است فرهنگي ضايعه يك فيلمخانه تعطيلي
ايران ملي فيلمخانه فعاليت قرن نيم بر مروري
رسانه‌هاي مهمترين و موثرترين از يكي عنوان به سينما نقش
نشر و فرهنگ تاريخ ، ثبت و ضبط براي وسيله‌اي و جمعي
ازداستاني ، اعم فيلم‌ها.است انكارناپذير عقايد و افكار
دوران‌ها ، يادمان و تصويري ميراث...و كوتاه مستند ،
حفظ و هستند مكان‌ها و زمان‌ها سنت‌ها ، فرهنگها ، تفكرات ،
در.است متمدن جامعه هر فرهنگي فريضه آنها نگهداري و
اعتباري و ارزش سينما براي كه جهان كشورهاي از بسياري
تاسيس فيلم‌ها نمايش و مرمت حراست ، جهت مراكزي قائلند ،
از چند تني به‌همت ايران در مهم اين و است شده
كه يافت تحقق دهه 20 اواخر در سينما جدي علاقه‌مندان
يادداشت.است يافته ادامه نشيبهايي و فراز با تاكنون
امروز به تا آغاز از را تاريخي تلاش اين از گوشه‌اي حاضر
.دارد تاكيد فرهنگي حركت اين استمرار به و مي‌گويد باز
***
فرخ همت به سال 1328 در ايران فيلم ملي كانون اولين
وقت هنر و فرهنگ وزارت كارمند و منتقد فيلمساز ، غفاري
آثار نمايش و معرفي انگيزه با مركز اين.شد بنيانگذاري
سينماي با علاقه‌مندان آشنايي منظور به سينمايي برجسته
آذر در آن نمايش جلسه نخستين و شد برپا متفكرانه و اصيل
تعلق خصوصي بخش به كانون اين.گرديد برگزار ماه 1328
.نداشت آن امور اداره در دخالتي دولت مدتها تا و داشت
نظير مختلف مكان‌هاي در ايران فيلم كانون اوليه جلسات
هنرپيشگي هنرستان و فرهنگ تالار باستان ، ايران موزه
.مي‌شد برگزار
نازل فيلم‌هاي تسخير در ايران سينماهاي سال‌ها آن در
و غفاري اقدام و بوده عربي و هندي اروپايي ، آمريكايي ،
متفكرانه و متفاوت سينماي شناساندن در مهم يارانش‌گامي
مناسبت به كه جزوه‌اي در غفاري فرخ.مي‌رفت شمار به
كه كرد عنوان شد منتشر انگلستان سينماي منتخب آثار نمايش
بوده ناخوانده مهمان هميشه حقيقي سينماي كه تهراني در
پرزرق فيلم‌هاي انبوه در شده پديدار كه هم وقت هر و است
كناري به زده خجلت پيش‌پاافتاده و برق و
براي كانون يك تشكيل است ، كرده ناپديد را خود و رفته
.است اميدبخش راستي به سينما واقعي هنر به علاقه‌مندان
شناسي زيبايي و ذوق اهل فيلمخانه‌ها اعضاي و تماشاچيان
تحليل و تجزيه مورد منتقدين كمك با را فيلم‌ها و هستند
حفظ كه نمي‌دانند سينما مسئولين ولي مي‌دهند قرار
...دارد اهميت چقدر سينما تاريخ مطالعه براي فيلم‌ها
خرداد 1330 تا و گرفت پا فيلم ملي كانون ترتيب بدين
به غفاري سفر با اما گرديد ، برگزار فيلم نمايش جلسات
.شد متوقف فيلمخانه كار فرانسه
همكاري با و فرانسه از غفاري مراجعت با ماه 1336 آذر در
و 16 گرفت رونق مجددا فيلم كانون هاكوپيان نام به شخصي
رابرت ساخته داستان‌لوئيزيانا فيلم با آذر1338
.يافت گشايش فلاهرتي
موزه و ملي آرشيو يك ايجاد فيلم كانون برنامه‌هاي از
يا تاريخي نظر از كه فيلم‌هايي جمع‌آوري براي سينما
و اشيا جمع‌آوري همچنين بودند ، ارزش داراي هنري و فرهنگي
از فرنگ شهر خيال فانوس كه) سينما تاريخ به مربوط آثار
