فريبا صحرايي
اشاره: هفته گذشته چند تن از فيزيكدانان كشورمان، با صدور بيانيه اي در زمينه دستيابي ايران به علوم فناوري هسته اي، ضمن تاكيد بر ضرورت ايجاد زيرساخت هاي علمي و فناوري به عنوان شروط اوليه رشد و توسعه علمي كشور، از فقدان عقلانيت نوين در تصميم گيريهايي علمي به عنوان عاملي تهديد كننده براي امنيت ملي كشور ياد كردند. در اين بيانيه كه به امضاي انجمن فيزيك ايران رسيده است با اشاره به توان بالقوه ايران در دستيابي به زمينه هاي صلح آميز علوم فناوري هسته اي، ادعاي دستيابي به اين نوع فناوري در عمل، با استناد به دلايل گوناگون ادعايي سست بنيان و قابل تامل دانسته شده است.
نظر به بازتاب هاي گسترده و مختلف اين اقدام انجمن فيزيك ايران و نيز به منظور بازخواني و وانمايي برخي ملزومات و مفاهيم بنيادين توسعه علم و فناوري گفت وگويي را با دكتر رضا منصوري رئيس اين انجمن و معاون پژوهشي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري انجام داده ايم، كه در پي مي آيد.
* زيرساخت هاي فرهنگي و اجتماعي لازم براي دستيابي به يك فناوري را به طور كلي تشريح كنيد؟
- وقتي مفهوم فناوري را به كار مي بريم اين مفهوم دربرگيرنده مفهوم وسيع تري است. كل علم و پژوهش را فناوري مي بينيم. يك مشكل عمده در توسعه كشور داريم كه توسعه علمي هم بخشي از اين مسأله است و آن اينكه مفهوم علم در كشور ما غير از آن مفهومي است كه در كشورهاي صنعتي تعريف مي شود. اگر ما در كشورمان از علم صحبت مي كنيم، چيزي كه در ذهن گويندگان و شنوندگانشان تداعي مي شود كاملاً با آنچه در كشورهاي ديگر دنيا مطرح است متفاوت است و اشكال اصلي كار اينجا است كه وقتي از علم صحبت مي شود كه به فناوري هسته اي دست پيدا كرده ايم وقتي اين جمله را به انگليسي ترجمه كنيم مردم انگليسي زبان يك استنباط از اين صحبت دارند و مديران استنباط ديگري دارند.
وقتي جوانان در المپيادها جايزه مي گيرند تصور مي كنيم كه در علم پيشرفت كرده ايم، بنابراين هم رسانه ها در اين زمينه اشتباه مي كنند و هم مديران. اين موضوع منجر به اين مي شود كه تلقي كاذبي از توانايي هاي جوانان داشته باشيم و پيش بيني نمي كنيم كه گرفتن مدال در يك المپياد آغاز يك دوره است يعني برخلاف المپيادهاي ورزشي كه كسب مدال ورزشي يعني رسيدن به اوج آن رشته ورزشي است.
لذا برنامه ريزي غلطي در اين رابطه انجام مي دهيم. اگر قرار است علمي رشد كند احتياج به زمينه سازي بسيار وسيع اجتماعي دارد و ما چنين زمينه سازيهايي صورت نمي دهيم و اين گونه است كه دانشگاههاي ما بسيار در مضيقه هستند مراكز پژوهشي نيز در چنين شرايطي به سر مي برند. در مورد فناوري هسته اي نيز همين طور است.
* اشاره اي به اختلاف تعاريف از علم بين ما و دنيا كرديد، در اين زمينه بيشتر توضيح دهيد؟ مي توان گفت علت عقب افتادگي ما در علم ناشي از همين اختلاف است؟
- قطعاً، در  مفهومي كه از علم وجود دارد و سلسله مراتب آن باعث به وجود آمدن سازوكارهاي علمي شده است. مثلاً  اگر كسي چند كتاب خوانده است نمي تواند محقق باشد، نمي تواند ادعا كند فن رشد علمي را يك شبه ياد گرفته است چون مراحلي را بايد طي كند. اين مراحل در جامعه صنعتي به دقت تست مي شود ما فكر مي كنيم كه اگر كسي ادعايي مي كند بايد آن را قبول كنيم و متوجه نيستيم كه بايد مراحل و مكانيسم هايي را طي كند و قادر به نقد نظريات قبل و بعد از خود باشد.
