گزارش: زهرا حاج محمدي
اگر فرهنگ، بيان سير تحول رفتار، كردار، گفتار و شيوه زندگي مردمان و آداب و رسوم آنان باشد، خواندن و نوشتن ابزار انتقال و تعامل اين فرهنگ با ديگر فرهنگ هاست. چه بسا كه فرهنگ ساكن هرگز نتواند جلوه هايي از تحول و پويايي را در خود بازتاب دهد و اين بدان معنا است كه به آساني نمي توان عنصر فرهنگ را در ارتباط با ديگر جلوه هاي زندگي اعم از آموزش، سياست، اقتصاد، فرهنگ و هنر توضيح داد، اما آنچه در فرهنگ قبل از هر چيز وجود داشته است، قابليت انتقال است. با چنين تعريفي، مي توان گفت كه فرهنگ بايد مسبوق بر ارتباط باشد يا ارتباط پديده اي است كه فرهنگ را در دل خود مي پروراند. مسلماً جلوه اي از فرهنگ را مي توان در شيوه و ابزار انتقال آن يعني زبان جستجو كرد.
علم زبان شناسي به رغم سابقه نه چندان طولاني و عمر جواني كه دارد، در همين اندك فاصله يعني كمتر از ۱۰۰ سال ثابت كرد ظرفيت هاي غني شناسايي فرهنگ ها و روش مطالعه بر روي آنها را دارا است. به گونه اي كه امروز فكر كردن مساوي است با گفتگو. فلسفيدن، براي بيان جوهر خود نياز به زبان دارد. تكنولوژي و به عبارتي مسخر شدن جهان به وسيله تكنولوژي برپايه علوم انتقال اطلاعات استوار شده است.
آيا ممكن است فرهنگي قوام يابد، اما ابزار قوام آن يعني زبان در آن ظاهر نباشد؟ و آيا مي توان فرهنگ را اصلاح نمود و آن را در مسير جهاني شدن به پيش برد، بي آنكه ضرورتي در روزآمدي بستر زبان احساس كرد؟
و با درك چنين ضرورياتي بود كه گام هاي نخستين براي مطالعه جامع، كافي و تخصصي در حوزه زبان آغاز شد.
«فردينان دوسوسور» را مي توان پايه گذار دانش زبان شناسي ناميد. با انتشار كتاب «دوره زبان شناسي عمومي» فردينان دوسوسور در سال ۱۹۰۶ دانشي به نام زبان شناسي پا به عرصه وجود مي گذارد. اين دانش اگرچه امروزه بيشتر در چارچوب مطالعات ادبي طبقه بندي مي شود، اما خود از بطن مطالعاتي پديد مي آيد كه سابقه طولاني تري از مطالعه ادبي در جهان دارد.
بعدها حلقه زبان شناسي پراگ با تأثير عمده اي كه در تفكر ساختارگراي اروپايي داشت، شكل گرفت. اين محفل در سال ۱۹۲۶ به همت چند تن از مدرسان زبان شناس و استادان ادبيات ازجمله ماتيوس بنا نهاده شد و گروهي از بنيانگذاران مكاتب زبان شناسي اروپا ازجمله مارتينه دراين محفل باليدن گرفتند.
در همين ايام رولان بارت براي نخستين بار مفهوم سبك را طرح مي كند. وي ثابت مي كند كه نويسندگان در نوشتار خود مي كوشند تا سبكي براي خود پيدا كنند و چندي بعد هم دريدا با ديدگاه هاي خود درباره شالوده شكني به نقد كلام محوري تفكر غربي مي پردازد.
امروز زبان و مطالعات زبان شناسي چون ديگر دانش هايي كه با اندكي سابقه، ابزار نقد وقايع جامعه مي شوند، به عنوان ابزار نقد ادبيات، علوم اجتماعي، روان شناختي، فلسفه و حتي صنعت به كار مي رود.
كاربرد علم زبان شناختي امروز فراتر از آنچه به عنوان آموزش زبان شناسي در دانشگاه هاي ايران رايج است، چنان گسترش يافته كه گاه قبل از تعريف هر علمي، ابتدا به تعريف زبان شناختي آن پرداخته مي شود. از همين روست تأسيس ده ها و ده ها مركز تحقيقات زبان شناسي نوين در كشورهاي مختلف.
