دهه70 انرژي‌در مصرف تركيب در تغيير با
انرژي‌ايراني‌ها مصرف در گاز سهم
رسيد نفت دوبرابر به
توسط عراق نفتي ميدان يك از بهره‌برداري
سوريه
باكو نفت پالايشگاه نوسازي
به‌عنوان نفت از استفاده با مصر مخالفت
سياسي سلاح
موسوم طرح در مشاركت از قزاقستان امتناع
باكوجيحان به
ديدگاه
دهه70 انرژي‌در مصرف تركيب در تغيير با
انرژي‌ايراني‌ها مصرف در گاز سهم
رسيد نفت به‌دوبرابر
يافت چشمگيري تحول كشور ، اوليه انرژي عرضه در عمده منابع سهم سال‌هاي 801373 طي
نفت سهم كه طوري به
درصد با 2/17 طبيعي گاز سهم مقابل در و رسيد درصد به 2/35 كاهش درصد با 5/16
گرديد بالغ درصد به 9/62 افزايش
از قابل‌توجهي ميزان تنها نه داخلي مصارف در نفت جاي به گاز جايگزيني سياست
زيادي منافع نيز زيست‌محيطي لحاظ به بلكه مي‌كند آزاد صادرات براي را كشور نفت‌خام
.دارد دربر كشور براي
گفت‌وگو در مطلب اين بيان ضمن زيست محيط و انرژي پژوهشكده رئيس فروغي داريوش مهندس
ميليون حدود 6/1174 كشور در اوليه انرژي عرضه سال 1380 در:افزود ما خبرنگار با
و نيروگاه‌ها نهايي ، مصرف‌كنندگان احتياجات تامين صرف كه بود نفت‌خام معادل بشكه
تلف توزيع و انتقال فرآيندهاي و انرژي صنايع در نيز آن از بخشي و شد پالايشگاه‌ها
چشمگيري تحول كشور اوليه انرژي عرضه در عمده منابع سهم سال‌هاي 801373 طي.گرديد
گاز سهم مقابل در و رسيد درصد به 2/35 كاهش درصد با 5/16 نفت سهم كه طوري به يافت
عملكرد نشانه اخير تغييرات كه گرديد بالغ درصد به 9/62 افزايش درصد با 2/17 طبيعي
نيز انرژي نهايي تقاضاي تركيب در.مي‌باشد طبيعي گاز جايگزيني سياست موفقيت‌آميز
گاز سهم و كاهش درصد نفت 7/15 سهم كه مي‌شود ملاحظه و مي‌خورد چشم به مشابهي روند
.است داشته افزايش درصد 15
انرژي مصرف‌كننده عمده بخش‌هاي سهم در شديد تغييرات سال‌هاي 801373 طي:گفت وي
درصد حدود 37 در تقريبا تجاري و خانگي بخش سهم دوره اين در.است نيفتاده اتفاق
سهم افزايش و 3/4درصد نقل و حمل بخش سهم در افزايش درصد شاهد 4/1 تنها و بود ثابت
و كشور در اتوميبل و خانگي لوازم بازار نبودن اشباع به باتوجه.هستيم صنعت بخش
بخش در انرژي مصرف آتي سال‌هاي طي كه مي‌رود انتظار جمعيت ، رشد به عنايت با همچنين
.باشد داشته افزايش نقل و حمل همچنين و تجاري و خانگي
كشور در اوليه انرژي سرانه مصرف اشاره مورد ساله دوره 7 در:داد ادامه فروغي مهندس
به از 8/14
از بيشتر درصد حدود 2/0 سالانه متوسط به‌طور كه كرد پيدا افزايش نفر بر بشكه 5/17
سال‌هاي طي همچنين.است مذكور دوره طي جمعيت رشد نرخ
بر بشكه به 0/22 از 4/21 داخلي ناخالص توليد به اوليه انرژي مصرف نسبت 801373
از داخلي ناخالص توليد به انرژي نهايي مصرف نسبت و ريال ميليون
است انرژي شدت شاخص به‌عنوان اخير ارقام.رسيد ريال ميليون بر بشكه به 36/13 75/13
قرار تاكيد مورد بسيار بايد كه نكته‌اي اما.مي‌گيرد قرار تحليل و تجزيه مورد كه
تنهايي به نمي‌تواند انرژي شدت شاخص و سرانه مصرف بودن زياد يا كم كه است آن گيرد
