(ع)صادق امام وصيت آخرين
(ع)صادق جعفر امام حيات لحظه‌هاي آخرين و زندگي به نگاهي
امام نام با جهان در محققي و دانشمند كمتر امروزه:اشاره
تمام او شهرت و مي‌باشد بيگانه (عليه‌السلام) صادق جعفر
تا.است رسيده جهان نقاط اقصي به و درنورديده را مرزها
خصوص در فرانسه استراسبورگ اسلامي مطالعات مركز كه جايي
عنوان تحت را ، مجموعه‌اي(ع)صادق امام شخصيت علمي ابعاد
ذبيح‌الله و نموده منتشر و گردآوري شيعه جهان متفكر مغز
مطالعه از كه مي‌نمايد اعتراف مذكور ، كتاب مترجم منصوري ،
لقبگذاري علت به پي كتاب اين
در (1).است برده (ع)صادق امام براي"شيعه مذهب رئيس "
بررسي و مداقه مورد بزرگوار آن وصيت آخرين حاضر نوشته
:مي‌گذرد نظرتان از كه گرفته قرار
(ع)صادق امام زندگاني
كاظم موسي امام از حديثي در.است جعفر ايشان مبارك نام
(2).است بهشت در نهري نام جعفر كه آمده (عليه‌السلام)
صابر ، فاضل ، شريفش القاب و ابوعبدالله حضرت ، آن كنيه
.است صادق ايشان ، لقب مشهورترين كه بوده صادق و طاهر
حضرت از كه كرده‌اند روايت راوندي قطب و ابن‌بابويه
امام) وي چرا:پرسيدند (عليه‌السلام) زين‌العابدين
اهل) شما همه آنكه حال و مي‌نامند؟ صادق را ((ع)صادق
پدرم مرا داد خبر:فرمود هستيد؟ راستگو و صادق ((ع)بيت
حضرت آن كه (آله و صلي‌الله‌عليه) خدا رسول از پدرش از
بن محمد بن جعفر فرزندم شود متولد چون:فرمود
از پنجم كه زيرا ناميد صادق را او (ع)علي‌بن‌الحسين
و (عليه‌السلام) هادي امام فرزند منظور) او فرزندان
و داشت خواهد نام جعفر (عليه‌اسلام عسكري حسن امام برادر
نزد او و كرد خواهد امامت ادعاي افترا روي از و دروغ به
(3).است خدا ، بر افتراكننده يعني كذاب جعفر خدا
سال ربيع‌الاول دوشنبه 17 روز در حضرتش سعادت با ولادت
حضرت آن شمايل در.افتاد اتفاق مدينه در هجري 83
بدن ، سفيد افروخته‌رو ، بالا ، ميانه ايشان كه گفته‌اند
خال گونه‌اش بر و بود مجعد و سياه او موهاي و كشيده‌بيني
.بود سياهي
به نيازي كه (عليه‌السلام) باقر محمد امام بزرگوارش پدر
دختر ام‌فروه ، كنيه با فاطمه ، ارجمندش مادر ندارد ، معرفي
جليل شيخاست بوده ابي‌بكر بن محمد فرزند قاسم
الوصيه اثبات كتاب مشهور ، در مورخ مسعودي ، علي‌بن‌الحسين
(4)بود باتقوي‌تر خود زمان زنان تمامي از فروه ام:آورده
بانو ، اين كه باشد فضيلت اين فضائل ، شايد اين بر افزون و
است ، (ع)صادق جعفر امام مادر و (ع)باقر محمد امام همسر
.مي‌باشد بي‌نظير خود نوع در كه فضيلتي
اسماعيل ، :داشت فرزند ده (عليه‌السلام) صادق حضرت
فاطمه سه اين مادر كه فروه ام نام به دختري و عبدالله
امام حضرت بود ، (ع) زين‌العابدين امام فرزند حسين دختر
سه اين مادر كه محمد و ، اسحاق(عليه‌السلام) كاظم موسي
كدام هر كه فاطمه و اسماء علي ، عباس ، بود ، (5)ولد ام تن
.بودند مادري از
نيز (ع)امام كه بود حضرت آن پسران بزرگترين اسماعيل
خاطر به شيعيان از گروهي مي‌داشت‌و دوست را وي بسيار
بود (عليه‌السلام) صادق حضرت پسر بزرگترين اسماعيل اينكه
از پس او كه كردند گمان بود ، شديد او به نيز پدر علاقه و
