پيشكسوت اين هفته ما نيز به محله اي به نام چهارصد دستگاه تعلق دارد. محله اي كه با معرفي ملي  پوشان بسيار در رشته هاي مختلف ورزشي به خصوص فوتبال نامي آشنا در ميان محلات قديم تهران دارد. مهدي لواساني اگرچه در محله شاپور به دنيا آمد، اما در همان زمين هاي خاكي چهارصد دستگاه به پيراهن تيم ملي رسيد.
البته آن موقع جدا از محلات، مدارس هم حكم نردبان را براي چهره هاي بااستعداد در ورزش بازي مي كردند و حضور بسياري از مربيان صاحب نام به عنوان معلم ورزش در مدارس باعث مي شد تا قهرمانان مستعد آسوده خاطرتر با انتخاب راه «ميانبر» به تيم هاي بزرگ باشگاهي و ملي راه يابند.
چنين بود كه لواساني با كمك استاد فكري با رفتن به تيم تهرانجوان راه ورودش به تيم بزرگ آن سالهاي استقلال هموار شد و از اين تيم به پيراهن تيم ملي هم رسيد. ماحصل گفت وگوي  اين هفته ما را با لواساني مي خوانيد.
* از محله هاي قديمي تهران تا دالاس و از دوران كودكي برايمان بگوييد.
- من در محله شاپور به دنيا آمدم، اما از ۵ سالگي به چهارصددستگاه رفتيم. متولد ۱۳۲۶ هستم و تا زماني كه وارد دانشگاه شدم در آن محله اقامت داشتيم.
* خانواده شما چند نفره بود؟
- پدرم كارمند آموزش و پرورش بود و در يك محيط كاملا فرهنگي بزرگ شدم. من ۳ برادر و ۴ خواهر داشتم. در آن زمانها پدرم بيشتر به ما توصيه مي كرد كه به درس بپردازيم. خانواده ما تماما گرايش فرهنگي داشتند، درس خواندند و باغشان در طرف سايه دانايي بود. اگر چه با توجه به تمامي اين توصيه ها ما همچنان علاقه زيادي به ورزش داشتيم تمامي امكانات براي پرداختن به فوتبال در چهارصددستگاه فراهم بود. اين منطقه از نظر شهرسازي در آن زمان بسيار مدرن بود و مكان مساعدي بود براي پيشرفت. من در سن ۱۲ سالگي در اين محله مسئول تربيت بازيكنان ۸ ساله بودم. برادران حبيبي، اسماعيلي، كاشاني و اميرآصفي هم مدلهاي ما براي الگوبرداري بودند.
درست يادم هست كه منوچهر حبيبي كه ۵ سال از من بزرگتر بود مسئول تربيت ما بود. بعدها جوانترها آمدند.

* در خانواده شما ورزشكار ديگري هم بود؟
- بله حميد لواساني يكي از برادران من بود كه او هم علاقه زيادي به فوتبال داشت. البته من دو خواهر هم داشتم كه در سن ۹ سالگي فوتبال بازي مي كردند.
* اولين تيم باشگاهي شما چه تيمي بود؟
- در ۱۶ سالگي وقتي كه در دبيرستان مدرس واقع در خيابان ژاله مشغول به تحصيل بودم از سوي آقا فكري كه معلم دبيرستان ما بود به تيم تهرانجوان دعوت شدم و از اين باشگاه فوتبال من شكل گرفت.
* و بعد...
- بعد از دو سال بازي در تهرانجوان كه باعث معرفي من در ميادين فوتبال شد به دليل شرايط بهتر تيم شعاع از نظر اقتصادي به اين تيم رفتم. آقاي شعاع، فريبرز اسماعيلي و نادر لطيفي مربيان من در اين تيم بودند.
در آن زمان شعاع تيم قوي اي بود و من در پست دفاع وسط انجام وظيفه مي كردم. طي يك سالي كه در شعاع بودم يك قرارداد ۵ هزار توماني با ماهيانه ۳۰۰ يا ۴۰۰ تومان نيز دريافتي داشتم.
* در چه سالي به تيم ملي جوانان راه يافتيد؟
- براي اولين بار در مسابقات قهرماني جوانان آسيا در تايلند از سوي رايكوف به تيم ملي جوانان دعوت شدم و به عنوان كاپيتان تيم به اين مسابقات رفتم اما در بازي مقابل كره جنوبي شكست خورديم و از دور رقابت ها حذف شديم.
