|
اصلاحات ساختاري در نظام آموزش عالي آلمان
|
|
|
ترجمه: بابك خدادادي
مجلس فدرال آلمان با تصويب مكمل چهارم «قانون ساختاري دانشگاه ها»، امكان راه اندازي مقطع كارشناسي و كارشناسي ارشد ناپيوسته را در دانشگاه هاي اين كشور فراهم آورده است. دانشگاه هاي آلمان تا پيش از تصويب قانون مكمل مذكور، تنها داراي مقطع كارشناسي ارشد پيوسته بودند و اكنون با تصويب مكمل چهارم «قانون ساختاري دانشگاه ها» ي آلمان، سيستم بين المللي مقاطع تحصيلي درجه بندي شده در دانشگاه هاي اين كشور نيز به مرحله اجراء درخواهد آمد.
مجلس آلمان موفق شده است تا از رهگذر تصويب مكمل چهارم «قانون ساختاري دانشگاه ها»، شرايط لازم جهت دستيابي به چند هدف مهم را فراهم آورد كه از آن جمله مي توان به بهبود وضعيت و به رسميت شناخته شدن مقاطع تحصيلي متفاوت؛ تقويت پويايي دانشجويان ، تقويت پويايي دانشگاه ها و مدارس آموزش عالي، فراهم آوردن جذابيت بيشتر براي دانشگاه هاي آلمان در سطح بين الملل، گسترش و تقويت همكاريهاي متقابل ميان دانشگاه ها، كاهش مدت زمان تحصيلي و سرانجام افزايش شفافيت و وضوح شرايط لازم امتحاني و تحصيلي، اشاره كرد.
يكي از اهداف اصلاحات نظام دانشگاهي در اين كشور، فراهم آوردن شرايط رقابتي بواسطه جهت بخشي به ميزان بازدهي ها مي باشد بدين معنا كه دانشجويي كه بخواهد به مقاطع تحصيلي بالاتر دست يابد، بايد ميزان بازدهي و نيز توانايي علمي خود را افزايش دهد. اصلاحات يادشده همچنين درصدد است تا توان رقابتي دانشگاه هاي آلمان را در سطوح بين المللي ارتقاء دهد.
در سايه اجراي اين اصلاحات، دو واژه «كيفيت» و «بازده» به هم گره خورده و همواره لازم و ملزوم يكديگر محسوب مي شوند. هنگامي كه در دانشگاه صحبت از «كيفيت» مي شود، تنها كيفيت تحقيقات مدنظر نيست بلكه بايد كيفيت آموزش را نيز مورد توجه قرار داد.
آلمان در فاصله سالهاي ۲۰۰۰-۱۹۹۶ و در قالب «برنامه سوم دانشگاهي»، مبلغي معادل ۳/۶۱ ميليون يورو (۱۲۰ ميليون مارك) را به ارتقاي سطح كيفي آموزش اختصاص داده است.
تضمين كيفيت
«ارزيابي» و « نظارت» دو شيوه متفاوت و در عين حال مرتبط با يكديگر جهت تضمين كيفيت مي باشند. «ارزيابي» سعي بر آن دارد تا با بررسي و تجزيه و تحليل مسايل، امكان قضاوت را فراهم آورد و «نظارت» به اين موضوع مي پردازد كه حداقل استانداردها جهت تشكيل يك مقطع تحصيلي و يا تأسيس يك دانشگاه جديد، احرازشده باشد.
در حال حاضر در كشور آلمان آژانسها و شبكه هاي ارزيابي زيادي تشكيل يافته اند كه به ارزيابي آموزش و كيفيت در دانشگاه هاي اين كشور بر مبناي استانداردهاي بين المللي مي پردازند. ضمناً در داخل دانشگاه هاي آلمان نيز دفاتر و نهادهاي ارزيابي وجود دارند كه به امر ارزيابي كيفي آموزش مبادرت مي ورزند.
در سايه فعاليت ارزياب هاي داخلي و خارجي دانشگاه هاي آلمان، در اين كشور گزارشات زيادي از آموزش دانشگاهي منتشر شده و اين مقوله به شدت نقد مي گردد و از همين روست كه كيفيت آموزشي در دانشگاه هاي اين كشور از وضعيت خوبي برخوردار است.
وزارت فدرال آموزش و تحقيقات آلمان نيز با اجراي پروژه «كيفيت آموزش»، حمايت گسترده اي از تضمين كيفيت در دانشگاه هاي اين كشور مبذول مي دارد، هدف اين پروژه، بهبود روند مبادلات اطلاعات و تجربيات در زمينه تضمين كيفيت آموزش در دانشگاه ها مي باشد.
نظارت
امر خطير نظارت بر روند حفظ كيفيت محتوايي مقاطع تحصيلي جديد و ايجاد هماهنگي هاي لازم در اين زمينه برعهده شوراي تازه تأسيس نظارت مي باشد كه از اين رهگذر، كيفيت علمي مقاطع تحصيلي جديد تضمين گرديده و همچنين اطلاعات دقيقي از امكانات آموزشي اين كشور جهت همكاري هاي بين المللي به دست خواهد آمد.
از جمله ديگر ابزارهاي نظارت بر كيفيت مقاطع جديد تحصيلي مي توان از اجراي دو طرح آزمايشي در اين زمينه ياد كرد كه هدف عمده آن، بهره برداري مناسب از رسانه هاي جمعي و ارتباطي در امر آموزش ذكر شده است.
رسانه هاي جديد در دانشگاه ها
وزارت آموزش و تحقيقات آلمان قصد دارد، با اجراي طرح «رسانه هاي جديد در آموزش»، آموزش الكترونيك را در دانشگاه هاي آلمان گسترش دهد. در حال حاضر فناوري اطلاعات از جايگاه بسيار خوبي در حوزه تحقيقات كشور برخوردار است و وزارت آموزش و تحقيقات اين كشور در پي آن است تا استفاده از فناوري مذكور در حوزه آموزش دانشگاهي از جايگاه خوبي برخوردار شود.
بدين منظور دولت آلمان قصد دارد تا پايان سال جاري (ميلادي)، يكصد پروژه ملي را جهت گسترش ميزان استفاده از رسانه هاي جديد و نرم افزارهاي آموزشي لازم با تخصيص بودجه اي معادل ۱۹۳ ميليون يورو در دانشگاه هاي اين كشور به مرحله اجرا درآورد. بزودي تمامي دانشگاه هاي آلمان مجهز به سيستم آموزش الكترونيك خواهند شد.
ولي تمامي موارد مذكور موجب غفلت دانشگاه هاي آلمان از امر آموزش فرهنگي نمي شوند. آنها پروژه هايي را به مرحله اجرا درمي آورند كه آموزش فرهنگي و رسانه هاي جديد را با يكديگر مرتبط نمايد.
|
