!است ناچيز علم توليد در ما سهم
شرايط تطبيق به موظف آزاد آموزشگاههاي
شدند پرورش و آموزش مقررات با خود
!است ناچيز علم توليد در ما سهم
به نگاهي با ;كشور در پايه علوم كيفيت خصوص در پژوهشي
شيمي علم
علوم كيفيت درباره كوتاهي گزارش نوشتار ، اين در:اشاره
رايج معيارهاي طبق پژوهش ايناست آمده فراهم كشور پايه
نخبگان عملكرد سنجش طريق از (Scientometry) علم‌سنجي
از تن سه توسط (شيميدانان اختصاصا اينجا در)كشور علمي
و شيمي دكتراي سربلوكي ، نبي محمد ;كشور برجسته پژوهشگران
مهرداد ، مرتضي سيد ،(تهران دانشگاه)بيوفيزيك فوق‌دكتراي
حيدري ، اكبر و (بهشتي شهيد دانشگاه)آلي شيمي دكتراي
سال يك حدود طي (مدرس تربيت دانشگاه) آلي شيمي دكتراي
سطح در كه مي‌دانند علم اهل البته.است گرفته انجام
وجود....و Science يا و Nature چون معروفي مجلات جهاني
عموم به را بررسي‌هايي و بحث چنين هفته همه كه دارند
در آنها مشابه متاسفانه اما مي‌دارند ، عرضه دانشوران
سطح در مسائل گونه اين بررسي اهميت.ندارد وجود ما كشور
علم‌سنجي عنوان تحت مجله‌اي كه رسيده جايي به جهاني
چهل به نزديك اكنون و است آمده وجود به (Scientometrics)
"علمي اطلاعات موسسه" نام به موسسه‌اي كه است سال
شهر در (Institute for scientific Information)
شده داير مسائلي چنين به پرداختن براي آمريكا فيلادلفياي
به گزاف بهاي با را خود ارزنده اطلاعات و گزارشها و است
مربوط اطلاعات مجبورند نيز امر متوليان و مي‌رساند فروش
آن و بگيرند كرده تهيه موسسه آن آنچه از را كشورمان به
در كميته معدودي هم ، ايران در !بدانند موثق منبع را
مسئول اختصاصي ، بودجه‌هاي با سازمانها ديگر و علوم وزارت
هيچ متاسفانه اما.هستند كشور در مسائلي چنين به پرداختن
ارتباط در پيگير و پيوسته طور به كه فراگيري سازماندهي
و ندارد وجود باشد ، علم اهل و دانشگاهيان عموم با
محدود ، حلقه‌هاي جزدر كميته‌ها اين گزارشهاي و اطلاعات
علم اهل و دانشگاهيان همه دسترس در و نمي‌شوند توزيع
دانشگاه پژوهشي معاونت نمونه ، براي.نمي‌گيرند قرار
بيش كه ايراني استادان از فهرستي خود همت به مدرس ، تربيت
(ميلادي 20001993)سال هشت طي بين‌المللي ، مقاله ده از
كرده پخش دانشگاهها در محدود طور به و تهيه داشته‌اند ،
اين بنابر.است بوده ناقص كاري مسئولان ، اعتراف به كه
و داوطلبانه بررسي اين تلاش حاصل ناچار به پژوهشگران
تهيه خاص سازماني از مالي كمك هيچ بدون كه را ضروري
هم‌ميهنان عموم به همگاني رسانه يك طريق از كرده‌اند ،
تقديم كشور عزت و علم علاقه‌مندان و دانشگاهيان به‌ويژه
در كوچك چند هر گامي طريق اين از اميدوارند و كرده‌اند
كشور علمي وضعيت حيطه در حياتي مسائل برخي كردن روشن
.شود برداشته
علمي مجله و مقاله
يك.است طبيعي علوم مجله‌هاي و مقاله‌ها درباره ما سخن
ساله چند منطقي پژوهش يك نتيجه در معمولا "علمي مقاله"
نفر ، چند يا يك توسط (مختلط يا عملي نظري ، ) متمركز و ژرف
به دستيابي و جديد رويكردي با يا و تازه موضوع يك در
مثلا ، .مي‌يابد انتشار و تهيه جهاني ، سطح در تازه نتايجي
گياهي از را موجود شيميايي ماده يك شيميدان است ممكن
اثبات به را ماده يك دارويي اثرات داروساز يك يا و كشف
اطلاع براي كرده‌اند ، را كار آن كه كساني...و برساند
