Hamshahri Newspaper

افزايش قيمت پنجاه درصدي چرا ؟!
اكرم رشيدي/ نسرين عليپو
اسامي و مارك هاي مختلف «شير خشك» در مغازه خواربار فروشي توجه بيننده را جلب مي كند.حكايت اين كالا ضروري نيزمشابه قصه فروش دارو درخيابان ناصر خسرو شده است . اين روشن ترين تشبيهي است كه مي توان براي اين موضوع به كار برد.
فقدان نظارت دقيق بر توزيع كالا و عدم توجه به عملكرد فروشندگان كالاهاي مصرفي باعث شده كه شيرخشك نيز در همه جا عرضه شود. اين امر در مورد پيدا كردن كالاهاي مورد نياز تا حدودي باعث خوشحالي و از جهت فروخته شدن كالا ها در مكان هايي به غير از مكان هاي معمول باعث تأسف است و نشان از نابساماني توزيع كالا دركشور دارد. اما اگر شيرخشك هم پيدا كنيم، مسأله قيمت آن كه طي يكي، دو هفته يكباره از قيمت هر قوطي ۱۶۵۰ به ۲۶۵۰ تومان رسيده جلب نظرمي كند. در حقيقت طي يك هفته، هر قوطي شيرخشك هزار تومان افزايش قيمت داشته، در حالي كه كودكان شش ماه به بالا به طور طبيعي به هفته اي دو قوطي شيرخشك نياز دارند كه مصرف ماهانه آن حدود ۸ قوطي است. با توجه به وضعيت اقتصادي و كاهش قدرت خريد مردم، افزايش يكباره قيمت شيرخشك براي خانوارهايي كه داراي نوزاد و كودكان خردسال هستند هزينه گزافي به شمار مي رود، اما آنها مجبور به تحمل و پرداخت آن هستند. والدين مجبور به تغذيه كودكان خود بوده و از هر هزينه اي مي كاهند تا تغذيه كودكان خود را كامل كنند. مثل هميشه بيشترين و بهترين سود را دلا ل ها و واسطه هاي بازار مي برند بدون اينكه به حياتي بودن چنين مسأله اي براي خانواده ها توجه كنند.
يك داروساز دراين زمينه مي گويد: از هفته گذشته تاكنون قيمت شيرخشك در بازار دچار نوسانات ناگهاني شده است به طوري كه قيمت هر قوطي شيرخشك براي مصرف كننده از ۱۶۵۰ تومان به ۲۶۵۰ تومان رسيده.
با توجه به اين افزايش ناگهاني، مسئولين بايد پاسخ دهند چرا قيمت اين محصول كه جزو نيازهاي اساسي بسياري از خانواده ها محسوب مي شود، طي يك تا دو هفته گذشته هزارتومان اضافه شده و چه عاملي باعث اين افزايش قيمت است.
به گفته يك دكتر داروساز در حال حاضر ۸۰ درصد كودكان به خاطر كيفيت و ارزش غذايي بالاي يك نوع شيرخشك استفاده مي كنند.با توجه به پايين بودن قدرت خريد مردم، افزايش يكباره پنجاه درصدي شيرخشك و تهيه آن يكي از عمده ترين مشكلا ت خانواده ها به شمار مي رود. فروشندگان شيرخشك معتقدند گران شدن برخي از انواع شيرخشك كه داراي مصرف بالا يي در كشور است موجب شده تا خانوارهاي بيشتري با مشكل تهيه شيرخشك مواجه شوند. سو‡ال فروشندگان و مصرف كنندگان اين است كه گران كردن يك نوع شيرخشك خاص در راستاي چه هدفي بوده؟ و آيا نمي توان نوع ديگري از شيرخشك را جايگزين نوع گران شده آن كرد تا مشكلا ت خانوارها كاهش پيدا كند؟
مسئولين چه مي گويند
حسن مفيد مدير كل نظارت بر مواد غذايي وزارت بهداشت، در مورد علت افزايش قيمت شيرخشك ازابتداي سال جاري تاكنون مي گويد: با توجه به اجراي ماده ۱۱۵ قانون برنامه سوم توسعه و حذف تمام موانع فني و غير تعرفه اي، براي حمايت از محصولات توليد داخل تعرفه هايي براي كالاهاي دارويي و همچنين شيرخشك از طرف وزارت بهداشت و درمان پيشنهاد شد كه به تصويب وزارت بازرگاني نيز رسيد. بر همين اساس تعرفه هايي بر محصولا ت وارداتي وضع شد كه در اين ميان واردات دارو داراي تعرفه صددرصد و شيرخشك داراي تعرفه ۳۰ درصدي است كه مي توان همين مسأله تعرفه را يكي از علل اصلي افزايش قيمت شيرخشك وارداتي در سال جاري عنوان كرد. او رشد و شكوفايي صنايع كشور را يكي از مهم ترين علت هاي وضع اين گونه تعرفه ها دانست و گفت: «بايد از صنايع داخلي حمايت كرد در واقع وضع چنين تعرفه هايي به خاطر حمايت از محصولا ت داخلي است.»
در همين رابطه حسيني مدير كل مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگاني گفت: « آن ميزان شيرخشكي كه بنا به مصوبات شوراي اقتصاد وارد كشور مي شود از پرداخت سود بازرگاني ۳۰ درصدي معاف هستند اما آن ميزان وارداتي كه مازاد بر مصوبه شوراي اقتصاد است و توسط بخش خصوصي وارد كشور مي شود بنا به پيشنهاد وزارت بهداشت و درمان صنايع و معادن داراي تعرفه ۳۰ درصدي است كه به تصويب نيز رسيده است.»