در كه است بديهي.گيرد قرار ارزشي قضاوت يك مبناي عوامل ، ساير گرفتن نظر در بدون و
را بالايي رقم مي‌تواند انرژي شدت شاخص و سرانه مصرف صنعتي يافته توسعه اقتصاد يك
كلي معيارهاي اين اصولا.است صادق مساله عكس نيافته توسعه كشور يك در و دهد تشكيل
نكته امادارند قرار كشور يك صنعت بخش ساختار و اقتصاد ساختار تاثير تحت شدت به
بعضا يا و نادرست اطلاعات از مجموعه‌اي مبناي بر است مديدي مدت كه آن توجه قابل
مصرف از جهان ، كشورهاي ساير انرژي بخش عملكردهاي درمورد لازم اطلاعات كسب بدون
نامناسبترين و بالاترين از يكي به‌عنوان كشور انرژي شدت شاخص و انرژي سرانه
به و گرديده تكرار قدري به غلط اطلاعات اين متاسفانه.مي‌شود برده نام عملكردها
شمار به ما جامعه باورهاي جزو اكنون هم كه است يافته تسري كشور در مختلف سطوح
.مي‌رود
سرانه مصرف مقايسه با:گفت و كرد اشاره مختلف كشورهاي سرانه مصرف به ادامه در وي
در انرژي سرانه مصرف مجموع در كه مي‌شود ملاحظه دنيا مهم كشورهاي و ايران در انرژي
.است بالاتر توجهي قابل ميزان به هند و چين كشور دو مشابه رقم از تنها ايران
قبيل از منتخب كشورهاي كليه از ايران در انرژي شدت شاخص كه مي‌شود ملاحظه همچنين
مورد البته كه است كمتر..و دانمارك بلژيك ، اتريش ، آرژانتين ، كانادا ، آمريكا ،
برآورد براي خاصي ارز نرخ يا خاص روش اعمال از ناشي ادعاها ، بعضي علي‌رغم اخير ،
.نمي‌باشد دلار حسب بر ايران داخلي ناخالص توليد
با هند و چين در اوليه انرژي سرانه مصرف تفاوت درمورد اما:افزود فروغي مهندس
كشور به جهان جمعيت درصد حدود 25 حاضر درحال:كرد اشاره بايد نكته چند به ايران
بالغ كه مي‌كنند زندگي روستايي مناطق در جمعيت اين درصد از 85 بيش و دارد تعلق چين
هيزم ، خام ، زغال‌سنگ از را خود انرژي احتياجات چين روستايي جمعيت از درصد بر 80
به كشور اين در تجاري انرژي سرانه مصرف علت همين به و مي‌كنند تامين بيوماس و چوب
.است كمتر ايران از مراتب
حدود 570 متحد ملل سازمان (انساني توسعه) گزارش به استناد با هند ، كشور درمورد
سرانه مصرف.است جهان فقراي كل درصد معادل 5/47 كه دارد وجود فقير نفر ميليون
از عمده‌اي بخش اما است صنعتي كشورهاي پانزدهم يك از كمتر هند در تجاري انرژي
با كه مي‌شود تامين بيوماس و هيزم چوب ، وافر مصرف با كشور اين انرژي احتياجات
.يافت خواهد قابل‌ملاحظه‌اي تحول كشور اين انرژي سرانه مصرف اخير ، منابع احتساب
و چين كشورهاي با ايران وضعيت مقايسه انرژي ، بخش به مربوط تحليل‌هاي در بنابراين
روند درمورد اين بر علاوهنميباشد موجه تجاري انرژي مصرف و توليد نظر از هند
تاثير تحت شدت به متغير اين كه داشت توجه بايد اخير سال‌هاي طي كشور انرژي سرانه
شهرنشيني توسعه روند و ساختاري تغييرات اقتصادي ، توسعه اجتماعي ، توسعه معيارهاي
با را انرژي سرانه مصرف و اخير معيارهاي مي‌توان لزوم صورت در بنابراين.دارد قرار
.داد قرار تاثير تحت سياستگزاري‌هاي‌لازم
توسط عراق نفتي ميدان يك از بهره‌برداري
سوريه
اين نفتي ميدان يك از سوريه بهره‌برداري اجازه عراق ، دولت نفتي مقام يك گفته به