در اسماعيل ولي.است او جانشين و امام بزرگوارش ، پدر
است دره‌اي نام كه) عريض در (ع)صادق حضرت زنده‌بودن زمان
از را جنازه‌اش مردم و برفت دنيا از (مدينه نزديكي در
.كردند دفن بقيع قبرستان در و تشييع مدينه به تا آنجا
چهره بار چند (ع)صادق حضرت تشييع ، اين در كه است نقل
بعدها برخي امامت ، علم روي از آنكه چه گشود ، را اسماعيل
و گشت خواهند وي غيبت به قائل و نموده انكار را وي مرگ
باور همين بر اسماعيليه فرقه و گشت نيز چنين اين اتفاقا
اسماعيل (ع)صادق امام از پس امام معتقدند و هستند
.كرد خواهد ظهور روزي و گشته غايب ديده‌ها از كه مي‌باشد
(6)
در سال تاريخي 65 روايات بنابر (عليه‌السلام) صادق امام
عمر با مقارن سال حدود 12 كه فرمودند زندگي فاني دار اين
امام مبارك عمر با سال و 19 ،(ع)زين‌العابدين امام شريف
ايشان ، عمر پاياني سال تقريبا 34 و بود (ع)باقر محمد
.بود (7)الله سوي ما بر (عليه‌السلام) حضرت امامت ايام
سال 114 از يعني (عليه‌السلام) صادق جعفر امامت ايام در
حكومت مرواني و عباسي خليفه هفت هجري ، تا 148 هجري
سپس مروان ، بن عبدالملك بن هشام آنها اولين.مي‌نمودند
ابراهيم و يزيد مروان ، بعد بن عبدالملك بن يزيد بن وليد
محمدبن بن مروان سپس و مروان بن عبدالملك بن وليد پسران
خلافت با كه حمار ، بود مروان به ملقب الحكم ، بن مروان
رسيد ، آخر به مروان بني و بني‌اميه خلافت ايام حمار مروان
منصور بعد و عباسي خليفه اولين حمار ، سفاح ، مروان از پس
بيشتر مطالعه براي علاقمندان (8).نمودند حكومت دوانيقي
به مي‌توانند مذكور خلفاي خيانتهاي و جنايت‌ها خصوص در
بزرگ ، محدث اثر تتمه‌المنتهي كتاب ويژه مربوطه ، به كتب
مراجعه مفاتيح‌الجنان شريف كتاب صاحب قمي ، عباس شيخ
.نمايند
روز 25 در (عليه‌السلام)صادق جعفر امام حضرت نيز سرانجام
انگور سبب سالگي ، به سن 65 در هجري سال 148 (9)شوال
ايشان به (عليه لعنه‌الله) دوانيقي منصور كه زهرآلود
قبرستان در شريفش پيكر و رسيد شهادت به بود ، خورانيده
،(ع)مجتبي حسن امام بزرگوار ، امام سه كنار در و بقيع
سپرده خاك به (ع) محمدباقر امام و (ع)زين‌العابدين امام
.شد
نفيس نفس‌هاي آخرين
نگران شدت به مدينه اهل و بود شده حبس سينه‌ها در نفس
آري ، .مي‌شنيدند (ع)صادق امام خانه از كه بودند اخباري
مقام در و ستوده‌اند را او مخالف ، و موافق كه امامي
كه امامي جسته‌اند ، پيشي يكديگر از وي تمجيد و تعريف
و همه مرد ، و جوان ، زن و جاهل ، پير و عالم ندار ، و دارا
نديده وي از ديگري چيز الهي پسنديده و حميده صفات جز همه
كمتر غيراسلامي و اسلامي بلاد تمام در و نشنيده‌اند و
باشد ، نگشته بهره‌مند بزرگواري‌اش از نحوي به كه است كسي
را مبارك نفس‌هاي آخرين و افتاده شهادت بستر در اينك
.مي‌كشد
ديگر يكي آستانه در مدينه و فراگرفته را مدينه تمام سكوت
توجه‌ها تمام.مي‌باشد خود غم‌انگيز و اسفبار وقايع از
يكديگر از مدينه اهل.است معطوف (ع) امام خانه به
آمده؟ هوش به (ع)محمد بن جعفر ديگر بار آيا:مي‌پرسند
آيا نداده؟ پيامي آيا نفرموده ، چيزي آيا آمده هوش به اگر