ماده آن كشف فرايند)دستاوردها گونه اين از ديگران
در را آن و تهيه مفيد و مختصر مقاله يك (دارو يا شيميايي
گونه اينكنند منتشر موجه تخصصي مجله‌هاي از يكي
دانشمند جمعي از مركب تحريريه‌اي هيات يك هر هم مجله‌ها
متخصصان ديگر كمك با و مطالعه را واصله گزارش كه دارند
مورد در و ارزيابي را مقاله دارند ، تبحر خصوص آن در كه
پس و مي‌كنند داوري و تحقيق آن ، نتايج سقم و صحت و تازگي
مطالب چنانچه شبهات ، رفع و داوران نظريات انعكاس از
صورت اين غير در و پذيرفته را مقاله باشد ، درست و معقول
يك تا ماه دو بين كار اين حاضر حال درميكنند رد را آن
كه چنيني ، اين علمي مجله‌هاي بر علاوه.مي‌كشد طول سال
شود ، منتشر خود بومي و ملي زبان به هركشور در است ممكن
را خود ممتاز علمي مجله‌هاي تا مي‌كوشند كشورها معمولا
(انگليسي حاضر حال در)بين‌المللي زبانهاي از يكي به
از مقاله‌هايي بومي ، مقالات همراه به و كنند منتشر
تا رسانند ، چاپ به آنها در نيز را كشورها ديگر دانشوران
شاهد امروزه ترتيب ، اين بهپيداكنند بين‌المللي وجهه
جهاني سطح در بين‌المللي مجله هزار ده به نزديك فهرستي
ايران به متعلق نشريه چهار تنها ميان ، آن در كه هستيم
.است
از بايد كند ، پيدا بين‌المللي وجهه نشريه يك كه اين براي
فرد يك آن سردبير ;برآيد سختي بسيار شرايط عهده‌انجام
آن تحريريه هيات باشد ، جهاني سطح در شده شناخته و عالم
و مختلف كشورهايي از حتي‌الامكان و عالم افرادي نيز
مقالات مولفان و باشد كيفيت با و اصيل بديع ، آن مقالات
ديگر شرايطي است همچنين نباشند ، كشور يك از همگي آن
و چاپ تاريخ مطابق و منظم طور به مخاطبان ، گستردگي مانند
مجله يك يا مقاله يك انتشار اين بنابر...و شدن توزيع
مقاله يك انتشار امروزه.نيست ساده‌اي كار بين‌المللي ،
در.است پررقابت و سخت تلاش سال سه مستلزم كم دست علمي
پژوهشهاي نتيجه در مقاله‌ها اين‌گونه حاضر ، حال
بخشي و (ارشد كارشناسي حدي وتا)دكترا دوره‌هاي دانشجويان
جهان پژوهشي مراكز در پژوهشي طرحهاي اجراي نتيجه در هم
تحريريه هيات‌هاي كار شد اشاره چنانچه.مي‌شوند حاصل
دريافت مقاله‌هاي درباره داوري و بررسي علمي ، مجله‌هاي
به قضاوتمندانه نگرش همين زمان مرور بهاست خود شده
مجله‌ها خود و دانشوران كار كيفيت و عملكرد درباره ناچار
آنها از استفاده شاهد امروز ما و مي‌شود و شده اعمال نيز
و افراد استخدام در نيز و علمي جوايز برندگان انتخاب در
بين‌المللي علمي مجلات ميان رتبه‌بندي انواع پيدايش
عبارتي به.پرداخت خواهيم آن شرح به مختصرا كه هستيم
يك منزله به علم امروز جهان در كه شود پذيرفته اگر ديگر ،
مقياسي هم آن سنجش براي كه بود خواهد طبيعي درآمده ، كالا
.باشد شده اختراع
(Scientometrics) علم‌سنجي
و شاخص‌ها كه است طبيعي.است علمي وضعيت سنجش منظور
;است لازم كاري چنين يك براي گوناگوني و متعدد سنجه‌هاي
و دانشگاهها تعداد دانشجويان ، و دانشوران تعداد مانند
كتب ، تعداد مربوطه ، بودجه‌هاي و امكانات پژوهشي ، مراكز
در سهم‌علم سال ، هر در منتشره علمي مقالات و مجلات
نوآوري‌هاي و اقتصادي رشد و توليد سلامت ، و بهداشت تامين
سودمند ، اختراعات شده ، ثبت اختراعات اجتماعي ، و صنعتي