زبان به عنوان يك ابزار گفت وگو در ايجاد تفاهم ميان ملل مختلف جهان، بسط و توسعه تمدن ها، تسريع روابط تجاري، سياسي، اقتصادي، فرهنگي، پيشبرد تكنولوژي معاصر از چنان حساسيتي در مجامع جهاني برخوردار است كه گويي دولت مردان براي ترويج زبان كشور خود در جوامع جهاني با يكديگر رقابتي نفس گير را آغاز كرده اند و اگرچه امروز زبان انگليسي به عنوان زبان واحد و بين المللي از سوي همه دولت ها به رسميت شناخته شده، اما ديگر دولت ها نيز سكوت اختيار نكرده اند.
آلمان، فرانسه، ايتاليا، روسيه، جهان عرب وچند كشور كوچك ،پيشگامان تكنولوژي زبان آموزي در دنيا پس از آمريكا هستند. كشورهاي اخير هر يك با اختصاص دادن كرسي هاي متعدد زبان و ادبيات، سرازير كردن حجم قابل توجهي از آثار ادبي، علمي، تاريخي و هنري خود، پذيرش دانشجو، اعطاي بورس، اعزام استاد به ديگر كشورها ،سرمايه گذاري هاي سنگين براي ترويج زبان و فرهنگ خود را گردن نهاده اند. اينك با طرح اين سئوال كه چرا توسعه زبان فارسي هيچ گاه براي دولتمردان ايران اولويت نداشته است، به طرح نكات و نظريات تازه اي مي پردازيم.
مي دانيم كه امروز زبان و ادبيات فارسي در ۳۲ دانشگاه داخلي در سطح كارشناسي ارشد، ۱۲ دانشگاه در سطح دكتري و ۳۶ دانشگاه تا مقطع كارشناسي تدريس مي شود. اگر بيش از ده ها هزار نفر دانشجوي ايراني در كشور در مقاطع مختلف اين رشته را فرامي گيرند تنها ۱۷۶ دانشجوي غيرايراني از ۳۷ كشور دنيا و در ۱۳ دانشگاه خارجي به فراگيري اين زبان مشغول هستند.
امروز آموزش اين تعداد در سطح مختلف كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا توسط كرسي هاي زبان فارسي در دانشگاه هاي خارجي صورت مي گيرد خود غير ايراني اند و تنها ۱۵ كرسي زبان فارسي در دانشگاه هاي جهان توسط استادان اعزامي از ايران اداره مي شوند. اگرچه براي تأمين ۱۰ كرسي جديد در خارج از كشور اقداماتي آغاز شده است، اما ترديدي نيست كه ما هرگز نمي توانيم اين دانشجو و كرسي زبان و ادبيات فارسي را دستاورد بزرگي براي زباني بدانيم كه سابقه كهن بيش از ۴ هزار سال تمدن را بر دوش مي كشد.
پر بيراه نگفته ايم اگر از قول برخي از همين اساتيد ايراني لزوم بالا بردن كيفيت تدريس اين زبان در خارج از كشور، چگونگي تربيت و پرورش معلمان جوان و شايسته زبان فارسي به شيوه مدرن، فراهم آوردن فرصت براي بازآموزي استادان، فراهم آوردن امكان سفرهاي علمي دانشجويان به ايران، تأمين هزينه چاپ مواد درسي و لغت نامه ها براي استفاده در خارج از كشور را نيز به ضعف هاي موجود بيفزائيم.
مهين نازمير دهقان استاد زبان و ادبيات فارسي براي نخستين بار از ضرورت تأسيس مركز تحقيقات زبان هاي آسيايي به منظور تعامل هرچه بيشتر ميان زبان و ادبيات فارسي و ديگر فرهنگ ها سخن مي گويد.