نكرده؟ صادر رهنمودي
حتي و اسلام جهان سراسر در بلكه مدينه ، در خبر اين باري ،
در (عليهماالسلام) محمد بن جعفر كه شد منتشر هستي جهان
را مباركش چشمان اينكه از خود ، پس مبارك نفس‌هاي آخرين
من مابين كه كسي هر من نزد به كنيد جمع:فرمود امر گشود
.است خويشي و قرابت او و
(ع)كاظم موسي امام مادر و حضرت آن همسر حميده ، ام
.ساختيم حاضر وي نزد را خويشان تمام بي‌درنگ:مي‌فرمايد
چه (ع)امام پروردگارا ، بود گشته حبس سينه‌ها در نفس‌ها
سال به 34 قريب كه شخصيتي آن بفرمايند؟ مي‌خواهند
موافقين با مناظره و فحص و بحث مجالس شبانه‌روزي به‌صورت
و نموده برگزار... و زنادقه و كتاب اهل و مخالفين و
و اينك فرموده ، صادر شريفش زبان از گرانقدر جمله هزاران
در ايشان ، ضعيف‌شده و رنجور پيكر كه نفس‌ها آخرين اين در
را نكته‌اي چه افتاده ، بستر در انگور ، زهر تاثير اثر
به بلكه و نزديكان به ديگر بار بايد كه فرموده اختيار
و كلام بالاترين بايد كلام اين شك بدون.برساند جهانيان
از نيز بيماري و ضعف حال در حتي كه باشد ايشان رهنمود
.نمي‌نمايند صرفنظر آن ابلاغ
را مباركشان چشمان (ع)صادق امام كه هنگامي بالاخره ،
ان:فرمودند چنين ديدند ، حاضر را خويشان و گشودند
اهل) ما شفاعت همانا) بالصلوه مستخفا لاتنال شفاعتنا
.(نمي‌رسد سبك‌شمارد ، و خوار را نماز كه كسي به((ع)بيت
(10)
(عليه‌السلام) صادق پيشواي وصيت آخرين از مختصر شرحي
رسا و واضح بسيار (عليه‌السلام) صادق امام كلام آخرين
لطف از خالي آن درباره مختصري توضيح وجود اين با مي‌باشد
:باشد نمي
اصطلاح و لغت در وصيت
آن مانند و سفارش نصيحت ، اندرز ، مفهوم به لغت در وصيت
مبني تن چند يا يك به كسي سفارش به اصطلاح در و مي‌باشد
او مرگ از پس وي اموال در تصرف و دخل و اعمال اجراي بر
(11).گويند
با اگر البته و رفته بكار كريم قرآن در بار وصيت 8 كلمه
... و وصينا توصيه ، اوصاني ، همچون هم‌خانواده‌اش كلمات
پروردگار استفاده مورد قرآن در بار مجموعا 32 شود ، شمارش
پروردگار اراده مورد كه مفهومي گاهي (12).است گرفته قرار
سوره آيه 31 همچون بوده ، آن لغوي مفهوم است ، بوده متعال
بوده نظر مورد اصطلاحي مفهوم نيز گاهي ،(س)مريم مباركه
احاديث وصيت ، در درباره.بقره مباركه سوره آيه 182 مانند
و مي‌شود مشاهده عديده‌اي و توجه قابل مطالب نيز بيت اهل
و شيعيان به نسبت (ع)بيت اهل وصيت‌هاي همين‌طور
.پيروانشان
اصطلاح و لغت در شفاعت
يا چيزي بر را چيزي زياده‌كردن مفهوم به لغت در شفاعت
جفت و زوج مفهوم به شفع از كه چيزي ، با چيزي جفت‌كردن
و وساطت از عبارتست اصطلاح در و مي‌باشد (13)مي‌آيد ،
خداوند كه كساني از قيامت روز در شفاعت صاحبان ميانجيگري
طبق كه چرا فرمايد ، صادر آنان درباره را شفاعت اجازه
شفاعت بقره ، مباركه سوره آيه 255 آيالكرسي ، شريفه آيه
.پذيرفت خواهد صورت پروردگار اجازه و اذن با
خوارج و معتزله.است اختلاف محل اسلامي فرق بين در شفاعت
و سنت اهل و شيعه عموم ولي شده‌اند منكر را آن اصولا
بزرگان و است محقق شفاعت گويند (14)كراميه و اشاعره