* بدون عقلانيت مدرن يا نوين نمي شود به توسعه پايدار دست يافت، منظور شما دقيقاً از طرح اين موضوع چيست؟
- عقلانيت معاني مختلفي دارد، عقلانيت نوين وقتي مطرح مي شود يعني عقلانيتي كه مرتبط با علم و فناوري نوين است، نه عقلانيتي كه با قرن ۴ و ۵ هجري مرتبط است. عقلانيت جديد بسيار پيچيده شده است و آنقدر بسيط نيست كه مثل علوم قرون گذشته در مقايسه با علوم امروزي ساده باشد. نشان دادن اين پيچيدگي مانند فرق بين چاقويي كه از سنگ ساخته شده و يك چاقوي ليزري جراحي   است. ببينيد كه اين دو چقدر با هم اختلاف دارند. همين اختلاف مثلاً بين عقلانيت ۱۰۰۰-۲۰۰۰ سال پيش و الان هم وجود دارد.
بنابراين براي اين كه عقلانيت مدرن امروزي را بدانيم و بفهميم بايد يك سازوكار علمي را ياد بگيريم. سياستگذاري در علم روشهاي خاصي دارد. ما نمي توانيم بگوييم كه مي خواهيم به يك فناوري جديد دست پيدا كنيم بدون اين كه تمام مرزهاي آن را بشناسيم، بدون اين كه تجهيزات لازم را به كار بگيريم و بدون اين كه به نيروي انساني آموزش بدهيم. بدون انجام اين كارها دستيابي به فناوري جديد به طور قطع خيلي سخت است.
* آيا مي توانيم بگوييم كه عقلانيت نوين يكي از بخشهاي اصلي زيرساخت هاي فرهنگي اجتماعي و اقتصادي خاص است و آيا عدم عقلانيت مدرن را در تمام رشته هاي علمي داريم يا فقط در شاخه فناوريهاي هسته اي با آن مواجه هستيم؟
-چون برنامه هسته اي بسيار مطرح بوده است و بحران سياسي ايجاد كرده است، ما فقط در اين مورد نظر داديم ولي در بخشهاي ديگر كم و بيش همين طور است. مثلاً  در جايي كه سرمايه گذاري بسيار هنگفتي صورت داده ايم. در اين زمينه ما حداقل ۱۰۰۰ ميليارد تومان سرمايه گذاري كرديم. در اينجا هر كسي كه احساس مسئوليت مي كند، اظهار نظر مي كند و نگران مي شود، ولي در يك زمينه اي كه ما فقط ۱۰۰ ميليون تومان هزينه كرديم و عقلانيت هم نبوده خيلي ضرر نكرديم. به علاوه اين كه، در آن مورد اول كشور را به مخاطره انداختيم.
در يك تصميم گيري به اين عظمت كه در حد هزار ميليارد تومان است مي بينيد كساني دست اندركار هستند كه كوچكترين كار علمي در زندگيشان نكرده اند، چطور مي شود به بچه اي پيشنهاد رياست جمهوري كشور شود. ما اين قبيل كارها را در مسائل هسته اي كشور انجام داده ايم، چه زماني به اين وضع خاتمه داده مي شود. معلوم نيست ما حق داريم به هر نوع فناوري دست پيدا كنيم از جمله هسته اي و كسي نبايد مانع ما شود. ضمن اينكه ما توان اين كار را داريم كه به فناوري هسته اي دست پيدا كنيم و اشكال اين بوده كه از اين توان به درستي استفاده نكرده ايم و حاصل آن به مخاطره انداختن خودمان بوده است.
* به اعتقاد جنابعالي با توجه به شرايط فعلي چه ملزوماتي بايد براي ايجاد زيرساخت ها فراهم شود؟
- سرانجام بايد يك نفر در كشور تصميم گيرنده باشد، ما نمي توانيم در يك مدت كوتاه در تمام زمينه هاي علمي رشد كنيم ولي در بعضي زمينه ها توانايي رشد داريم.