چنين يك كه است طبيعي..و بين‌المللي علمي جوايز تعداد
كوتاه مدتي در هم آن نفر سه دو يكي كار ارزيابي بررسي
كافي‌طلب زمان با طويل و عريض برنامه و سازمان و نيست
كوتاه بررسي يك به تنها ما اينجا در رو اين از.مي‌كند
معيارهاي براساس شيمي ، نخبگان برخي علمي انتشارات وضع از
هنگامي داريم گمان زيرا ، .مي‌پردازيم جهاني ، قبول مورد
ميهن علمي وضعيت كلي تصوير شد ، روشن بهترين‌ها موقعيت كه
سرراست‌ترين.مي‌شود هويدا خوبي به نيز ما
و شمار دانشوران ، شمار:از عبارتند (معيارها)سنجه‌ها
بين‌المللي علمي (مقاله‌هاي)آثار شمار علمي ، مجلات كيفيت
.جهاني عرصه در آنها اثرگذاري و كيفيت و
ايران ، روزنامه)كشور علمي مقالات شمار به توجه با
از مقالات كيفيت بررسي براي اكنون (صفحه 9 29/5/80 ،
كه‌نشان‌دهنده (impact factor) "تاثير ضريب"سنجه‌هايي‌مانند
دنيااست‌و درسطح واهميتش اعتبار لحاظ از مجله اهميت‌يك
دهنده نشان كه ،(Citations) "استنادها يا ارجاعات تعداد"
سطح در محققان و همكاران ساير ديد از مقاله يك اهميت
.مي‌گيريم بهره استنادها ، اهميت و اعتبار نيز و است جهان
مجلات (impact factor) تاثير ضريب -1
سطح در آنها از كه استقبالي لحاظ از را جهان علمي مجلات
مي‌گذارد ، پيشرفت و علمي جامعه بر كه اثري و مي‌شود جهاني
شده ابداع كار اين براي كه سنجه‌اي.كرده‌اند درجه‌بندي
عبارت آن منظور و دارد نام "تاثير ضريب" مي‌رود كار به و
سال يك مندرج‌در استنادمقالات دفعات تعداد از است
بر تقسيم مجله ، آن گذشته سال دو مقالات به نظر مورد
.سال دو آن در مجله مقالات تعداد
مقاله يك كه زماني از استناد نخستين زماني فاصله حتي
نشان‌دهنده چون)مي‌گيرد قرار مدنظر نيز يافته انتشار
(.مي‌شود تلقي متخصص دانشوران ديد از مقاله و موضوع اهميت
تاثير ضرايب از متعددي فهرست‌هاي امروزه اساس ، اين بر
دسترس درISI موسسه جمله از جهان ، علمي سازمان چند توسط
نشان را آنها ميان چشمگيري تفاوت آنها ، مقايسه كه است
موسسه Journal Citation Report(JCR)فهرست در.نمي‌دهد
حاوي 9000 مفصل‌تري فهرست و) مجله عنوان حدود 6000 ،ISI
با پزشكي مهندسي ، علوم ، زمينه‌هاي در سراسرجهان از(عنوان
از كه دارد وجود حدود 40 بين 006/0تا تاثيرهايي ضريب
از 3/0 كمتر تاثيرهايي ضريب با مجله چهار تنها آنها ميان
فهرست در رسما هنوز چهارم مجله). است ايران به متعلق
(.است نيامده
ضريب ومعمولا مي‌شود انجام ساله همه ارزيابي‌هايي چنين
بين‌المللي ، عرف درنميكند تغيير زياد مجلات تاثير
علمي اهميت داراي باشد ، بيشتر تاثيرشان ضريب كه مجلاتي
اين مختلف ، آستانه رشته‌هاي در اما.هستند فراوانتري
با مجلات رشته‌فيزيك ، در مثلا است ، متفاوت تاثير ضريب
تاثير زيستي‌ضريب پايه علوم در و بالا به تاثير 2 ضريب
به البته.شوند مي معتبرشناخته بسيار بالا ، مجلات به 4
.است وارد آن بر هم ايراداتي تاثير ضريب جهاني پذيرش رغم
يك كه(بندرت چند هر) مي‌افتد اتفاق كه ، اين جمله از
ضريب Aldrichchimica Acta مانند صرفاتبليغاتي مجله
اهميت از هيچ امر اين البته ، باشد داشته خوبي تاثير
توسط آن در مقالات‌مندرج زيرا نمي‌كاهد ، مجله اين علمي
ديگر بسياري استناد مورد و نوشته مشهورترين‌شيميدانان
كم تعداد علت به ديگر طرف از مي‌گيرد ، قرار آنها از
