتباطي مختلف ابزارهاي و اشكال در تحول و گسترش با
مفهوم بين‌الملل ، امور و كشورها سياست در تحول همچنين
سياسي علوم انديشمندان ميان "سياسي ارتباط" نام به جديدي
رشته‌اي ايجاد منجربه بعدها كه است شده مطرح ارتباطات و
سياسي ارتباط وسيع ، مقياسي در.است گرديده نام همين به
و كنش و رسانه‌ها و سياستمداران ميان مقابله ماهيت بر"
از مطالعات اين.مي‌كند تمركز آنان روابط متقابل تاثير
ديگر سوي از و سياستمداران كنش‌هاي محدوديت يكسو ،
را دو هر نفوذ نهايتا و روزنامه‌نگاران فعاليت تنگناهاي
(1)".مي‌كند بررسي شهروندان عمل و تفكر بر
عامل.هستيم مواجه اصلي عامل سه با ما سياسي ، ارتباط در
مانند رسانه‌ها اين.جمعي‌اند ارتباط رسانه‌هاي اول ،
نظرات انتقال مجاري تنها نه مطبوعات ، و تلويزيون و راديو
را مختلفي نقش‌هاي خود بلكه هستند ، ديدگاهها و
يا سياستگذاران دوم ، عامل.گيرند برعهده مي‌توانند
دولت‌ها سياسي ، بازيگران راس در.سياسي‌اند بازيگران
مرزها از خارج و داخل در مختلفي عوامل با كه دارند قرار
اين تمامي به تصميم‌گيري براي است لازم و تعاملند در
احزاب ، را مهم سياسي بازيگران ساير.كنند توجه عوامل
.مي‌دهند تشكيل...و عمومي سازمان‌هاي ذينفع ، گروه‌هاي
عمومي افكار كه هستند مردم توده يا جامعه عموم سوم ، عامل
.مي‌سازند را
مطبوعات جمله از جمعي ارتباط رسانه‌هاي كه نقشي مهم‌ترين
ارتباطي پل همچون مي‌نمايند ، ايفا سياسي فرآيند يك در
نسبت جامعه و سياستگذاران آگاه‌سازي و اطلاع‌رساني جهت
است ، سياسي رويدادهاي و اتفاقات و يكديگر ديدگاه‌هاي به
داده نشان تجربه.گفت خواهيم بيشتر بعدا باره اين در كه
و نقش‌ها ارتباط ، واسطه‌گري وظيفه از بيش مطبوعات كه است
در اجرا به سياسي ارتباطات در را وسيع‌تري كاركردهاي
آمريكايي نامدار محقق "كوهن برنارد" اعتقاد به.مي‌آورند
فراهم‌ساختن از بيش مطبوعات ، كاركرد بين‌الملل ارتباطات
اين در است ممكن مطبوعات.است ديدگاهها انتقال و اطلاعات
اما ننمايند ، حاصل توفيقي كنند فكر چه بگويند مردم به كه
چيزي چه درباره بگويند خود خوانندگان به مي‌توانند
.بينديشند
از آنها تاثيرپذيري و مختلف افراد نگرش كه آنجا از
و ناشران نويسندگان ، مثل) پيام فراهم‌آورندگان فعاليت
علائق و نگرش‌ها دليل به (روزنامه‌ها ويراستاران
ارتباط وسايل ساير و مطبوعات لذا است متفاوت شخصي‌شان ،
مطرح موضوع يك درباره را متعددي ايده‌هاي مي‌توانند جمعي
خود ، روزمره مسائل و مشكلات به توجه با مردم كه سازند
البته.بپردازند آنها از يكي از دفاع و انتخاب به راسا
مربوط نيز سياسي سيستم و حاكم نظام نوع به موضوع اين
واقعيت‌ها تصاوير ديكتاتوري ، نظام با كشورهاي درميشود
در.مي‌گيرد شكل حزب يا دولت يك انحصاري خواست براساس
عيني معني واقعيت‌ها ، آزاد ، جامعه يك مورد در كه صورتي
مطبوعات توسط آزادانه اخبار ، غالبا و دارند را خود
مطبوعات آزادي حق كه موقعي از.مي‌گردند انتخاب مستقل
اين.شد پذيرفته جهان كشورهاي از بسياري در قانون براساس