يك شورا، يك جايي و يا افرادي معقول بايد تصميم بگيرند كه در چه زمينه اي سرمايه گذاري شود. ممكن است اين سرمايه گذاري در زمينه هسته اي، فضايي ويا فناوري جديدانجام شود سپس با تصميم گيري مناسب، با سرمايه گذاري مناسب زيرساخت هاي آن را ايجاد كنيم. اگر به بقيه زمينه ها زياد هم توجه نشود خود به خود رشد مي كنند اين كار را تا به حال در كشور انجام نداديم و حتي مقدماتش را هم فراهم نكرديم، كميته و شورايي تشكيل نداديم. در حال حاضر لايحه وزارت علوم تصويب نشده است و شوراي پژوهش هاي علمي كشور معطل است . در حالي كه در كشورهاي ديگر زيرساخت هاي اين كارها از ۲۰ سال قبل ريخته شده است، يعني به سمت جذب نيروهاي خارج از كشور حركت شده و
برنامه ريزي شده است. ما هنوز در حال بحث فرار مغزها هستيم كه خوب است يا بد؟ چون خارج از خوب بودن يا نبودن آن، چگونه مي خواهيم تحصيل فناوري كنيم، چون هنوز زيرساخت هاي مفهومي را ايجاد نكرديم، چه رسد به زيرساخت هاي سخت افزاري مثلاً آزمايشگاه يا دانشگاه يا انجمن ايجاد نكرديم و بدون اين زيرساخت ها نمي توانيم كاري كنيم. ما نمي توانيم علم را بدون زيربنايي كه فكر كنيم ديده نمي شود درنظر بگيريم در غير اين صورت به سرعت سقوط ميكنيم.
* درباره زيرساخت هاي سياسي توضيح بيشتري دهيد؟
- بايد سازمان هاي بين المللي و مكانيسم صحبت با اين سازمان ها را بشناسيم. ارتباط بين المللي را قوي كنيم و هواداران بين المللي داشته باشيم . براي انجام يك كار حساس هسته اي بايد مجموعه اي از مقدمات را فراهم كنيم در حالي كه هيچ كدام از اين كارها را نكرديم. زماني كه اعلام شد به فناوري هسته اي دست يافتيم هنوز بيشتر بخش هاي تحقيقاتي كشور NPT و پروتكل الحاقي را نخوانده بودند و نمي دانستند يعني چه و حقوقدانان ما پروتكل الحاقي را نمي دانستند هيچ كدام از بخش هاي تحقيقاتي كشور اطلاعاتي در اين زمينه نداشتند. در زمينه اي وارد شديم كه حساسيت بين المللي درباره آن وجود دارد بدون اينكه بدانيم چرا و در كجا اين حساسيت هست.
* در اين زمينه دانشگاه ها به عنوان بخشي از اين زيرساخت ها چه نقشي مي توانند ايفا كنند؟
- دانشگاه يعني همين زيرساخت. ولي در اين مورد خاص، كاري به دانشگاه نداريم حتي رشته مهندسي هسته اي دانشگاه صنعتي شريف، عملاً تعطيل ميشودو اين مسئله تأثير گذار است با ادعاي دستاوردي كه ما در اين زمينه داريم قابل تطبيق نيست.
* براي ايجاد اين زيرساخت ها چه اولويت هايي را و از كجا بايد شروع كنيم؟
- برنامه ريزي قطعاً مي بايست صورت  گيرد ولي وقتي برنامه نداريم بايد مقداري پول صرف شود. بايد توجه شود كه اين پول چگونه هزينه شود تا اثربخشي بيشتري داشته باشد بايد اعتباراتي در اين زمينه اختصاص دهيم.
* آيا در آينده قادر به ايجاد اين زيربناهاي لازم خواهيم بود؟
- قطعاً چون كشورهاي ديگر هم اين كار را كرده اند مثل چين، هند، برزيل ما هم قادر خواهيم بود ولي شايد ۱۰۰ كشور ديگر نتوانسته اند اين كار را بكنند ، چرا ما جزو اين ۱۰۰ كشور باشيم. بايد جزو ۱۰ كشوري باشيم كه مي توانند و من مطمئن هستم با وجود پسرفت و پيشرفت ها مي توانيم اين كار را انجام دهيم. در درازمدت به آنجا مي رسيم و اين نگراني هايي كه ابراز مي كنيم براي رسيدن سريعتر به آن مرحله است چون هم به لحاظ نيروي انساني و هم امكانات و منابع طبيعي از شرايط خوبي برخوردار هستيم.
* براي دستيابي به اين عقلانيت بايد چه كرد؟
- بايد رسانه ها فعال شوند و حمايت كنند متاسفانه گاه اين عدم عقلانيت در رسانه ها هم مشاهده مي شود.