.يابند نجات دوزخ عذاب از تا كنند گنهكاران شفاعت اديان ،
(15)
پروردگار استفاده مورد كريم قرآن در بار شفاعت 13 كلمه
شفعا ، چون هم‌خانواده‌اش كلمات با اگر كه است گرفته قرار
خدا كلام در بار گردد ، 31 شمارش.. و يشفعون شفيع ،
(16).است گرديده تكرار
كيست؟ نماز شمارنده سبك
حاضر نوشتار از بخش مهمترين قسمت ، اين گفت بتوان شايد
است قسمت اين مطالعه با خواننده‌اي هر كه چرا.مي‌باشد
از را خود پيروان و شيعيان (ع)صادق امام مي‌شود متوجه كه
مفهوم ما اگر.داده‌اند پرهيز سهل‌انگاري و غفلت چه
سبك‌شمارنده و استخفاف‌كننده همان يا بالصلوه مستخفا
كلمه حقيقي معناي به مي‌توانيم چگونه درنيابيم ، را نماز
ورزيم؟ اجتناب آن از
را كسي نماز شمارنده سبك كه نمايند تصور برخي است ممكن
طبق گروه ، اين حاليكه در نمي‌خواند ، نماز كه گويند
بر مشروط مي‌شوند محسوب كافران از (ص)اكرم پيامبر فرمايش
حديث و باشند نموده نماز ترك عناد روي از و عمدا آنكه
كس هر)كفر فقد متعمدا الصلوه ترك من:است اين (ص)نبوي
(17).(است كافر البته نمايد ، ترك را نماز عمدا
گويند را كسي نماز سبك‌شمارنده كه مي‌كنند فكر نيز برخي
اين اتفاقا.نمي‌خواند گاهي و مي‌خواند نماز گاهي كه
و سستي روي از هرگاه هستند ، داخل كفر در نيز دسته
كوچك را پروردگار مقام نخوانند ، چون نماز بي‌اهميتي
.است كفر مفهوم همان اين و شمرده‌اند
اتفاقا مي‌شمارد ، سبك را نماز كه كسي كه است واضح پس
را نمازهايش ولي مي‌خواند نماز پيوسته و مرتب بصورت
روي از و خستگي و كسالت حالت با و وقت اول غير در عموما
از يكي لذا.مي‌خواند قلب ، حضور و توجه با نه و عادت
.است وقت اول غير در آن نماز ، اقامه سبك‌شمردن مهم مصاديق
حضور اذن بندگانش به اذان با خداوند كه زماني در يعني
مي‌نمايد ، دعوت و مي‌كشاند خود سوي به را ايشان و مي‌دهد
ديگر كارهاي سوي روبه و رومي‌گردانند دعوت اين از آنها
با ملاقات و نماز بر را ديگر كارهاي واقع در و مي‌نمايند
.مي‌دهند ترجيح خداوند
(ره)خميني امام نظر
حديث اين خصوص در
سئوال (ع)صادق امام منظور درباره (ره) امام از اتفاقا
به نماز شمردن سبك شايد:كردند عرض ايشان به و نمودند
وقتي و بخواند را نمازش وقت يك شخص كه باشد معنا اين
.ورزد اهمال آن خواندن در ديگر
منظور است ، شرع خلاف كه اين:فرمودند جواب در (ره) امام
مي‌شود ظهر وقتي كه است بوده اين (عليه‌السلام)صادق امام
ديگري چيز به واقع در نمي‌خواند نماز وقت اول در فرد و
(18).است داده رجحان
است آن تاييدكننده هم (ره)امام نظر هم‌چنانكه بنابراين ،
غير در آن اقامه نماز ، همانا شمردن سبك بارز مصاديق از
فارغ ديگرش كارهاي از تا نمازگزاري چنين.است وقت اول
شمردن كوچك اين آيا!نمي‌كند رو خداوند سوي به نشود
دارد؟ شفاعت انتظار چگونه كسي چنين نيست؟ خداوند مقام
مي‌شمارد ، كوچك را خداوند كه كسي از (ع)بيت اهل آيا
چنان وقت اول در هميشه خود كه آنها فرمود؟ خواهند شفاعت
ايشان چهره‌هاي ديدن از بينندگان كه مي‌خوانند نماز
.مي‌نمودند ترس و خوف نماز ، احساس هنگام
: آخر كلام
صادق جعفر حضرت ناطق بحق امام سخن آخرين اينكه آخر سخن