نشريات ، كتب ، گردآوري براي كتابخانه يك و (بود آنها جمله
.بود سينما به مربوط عكس‌هاي و اسناد
هيات تصويب به آبان 1339 دهم در فيلم كانون اساسنامه
عنوان با نامه‌هايي طي غفاري سال همان در.رسيد عامل
برخي و ابزار امكانات ، تقاضاي كشور زيباي هنرهاي رياست
امكانات به وابستگي و كمك‌ها همين و كرد ديگر كمك‌هاي
برخي اخلاقي و سياسي سانسور اعمال و دخالت‌ها باعث دولتي
.داشت دنبال به را موسسين و اعضا اعتراض كه شد فيلم‌ها
سال 1357 اواسط تا فيلم نمايش جلسه حدود 640 مجموعا
شهريور وتا تعطيل سال1357فيلمخانه در.گرديد برگزار
با اوايل 1362 تا تاريخ اين از و نداشت فعاليتي 1358
برگزار جلساتي تهران فيلم كانون عنوان تحت جديد مديريت
شد ، كشيده تعطيلي به طولاني مدت يك براي آن از پس و كرد
حداقل و بسيار باتلاش و ننشستند بيكار علاقه‌مندان ليكن
ونگهداري مرمت شناسايي ، جمع‌آوري ، درصدد امكانات
رها سينمايي امور ساختمان كنار و گوشه در كه فيلم‌هايي
.انجاميد طول به سال چند مهم واين پرداختند بود شده
ملي فيلمخانه نامه"عنوان تحت فصلنامه‌اي پاييز 1368 در
تبليغ و معرفي و مردم با ارتباط منظور به "ايران
.يافت انتشار فيلم‌ها نگهداري و گردآوري لزوم و فيلمخانه
در ايران ملي فيلمخانه وقت مدير خوشنويس محمدحسين
فرهنگ ميراث‌دار ايران ملي فيلمخانه"عنوان تحت مقاله‌اي
و حافظ بايد كه بينايي چشم":نوشت "كشور تصويري
باشد حادثه هرگونه از آسيبپذير مواد اين نگهدارنده
"...هستند فيلم ملي آرشيوهاي
فيلم‌ها وضعيت فيلمخانه وفادار كاركنان تلاش با سرانجام
تعطيلي به سال 62 از كه فيلم نمايش و گرفت سروساماني
اولين.گرديد آغاز مجددا ارديبهشت 70 از بود شده كشيده
با دوره ودومين داشت اختصاص ادبيات و سينما به دوره
خودرا جلسات سينما ، پيشگامان و آلمان اكسپرسيونيسم موضوع
انتخاب موضوعي صورت به فيلم‌ها دوره تاچندين.كرد برگزار
فرانسه ، سينماي كمدي ، سينماي وسترن ، سينماي مثل مي‌شدند ،
.شد منسوخ روش اين بعدها ولي غيره و مستند نئورئاليسم ،
و ميليمتري طريقه 70 برگزيده‌به فيلم‌هاي به هم دوره دو
چون وفيلم‌هايي يافت اختصاص باندي استريوفونيك 6 باصداي
اجتماع از دور سباستين ، سن توپهاي بن‌هور ، بربادرفته ،
اين زبرا ، قطبي ايستگاه من ، زيباي بانوي خشمگين ،
سوم ، نوع از برخوردنزديك فضايي 2001 ، اوديسه گروه‌خشن ،
نمايش ميليمتري هفتاد عظيم پرده بر...و ستارگان جنگ
براي كه جوانان وخصوصا اعضا استقبال مورد و شد داده
اين به فيلم‌هايي نمايش شاهد انقلاب از پس بار اولين
.گرفت قرار بودند طريق
بود فيلم‌ها نمايش محل شهرقصه و آزادي سينماهاي ابتدا در
كماكان كه شد منتقل صحرا سينما به بعد به هفتم دوره از و
.دارد ادامه
خيلي ما:مي‌گويد فيلمخانه قديمي اعضاي از يكي حجت دكتر
.شنيديم را فيلم كانون اولين تاسيس خبر بوديم‌كه جوان
تلقي جدي وبوم مرز اين در سينما سرانجام كه بوديم خوشحال
در جهان سينماي برجسته و شاخص آثار نمايش براي ومركزي