.است صادرشده دوكشور بين فسيلي انرژي‌هاي درخصوص موافقتنامه يك درقالب كشور
از عراق نفت‌خام ترانزيت تعرفه موافقتنامه اين در (الزاويه) هفته‌نامه گزارش به
به عراق طبيعي گاز انتقال منظور به نيز سازوكارهايي و شده تعيين نيز سوريه خاك
.است شده گرفته نظر در سوريه
باكو نفت پالايشگاه نوسازي
نوسازي براي آمريكايي شركت يك كرد اعلام آذربايجان جمهوري نفت دولتي شركت
.است فعاليت مشغول باكو نفت پالايشگاه
اعلام سوكار آذربايجان جمهوري نفت دولتي شركت باكو ، از خبر مركزي واحد گزارش به
فني بررسي‌هاي و برنامه تهيه هدف با آمريكايي شركت يك كارشناسان از شماري كرد
فعاليت مشغول آن نفتي ترمينال و باكو نفت پالايشگاه نوسازي براي موردنياز اقتصادي
.هستند كشور اين در
كه دلاري هزار ششصد اعتبار محل از طرح اين اجرايي هزينه‌هاي گزارش اين براساس
جمهوري اختيار در بلاعوض به‌صورت منظور اين براي آمريكا توسعه و تجارت آژانس
.مي‌شود پرداخت و تامين است داده قرار آذربايجان
.كشيد خواهد طول ماه مذكور 9 اقتصادي فني بررسي‌هاي كرد اعلام همچنين سوكار شركت
از استفاده و قزاقستان از دريافتي گوگرد به آغشته نفت تصفيه براي آذربايجان جمهوري
پالايشگاه نوسازي بر جيحان تفليس باكو نفتي لوله خط طريق از صدور براي نفت اين
.دارد اصرار باكو
به‌عنوان نفت از استفاده با مصر مخالفت
سياسي سلاح
بوده كاهش درحال همواره آن نفت توليد كه اخير سال‌هاي روال برخلاف دارد قصد مصر
.دهد افزايش را خود توليد است
هفتمين) افتتاحيه مراسم در مطلب اين اعلام با مصر نفت وزير آسوشيتدپرس ، گزارش به
ذخاير افزايش جهت اكتشافي عمليات و توليد دارد قصد مصر:گفت (عرب انرژي كنفرانس
.دهد افزايش را خود نفت
عمليات انجام با و گذشته سه‌سال در مصر نفت احتمالي ذخاير گزارش اين براساس
نفت ، داخلي تقاضاي افزايش سال 1999 در.است شده برابر دو از بيش اكتشاف موفقيت‌آميز
.كرد تبديل اخير دهه‌هاي طي بار اولين براي نفت خالص واردكننده يك به را مصر
روزدر 10 در بشكه هزار به 639 سال 1996 در روز در بشكه هزار از 922 مصر نفت توليد
.است رسيده سال 2001 نخست ماه
به غربي كشورهاي ساير و آمريكا ساختن وادار منظور به اقدامي در گذشته ماه عراق
مدت به را خود نفت صادرات فلسطين ، به نظامي حملات كردن متوقف جهت اسرائيل بر فشار
ساير همراهي عدم اين‌كه اعلام مدت‌با اين پايان در عراق.كرد متوقف ماه يك
از مجددا را خود نفت صادرات است شده كشور اين طرح شكست موجب عرب نفت توليدكنندگان
.سرگرفت
پيام در.كرد اعلام تاكتيك اين با را كشورش مخالفت مصر رئيس‌جمهور (مبارك حسني)
آمده شد ، قرائت كنفرانس اين در نخست‌وزير (عبيد عاطف) سوي از كه مصر رئيس‌جمهور
و هستند محترم ما براي نفت مصرف‌كنندگان كه مي‌كنيم اعلام جهانيان همه به ما:است
زمان در حسني‌مبارك.كرد خواهيم آنها اقتصادي ثبات حفظ براي را خود تلاش ما
در سعودي عربستان وليعهد و سوريه رئيس‌جمهور با ديدار براي كنفرانس اين برگزاري
.داشت حضور (الشيخ شرم)