* و رقابت هاي آموزشگاهها كه در آن زمان بسيار حائز اهميت بود؟
- در سال ۴۵ به همراه تيم مدرس به فينال اين بازي ها راه يافتيم ولي در بازي آخر با تيم حكيم مساوي شديم و به دليل امتياز كمتر به مقام دوم رسيديم. چون تنها در صورت پيروزي ما مي توانستيم قهرمان بشويم. البته در تيم حكيم بيشتر بازيكنان تيم ملي حضور داشتند.
* نقش پدر در دوراني كه بيشتر به فوتبال گرايش پيدا كرديد چگونه بود؟
- پدرم مثل ساير پدرها تمام توان خود را براي درس خواندن ما گذاشته بود. او هميشه مي خواست ما توجه بيشتري به درس داشته باشيم البته به عقيده من اين دو مقوله با هم منافاتي ندارند و مكمل يكديگرند.
او براي اولين بار براي تماشاي بازي من به امجديه آمد. بازي تيم منتخب آموزشگاهها و شاهين بود.
* تا چه سالي در شعاع بازي مي كرديد؟
- من تنها يك سال در شعاع بازي كردم. آن زمان تيم ما خوب بود و حتي تيم هاي بزرگ نيز با ما راحت نبودند و هميشه براي آنها دردسر ساز بوديم.
* و سپس...
- در سال ۱۳۴۷ به تيم استقلال راه پيدا كردم كه در ابتدا رهبري اين تيم بر عهده دانايي فرد و كوزه كناني بود.
* چه مقام هايي در اين دوره بدست آورديد؟
- استقلال در اكثر آن سالها قهرمان بود و دو بار نيز به همراه اين تيم در رقابت هاي آسيايي بازي كرديم. يك بار كه بازي ها در تهران بود قهرمان شديم و يك بار نيز در تايلند به مقام سوم رسيديم.
* اولين بازي ملي شما مقابل چه تيمي بود؟
- ۱۸ ساله بودم كه به تيم ملي راه يافتم. براي اولين بار هم در ارمنستان در مقابل تيم ملي شوروي به ميدان رفتم.
* المپيك مونيخ و شكست مقابل دانمارك و مجارستان؟
- برادران بياتي مربيان تيم ملي ايران بودند. ما بعد از اين كه در آسيا به عنوان نماينده اين قاره شناخته شديم به المپيك مونيخ راه يافتيم. در آن بازي ها در گروه دانمارك، مجارستان و برزيل قرار داشتيم كه بعد از دو شكست متوالي مقابل دانمارك و مجارستان، برزيل را مغلوب كرديم. مجيد حلوايي از ميانه ميدان با شليكي از راه دور دروازه حريف را گشود. ما عليرغم اين پيروزي از دور بازي ها حذف شديم.

* درس را تا چه مقطعي ادامه داديد؟
- بعد از اخذ ديپلم به دليل قهرماني در آسيا بدون كنكور وارد دانشگاه تربيت بدني شدم و تا مقطع ليسانس پيش رفتم.
* مقصد بعدي شما چه تيم هايي بود؟
- بعد از استقلال به مدت يك سال در پاس و يك سال در عقاب به بازي پرداختم و در سن ۲۷ سالگي نيز فوتبال را كنار گذاشتم. در سال ۱۳۵۵ بود كه براي ادامه تحصيل به آمريكا رفتم. در آن زمان هم درس مي خواندم، هم براي خرج تحصيل در اوقات بيكاري كار مي كردم.
* در آمريكا چه رشته اي را دنبال كرديد؟
- در آنجا فوق ليسانس علوم تربيتي را خواندم و موفق به اخذ مدرك آن شدم، سپس در رشته روانشناسي ورزش ها موفق به اخذ مدرك دكترا شدم. اين اتفاق در سال ۱۹۸۶ ميلادي براي من رخ داد كه بسيار برايم ارزشمند بود.
* در چه سالي ازدواج كرديد؟
- در سال ۱۳۵۷ وقتي كه در دانشگاه درس مي خواندم با همسرم آشنا شدم. او متخصص تغذيه بود كه بعدا باهم ازدواج كرديم.
* چند فرزند داريد؟
- فرزندي نداريم، به دليل اين كه بچه هاي بسياري زير نظر من كار مي كردند و ما نياز به بچه را حس نمي كرديم.