* در مورد فناوري هسته اي اگر عقلانيت ايجاد مي شد چه طبعاتي براي كشور داشت؟
- هيچ. ما مي توانستيم با عقلانيت طوري برنامه ريزي كنيم و به فناوري هسته اي صلح آميز و حتي دفاعي دست پيدا كنيم كه هيچ كشوري در دنيا مخالف آن نباشد. آلمان و ژاپن هيچ كدام حق ندارند تجهيزات هسته اي داشته باشند اين جزو قوانين بين الملل است. ولي هر لحظه كه بخواهند مي توانند اين كار را كنند، چون داراي فناوري لازم هستند و كشورهاي ديگري كه به فرض دشمن ما هستند وقتي ببينند به لحاظ فناوري آنقدر مي توانيم كار دفاعي كنيم قطعاً ديگر به ما حمله نمي كردند.
* عدم توجه به بحث عقلانيت مدرن چقدر براي امنيت ملي درتمامي زمينه ها تهديد كننده است ؟
- امنيت ملي هم درازمدت مطرح است و هم كوتاه مدت. كه كوتاه مدت را قطعاً مي توانيم از هر راه ممكن برويم و هيچ چيز بدي نيست ولي در برنامه ريزي درازمدت ما فقط علم و فناوري را مد نظر داريم كه فقط فيزيك نيست بحث علم حقوق و علم سياست نيز جزو آن است. بايد راه هايي را پيدا كنيم كه در آينده ارتباطات دفاعي ايجاد مي كنند ، كه ما را از چالش هاي آينده دفاعي مصون مي دارند ما اين كارها را انجام نداديم و من به عنوان يك ايراني نگران آينده هستم.
هر ايراني بايد نگران آينده كشورش و همچنين حفظ تماميت ارضي آن باشد و مسأله نگران كننده اين است كه در درازمدت هيچ  گامي برنمي داريم و كشور در درازمدت در مخاطره است و اينها طبعات ناشي از عدم عقلانيت است. نمي توان عقلانيتي در سياست وارد نكنيم ولي در انتظار پيشرفت فناوري هسته اي باشيم. امنيت بدون علم و فناوري بي معنا است. فقط نمي توان با اسلحه جنگيد علم و عقلانيت برنده تر از اسلحه است.
* موانعي كه ذكر كرديد چقدر توانسته روي مباحث بنيادي بخصوص پژوهشي در كشور ما تأثير بگذارد و چه نمودهايي در كشور ما بويژه در حوزه تحقيقات داشته است ؟
- از جنبه فلسفي بگويم كه عقلانيت در زندگي ما وارد نشده است و مي بينيد كه فرار مغزها تشديد شده است و ما نتوانستيم اين مسأله را مهار كنيم، از طرفي جنبه مثبت اين قضيه اين است كه در اين زمينه ها رشد كرديم ولي عقلانيت و مسئوليت موجود نبوده . مثلاً اتفاقاتي كه در زمينه فيزيك افتاده است مي توانست زمينه رشد را در داخل كشور فراهم كند.
* با توجه به رشد قابل ملاحظه اي كه در رشته فيزيك داشتيم واقعا چرا هيچ بهره برداري از طرف مسئولان و دست اندركاران در زمينه ايجاد همان فناوري به عمل نيامده است؟
- اين همان نگراني است كه ما داريم. در اينجا حد و حدود عدم وجود عقلانيت و سياستگذاري در نظام علمي كشور مطرح مي شود و ما نمي توانيم ۸۰۰ سال خواب كشور را ظرف ۲۰ سال تغيير دهيم.
* ارزيابي شما از چشم انداز آتي علم و تكنولوژي در كشور چيست؟
- شرايط عملاً تغييري نكرده است. من در كتابم نوشتم كه در انتهاي برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادي كيفيت يا به عبارتي همان عقلانيت در اين مسائل وارد به نظر مي آيد كه بايد ۵ تا ۱۰ سال ديگر صبر كنيم كه به مرور اين عقلانيت وارد تصميم گيري علمي كشور شود.
