هامون تا..رامسر از
چشم‌انداز
حيات مغموم عرصه‌هاي
هامون تا..رامسر از
تالابها جهاني روز و رامسر كنوانسيون تدوين سالگرد دومين و سي بهمن گراميداشت 13
و طرح در كشورمان افتخارآميز نقش از كسي كمتر كشور داخل در مي‌رسد نظر به:اشاره
.باشد داشته خبر تالابها از حفاظت موضوع نمودن بين‌المللي
اكوسيستم ارزش جهان ، سراسر عمومي افكار در زيست محيط اهميت روزافزون گسترش با
آبهاي تغذيه سيلابها ، كنترل آب ، تصفيه جانوري ، و گياهي گونه‌هاي حفظ در تالابها
روشن مقاله اين از هدف.مي‌گردد مشخص بيشتر و بيشتر حيات تداوم براي..و زيرزميني ،
زيست محيط رشته تحصيلكردگان تخصص و وظايف حوزه در امر اين كه نيست تالاب مزاياي كردن
براي زمينه اين در تحولات آخرين به توجه و فراملي ابعاد مختصر بررسي اينجا ، در هدف.است
سالگرد دومين و سي و تالابها بين‌المللي روز فوريه دوم فرارسيدن بهانه به همگان آگاهي
.است رامسر شهر در تالابها كنوانسيون تدوين
منصور امين جواد
روز 13 در سال طول 8 در بين‌المللي رايزنيهاي انجام از پس تالابها كنوانسيون متن
حضور با و ايران دولت ميزباني به (با 1971 برابر) سال 1349 (فوريه دوم) ماه بهمن
رامسر شهر در بين‌المللي محيطي زيست غيردولتي سازمانهاي از تعدادي و كشور نمايندگان 18
تالابها كنوانسيون ،(1975) سال 1354 در دولت هفتمين پيوستن با.گرديد تصويب و نهائي
زيست معاهده اولين كنوانسيون اين.گرديد اجرائي مرحله وارد رامسر كنوانسيون به موسوم
عليرغم و گرديده محسوب زيست محيط از حفاظت جهت جديد عصر در دولتي بين محيطي
خود ارزنده جايگاه همچنان توانسته تغيير كمي با بين‌المللي سطح در بسيار فرازونشيبهاي
.نمايد حفظ زيست محيط از حفاظت در را
انجام با تالابها كليه از خردمندانه استفاده و حفاظت كنوانسيون ، تدوين از اصلي هدف
در پايدار توسعه تحقق به كمك براي بين‌المللي همكاري و منطقه‌اي و ملي محلي ، اقدامات
از فهرستي كه مي‌خواهد متعهد دولتهاي از كنوانسيون راستا ، اين در.است جهان سراسر
به كنوانسيون دبيرخانه در را نموده‌وآنها تهيه را خود بين‌المللي بااهميت تالابهاي
كرده ايجاد كنوانسيون طرف دولتهاي براي بين‌المللي تعهد يك اقدام اين.رسانند ثبت
.مي‌نمايد(1) "رامسر سايت‌هاي" عنوان تحت شده ثبت تالابهاي از حفاظت به موظف آنهارا
وسعت به مساحتي شده ثبت تالابهاي.پيوسته‌اند رامسر كنوانسيون به دولت تاكنون 135
حاضر 1235 حال در جهان تالابهادر اينگونه تعداددربرميگيرند را هكتار ميليون 6/106
تالابها ، وضعيت آخرين بررسي براي كنوانسيون طرفهاي كنفرانس يكبار سال سه هرميباشد
به لازم توصيه‌هاي انجام و آينده براي سياستگذاري تجربيات ، تبادل شده انجام اقدامات
بهتر چه هر حفاظت و تالابها نابودي و تخريب از جلوگيري منظور به كنوانسيون طرف دولتهاي
برهه در و است مستقر سوئيس (2)گلاند شهر در كنوانسيون دبيرخانهميگردد تشكيل آنها از
مخارج.مي‌باشد كارمند و كارشناس نفر و 18 كل دبير معاون يك دبيركل ، يك داراي فعلي
.مي‌گردد تامين كنوانسيون طرف دولتهاي سهميه پرداخت طريق از دبيرخانه
در را اول مقام هكتار اعلام 1475720 با ايران (3)شده ، ثبت تالابهاي مساحت لحاظ به
كلايه ، انزلي ، امير ;مازندران در آجيگل و اولماگل آلاگل ، تالابهاي شامل كه داراست آسيا
شيرين رود رودشور ، دلتاي حرا ، رود و رودگز دلتاي ;گيلان در سفيدرود موت و كياشهر بندر