كانون عضويت به زده علاقه‌مندان ، ذوق.شد گرفته نظر
اين به عضويت البته.بود خوب خيلي واستقبال درمي‌آمدند
معتبر معرف و ويژه شرايط بايد متقاضيان و نبود سادگي‌ها
فيلم20 تا 12 شامل 10 فصل هر براي عضويت حقميداشتند
و بود توجهي قابل رقم (سي دهه) خود زمان در كه بود تومان
بسيار زمان باآن قياس در فعلي توماني عضويت 1500 حق
.است ناچيز
علاقه‌مندان و صاحبنظران از خود كه فيلم كانون مسئولين
بسيار سعي كانون اين نگهداشتن گرم در بودند سينما جدي
مراكز چنين گريبانگير همواره كه مشكلاتي وعليرغم كردند
بلند و كوتاه وقفه‌هاي با امروز به تا است بوده فرهنگي
محل و فيلمخانه بارها.نگهداشته‌اند روشن را آن چراغ
كه آنجا از ولي شده‌اند مواجه محدوديت با جلسات برگزاري
ملي فيلمخانه هنوز است بوده پيروز جهل بر خرد همواره
.است برقرار هفته هر فيلم نمايش برنامه و پابرجاست ايران
كانون احتمالي تعطيلي بر مبني زمزمه‌هايي اخيرا ليكن
و اعضا براي نگراني‌هايي كه مي‌رسد گوش به فيلمخانه فيلم
خاطر به ظاهرا شايعات اين.است آورده بوجود علاقه‌مندان
تسهيلات بودجه‌اي ، مضايق قبيل از مشكلات برخي بروز
جديد فيلم‌هاي به دسترسي امكان عدم نمايش ، محل نامناسب ،
وحمايت مسوولين تشويق عدم و كاركنان خستگي شايد و
تعطيلي.باشد كشور سينمايي و فرهنگي امور متوليان
امور مسئول و ارشاد وزير هر تصدي زمان در فيلمخانه
كارنامه در تاريكي نقطه قطعا بيفتد اتفاق كه سينمايي
نقش ايران هنر و فرهنگ تاريخ ذهن در و بود خواهد آنان
وتهيه فيلم كانون بقاي براي لازم بودجه تامينبست خواهد
نمايش ، براي فيلم‌ها اجاره لااقل يا و جديد فيلم‌هاي
درصد يكندارد نياز كلاني بودجه و نمي‌رسد نظر به مشكل
و فيلمخانه امور اداره براي كشور سينماهاي فروش ازكل
در مشابه مراكز باساير ارتباط و جديد فيلم‌هاي تهيه
از بسياري ايران ملي فيلمخانه.است كافي جهان و ايران
فيلم جشنواره حتي و ويژه نمايش‌هاي موضوعي ، جشنواره‌هاي
و است ضروري امري مركز اين ي احيا و مي‌كند تغذيه را فجر
علاوه.نمي‌رود هدر به مطلقا زمينه اين در سرمايه‌گذاري
غني آرشيو و معتبر مرجع يك عنوان به فيلمخانه اين بر
و رشته‌ها اغلب در دانشجويان و هنرجويان و محققين براي
يك فيلم كانون و فيلمخانه تعطيلي و دارد كاربرد زمينه‌ها
جهان ، بزرگ فيلمسازان كه نكنيم فراموش.است فرهنگي ضايعه
فيلمخانه‌ها و فيلم‌ها از كه كتاب و كلاس از نه را سينما
هزينه‌هاي مقابل در نيست پسنديده آيا..آموخته‌اند
مي صرف فوتبال در كه سرسام‌آوري بودجه مثلا و غيرضروري
شويم؟ قائل فرهنگي مركز اين براي هم كوچكي سهم كنيم
فيلمخانه‌ها:است معتقد فيلمخانه جديد عضو عطاري زهرا
را سينما تاريخ مهم و ارزنده آثار كه هستند گنجينه‌هايي
يا شده فراموش شاهكارهاي چه.داده‌اند جاي خود در
حراست و ترميم كشف ، فيلمخانه‌ها همت به كه گمشده‌اي
سينمايي ، برجسته آثار نمايش ضمن فيلمخانه‌ها.شده‌اند
مي‌كنند ، آشنا اصيل و راستين سينماي با را جوانان
ياد از تجارت و رويافروشي سرگرمي ، محاصره در كه سينمايي