* لواساني اكنون در دالاس چه مي كند؟
- من در سال ۱۹۹۶ از كار آموزش بيرون آمدم در حالي كه مسئوليت چند باشگاه جوانان به عهده من بود.
در حال حاضر ما يك مدرسه فوتبال شناسي را در آنجا تأسيس كرده ايم. كلاس هاي مشاورتي براي پدرها و مادرها كه علاقه زيادي به پيشرفت فرزندان خود دارند،  كلاس هاي خصوصي فوتبال و مشاوره براي مربيان.
* چند درصد شاگردان شما پسر هستند؟
- تقريبا نسبت پسرها با دخترها به يك اندازه است. البته اكثر شاگردان من بچه هاي زير ۱۰ سال هستند كه زير نظر ما تعليم داده مي شوند.
* تفاوت فوتبال حال حاضربا دوره شما چقدر است؟
- فوتبال در هيچ دوره اي به اين تب و تاب و هيجان نبوده كه اكنون وجود دارد.
در زمان ما امكانات بهتر بود و از نظر مديريتي نيز شرايط آن دوره بهتر از حالا بود، اما از نظر تكنيك و تاكتيك و شرايط فيزيكي بازيكنان اين دوره بهتر از گذشته هستند.
* پيشنهاد مربيگري تيم ملي را چگونه قبول مي كنيد؟
- هرگز. زيرا در حال حاضر آدم هاي مطلع تر از من وجود دارند، اما به دليل شرايط حاكم بر ورزش پا پيش نمي گذارند. البته دانش من نيز در اين زمينه كافي نيست كه اين هم يكي از دلايل قبول نكردن اين پست است.
* براي پيشرفت ورزش در كشور چه بايد كرد؟
- آرزوي من اين است كه مسئولين فوتبال، آموزش و پرورش و شهرداري كميته مشتركي را تشكيل دهند و با همكاري هم محيط هاي ورزشي مدارس را وسيع تر كنند و در سطح شهر نيز مراكزي را ايجاد كنند كه دانش آموزان به راحتي بتوانند به ورزش بپردازند و همين امر موجب مي شود تا آنها به اين موضوع اهميت بدهند و راه پيشرفت نيز فراهم مي شود.
* نظر شما در مورد فوتبال حرفه اي چيست؟
- متأسفانه ما تا رسيدن به اين نقطه فاصله زيادي داريم. در فوتبال هنوز ما آماتور هم نيستيم چه برسد به حرفه اي. در ورزش آماتوري امكانات ورزشي بايد براي اكثريت مردم باشد كه اكنون اين گونه نيست.
* آينده فوتبال ما را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
- در تمام دنيا فوتبال پايه اي باعث رشد در مقاطع ديگر مي شود. اكنون در مدارس ما به اين مقوله توجهي نمي شود. در مدارس ما دانش آموز نه از نور كافي، نه از زمين ورزش مناسب بهره مي برد.ورزش همواره از دل اين محيط ها بيرون مي زند. بويژه فوتبال كه بايد به جاي اين طرح ها و كپي برداري از ليگ هاي كشورهاي مختلف تمام توان را براي ايجاد زمينه رشد دانش آموزان در مدارس به كار برد. فضاهاي ورزشي مدارس بايد بزرگتر شوند.
* با اين همه تجربه  ،شما چرا در ايران خدمت نمي كنيد؟
- من اكنون ۲۸ سال است كه از ايران دور هستم اما هرگز از آن غافل نبودم، تا آنجا كه توان داشتم اطلاعات بدست آوردم تا در جريان امور قرار گيرم.
بزرگترين حسرت آدم هاي مثل من اين است كه اي كاش زمينه  فعاليت ما در كشور فراهم مي شد تا ما بتوانيم تمامي تجربيات خود را براي پيشرفت ورزش به كار گيريم و در مملكت خودمان براي بچه هاي خودمان مفيد باشيم.
* نقش پول در ورزش.
- اگر بازيكنان ما فرهنگ استفاده از پول را نياموزند به آنها لطمه خواهد خورد. در جامعه ما عمر فوتبال زياد نيست و بعد از ۷ تا ۸ سال تمام مي شود ،پس بايد از اين پول استفاده درست و بهينه كرد.
گفت و گو : حسن حيدري