از شهروندان آگاه‌سازي خصوص در را خود نقش فعالانه رسانه
اين از گفتن سخن جهت شهروندان به اجازه دولت ، تصميمات
تصميمات راجع‌به بحث زمينه‌هاي فراهم‌سازي عمومي ، تريبون
.كرده‌اند ايفا...و دولت
قاعدتا كه خود خاص ديدگاه‌هاي و نظرات ارائه با مطبوعات
به است ، عمومي افكار و جامعه ديدگاه‌هاي از گرفته نشات
مطبوعات نقش امروزهميپردازند رويدادها تحليل و تجزيه
چشمگيري افزايش عموم و سياستمداران ميان ميانجيگري در
عمومي ، افكار به نفوذ با مي‌توانند رسانه‌ها.است يافته
بر علاوه قادرند آنها.كنند دنبال را سياسي خاص هدف‌هاي
فعل ايجاد رويدادها ، تحليل و تفسير طريق از اطلاع‌رساني
موضوع ، ابعاد تخريب يا و ساختن روشن طريق از انفعال و
مطالعه و بررسي انتخاباتي ، مبارزات سياسي ، تبليغات
برجسته انتخاباتي ، نظرسنجي نگرش‌ها ، و ديدگاهها تحولات
مانع‌گذاري يا بخشيدن شتاب منظور به قوت و ضعف نقاط كردن
...و خاص مطالب انتشار تعدد دولت ، خارجي سياست راه سر بر
.نمايند ايفا داخلي سياسي امور در را خود نقش
مواجه متفاوتي شرايط با ما خارجي سياسي ارتباطات در
و اصلي عامل سه سياسي ارتباط در كه شد گفته.مي‌شويم
مردم توده يا جامعه آنها مهم‌ترين كه دارند وجود فعال
اصلي وظيفه واقع در و فعالند بسيار سه‌عامل اين.است
عموم خواسته‌هاي تامين سياسي ، امور مجريان و سياستگذاران
زمينه در سياستگذاران اين اعمال.آنهاست به پاسخگويي و
به مطبوعات و دارد قرار ذره‌بين زير كاملا داخلي سياست
و سياستگذاران همواره مردمي ، اراده از نمادي عنوان
قرار تحليل و تجزيه و توجه و دقت مورد را آنها اقدامات
قرار تحسين مورد را آنها يا مي‌كنند انتقاد آنها از داده
.مي‌دهند
مديون را خود مشروعيت دولت‌ها كه كنوني دنياي در
هستند ، آراء تبادل و باز فضاي برقراري و دموكراسي
كه مي‌گيرد قرار جامعه قبول مورد موقعي دولت تصميمات
اين از يافتن آگاهي.باشد عمومي اراده و خواست از مظهري
ترديد بدون كه دارد متعددي شيوه‌هاي خواسته‌ها ،
كسب شيوه آشكارترين و مداوم‌ترين آسان‌ترين ، ارزان‌ترين ،
.مطبوعاتند ويژه به جمعي ارتباط رسانه‌هاي اطلاعات ، اين
افكار سازمان‌دهندگي نقش خارجي سياسي ارتباطات در اما
اندكي مطبوعات ، و سياستگذاران نقش نسبت به عمومي
مرزهاي از خارج كه آنچه و خارجي سياست.مي‌شود كم‌رنگ‌تر
علاقه كه كشور ، آن مردم اغلب براي مي‌شود دنبال كشور يك
.هستند پيچيده‌اي موضوعات ندارند آنها به چنداني توجه و
كه بين‌المللي ، امور مورد در مستقيمي تجربه مردم اكثر"
مردم است ممكن.ندارند است ، برخوردار گسترده‌اي دامنه از
جهان و خارج جهان راجع‌به اندكي امور ، در مشاركت خاطر به
خارج جهان از آنها كه تصويري اما بدانند ، خارجي سياست
و روزنامه‌نگاران كه است چيزي آن بر مبتني دارند ،
تصوير ، اين كه بسا چه و كرده‌اند ترسيم برايشان رسانه‌ها
اذهان در مايلند و مي‌خواهند سياستگذاران كه است هماني
(2)".باشد داشته وجود خود مردم
بايد مردم و رسانه‌ها تاثر و تاثير مورد در بنابراين
در مساله اين ديگر عبارت به.گرفت نظر در را فوق محدوديت