تاثيربه ضريب مجلات ، گونه اين شده‌در مقالات‌منتشر
خود به را بزرگتري مقادير آن كسر مخرج شدن كم واسطه
مانند مجله‌هايي اينكه ، ديگر مورد.اختصاص‌مي‌دهند
با وضعشان هستند ، فراگير علمي مجلات كهScience و Nature
علاوه مجله‌ها وانگهي‌اين.كند مي فرق تخصصي‌تر مجلات
و اخبار و مروري مقاله‌هاي مقاله‌هاي‌تحقيقي ، حاوي بر
خوانندگان از وسيعي طيف كه مي‌باشند عمومي نظرهاي اظهار
.مي‌گيرد بر در را
زباني به خوبي بسيار علمي مجله‌هاي است ممكن مقابل در
از كمتر خواننده‌اش وچون شود منتشر انگليسي از غير
و گيرد قرار مورداستناد كمتر است ، آن انگليسي مشابه مجله
ضمن ، اگر در.شود نصيبش كمتري تاثير ضريب درنتيجه
شود منتشر ايران چون كشوري انگليسي‌از زبان به مجله‌اي
سطح در تبليغاتي‌نتواند مالي‌و نارسايي‌هاي دليل به و
لحاظ از كه هم اندازه هر معرفي‌شود ، كشورها از وسيعي
تاثير ضريب و مي‌ماند گمنام باز باشد ، ممتاز كيفيت
.مي‌دهد اختصاص خود به را پاييني
دانشوران كثرت‌آثار
توانمندي شاخص‌هاي از يكي كشور ، هر علمي مقالات شمار
پيش چندي فهرستي‌كه در مثلا.مي‌شود تلقي آن علمي
از تن يكصد درمورد (ACS)شيميدانان‌آمريكا جامعه توسط
كه مي‌شود ديده انتشاريافت ، اول‌جهان تراز شيميدانان
فاصله در باكس‌با 152مقاله آقاي‌آدريان اول ، نفر
.است تا 1997 سالهاي 1981
آر.ام.ان به موسوم مهم روش پديدآورندگان از يكي ايشان
(MRI)آي.آر.نام‌ام به پزشكي در امروزه كه است (NMR)
فهرست‌داراي 1651 اين در هشتم و شصت نفر.مي‌رود كار به
تنها استوارت آقاي يعني صدم نفر و دوره همين در مقاله
(1)شكل !است داده انتشار همين‌دوره در مقاله ده
باشد ، ملاك نمي‌تواند تعدادمقالات تنها است ، مشخص چنانچه
بسيار چه زيرا.دارد اهميت بسيار مقاله هر كيفيت بلكه
انتشار مقاله صدها فاصله‌زماني ، درهمين كه شيميداناني
ديده نفره فهرست‌يكصد اين ايشان‌در نام اما داده‌اند ،
پژوهشي توسطمعاونت شده منتشر فهرست دراولين.نمي‌شود
سال هشت طي كه كشور محققان درباره مدرس ، تربيت دانشگاه
بين‌المللي‌داشته‌اند ، مقاله ده از بيش تا 2000 1993
يكصدو نفر براي مقاله‌و 127(شيميدان يك) اول نفر براي
فهرست اين اشكالات از يكي.است شده ذكر مقاله بيستم 10
آن در مي‌توانستند كه ديگر افراد برخي نام كه است اين
آن اساسي اشكال ولي.است افتاده قلم از گيرند ، قرار
كلي‌است طور به افراد كيفيت‌مقالات به نپرداختن
را نفر چندين نام مقالات از خيلي چون كه وبالاخره‌اين
يك به آنها نسبت‌دادن دارند ، خود صدر مولف‌در عنوان به
نظر به موجه چندان(موارد برخي در كم دست) خاص شخص
.نمي‌رسد
(Citations) مقالات به محققان ديگر استناد
دست‌اندركاران ديگر توسط مقاله يك چه هر كه است طبيعي
و استناد مورد بيشتر گيرد ، قرار استفاده مورد وهمكاران
كه مقاله‌اي مراجع فهرست در معمولا)مي‌گيرد قرار ارجاع
اين ، بنابر(مي‌دهد وانتشار تهيه ديگر محقق يك بعدا
توسط سال يك طي فرد يك از مقاله‌اي كه دفعاتي تعداد
معتبري شاخص مي‌گيرد ، قرار واستناد ارجاع مورد ديگران
نمونه ، براي.مي‌شود شناخته مقاله آن كيفيت و اهميت براي
مورد در شيميدانان‌آمريكا جامعه سوي كه‌از فهرستي در