* راهكار علمي شما در اين زمينه چيست؟
- تبليغ راجع به اين قضيه و كمك رسانه ها
*نقش دانشگاه ها و فرهنگ سازي چه مي شود؟
- دانشگاه ها عمدتاً در حال تربيت نيرو هستند يا از طريق آموزش و پژوهش بايد سعي كنند كه نيرويي تربيت كنند كه به لحاظ تخصص در مقايسه با سطح بين المللي روز آمد باشند . اين طوري، خود به خود افرادي به وجود مي آيند كه با عقلانيت جديد خو مي گيرند و كاري كه دانشگاه ها نبايد انجام دهند آموزش سرسري است كه متأسفانه در حال انجام است مثلاً مدرك دادن از اين جمله است. اين راه نجات است.
* در شرايط كنوني مهمترين چالش هاي بخش تحقيقات كشور كدام است؟
- ما الان با مديريت تحقيقاتي خيلي مسأله داريم و مشغول آن نيز هستيم و فكر مي كنم كارهايي كه كرديم با همكاري سازمان مديريت در ساماندهي مديريت تحقيقات سه تا چهار سال ديگر اثردهي خود را نشان مي دهد. ما اول داريم ياد مي گيريم كه اصلاً سياستگذاري در علم يعني چه، هم ياد مي گيريم و هم ياد مي  دهيم. مفاهيم مربوط به سياستگذاري را مي شناسيم و معنا مي كنيم. مثلاً بودجه تحقيقات يعني چه، تحقيقات يعني چه. تا به حال درباره تحقيقات هيچ تعريف مكتوبي نداشتيم. ما در حال ايجاد زيرساخت هاي فكري آن هستيم . در هفتاد سال گذشته چنين تعريفي نداشتيم .
* مرحله بعدي در ساماندهي مديريت چيست؟
- بعد از ساماندهي كم وبيش مي توان گفت در چه وضعيتي هستيم و مي توانيم بگوييم كه كجا بودجه كم داريم و كجا زياد، اولويت تازه معنا پيدا مي كند و بعد به صورت درازمدت برنامه ريزي مي كنيم . يعني ساماندهي درست براي تحقيقات كشور در حال حاضر مثل اين مي ماند كه از شهري به شهر ديگر برويم ولي جاده نداشته باشيم . بعد از ساخت جاده مي توانيم بگوييم كه از كدام جاده برويم و از كجا به كجا بايد رفت. ما اين جاده ها و زيرساخت ها را نداريم و اين چالش عمده ماست و حداقل ۳ سال وقت مي گيرد.
* نبود عقلانيت مدرن در حوزه مديريت تحقيقات ما چه لطمه اي وارد كرده است و مصداق آن چيست؟
- اين است كه در جايي۱۰۰۰ ميليارد تومان هزينه مي كنيم ، ولي دو ميليارد تومان براي تحقيقات هزينه نمي كنيم. برنامه سوم توسعه كشور پيش بيني كرده است كه ۱۵ درصد از تحقيقات اعتبار كشور در زمينه پژوهش هاي بنيادي و فناوري نوين است.
ما ۱۰۰۰ ميليارد تومان هزينه كرديم بدون اينكه بخش پژوهش را ديده باشيم. نمي شد از ۱۰۰۰ تا ۱۰ تاي آن را براي پژوهش هاي بنيادي گذاشت؟ اين عقلانيت نيست؟ اين مصداق هاي بسيار بارز در زمينه عقلانيت در تصميم گيري هاي نظام علمي كشور است.

مريم وادي پور
رخدادهاي اخير سياسي در ايران و مباحثي چون پذيرش و پيوستن به پروتكل الحاقي طي روزهاي گذشته از زوايا و ابعاد گوناگون توسط اقشار مختلف دانشگاهيان كشورمان مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته و محافل دانشگاهي در همين راستا شاهد نشست ها، ميزگردها و مجامع گوناگون تخصصي با همين موضوع و مضمون بوده اند، كه از آن جمله مي توان به «نشست تخصصي پروتكل الحاقي، بيانيه تهران، فرصت ها و چالش هاي سياست خارجي ايران» اشاره نمود. نشست «پروتكل الحاقي، بيانيه تهران، فرصتها و چالشهاي سياست خارجي ايران»، سه شنبه گذشته با حضور الهه كولايي، عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي، دكتر حسن قشقاوي،  دكترچگيني زاده، عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي و دكتر دهقاني، عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي از سوي انجمن اسلامي دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه علامه طباطبايي برگزار شد.
