دهيم نجات را تهران تنفسي ريه ملك باغ
تهران آب واقعيت‌هاي از آماري يافته‌هاي
بحران و بي‌رويه گسترش
:مي‌دهند خبر
تهران در آب فزاينده
دهيم نجات را تهران تنفسي ريه ملك باغ
شهروندان همه دوش به وظيفه‌اي تهران ، قديمي باغهاي حفظ
كه باغي يعني بهشت باغ يا پرديس واژه كه مي‌دانند همه
ديوار ، يا حصار وجود درضمن.كشيده‌اند حصار را آن پيرامون
بلايا ، ديگر و بادها از باغ نگه‌داشتن مصون بر علاوه
.است داشته نيز خاص عده‌اي يا شخص به باغ تعلق از نشان
و شاهان آن از بزرگ باغهاي شرقي و ايراني درفرهنگ
و راز و حالات‌پررمز همين و بوده‌اند شاهزادگان
است كرده جاودان افسانه‌ها در را آنها كه است اسرارآميز
آن از بعد و صفويه زمان در اروپائيان كه است شده باعث و
و دارند گسيل شرقي كشورهاي ساير و (1)ايران به را افرادي
آن بر را خود باغهاي و ببرند بهره زيبا الگوهاي اين از
صفوي باغهاي كردن زنده پي در اصفهان در هنوز.بسازند نظم
جهان همه در را روسها هنوز و هستند قديم فضاي احياي و
.برده‌اند بين از را سمرقند باغهاي چرا كه مي‌كنند شماتت
در و نيست خصوصي ذاتا بهشت باغ كه روست آن از همه اينها
.باشد بايد باز رستگاران تمامي روي به قاعدتا آن
اصل در شرقي و ايراني باغهاي همه مانند نيز ، ملك باغ
را آن تهرانيها جمعي حافظه اما است ، داشته خصوصي مالكيت
متعلق و سعدآباد باغ حد در مي‌شناسد ، باز باغي عنوان به
از مهمتر بسيار باغي !ابد به تا ازل از ;تهران شهر به
سالهاي در كه...و كاشف باغ و قيطريه مانندباغ باغهايي
شدند عمومي پارك به تبديل ديگري از پس يكي انقلاب از بعد
گفت مي‌توان حتي.بخشيدند تازه نشاطي را شهر شمال چهره و
شهر مهم بسيار عمارات و كاخها به مربوط باغهاي ديگر كه
ملك باغ پاي به هرگز شايد نظروسعت از تهران ،
هكتار حدود 70 اكنون هم سعدآباد باغ اگر.نمي‌رسيده‌اند
حسين حاج دختران از يكي گفته به -ملك باغ دارد ، وسعت
بزرگ پدر كه پيش سال 150-باغ بزرگ مالك آخرين ملك ، آقاي
وسعت هكتار خريد ، 90 فرمانفرما شازده از را باغ آنها
يك شاه ، ناصرالدين زمان در ايشان ، گفته به باز.داشت
كه داشت وجود باغ اين در آن كنار در كافه‌اي با استخر
باغ اين در همچنين.مي‌كردند قايقراني آن استخر روي
قصر" نام به آنها از يكي تنها امروز كه بود عمارت چندين
پابرجاست هنوز است ، قاجاري زيباي بسيار عمارت يك كه "ملك
.مي‌كند زندگي آن در ملك نواده‌هاي از يكي و
و عموم سوي از ملك باغ به بي‌توجهي كه داشت اذعان بايد
دست به دست باغ خصوصي ورثه به اقتصادي فشارهاي و شهرداري
و واحد فضاي يك يعني باغ ، اخير دهه چند طول در و داد هم
.برد زوال به رو را آباد
به تدريج به باغ از قطعه‌هايي انقلاب ، از قبل سالهاي از
خانه‌هاي و بكشند خيابان آن در تا مي‌شد فروخته افراد
آن از قطعه‌اي شهرداري قبل سال حدود 35.كنند برپا خصوصي
محل و موتوري وسايل پاركينگ به و (خريد يا) گرفت را
حاضر حال در كه به‌طوري داد ، اختصاص...و زباله جمع‌آوري
متعددي مسكوني بلوكهاي در شده مثله صورت به اوليه باغ
قطعات اين داخل كهنسال درختان روي از و است شده پخش
هرحال ، بهشناخت باز و زد تخمين را آن محدوده مي‌توان
در اگرچه مي‌شود ، محدود گلابدره به جنوب از باغ امروزه ،
بخش و شده‌اند كشيده باغ داخل خيابانهايي نيز نقشه همين
آن شمالي بخش از جدا و مسكوني صورت به فعلي ، باغ جنوبي
.مي‌رسد نظر به
شده ساخته باغ كنار و گوشه در عماراتي كه است اين واقعيت