تعداد يافته ، انتشار اول‌جهان تراز شيميدان نفر يكصد
و شده ، 21655 استناد نفراول مقاله به 152 دفعاتي‌كه
(شكل 2).است شده ذكر استناد ، صدم 6050 نفر مقاله ده براي
تعداد مي‌بايست‌به استنادهاي‌مقالات ، به توجه هنگام
كه مقالاتي طبيعي‌است چون.كرد توجه مقاله يك نويسندگان
لذا.مي‌كنند پيدا بيشتري استنادهاي دارند ، نويسنده چند
از را هموطن دوستان استناد و خود به استناد كه است مناسب
.كرد جدا داده‌اند ، كشور بيرون از كه ديگراني استنادهاي
مقاله يك شهرت و كيفيت كه است صورت اين به زيراتنها
ديگر مهم نكته يك.مشخص‌مي‌شود بين‌المللي سطح در بومي
براي.افراداست ميان اسمي تشابه استنادها شمارش در
مثل عينا نفر دو خانوادگي نام و نام است ممكن نمونه ،
از كدام هر براي آنها استنادهاي جمع نتيجه در باشدو هم
استنادها در مهم نكته آخرين و مي‌آيد حساب به نفر دو آن
مجلات‌بين‌المللي استنادهاي تنها است‌كه مرسوم كه ، اين
در كه استنادهايي نه مي‌دهند ، قرار توجه مورد را
اين ، بنابرميشوند ظاهر تخصصي و درسي كتابهاي
اهميت به بردن پي براي خود درمجلات شده ظاهر استنادهاي
(5) و (4) ،(3) شكلهاي.مي‌كند بسنده مقالات محتواي
كشور برجسته شيميدانان از برخي آثار كيفي و كمي وضعيت
(مدرس تربيت دانشگاه نفري بيست و يكصد فهرست از برگرفته)
ارجاعات ارجاعات‌و كل مقالات ، تعداد تعداد نظر از را
عملكرد مقايسه براي باز البته.مي‌دهد نشان خارجي
و امكانات است لازم ايران ، چون كشوري در شيميدانان
كه گرفت نظر در نيز را هست افراد دسترس در كه بودجه‌هايي
نداشتن يا داشتن مانند سايرمطالب ، با موضوع اين
نويسندگان‌هرمقاله تعداد دانشجو ، تعداد دكترا ، دوره‌هاي
قطعا را كار شد ، اشاره اين از پيش آنچه... و
(و 5 شكلهاي 4 ، 3)مي‌كند پيچيده‌تر
دارد ادامه
.شد چاپ‌خواهد فردا شماره در (5) نمودار
شرايط تطبيق به موظف آزاد آموزشگاههاي
شدند پرورش و آموزش
مقررات با خود
:كرد اعلام پرورش و آموزش وزارت:علمي‌فرهنگي گروه
حداكثر شدند موظف كشور سراسر در آزاد علمي آموزشگاههاي
آيين‌نامه ابلاغ از پس ماه شش مدت ظرف
تطبيق آن با را خود شرايط علمي ، آزاد آموزشگاههاي
.دهند
گزارش دوشنبه روز پرورش و آموزش وزارت عمومي روابط
پرورش ، و آموزش عالي شوراي را آيين‌نامه اين كه داد
شش آيين‌نامه اين.رساند تصويب به خود اخير نشست در
مقررات اركان ، كليات ، فصل‌هاي و دارد ماده و 46 فصل
امور بر نظارت دانش‌آموزان ، به مربوط مقررات عمومي ،
براساس.دربرمي‌گيرد را آموزشگاهها تخلفات و آموزشگاهها
غير ديگري عناوين تحت كه مراكزي آيين‌نامه ، اين
طرف از مجوز داشتن بدون و آزاد علمي آموزشگاههاي از
را آموزشگاهها اين به مربوط وظايف مراجع‌قانوني ،
پرورش و آموزش وزارت.هستند غيرقانوني مي‌دهند ، انجام
غيرقانوني را مجوز فاقد آزاد علمي آموزشگاههاي نيز
موسسات تعطيل قانون مشمول را مراكز اين و مي‌پندارد
و مجوز اخذ بدون فرهنگي و تحقيقاتي آموزشي ، واحدهاي و
مراجع به را آنها دانسته ، مربوط اجرايي آيين‌نامه
آموزشگاهها همچنين.كرد خواهد معرفي انتظامي و قضايي
را دختران مخصوص آموزشگاههاي كاركنان كه شدند موظف
مخصوص آموزشگاههاي كاركنان و برگزينند زنان ميان از
.باشند متاهل هم نگهبانان و مرد بايد نيز پسران
|