توجه خارجي سياست موضوعات به كه است صادق كساني مورد
از را موضوعاتي چنين راجع‌به اطلاعات بيشتر و دارند
اطلاعات مورد در بويژه مردم.مي‌كنند دريافت رسانه‌ها
.منابع ساير تا وابسته‌اند بيشتر رسانه‌ها به خارجي سياست
اصلاح و جاودانگي ايجاد براي ابزاري رسانه‌ها بنابراين ،
.هستند بين‌المللي رهبران و خارجي ملل تصاوير
در ارتباطات رشته ايراني استاد غفاري ، شعار پيروز دكتر
در...":است معتقد آمريكا مردم خارجي اطلاعات ضعف مورد
انتقاد آنها به هم خيلي كه خارجي اخبار حجم آمريكا ،
آمريكا مردم آگاهي دليل ، همين به.است كم بسيار مي‌شود ،
را مساله اين بايد...است كم خيلي خارج دنياي از
سراسري روزنامه يك هنوز آمريكا در چرا كه كرد ريشه‌يابي
حوادث به نسبت آمريكا مردم چرا ندارد؟ وجود شكل آن به
اينقدر چرا و هستند؟ ناآگاه و بي‌تفاوت خارج ، دنياي
دليل مساله ، اين است؟ پايين آنها جغرافي نمره‌هاي
يك خودش براي آمريكا اينكه براي.دارد تاريخي اقتصادي
در مي‌خواستند ، هرچه كه قاره‌اي.است بزرگي خيلي بازار
و اخبار به علاقه‌اي و احتياج و است داشته وجود آن
(3)".نداشته‌اند خارجي تحولات
در نمي‌شود ، مربوط اخبار كميت به تنها مساله اين اما
نوعي نيز آمريكا رسانه‌هاي در خارجي اخبار كيفيت مورد
اغلب اعتقاد به.مي‌خورد چشم به آشكار جهت‌گيري
خبرهاي آمريكايي رسانه‌هاي انتقادي ، تحليلگران
سوم جهان كشورهاي به مربوط رويدادهاي به‌ويژه بين‌المللي
خبرهاي بر و داده پوشش منفي صورت به را انقلابي و
اقتصادي ، بحران اجتماعي ، ناآرامي‌هاي مانند هيجان‌انگيز
توسعه بر مقابل در.دارند تمركز دولت‌ها سرنگوني و كودتا
در.مي‌دهند نشان توجه بيشتر صنعتي كشورهاي در پيشرفت و
بسيار و سطحي صورتي به بين‌المللي اخبار مجموع
تاثير نحوه بررسي جاي به و شده مطرح ساده‌انگارانه
و شخصيت‌ها بر متمركز بيشتر عادي ، افراد بر مسائل
.است آمريكايي دولتي و رسمي اظهارنظرهاي
موسسه آن ، در آمريكا نقش و خليج‌فارس بحران مورد در
و آمريكا مردم از نظرسنجي به نوبت دو در "گالوپ"
مورد در آلمان و ايتاليا فرانسه ، انگلستان ، كشورهاي
خليج‌فارس در آمريكا وقت جمهوري رئيس بوش جورج سياست
اول بين زماني فاصله در كه اول ، نظرسنجي نتيجه.پرداخت
آمريكايي‌ها كه بود اين شد ، انجام اكتبر 1990 دهم تا
.بودند خليج‌فارس بحران قبال در بوش عملكرد حامي غالبا
در بوش دولت سياست از كل در نيز اروپاييها گرچه
نشان اروپايي شهروندان پاسخ ليكن نمودند حمايت خليج‌فارس
عقيده اختلاف آمريكايي‌ها با توجهي قابل طور به كه داد
.داشتند
اروپا ، و آمريكا مردم اغلب نظر كه داد نشان مزبور تحقيق
تاثير تحت بيشتر و دولت‌هايشان كلي سياست‌هاي تابع
بعد روز حدود 10 كه دوم ، نظرسنجي در.است دولتي تبليغات
انجام (عراق عليه متحدانش و آمريكا عمليات آغاز از پس)
بزرگسالان از نفر نمونه 755 يك از تلفن طريق از شد ،
اكثر كه داد نشان بررسي اين نتيجه.شد نظرخواهي آمريكايي
دولت سياست حامي نيز آمريكا عمليات از بعد آمريكايي‌ها