به اعتقاد وي با توجه به محوريت تحولات و دستاوردهاي جديد فرهنگي و ادبي و نيز اهميت و گستردگي رويكردهاي مطالعاتي و تحقيقاتي در جهان مي بايست با برنامه ريزي نوين و به كارگيري ابزارها و پژوهش هاي برتر به راهبردهايي فرهنگي در بسط و تعميق زبان فارسي در جهان راه يافت. وي بي توجهي به مسايل علمي و پژوهشي در زمينه زبان هاي آسيايي را دليل عدم شناخت و طرح كشور ايران در سطح پژوهش هاي بين المللي زباني دانسته و تأسيس چنين مركزي را موجب افزايش بيش از پيش اعتبارات جهاني و مبادلات علمي با مراكز پژوهشي بين المللي مي داند. اين در حالي است كه زبان فارسي به دلايل متعدد از بسياري از ويژگي هاي يك زبان بين المللي عاري است و بسياري از دانش آموختگان و محققان اين زبان را درآن سوي مرزها، علاقه مندان به تاريخ،  ادبيات فارسي و خاورميانه تشكيل مي دهند.
ادموند هرزيك مدرس دانشگاه منچستر مي گويد: نفوذ و گسترش كشورهاي غربي در منطقه خاورميانه  براي دانشجويان زبان كه به خاورميانه و مسايل مرتبط به آن علاقه مند هستند اين تصور را به وجود مي آورد كه زبان عربي به دليل گستردگي و عموميت فراگيرتر آن در منطقه ظرفيت بيشتري براي تحقيق و آموزش دارد. استقبالي كه از زبان تركي در ميان دانش آموختگان رشته زبان شناسي از زبان تركي مي شود، به هيچ روي قابل قياس با زبان فارسي نيست. عموماً كساني زبان فارسي را به عنوان تخصص دانشگاهي خود انتخاب مي كنند كه يا قبلاً به ايران سفر كرده باشند و يا مطالعاتي درباره ايران داشته باشند و يا به عرفان ايراني علاقه مند باشند. شايد به اين دلايل بتوان مسايل سياسي ايران در منطقه را نيز اضافه كرد. در زمان انقلاب، ايران به دليل مشكلات سياسي موجود كمترين ارتباط را با دنياي خارجي داشت و همين امر بر علاقه مندي و گرايش متخصصان در حوزه مطالعات زبان و ادبيات فارسي تأثير منفي گذاشت و آنان ترجيح دادند زمينه مطالعاتي خود را تغيير دهند و امروز به رغم نبود موانع سياسي البته به زعم ما، زيرا آنها كه در فراسوي مرزهاي ايران هستند تحليل هاي خود را از منطقه و كاركردهاي آن در تعاملات فرهنگي دارند، هنوز مطالعات زبان شناختي يك ضرورت محسوب نمي شود.
دكتر منصور رستگار فسايي استاد دانشگاه زبان و ادبيات فارسي در دانشگاه برازيليا معتقد است: «در شرايطي كه دولت ها و كشورهاي منطقه سرمايه گذاري وسيعي در گسترش زبان خود در جهان را آغاز كرده اند، ما همچنان از درك اين ضرورت عاجز مانده ايم. امروز استادان زبان و ادبيات فارسي ايراني مأمور در ديگر كشورها ، فقط مي توانند از دولت خودشان انتظار دريافت حقوق داشته باشند. حال آنكه گسترش و انتقال امكانات و تسهيلات نرم افزاري و سخت افزاري براي ايجاد علاقه مندي به زبان و ادبيات فارسي،  ترجمه آثار، كمك به دانشجويان خارجي علاقه مند به آموزش زبان فارسي بديهي و ضروري ترين امكانات گسترش اين زبان در مجامع بين المللي است.»