ايشان تعاليم عصاره را آن مي‌توان كه (عليه سلام‌الله)
ايشان لحظات بحراني‌ترين و حساسترين در كه چرا ناميد
اعم مختلف ، ابعاد از نماز اهميت پيرامون است ، گشته اظهار
آراسته ظاهري با قلب ، حضور با و وقت اول در آن اقامه از
!نمازگزار اي تو و.مي‌باشد ربوبي ، مقام از خشيت و خوف و
و مي‌نمايي معبود سوي رو و مي‌شوي متقبل چند زحماتي كه
بگيري ، تصميم نيست شايسته آيا مي‌كني ، ذلت و اظهاربندگي
را نماز هميشه بلكه نخواني ، نماز وقت اول از غير ديگر
آوري؟ بجا مختصر به‌صورت ولو وقت اول
قرائي محمدرضا
دانشمندان از جمعي شيعه ، جهان متفكر مغز -پانوشتها1
استراسبورگ‌فرانسه ، مترجم اسلامي مطالعات مركز
نوزدهم چاپ جاويدان انتشارات سازمان منصوري ، ذبيح‌الله
و معارف اسلامي ، جامع دايره‌المعارف -2/ تابستان 1379
آرايه ، فرهنگي موسسه:ناشر دشتي ، حسيني مصطفي سيد معاريف ،
عباس شيخ منتهي‌الامال ، -3/ جلد4 ص 165 سوم 1379 ، چاپ
منبع -هشتم 1376 ، ص/7104 حسيني ، چاپ مطبوعاتي:ناشر قمي ،
مادر به عرب روز آن اصطلاح در ولد ام -5/ قبلي ، ص 710
باردار خود مولاي از كه مي‌گفتند كنيزي واقع در يا فرزند
معرفته في الارشاد -6/ ص 526 ج 2 معاريف و معارف. شود
رسولي هاشم سيد مفيد ، ترجمه شيخ العباد ، علي الله حجج
چهارم 1378 ، ج چاپ اسلامي ، فرهنگ نشر دفتر:محلاتي ، ناشر
از غير چيزي هر منظور الله ، ماسوي - 7/ص 3291 2
قمي ، عباس شيخ المنتهي ، تتمه -8/مي‌باشد خداوند
مورخين ، برخي البته -9/ اول 1377 چاپ مهتاب ، انتشارات
اختيار حضرت آن شهادت روز را هجري سال 148 رجب نيمه
اثر در مروج‌الاسلام اكبر علي مرحوم همچون نموده‌اند
اين -10/الايام سوانح في العلام نفائح نام به خود نفيس
از منتهي‌الامال در قمي عباس شيخ مرحوم نقل طبق روايت
مرحوم كبيره گناهان كتاب در ولي.است شده نقل صدوق مرحوم
- قم دارالكتاب مطبوعاتي موسسه از) ص 165 ج2 دستغيب شهيد
كافي ، فروغ در كليني شيخ قول از (بهار 1371 سوم ، چاپ
گرديده نقل تفاوت اندكي با و (ع)كاظم موسي امام از حديث
المعجم -12/ وصيت ماده چهارم ، جلد معين ، فرهنگ -11/است
كيان انتشارات كيان‌زاد ، رضا القرآن ، آيات كشف المفهرس
لويس المنجد ، -13/ ص 1640 آذر 1380 ، اول كتاب ، چاپ
ص اول اسلام 1378 ، جلد سياح ، انتشارات احمد ترجمه معلوف ،
پيرو گروه اين مي‌باشند ، صفاتيه فرق از كراميه -14/ 977
روي بدان را آنها و هستند الكرام بن محمد ابوعبدالله
با موافق آنان اعتقاد حق صفات باب در كه نامند صفاتيه
و هستند تشبيه و تجسم به معتقد اينان است صفاتيه اعتقاد
اسلامي ، معارف فرهنگ - فرقه‌اند دوازده به مشعب خود
زمستان چهارم چاپ سجادي ، انتشارات‌كومش جعفر سيد دكتر
/ ص 508 ششم جلد معاريف ، و معارف -15/ ص1570 ج 3 1379 ،
كبيره ، گناهان -17/ ص 332331 ،...المفهرس المعجم -16
مطبوعاتي موسسه دستغيب ، عبدالحسين سيد آيت‌الله شهيد
-18/ ص 163 دوم ج بهار 1371 ، سوم ، چاپ دارالكتاب
،(قم) حضور انتشارات گلي‌زواره ، غلامرضا فروزان ، فرازهاي
.بهار 1379 ، ص 91 اول ، چاپ
|