و متروكه جنگلي صورت به آن از توجهي قابل بخش هنوز ولي
سبز فضاي يك عنوان به آن فضاي و است باقي شده رها
انقلاب از بعد.است استفاده قابل شهر براي بي‌نظير
و خريده شهرداري را باغ اين اينكه مورد در زمزمه‌هايي
آنكه به‌ويژه مي‌شد ، كندشنيده پارك به تبديل است قرار
عمومي گردشگاه محل به و ايجاد شكل همين به پاركها بسياري
.بود شده تبديل
باغ؟ سرنوشت
كه توجه جالب است سوالي بود ، خواهد چه باغ سرنوشت اينكه
شايد و شميرانات و گلابدره و دربند ساكنين تمام چشمان
به تبديل سعدآباد باغ كه حالتي دراست آن نگران تهران ،
صورت به) عمومي فضاي و پارك و است شده موزه -كاخ
كه بود جايي ملك باغ نمي‌آيد ، حساب به (گردشگاهي
و اطراف محلات ساكنين شديد نيازهاي پاسخگوي مي‌توانست
مكان به تابستان شبهاي و پنجشنبه و جمعه ديداركنندگان
.باشد عمومي و گردشگاهي
از بيشتر شمالي ، نواحي اين خصوصي باغهاي در درختان البته
قابل عموم براي باغها اين ولي دارند ، وجود شهر مركز
مراجعه با شهر شمالي نواحي حاضر حال در و نيستند استفاده
با تابستان ، و تعطيل ايام در خصوص به شهروندان ، ساير
روبه‌رو عمومي گردشگاهي و تفريحي فضاهاي شديد مضيقه
كوچكتر البته -باغها همين از بسياري گذشته اين از.هستند
دست به اخير دهه دو يكي طي در -ملك باغ از بي‌اهميت‌تر و
تخريب اين و رفته‌اند بين از و افتاده خانه‌سازي هجوم
.دارد ادامه همچنان متاسفانه
باغها ، اين ملك بودن خصوصي به توجه با كه اينجاست مسئله
به تبديل سپس و بخرد ورثه از را آنها بايد ابتدا شهرداري
باشد ، نداشته را كار اين براي كافي پول اگر و كند پارك
براي راه‌حل بهترين شايد...!است ماجرا اول تازه
و وزارتخانه‌ها برخي كه باشد چاره‌اي موارد اين‌گونه
و برنامه سازمان مانند) كرده‌اند پيدا دولتي سازمانهاي
شميران بزرگ باغهاي اين در را خود باشگاههاي و (پتروشيمي
هرحال به شهرداري ، موجود قوانين در چه اگر.مي‌سازند
و است خاصي شرايط داراي قاعدتا باغ در ساخت‌وساز
رعايت را خاصي ضوابط بايد متر از 3000 بزرگتر باغهاي
طريق از يا سوخته تاكنون كه باغها بسيار چه اما كنند ،
و مالك توسط درخت هر قطع بابت پول پرداخت و درختان خريد
.شده‌اند درخت از خالي كاملا جديد سازنده
اكثريت نگاه و انديشه در تفكر طرز اين هنوز متاسفانه
مانند را كهنسال درختان كه است ندوانده ريشه ما شهروندان
ارزشمند را آنها و بگذارند ارج قديمي زيباي عمارات
فلك به سر كوچك درخت يك تا مي‌خواهد وقت سالها.بدانند
وقتي باشد ، مخروبه عماراتش هرچند قديمي ، باغ يك.بسايد
يك به آن درخت هر و است آبادان اصل آبادند ، درختانش
!مي‌ارزد عمارت
قديمي باغهاي از بسياري حاضر حال در كه است ذكر قابل
كه -بهارستان ميدان جنوب در نظاميه باغ مانند -تهران
كار دستور در شده‌اند ، تبديل مسكوني محلات به سالهاست
شهرداري كار اين براي و گرفته‌اند قرار بازسازي و احيا
در نو از و بخرد را شخصي خانه زيادي تعداد بايد تهران
.بكارد درخت آنها
نگذاريم و كنيم حفظ را موجود باغهاي نيست منطقي‌تر آيا
اينكه تا كند تغيير آن شمالي نواحي در ما شهر زيباي چهره
چرا كه بخوريم افسوس بي‌همتا ، فضاهاي اين تخريب از بعد
.بيفتيم جديد درختان كاشتن و احيا فكر به آنگاه و شد چنين
و موجود سبز فضاهاي مسئله مردم و شهرداري دولت ، اگر
سعي آنها حفظ در واقعا و بگيرند جدي را آن كهن درختان
كم‌نظير ، باغهايي حفظ براي سرمايه‌گذاري آنگاه كنند ،