در شرايطي كه جهان با طبقه بندي و هدفمند كردن روش هاي مطالعه، از مطالعه، تحقيق و دانش به عنوان منابع مالي و معنوي استفاده مي كند، آموختن زبان فارسي مي تواند مبين چه ضرورتي در ميان دانشجويان غربي- آمريكايي، حوزه خاورميانه و خاوردور باشد؟
دكتر شميم اختر استاد دانشگاه هند مي گويد: «اغلب دانشجويان هندي در بدو ورود خود به دانشگاه از خود مي پرسند آموزش زبان فارسي چه سودي به حال من دارد. اين زبان قرار است فردا چه مشكلي از مشكلات مرا حل كند و آيا بازار كار براي چنين زباني در دنيا وجود دارد يا خير؟»
پس عجيب نيست كه نه در هند كه در افغانستان كه به گفته دكتر محمد افضل بيش از ۷۰ درصد دانش آموختگان زبان و ادبيات فارسي بيكار و يا در مشاغل ديگر مشغول به كارند و حتي در كشورهاي پيشرفته اي چون انگلستان، آمريكا و... نيز هرگز ضرورتي براي آموزش زبان و ادبيات فارسي احساس نمي شود و باز عجيب نخواهد بود كه به دليل نبود متخصص كافي در اين رشته كمترين تحقيق و تفحص در حوزه زبان فارسي، قابليت ها و ابزارهاي دستوري آن صورت مي گيرد و اگر در اين مسير نيز تاكنون گامي برداشته شده، تنها از سوي اساتيد و پژوهشگران ايراني بوده است و بس.
گفتني است پس از واقعه ۱۱ سپتامبر، اقبال به يادگيري زبان فارسي در ميان فرهيختگان غرب و نيز ايجاد كرسي هاي زبان و ادبيات فارسي در دانشگاه هاي جهان، با شتابي فزاينده روبرو بوده است.

آخرين شماره ماهنامه فيلمنامه نويسي «فيلم نگار» به صاحب امتيازي معاونت سينمايي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و مدير مسئولي محمدحسن پزشك منتشر شد.
در آخرين شماره «فيلم نگار» مطالب متنوعي چون مروري بر فيلمنامه هاي هجدهمين جشنواره بين المللي فيلم هاي كودكان و نوجوانان، نقد فيلمنامه هاي نفس عميق، گاهي به آسمان نگاه كن، توكيو بدون توقف، سي بيسكويت، آموزش و پرورش و انجمن مردان استثنايي منتشر شد.
گفت و گو با گري راس و جيمز رابينسون فيلمنامه نويسان «سي بيسكويت» و «انجمن مردان استثنايي» از ديگر مطالب فيلم نگار است.
يك اثر ملي در كدكن
مسجد شيخ حيدر كدكن بنايي به جا مانده از قرن نهم هجري و دوره تيموريان واقع در شهر كدكن شهرستان تربت حيدريه در فهرست آثار ملي ايران قرار گرفت.
مسجد كدكن از يك شبستان و ايواني در مجاور آن تشكيل شده است. شبستان تالاري مستطيل شكل با محرابي بر ديوار قبله و غرفه هايي بر ديوار شمالي مي باشد.

گروه علمي فرهنگي: انجمن نويسندگان كودك و نوجوان در نامه اي به وزراي امور اقتصادي و دارايي و فرهنگ و ارشاد اسلامي، اعلام كرد: درصورت ادامه اخذ ماليات غيرقانوني از نويسندگان، به كميسيون اصل ۹۰ مجلس شوراي اسلامي و ديوان عدالت اداري شكايت مي كند.
اين نامه مي افزايد: متاسفانه علي رغم نص صريح قانون، وصول ماليات از نويسندگان همچنان ادامه دارد و اين درحالي است كه انجمن نويسندگان كودك و نوجوان، اين موضوع را در چند مرحله از طريق وزارت امور اقتصاد و دارايي و همچنين از طريق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و مجلس شوراي اسلامي پيگيري كرده است كه علي رغم توافق براي حل آن در وزارت امور اقتصاد و دارايي و با گذشت زمان طولاني، تاكنون اين مشكل حل نشده و اخذ غيرقانوني ماليات از مولفان ادامه دارد.
در اين نامه، همچنين آمده است: باتوجه به مجموعه پيگيري هاي انجمن و نتيجه اي كه دريافت شده است، چنين به نظر مي رسد كه در وزارتخانه هاي فرهنگ و ارشاد اسلامي و امور اقتصادي و دارايي، اراده اي براي پايان دادن به اخذ غيرقانوني ماليات از نويسندگان وجود ندارد.

گروه علمي فرهنگي: وزير آموزش و پرورش اعلام كرد: نيروهاي حق التدريسي و پاره وقت نبايد انتظار استخدام دائمي ۳۰ ساله را داشته باشند.