در حاضر عراقي هيات رئيس و عراق نفت وزير معاون (حسن صدام):مي‌افزايد گزارش اين
اتخاذ براي ابزاري به‌عنوان بلكه تجاري نقطه‌نظر از نه نفت به عراق:گفت كنفرانس
دبيركل (عمروموسي).مي‌كند نگاه آمريكا انحصارطلبي با مقابله جهت مستقل ملي سياست
از نيز داشت برعهده مصر مشاركت با را اجلاس اين برگزاري كه عرب اتحاديه
عرب نفت توليدكنندگان موسي گفته به.گفت سخن مصر و عراق مواضع مابين ديدگاه‌هايي
و تجاوز كشتار ، پايان صلح ، تثبيت جهت سياستي اجراي خواهان مصرانه كه دارند حق
و فلسطين عليه خود تجاوزگرانه سياست‌هاي در تغيير به اسرائيل واداركردن و خونريزي
.باشند فلسطينيان
و سوريه عربستان‌سعودي ، قطر ، ليبي ، كويت ، عراق ، مصر ، بحرين ، الجزاير ، كشورهاي
.هستند نفت صادركننده عرب كشورهاي سازمان اعضاي عربي متحده امارت
موسوم طرح در مشاركت از قزاقستان امتناع
باكوجيحان به
روسيه ، مسير از كشور اين نفت انتقال درزمينه روسيه با قزاقستان مدت طولاني توافق
كاهش ديگر بار را جيحان تفليس باكو به موسوم آمريكا حمايت مورد لوله خط ساخت امكان
.كرد روبه‌رو جدي ترديد با را آن و داد
نظربايف ، نورسلطان سفر به اشاره با تحليلي در آذربايجان جمهوري مدياپرس خبرگزاري
كشور دو جمهور روساي سفر اين در است قرار:داد گزارش مسكو به قزاقستان رئيس‌جمهور
سال ده مدت روسيه‌به خاك از قزاقستان نفت انتقال درباره را دوجانبه‌اي توافقنامه
.كنند امضا مشترك كنسرسيوم ايجاد و
وقوع پيش‌بيني و خزر درياي حوزه در اخير تحولات اين‌كه بر تاكيد با مدياپرس
اين:افزود است داده سوق روسيه به‌سوي را قزاقستان ناحيه ، اين در آتي تنش‌هاي
تفليس باكو پرهزينه لوله خط بودن بار زيان و غيراقتصادي بر صريح تاكيدي قرارداد
هيچ آينده سال ده طي قبلي ، بحث‌هاي به‌رغم كه است واقعيت اين مويد و بوده جيحان
.شد نخواهد داده انتقال جيحان تفليس باكو لوله خط طريق از قزاقستان نفتي محموله
به باتوجه كشور اين رسمي مقامات كه است درحالي آذربايجان جمهوري خبرگزاري گزارش
كشور اين جلب براي قزاقستان با آمريكا مذاكرات به آذربايجان جمهوري در نفت كمبود
.داشتند زيادي اميد نفتي طرح اين در مشاركت براي
و جيحان تفليس باكو به موسوم لوله خط بودن غيراقتصادي بر تاكيد با آگاه كارشناسان
كوهستاني و مناقشه مورد مناطق از كه آن ناامن مسير
با قزاقستان نفتي توافق مي‌گذرد ، تركيه كردنشين و گرجستان ارمني‌نشين العبور صعب
.مي‌دانند لوله خط اين ساخت براي آمريكا چندساله تلاش‌هاي بر بزرگي ضربه را روسيه
با و كيلومتر به‌طول 1700 است قرار جيحان باكوتفليس لوله خط احداث اجراي عمليات
ميلادي سال‌جاري تابستان اواسط از دلار ميليون نهصد و دوميليارد بر بالغ هزينه
.شود آغاز
ديدگاه
تجربه يك بازنگري انرژي ، بحران
يونس‌آرا عبدالله
به‌ويژه آن صادركننده كشورهاي سوي از سياسي سلاح يك به‌عنوان نفت از استفاده موضوع
سياسي مختلف محافل تحليلي خبري محورهاي از يكي به كه است مدتي خاورميانه منطقه در
حملات متعاقب خاورميانه در سياسي درگيري‌هاي تشديد.است شده تبديل جهان اقتصادي