الهه كولايي، سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي، در اين نشست كه با استقبال جمع كثيري از دانشجويان و دانشگاهيان برپا شد؛ با اشاره به اين كه علي رغم حضور متخصصان اما هنوز نگاه كارشناسي به اين پروتكل جايگاه اصلي خود را نيافته است، گفت: مشكلات كنوني حاصل از الحاق به پروتكل در جامعه، ناشي از عدم ايجاد ارتباط صحيح ميان ذهنيت و شرايط پيراموني، براي افراد جامعه است. اما در نهايت ما نيز كشوري با خصوصيات تمامي كشورهاي در حال توسعه بوده و ناچار به پذيرش و توجه به تحولات سريع پيراموني خود هستيم.
دكتر چگيني زاده، عضو هيأت علمي دانشگاه نيز وضعيت امروز ايران را بدتر از ديروز ندانست و گفت: هسته اي شدن ايران بر خلاف بسياري از كشورهاي منطقه،  توسط نظاميان پيگيري نشده و متصديان موضوع هسته اي ايران كاملاً غيرنظامي بودند. همچنين ايران در فرآيند غني سازي هسته اي خود، غني سازي پايين و نه بالا را انتخاب كرده و از همان ابتدا نيز پيگيري غني سازي پايين كاملاً  ضرورت ملي كشور بود.
وي با اشاره به اين كه تحولات نظام بين المللي همزمان با فرايند داخلي هسته اي ايران معناي جديدي به حركت ايران در اين زمينه داد، اظهار كرد:  متأسفانه در اين زمينه سياست خارجي ايران در برابر انتقادات نظام بين الملل هيچ گونه موضع مشخصي نداشته و نهايتاً  ايران به عنوان كشوري شرور و تهديدكننده امنيت مطرح شد؛ اين فرايند در نهايت معنا بخشي خاصي به فعاليتهاي هسته اي ايران داد. دكتر چگيني زاده ادامه داد: ايران در نهايت با تلاش آمريكا براي تبديل كردن آن به منبع تهديد بين المللي، به دلهره اي بين المللي تبديل شده و امكان پيگيري عملياتي اهداف خود را از دست داد.
وي با بيان اين كه در نهايت ايران در اين زمينه شاهد چهار رويكرد بنيادگرايانه،  ادغامي،  رمانتيك و ملي بود، خاطر نشان كرد: رويكرد بنيادگرايانه، شيوه اي بود كه تا قبل از طرح موضوع به لحاظ نظري و عملي ذهنيت مدوني نداشت،  اما به محض طرح موضوع از طريق توسل به موضوعي كه پتانسيل اين كار را نداشت از مباحث راديكاليزه كردن در سياست خارجي ايران استفاده كرد.
به گفته عضو هيأت علمي دانشگاه اساساً ماهيت فرايند ملي ما، استعداد اين را نداشت كه ايران را تبديل به قدرت هسته اي نظير كره شمالي كند، چرا كه ايران هيچ وقت استراتژي هسته اي نداشت.
وي پيرامون آسيب شناسي نحوه رويكرد و پذيرش اجباري پروتكل با بيان اين كه ايران در مورد پروتكل  هيچ گاه موضع طرد نداشته، بلكه همواره بيان مي كرد كه با ملاحظات سياسي قصد پذيرش پروتكل را دارد، خاطر نشان كرد:  استراتژي ايران در برابر پروتكل از ابتدا تأمل بود نه ترديد، منتهي به اندازه  اي بنيادهاي نظري اش در اين زمينه ضعيف بود كه به استراتژي بي تصميمي دچار شد. اگر استراتژي سياست خارجي ايران در اين زمينه از بنيانهاي نظري قوي برخوردار بود به دلهره هاي نظام پايان مي داد.
وي افزود: در اين شرايط آسيب پذيري ايران افزايش يافت چرا كه از زيرساختهاي بنيان سياست خارجي هدفمند كه توان نوآوري با تحولات را داشته باشد، برخوردار نبود.
دكتر چگيني زاده اظهار كرد: ضعف نظام سياسي در زمينه زيرساختهاي تحليلي هدفمند، فعال و سازنده ايران را در برابر پروتكل به بي تصميمي رساند.
حسن قشقاوي، عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي نيز با اشاره به اين كه بحث فرايند هسته اي متفاوت از تمامي موضوعات ديپلماتيك است، افزود: با امضاي پروتكل الحاقي تنها ۲۰ درصد مشكلات با آژانس بين المللي اتمي حل خواهد شد، چرا كه رفع كامل اين موضوعات به زمان زيادي نياز دارد.