وي علت وضع چنين تعرفه هايي را شروع به فعاليت برخي كارخانجات عنوان كرد و اظهار داشت:« برخي كارخانجات به لحاظ توليد و براي رقابت با محصولا ت وارداتي نياز به حمايت دولت دارند بنابراين اگر براي اين دسته از كارخانجات سود بازرگاني پاييني در نظر گرفته شود نه تنها توان رقابت نخواهند داشت بلكه براي اين دسته از كارخانجات امكان توليد داخلي نيز فراهم نخواهد شد.»
اما مسلماً بايد بررسي شود چه ميزان از افزايش قيمت ها دراين رابطه مربوط به تعيين تعرفه هاي گمركي است و چه ميزان به خاطر افزايش واردات شيرخشك هاي خاص توسط بخش خصوصي؟
البته علاوه بر عواملي كه تاكنون مطرح شد عوامل ديگري نيز در افزايش قيمت برخي شيرخشك هاي وارداتي مؤثر هستند كه آن را نيز نبايد از نظر دور داشت. از آن جمله مي توان به افزايش نرخ يورو در بازار جهاني اشاره كرده چرا كه خريد كالاهاي خارجي عمدتاً با يورو صورت مي گيرد. بنابراين افزايش نرخ يورو از ۷۰۰ تومان به ۹۰۰ تومان درافزايش قيمت محصولات خارجي بي تأثير نبوده و اين خود به خود باعث مي شود تا وارد كنندگان، محصولا ت خارجي را گرانتر خريدار ي كنند بنابراين قسمتي از افزايش قيمت كالا هاي وارداتي، طبيعي است.
آيا جايگزيني هست؟
شيرخشك محصولي نيست كه خانواده ها در صورت گران شدن قيمت آن بتوانند از مصرف آن صرف نظر كنند، بايد به دنبال جايگزيني براي اين گونه كالا هاي خارجي بود تا در صورت به وجود آمدن مشكلا تي ازاين دست بتوان محصولا ت داخلي را جايگزين آن كرد.در اين خصوص مدير كل نظارت بر مواد غذايي وزارت بهداشت نيز معتقد است شيرخشك هاي داخلي هم سطح كالا هاي خارجي بوده و خانواده ها مي توانند به راحتي از آن به عنوان جايگزين استفاده كنند.وي در زمينه قيمت محصولا ت داخلي و كيفيت آن مي گويد: درحال حاضر محصولا ت داخلي و انواع شيرخشك داخلي با همان قيمت سال گذشته در بازار عرضه مي شوند و براي تأمين شيرخشك داخلي مشكلي وجود ندارد. مصرف كنندگان مي توانند به جاي شيرخشك هاي خارجي ازكالا هاي داخلي استفاده كرده و مطمئن باشند شيرخشك هاي ساخت داخل داراي همان كيفيت شيرخشك هاي خارجي است و از نظر سلا مت غذايي از سوي وزارت بهداشت و درمان تأييد شده.اما اگر كيفيت شيرخشك هاي داخلي از طرف وزارت بهداشت تأييد شوند، برخي مصرف كنندگان از كيفيت و نوع محصولات داخلي ناراضي هستند آن ها معتقدند پس ازمصرف شيرخشك هاي داخلي كودكانشان دچار مشكلا ت جسمي شده و پس از آن كودكان ميل و رغبتي براي خوردن اين گونه شير خشك، نشان نمي دهند.آنها معتقدند شيرخشك هاي خارجي داراي كيفيتي به مراتب بهتر از محصولا ت داخلي هستند و نه تنها كودكانشان را دچار مشكلا ت جسمي نمي كنند بلكه كودكان براي مصرف اين گونه شيرها از خود تمايل بيشتري نشان مي دهند.
كلا نتري رئيس انستيتو تغذيه در زمينه جايگزيني شيرخشك هاي داخلي مي گويد: مادران با حوصله مي توانند نوع شيرخشك كودكانشان را تغيير دهند اين طور نيست كه فكر مي كنيم كيفيت شيرخشك به شكلي است كه كودكمان رادچار عوارضي خاص كند بلكه مسأله تغيير يك نوع شير خشك به نوعي ديگر مسأله جديدي نبوده و در بسياري ازكشورهاي جهان چنين كاري صورت مي گيرد. در چنين شرايطي تنها ممكن است كودك براي مدت كوتاهي دچار عوارض حاصل از تغيير شيرخشك مصرفي شود كه البته اين گونه عوارض جدي نيست.
مرندي فوق تخصص كودكان نيز معتقد است اگر فرمول شيرخشك درست باشد، جايگزيني يك نوع شير خشك تغيير چنداني دروضعيت جسمي كودكان ايجاد نخواهد كرد. البته به شرط اينكه در تمامي مراحل تهيه شيرخشك از فرمول تهيه بسته بندي و نگهداري نظارت كامل صورت بگيرد.
آنچه مسلم است براي اينكه مشكلا ت خريد شيرخشك در كشور حل شود واز طرف ديگر براي اينكه بتوان از توليدات داخلي نيز حمايت كرد بايد اقداماتي اساسي صورت گيرد. حسيني مدير كل مقررات و صادرات وزارت بازرگاني با اعلا م آمادگي براي كاهش تعرفه هاي شير خشك مي گويد: اگر دستگاههاي حقوقي بخشي از توليد، وزارت بهداشت و درمان و وزارت صنايع و معادن نظر موافق داشته باشند وزارت بازرگاني آمادگي دارد تا تعرفه ها را در اين زمينه كاهش دهد. البته اين كاهش به شرطي است كه كارخانجات آسيب جدي نبينند.