به علاقه‌مندان و جوانان دسترسي حاضر حال در.است رفته
شده منحصر خانگي نمايش دستگاههاي به سينمايي خوب آثار
قانع كميت از نه و دارند قبولي قابل كيفيت نه كه است
فيلم‌هاي و ارزنده آثار از بسياري.برخوردارند كننده‌اي
.نمي‌شوند يافت ويدئو نوار روي سينما تاريخ كلاسيك
سينما پرده مختص اصولا سينمايي فيلم‌هاي اينكه بر مضاف
هر.شوند مشاهده سينما پرده بر بايد و مي‌شوند ساخته
معني و اهميت سينما در بازيگر حركت هر و صحنه از جزيي
سايه‌روشن‌هاي فورد ، جان مشهور لانگ‌شات‌هاي.دارد
و تلويزيون صفحه بر لين ديويد صحنه‌پردازي‌هاي و هيچكاك
.مي‌روند دست از و ندارند جلوه‌اي هيچ پروجكشن ويدئو حتي
نمايش و حفاظت رسمي مرجع تنها ايران ملي فيلمخانه
عريض پرده بر فيلم‌هارا كليه كه است سينمايي فيلم‌هاي
و هنرجويان براي است غنيمتي اين و مي‌دهد نمايش
دوربين حركات و ، ميزانسن اجزا تمام كه سينما دوستداران
است اين فيلمخانه از ما انتظار.است اهميت حائز برايشان
.دهند نمايش كامل حتي‌المقدوربه‌صورت را فيلم‌ها كه
به كه پژوهشگرند و بالغ آگاه ، افرادي فيلمخانه اعضاي
تماشاي و نمي‌آيند فيلمخانه به وقت‌گذراني و تفريح خاطر
پس است ، درس كلاس و تجربه حكم در آنان اغلب براي فيلم
صحنه‌هاي حذف با ما البته.ببينند كامل را فيلم‌ها بايد
گونه‌اي به نبايد سانسور ولي نداريم مخالفتي غيراخلاقي
از يكي.كند وارد لطمه فيلم موضوعيت و كليت به كه باشد
احتمالي تعطيلي و موجود وضعيت درباره فيلمخانه كاركنان
مضايق ، عليرغم تاكنون سال 70 اوايل از:مي‌گويد فيلمخانه
هفته هر تقريبا انتظارات و ممنوعيت‌ها محدوديت‌ها ،
يك از ما !شعبده‌بازي يعني ين وا داشته‌ايم فيلم نمايش
غيره و شعاير و ضوابط رعايت در مسئولين پاسخگوي بايد سو
البته كه كنيم توجه اعضا انتظارات به طرفي از و باشيم
و جرح از فيلمخانه اعضاي از برخي.است حساسي و مشكل كار
در مي‌كنيم سعي هم ما.هستند ناراضي فيلم‌ها در تعديل
را فيلم‌هايي ويا بگيريم پيش را اعتدال جانب خصوص اين
هر به ولي باشند نيازمند سانسور حداقل به كه بدهيم نمايش
فيلم مورد در.كنند درك را ما موقعيت بايد هم اعضا حال
هر عضويت حق و نداريم اختيار در كافي بودجه ما جديد ،
به رسد چه مي‌دهد را سينما سالن اجاره كفاف سختي به دوره
حق كرده‌ايم سعي ما.جديد فيلم‌هاي كرايه حتي يا تهيه
هستند دانشجو اعضا اغلب چون ندهيم افزايش چندان را عضويت
كه حالي در تومان با 120 ارزنده فيلم‌هاي تماشاي ولي
است تومان حدود 700 معمولي فيلم‌هاي براي سينما بليت
گلايه اعضا كنيم اضافه را عضويت حق اگر.است ناچيزي مبلغ
وزارتخانه كمك باقي‌مانده حل راه تنها پس مي‌كنند ،
سالن فيلم ، نظر از كه است ذيربط نهادهاي ساير و متبوع
كانون تعطيلي.دهند ياري را ما امكانات و بودجه نمايش ،
اعضا براي آنچه از بيش شايد ملي‌ايران فيلمخانه فيلم
را فيلمخانه خاك سال‌ها كه ما براي باشد تاسف‌آور
.باشد غم‌انگيز شده‌ايم مانوس آن با و خورده‌ايم
جم رستمي احمد
|