وي با بيان اين كه دورنماي پذيرش پروتكل بسيار پيچيده و طولاني خواهد بود، اظهار كرد: مسئوليت اين مذاكرات را دكتر روحاني،  نماينده مقام معظم رهبري، به عنوان دبير شوراي عالي امنيت ملي برعهده داشتند و در اين پروسه دانشگاهيان و كارشناسان نيز حضور داشته تا بهترين تصميم را در اين مقطع اتخاذ كنند.
دكتر دهقاني،  عضو هيأت علمي دانشگاه نيز در نشست پروتكل الحاقي با تأكيد بر اين كه نبايد اجماع ايجاد شده براي اجراي بيانيه تهران را بر هم زد، اظهار كرد:  عقلانيت متعارف، تعريف منافع و اهداف متعارف، نشان دادن نيات و جهت گيري قابل قبول در نظام بين الملل، كمك بزرگي به اعتمادسازي و تنش زدايي ديپلماسي ايران است.
وي نوع برخورد جامعه بين الملل را با فرايند هسته اي ايران سياسي خواند و واگذاري اين موضوع را به آژانس بين المللي انرژي اتمي غيرحرفه اي دانست و گفت: مديريت ايران در اين آژانس نيز چندان مطلوب نبود. به علاوه اين پيروزي تنها در صورتي كامل خواهد شد كه اروپايي ها به تعهدات خود عمل كنند.
وي در پايان اظهار كرد: خروج ايران ازNPT  جايگاهش را در عرصه بين المللي تنزل داده و به سوي انزوا و بحراني شدن روابطش با اروپا پيش مي برد.

براي اولين بار در خاورميانه هيدروژل هاي كاتيوني براي مصارف كشاورزي توسط دانشجوي دكتراي دانشكده مهندسي پليمر دانشگاه صنعتي اميركبير تهيه و ساخته شد.
به گفته مهندس اردشير سعيدي هيدروژلها به شبكه هاي پليمري اطلاق مي شود كه بدون حل شدن در آب توانايي جذب مقداري آب و محلولهاي آبي را داشته باشد.
ويژگيهاي بسيار جالب و منحصر به فرد اين مواد سبب شده كه امروزه كاربردهاي وسيعي در زمينه هاي مختلف از جمله پزشكي، داروسازي، كشاورزي ، بهداشتي، فرآيندهاي جداسازي و صنايع بسته بندي بيابند.
دانشجوي دكتري دانشگاه اميركبير تشريح مي كند: با توجه به اينكه ايران از نظر اقليمي جزو كشورهاي خشك و نيمه خشك جهان محسوب مي شود و نظر به اهميت مصرف آب، در اين پروژه مواد ابرجاذب پليمري براي مصارف كشاورزي تهيه گرديده كه اين مواد با قابليت جذب آب بسيار بالا، قادرند در زمان بارش يا آبياري مقادير قابل توجهي آب را در خود نگهداري و ذخيره نموده و به طور تدريجي آب را در اختيار گياه قرار دهند.
حضور اين مواد در خاك به عنوان منابع آبي عمل نموده و سبب مي شوند كه گياه براي مدت طولاني نياز به آبياري نداشته و بدين ترتيب ميزان مصرف آب به طور قابل توجهي كاهش يافته و فواصل آبياري طولاني مي شود.
از ديگر مزاياي به كارگيري اين مواد در خاك مي توان به ايجاد خلل و فرج در خاك در اثر فرايندهاي تورم و رهايش كه موجب جريان يابي مواد در ساختار خاك مي شود اشاره نمود.
تحقيقات انجام شده نشان داده كه ابرجاذب هاي آنيوني با وجود اينكه در مصارف زيادي مورد استفاده قرار مي گيرند، در مصارفي كه حضور كاتيوني هاي دو يا چند ظرفيتي (نظير كاربردهاي كشاورزي) اجتناب ناپذير است،  داراي نقاط ضعف عمده اي بوده و در اثر پديده تعويض يون و افزايش دانستيه اتصالات عرضي خصوصيات خود را از دست مي دهند. اين در حالي است كه هيدروژل هاي ابرجاذب كاتيوني، ضمن برخورداري از خصوصيات جذب بسيار بالا از پايداري و ثبات خواص جذبي بالايي نيز برخوردار بوده و بهترين گزينه براي مصارف كاربردهاي كشاورزي مي باشند.