رفتن بين از.نمي‌نمايد بي‌مورد چندان ملك ، باغ مانند
جبران‌ناپذيرخواهد گناهي ملك باغ ويژه به و باغها اين
.بود
يلدا ترانه مهندس
شهر فصلنامه از برگرفته
:پانوشت
عهد شاهي باغهاي تمام كه است كساني از يكي كمپفر -1
كه باغها بسا چه و است كرده مساحي قدم به قدم را صفويه
از يكي.شده‌اند ساخته ايراني مدل ازروي اروپا در
خانم زمينه اين در بين‌المللي سطح در ايراني پژوهشگران
در را ايشان تحقيقهاي از نمونه‌اي كه است عالمي مهوش
.يافت مي‌توان شهرسازي و معماري مجله اصفهان شماره
تهران آب واقعيت‌هاي از آماري يافته‌هاي
بحران و بي‌رويه گسترش
:مي‌دهند خبر
تهران در آب فزاينده
براثر تهران كننده تامين منابع با مقايسه در آب مصرف *
دارد ادامه همچنان كه بي‌رويه گسترش
فزوني پس آن از و رسيد سربه‌سر نقطه به سال 1371 در
شد آغاز آب منابع كاهش و تقاضا
و شهرها در آب كمبود و بحران مساله كه است سالي چند
به توجه با.است آمده به‌وجود ايران روستايي مناطق
مخصوصا آب بحران مساله اخير سالهاي در ممتد خشكسالي‌هاي
بعضي در كمبود اين وليميباشد توجيه قابل روستاها در
شهر مثال عنوان به.است نبوده علت اين به تنها شهرها
سال در كه نموداري به اگر كه مي‌گيريم نظر در را تهران
تهران استان فاضلاب و آب سازمان توسط (پيش سال سه) 1998
كمبود با ارتباط در ديگري موارد به كنيم توجه شده ، منتشر
ظرفيت قرمز خط نمودار اين در.برمي‌خوريم تهران در آب
اين.مي‌دهد نشان را (Potential) موجود آب منابع
،(مشكي خط) لار ،(سبز خط) كرج سدهاي آبدهي مجموع پتانسيل
خط) زيرزميني آبهاي از برداشت و (پررنگ سبز خط) لتيان
ميزان به‌صورت نهايت در مجموع اين.مي‌دهد نشان را (زرد
خط) آب مصرف ميزان.است شده نمايانده (قرمز خط) آب توليد
.مي‌باشد شهر اين در آب مصرف افزايش ميزان نمايانگر (آبي
سال 1371 در كه مي‌بينيم نمودارها اين در بيشتر ، دقتي با
سربه‌سر نقطه به تهران شهر در آب توليد و مصرف ميزان
منابع از برداشت باافزايش بعد به تاريخ آن از و رسيده
اين از قبل تا.است شده جبران آب كمبود زيرزميني آبهاي
بوده ، (رنگ سبز سطح) آبي اضافي ظرفيت داراي شهر اين تاريخ
توجه بدون بعد به تاريخ اين از شهر بي‌رويه گسترش ولي
را آب تامين منابع شهري آبرساني و توليد توانائيهاي به
در شده انجام پيش‌بيني‌هايي با.است داده كاهش پيوسته
و شده روبه‌رو آب كمبود با تهران سال 1377 از نمودار اين
و داشت خواهد گسترده‌تري دامنه بحران اين زمان گذشت با
آب مصرف و آب توليد خط ميان فاصله آينده سالهاي در
بزرگتر (رنگ آبي منطقه) كمبود ميزان و يافته افزايش
از شده منتشر نمودار به اجمالي نگاه با حال.شد خواهد
سوال اين مي‌توانيم ;تهران استان فاضلاب و آب سازمان طرف
ادامه و تهران شهر بي‌رويه گسترش از آيا:كه كنيم مطرح را
تهران آب كننده تامين منابع ظرفيت بر افزون ساز و ساخت
فعلي ، روند ادامه با قطع به‌طور.نمي‌آيد عمل به جلوگيري
در باران و برف بارش فراواني با حتي آب كمبود مساله
.مي‌رسد جدي بحران نقطه به و شد خواهد تشديد آينده سالهاي
اختيار در را پيش‌بيني‌ها و واقعيت اين آب سازمان آيا
به كه نرسيده آن وقت آيا است؟ داده قرار مرتبط سازمانهاي
اين به نقاط ديگر از آب انتقال و شهر بي‌رويه گسترش جاي
از بخشي نابودي باعث احتمالا كه طالقان آب انتقال) شهر
گسترش كردن محدود فكر به (شد خواهد منطقه آن در كشاورزي
.باشيم شهر دراين بي‌رويه سازهاي و ساخت از جلوگيري و
امين مهرداد مهندس
|