به ملل سازمان و اروپايي مجامع واكنش شدن محدود و فلسطين شهرهاي به اسرائيل اخير
متحده ايالات يك‌جانبه‌گرايي و سو يك از منطقه اين در خشونت اعمال سياسي محكوميت
توليدكننده يك به‌عنوان عراق با برخورد در به‌ويژه تروريسم پديده با برخورد در
جهت نفت از بهره‌گيري مساله طرح دلايل عمده‌ترين ديگر سوي از نفت بزرگ بالقوه
.مي‌دهد تشكيل را صادركنندگان برخي سوي از سياسي خواسته‌هاي اعمال
نيز ديگري بسيار سوابق به مسبوق ابعادي چنين در جهاني سطح در سياست و نفت امتزاج
دهه طي 54 به‌ويژه نفت جهاني بازار عرصه در كه وقايعي مجموعه از عمده‌اي بخش.هست
كرد ، اطلاق آنان به را نفتي شبه‌بحران يا بحران عنوان مي‌توان و است داده روي اخير
عرضه‌كننده و تقاضاكننده گروه دو بين موجود سياسي مخاصمات و مسائل در ريشه نوعي به
مسائلي لزوما مزبور مناقشه‌انگيز موضوعات.دارد آنان از مشخصي طيف‌هاي يا و
از استفاده مورد خام كالاي محوري‌ترين به‌عنوان نفت عرضه و توليد اقتصاد درخصوص
دربر را اجتماعي و اقتصادي سياسي ، مسائل از گسترده‌اي طيف و نبوده صنعتي جهان سوي
شدن روشن‌تر به مي‌تواند بحران‌ها اين مهمترين از معدودي به اجمالي نگاهي.مي‌گيرد
.كند كمك موضوع
درحالي زمان اين در:سال 1956 ژوئيه در 26 آن شدن ملي متعاقب سوئز كانال انسداد
از پس كانال اين خصوصاينده در مذاكره به مصر وقت رئيس‌جمهور (عبدالناصر جمال) كه
و انگليسي نيروهاي و آغاز سينا صحراي به اسرائيل حمله بود آن‌مشغول ملي‌شدن
نهايتا و متوقف حملات اين متعاقب ناصر مذاكرات.شدند(سعيد پورت) وارد فرانسوي
محل زمان آن در سوئز كانال.شد بسته مصر دولت سوي از سوئز كانال اكتبر 1956 در 31
مجموع از درصد حدود 45 رقم اين و بود جهان در انتقالي نفت كل از درصد عبور 19
.مي‌داد تشكيل را اروپا به نفت‌خام واردات كل از درصد و 64 خاورميانه نفت صادرات
به نفت انتقال جهت (نيك اميد) دماغه مسير از استفاده موجب كانال اين شدن بسته
اين.بود مصرف‌كنندگان به نفت انتقال هزينه‌هاي افزايش معني به اين و گرديد اروپا
مارس 1957 در سرانجام و يافت ادامه سعيد پورت از خارجي نيروهاي خروج تا وضعيت
و اعراب جنگ از پس ژوئن 1967 در سوئز كانال شدن بسته.شد بازگشايي سوئز كانال
ژوئن 10 ششم در عراق نفت لوله خط و كانال شدن بسته باشد تكرار نيز اسرائيل
كويت ، سعودي ، عربستان تصميم اقدامات اين متعاقب.شد كاسته نفت عرضه از بشكه ميليون
اين و كرد تشديد بازار در را عرضه كمبود نفت ، صادرات توقف درخصوص ليبي و عراق
.يافت ادامه ژوئيه ماه تا عراق نفت صادرات قطع.يافت ادامه هفته دو مدت به وضعيت
ماندگارترين زمينه‌ساز اكتبر 1973 در 16 اسرائيل و سوريه مصر ، ميان جنگ آغاز
تصميم 10 موجب به.شد سال اين در انرژي اول بحران يعني صنعتي جهان نفتي كابوس
حداقل ماهانه شد مقرر نفت عرب صادركننده
قيمت‌هاي افزايش به منجر جديد شرايط بروز.شود كاسته كشورها اين توليد از درصد 5
.گرديد اوپك اعضاي سوي از درصد ميزان 70 به نفت شده اعلان
دارد ادامه
|