گفتني است از اين مواد علاوه بر كشاورزي مي توان در صنايع بسته بندي، نظامي، ورزشي، تزييني، معدن و مخابرات استفاده نمود.

دانشگاه آريزونا
ترجمه: نازنين زاغري

سايت اينترنتي www.west.asu.edu، سايت دانشگاه «آريزونا»، ايالتي در غرب آمريكاي شمالي است كه شما را با مباحث مورد مطالعه در اين دانشگاه و رشته هاي تحصيلي موجود در آن به خوبي آشنا مي سازد. دانشگاه آريزونا به متقاضيان مدارك كارشناسي، كارشناسي ارشد، دكترا و فوق دكترا در زمينه هاي مختلف علوم ارائه مي دهد كه با هم به بررسي اجمالي رشته هاي تحصيلي در اين دانشگاه مي پردازيم.
* دانشكده علوم و هنر، در مقطع كارشناسي شامل شاخه هاي زير است:
- گروه علوم آمريكا (علوم و ادبيات آمريكا، ادبيات انگليس، تاريخ، زبان اسپانيايي و نوشتار انگليسي)
- گروه علوم تلفيقي (علوم تلفيقي، رياضي، فلسفه)
- گروه هنر ميان رشته اي (رسانه، موسيقي، مطالعات اجرايي، تئاتر و هنرهاي تصويري)
- گروه علوم زندگي (بيولوژي، فيزيولوژي، اكولوژي، بيولوژي انساني و محيط)
- گروه علوم اجتماعي و رفتاري (سياست، روانشناسي، جامعه شناسي، انسان شناسي فرهنگي و اجتماعي)
- گروه مطالعات زنان
- گروه علوم كاربردي، كه با مراجعه به هر بخش، اطلاعات دقيق تري در اختيار متقاضيان و علاقه مندان قرار خواهد گرفت.
* دانشكده آموزش دانشگاه آريزونا در مقطع كارشناسي، شامل گروههاي آموزش ابتدايي، آموزش دبيرستان، آموزش خصوصي، آموزش پيشرفته و نظارت بر آموزش مي باشد.
* دانشكده علوم انساني نيز در همين مقطع داراي رشته هاي ارتباطات، قضاوت حقوقي، قضاوت كيفري، مديريت جهانگردي و بسياري از رشته هاي وابسته ديگر بوده، كه جهت كسب اطلاعات بيشتر، مراجعه به سايت دانشگاه بسيار مفيد خواهد بود.
* آخرين بخش دانشگاه آريزونا، دانشكده مديريت است كه رشته هاي حسابداري، اقتصاد بين الملل و مديريت مالي، مديريت منابع انساني، مديريت سيستم هاي اطلاعاتي و بازاريابي را داراست. با گشتي كوتاه در سايت دانشگاه آريزونا درمي يابيد كه اين دانشگاه تقريباً اكثر رشته هاي ذكر شده فوق را نه تنها در مقطع كارشناسي، بلكه در مقاطع كارشناسي ارشد و دكترا نيز ارائه مي دهد. در خصوص علوم پزشكي، دانشگاه آريزونا، انتخاب مناسبي براي ادامه تحصيل در اين رشته ها نيست و بيشتر به گرايش هاي علوم انساني، تاريخ، ادبيات، هنر و علوم اقتصاد و حسابداري مي پردازد. تنها يك سري رشته هاي آمادگي علوم پزشكي، در دوره هاي پايه در اين دانشگاه ارائه مي شود.
در بخش ديگري از سايت دانشگاه آريزونا، اطلاعات مربوط به نحوه ثبت نام، فرم هاي تقاضا نامه و مدارك لازم در اختيار علاقه مندان قرار مي گيرد. در گوشه اي ديگر، چگونگي انتقال پذيرش از دانشجويي به دانشجويي ديگر به خوبي شرح داده شده است ضمن اينكه علاقه مندان به دريافت بورسيه و كمك هاي مالي از سوي دانشگاه مي توانند با مراجعه به قسمت transfer، انتقال، از اطلاعات كافي بهره مند گردند.
دانشجويان مي توانند با استفاده از آدرس اينترنتي: tsa.west@asu.edu با روابط عمومي دانشجويان دانشگاه آريزونا ارتباط برقرار نمايند.