هورباهو ، و گواتر خليج ;گلستان در گميشان ;اصفهان در گاوخوني ;بندرعباس در ميناب رود و
گرمي ، ;بندرعباس در خوران ;بلوچستان و سيستان در هلمند هامون و صابري هامون پوزك ، هامون
ارژن ، دشت و پريشان درياچه ;شرقي و غربي آذربايجان استانهاي در اروميه درياچه و كبي
;مازندران در بندان زاقمارزآب لاپو و گرگان خليج ميانكاله ، ;فارس در كمجان و نيريز
، شورگل هاي درياچه و هرمزگان در شيدرو جزيره ;خوزستان در خورموسي و خورالاميه شادگان ،
.مي‌شوند غربي آذربايجان در سنگي درگه و يادگارلو
وضعيت شده ، ثبت تالابهاي از حفاظت براي داخل در آمده عمل به تلاشهاي تمامي عليرغم
رامسر كنوانسيون (4)مونترو فهرست در و گرديده گزارش وخيم ايراني مهم تالاب مجموعه هفت
در آجيگل و اولماگل آلاگل ، :شامل مونترو فهرست در ايراني شده ثبت تالابهاياست شده ثبت
;بلوچستان و سيستان در هلمند هامون صابري ، هامون پوزك ، هامون ;گيلان در انزلي ;مازندران
شورگل ، و ;خوزستان در خورموسي و خورالاميه شادگان ، ;فارس در كمجان و نيريز درياچه
تا 72در سالهاي 69 طول در تالابها اين كليه.مي‌باشند آذربايجان در سنگي ودرگه يادگارلو
يا حفظ كه است بديهي.مانده‌اند باقي آن در همچنان متاسفانه و شده درج مونترو فهرست
كليه همكاري زيست محيط سازمان برنامه‌ريزي و دارد ملي عزم به نياز تالابها نجات
.دارد ضرورت مردم نيز و وغيردولتي دولتي نهادهاي
كنوانسيون چارچوب در موفقيت‌آميز و مهم واقعه دو شاهد ما كشور گذشته سال يك طي
حضور با رامسر كنوانسيون منطقه‌اي نشست ميزبان تهران پيش يكسال دقيقا.بود رامسر
غيردولتي سازمانهاي برخي و بين‌المللي ، سازمانهاي از تعدادي منطقه ، كشور نمايندگان 15
در خشكسالي موضوع شده ، مطرح متفرقه مسائل بر علاوه نشست اين در.بود بين‌المللي و ملي
ميان در برجسته صورتي به تالابها بر آن تاثيرات و ايران ازجمله و منطقه در اخير سالهاي
طرفهاي نشست هشتمين در تالابها بر آن اثرات و خشكسالي موضوع طرح براي تلاش.شد گذاشته
(سالجاري آذرماه اواسط) نوامبر ماه اواخر در اسپانيا والنسياي در (5)رامسر كنوانسيون
در آن تصويب به منجر كه قطعنامه نويس پيش يك ارائه با ايراني هيات و يافت ادامه نيز
.نمود جلب را جهانيان توجه شد ، نشست
در ديگر قطعنامه پيش‌نويس يك همچنين والنسيا ، در كنوانسيون طرفهاي نشست هشتمين در
ايراني هيات توسط رامسر شهر در تالابها پژوهشي و آموزشي منطقه‌اي مركز تاسيس خصوص
متن شدن نهائي در ايران رامسرو نقش به عنايت با قطعنامه پيش‌نويس اين.گرديد ارائه
ديگر گامي مهم اين.گرديد تصويب و گرفت قرار شركت‌كنندگان برخي استقبال مورد كنوانسيون
در ايران اسلامي جمهوري نقش گسترش براي ديگر فرصتي و ايران و رامسر نام كردن پررنگ در
محيطي زيست مسئولين بر مصوبه ، اين گرفتن با.مي‌باشد جهان سطح در محيطي زيست فعاليتهاي
فرض علاقه‌مند افراد و غيردولتي سازمانهاي دانشگاه ، استادان خارجه ، امور وزارت كشور ،
منطقه‌اي مركز از مستمر حمايت و دقيق برنامه‌ريزي مناسب ، ساختاري برپايي با كه است
.بردارند شده گرفته نظر در اهداف تحقق جهت در عملي گامهاي
روز عنوان به (فوريه دوم) بهمن روز 13 گسترده‌تر چه هر گراميداشت با دارد جا اينك
و جدي‌تر تلاشهاي رامسر ، در كنوانسيون تدوين سالگرد دومين و سي و تالابها جهاني