نيزگرچه اروپاييها.بودند خليج‌فارس بحران قبال در بوش
اما نداشتند ، جنگ از تحقيق ، واهمه‌اي يافته‌هاي بنابه
صورت در و منطقه تحولات قبال در بردباري و صبر ترجيح‌شان
اين.بود جنگ و خشونت از عاري راه‌حلي يافتن امكان ،
طريق از تبليغاتي زمينه‌سازي‌هاي كه مي‌دهند نشان مسائل
و موثرند حد چه تا عمومي افكار گرفتن شكل در رسانه‌ها ،
جهت جمعي ارتباط وسايل از بهره‌گيري در دولت‌ها تلاش
.باشد موفقيت‌آميز مي‌تواند حد چه تا هدف ، اين به دستيابي
خارجي سياست و رسانه‌ها تاثر و تاثير (1
تحول و دگرگوني كنوني دنياي در كه نمود انكار نمي‌توان
و دولت‌ها ميان روابط ساختار و بين‌المللي نظام در
تحولات از ناشي آنها تاثيرپذيري و متقابل كنش و ملت‌ها
و ماهواره‌ها جمله از ارتباطي سيستم‌هاي در شگرف و عميق
از قبل.است اينترنت مانند رساني اطلاع وسيع شبكه‌هاي
دهي شكل در را مسلط نقش نظامي ، برتري دوم ، جهاني جنگ
دنبال به و مي‌كرد بازي كشور يك جهاني تصوير و ملي ماهيت
.مي‌شد مشخص جهان سياسي مراتب سلسله در كشور آن جايگاه آن
برتري اين از بالا ، بسيار نظامي برتري داراي كشورهاي
ملي هويت پذيرش جهت كشورها ساير قراردادن فشار تحت براي
جنگ از بعد..مي‌كردند استفاده سياسي‌شان برنامه‌هاي و
روابط ماهيت اطلاعاتي ، انقلاب وقوع با دوم جهاني
تكنولوژي.گرديد دگرگوني دچار مهيجي صورت به بين‌الملل
متصل هم به جهاني دهكده يك درون را جهانيان ارتباطات ،
سراسر مردم براي اطلاعات اصلي منابع به رسانه‌ها.ساخت
روابط در قوي بازيگراني عنوان به و شده تبديل جهان
سر پشت معمولا كه خارجي سياستشدند مطرح بين‌الملل
عمومي فعاليتي به اطلاعات عصر در داشت ، حضور صحنه‌ها
.گرديد مبدل
از يكي عنوان به خارجي سياست تنها نه جديد دوره در
است ، داده نشان را خود رسانه‌ها محتواي در مهم بخش‌هاي
سياست و رسانه‌ها ميان تعاملي روابطي آن از فراتر بلكه
و رسانه نهاد دو كه معني بدين.است گرديده برقرار خارجي
جاي به برهم متقابلي تاثرات و تاثير خارجي ، سياست دستگاه
مهم‌ترين از يكي عنوان به نيز مطبوعات.مي‌گذارند
خارج انفعالات و فعل اين از جمعي ارتباط رسانه‌هاي
جوامع بر حاكم اقتصادي -سياسي شرايط به توجه با و نيستند
خارجي سياست با متقابل ارتباط و علاقه نوعي از
.برخوردارند
كه هستند ويژگي‌هايي داراي خارجي سياست به مربوط اخبار
از وسيعي بخش.مي‌سازند متمايز داخلي اخبار از را آنها
امور يا خارجي سياست به مربوط مستقيما خارجي اخبار
امور در ريشه خارجي اخبار از بسياري اما نيست ، بين‌الملل
و تهيه براي روزنامه‌نگار يك كه شرايطي.دارند داخلي
دارد ، خارجي و داخلي امور به مربوط مطالب تفسير و تدوين
انتقال و حرفه‌گرايي مانند ارزش‌هايي.متفاوتند اصولا
در مطرحند ، گزارشگري در كه واقعيات بي‌طرفانه و صحيح
خارجي سياست به مربوط رويدادهاي و خارجي امور اخبار مورد
بالاتري حساسيت از عمومي اذهان در اينكه دليل به
مي‌شوند ، درك جامعه سوي از خوبي به و بوده برخوردار
.كم‌رنگ‌ترند
بخت‌ور محمدرضا
دارد ادامه
|