تنها نه تالابها از حفاظت و تخريب از جلوگيري جهت لازم سياسي اراده با همراه هماهنگي
وبين‌المللي انساني تاريخي ، تعهدات به بدينوسيله و كنيم شروع را منطقه در بلكه كشور در
.نمائيم عمل زيست محيط از حفاظت در خود
-Ramsar sites1
-Gland switzerland2
.باشد تالابهادرايران 21مي اينگونه تعداد-3
سال در ژوئيه كنوانسيون طرفهاي نشست چهارمين تصويب بنابرMontreux Record_4
دچار آنها وضعيت كه تالابهايي از دسته آن شد قرار سوئيس ، مونترو شهر در (1369)1990
جامعه توجه بدينوسيله و گيرد قرار مونترو فهرست نام به فهرستي در شود اكولوژيكي تغييرات
.گردد جلب آنها به رسيدگي براي بين‌المللي
هلند ، ايتاليا ، (ترتيب به)كشورهاي در رامسر كنوانسيون طرفهاي نشست هشت تاكنون -5
.است شده برگزار اسپانيا و كاستاريكا استراليا ، ژاپن ، سوئيس ، كانادا ،
چشم‌انداز
حيات مغموم عرصه‌هاي
كرمي ناصر
.ناميد ايران در حيات عرصه‌هاي مغموم‌ترين بتوان شايد را تالابها
در را ما كشور كه است ، كرده هولناك آنچنان را مراتع نابودي خاك ، فرسايش ايران در اگرچه
مساحت معاصر دهه‌هاي در اگرچه و مي‌دهد ، قرار بلا اين زيانكاران فهرست دوم رتبه
ايران بيايان‌هاي مساحت به مربع متر چهارصد دقيقه هر اگرچه و شده ، نصف كشور جنگل‌هاي
يا اخير دهه‌هاي در ايران طبيعت بي‌نظير زيستمندان از بسياري اگرچه و مي‌شود ، افزوده
همه از حتي تالابها سرنوشت اما ايستاده‌اند ، انقراض مغاك لبه در يا و شده‌اند منقرض
.است غمبارتر شد ، گفته كه آنچه
و مراتع و جنگلها هم اگر كه است اين نكته
از كه است اين كم دست مي‌سپارند ، بادنيستي زهر به تن.. و گياهي و جانوري وحش حيات
.نمي‌خواهيم‌شان ديگر كه تعمد اين از نه و ماست ، خامدستي
با هم اقليم اينكه نه و كرده‌ايم ايجاد آنها براي ما را بليه بيشتر كه هست نيز اين و
روبه‌رو ما عامدانه عتاب و قهر با سويي از تالابها اما.باشد داشته ناسازگاري ، سر آنها
.طبيعت مكرر در مكرر نامهرباني‌هاي ديگر سوي از و بوده‌اند
صنعتي و شهري فاضلابهاي انباشتگاه ناخواسته شايد جنوب و شمال تالابهاي از بسياري
هكتاري چند كشتكاران كم‌روزي سفره تا شدند خشكانده قصد به نيز آنها از بسياري اما شدند ،
.شود فراخ‌تر
با كه هست تالاب بسيار چه تازه‌ساز ، سدهاي اين از كدام هر دست پايين در نداند كه كيست
مي‌شود؟ نابود قطعا بالادست ، آبگير حوزه‌هاي با ارتباط قطع
از شد مقرر كه آنها همچون جاده‌هايي احداث هزينه شدن ارزان‌تر اندكي نداند كه كيست
دو اين از وسيعي گستره‌هاي نابودي سنگين بهاي به بگذرند ، انزلي تالاب و اروميه درياچه
كمابيش كه هست مازندران و گيلان در تالاب كدام مي‌شود؟ منجر ايران طبيعت مهم زيستگاه
باشد؟ مانده آن حريم براي حرمتي اندك كه هست غرب در تالاب كدام نباشد؟ رنجور و مسموم
خشكسالي.است داشته را تالابها نابودي سر مجدانه‌تر اقليم البته شرق ، و جنوب در
نتوانند ديگر شايد.. و باهوكلات و خوران تنگه و ارژن و پريشان و هامون كه كرد آنچنان
برخي تفتيده كالبد به جاني دوباره رو ، پيش در روزگاران در ترسالي شايد.كنند راست كمر
.بود اين از پيش كه است آن نه بي‌ترديد آمد ، خواهد كه آنچه اما بدمد ، تالابها اين از
و خامدستي اينهمه از دريغ و بازگردند هامون به درناها دوباره روزي كه است بعيد
پايه بدين تا سرزميني در حيات‌آفرين ، نميابهاي با نامهرباني
.تفتيده و تشنه لب
|