مرتضي حاجي شنبه شب در جمع فرهنگيان شهرستان گرمسار افزود: براي استخدام نيروهاي حق التدريسي مجوز استخدام نداريم ولي اگر امكان استخدام فراهم شود اين نيروها از اولويت برخوردارند.
وي با تاكيد بر لزوم رفع نگراني نيروهاي آموزشي براي انجام بهتر كار خاطرنشان ساخت: در برنامه چهارم براي تامين امنيت شغلي فرهنگيان پيشنهاد تامين امنيت شغلي داده شده تا اين نگرانيها برطرف شود.وي با اشاره به طرح اداره مدارس به صورت هيات امنايي اظهار داشت: با توجه به اين طرح مدارس اختيار بيشتري براي جذب اين افراد به شكل ديگري پيدا خواهند كرد.
حاجي گفت: طرح اداره مدارس به صورت هيات امنايي از سال گذشته در كشور آغاز شده و در ۵۵ مجتمع آموزشي شامل ۴۰۰ مدرسه اجرا شده است كه نتايج خوبي داشته است.
وزير آموزش و پرورش در تشريح اين طرح تصريح كرد: در طرح هيات امنايي مدارس به صورت سه جانبه شامل نمايندگان معلمان، مدير واحد آموزشي و نمايندگان اوليا اداره مي شود كه اين سه طيف همكاري بسياري خوبي براي اداره مدارس مي  توانند داشته باشند.
وي اظهار داشت: منظور از مشاركت اوليا تنها كمك مالي نيست، بلكه مهمترين هدف مشاركت در رسيدن به هدفهاي تعليم و تربيت است و كمك مالي بخش كوچكي از آن به شمار مي آيد.
وي گفت: طرح انتخاب مديران مدارس توسط معلمان نيز در بخشي از مدارس كشور اجرا شده است و اين طرح براي اجراي كامل در ۱۳۰ هزار مدرسه در كشور چهار سال به طول مي انجامد.

گروه علمي فرهنگي: برنامه هاي هفته پژوهش امسال با محوريت «فن بازار» و ارائه دستاوردهاي پژوهشي قابل فروش به ميزان ۱۰ درصد از اعتبارات پژوهشي كشور برگزار مي شود.
دكتر رضا منصوري، معاون پژوهشي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و رئيس ستاد برگزاري هفته پژوهش كشور ديروز در جمع خبرنگاران ضمن تشريح برنامه هاي هفته پژوهش امسال گفت: در ايام برگزاري اين هفته، نمايشگاه دستاوردهاي پژوهش و فناوري سال به صورت «فن بازار»،  برگزار مي شود و طي آن علاوه بر عرضه دستاوردهاي پژوهشي، نيازهاي پژوهشي نيز اعلام مي شود.
وي فروش حداقل ۱۰ درصد از يافته هاي به نمايش گذاشته شده، ارايه توان واحدهاي پژوهشي مرتبط با اولويتهاي پژوهشي كشور، شناسايي ، معرفي و تشويق پژوهشگران و مراكز پژوهشي برجسته و آشنا كردن دانش آموزان دبيرستاني كشور با حداقل ۱۰ درصد از واحدهاي پژوهشي را از ديگر اهداف برگزاري هفته پژوهش عنوان كرد.
وي اظهار اميدواري كرد كه حدود ۴۰۰ هزار نفر از دانش آموزان كشور در ايام هفته پژوهش از مراكز پژوهشي ديدن كرده و از نزديك با فعاليتهاي آنان آشنا شوند.
دكتر منصوري اظهار داشت: برگزاري «نمايشگاه دستاوردهاي پژوهش و فناوري سال»، «جشنواره جوان خوارزمي»، «جشنواره بزرگداشت پژوهشگران برگزيده سال» و «پژوهش و درهاي باز» از برنامه هاي دايمي هفته پژوهش است.
وي گفت: در اين برنامه، «مراكز صنعتي، فرهنگي،  بازرگاني و ساير بهره برداران نتايج تحقيقاتي»، «دانشگاهيان، پژوهشگران و آموزشگران»، «مديران بخشهاي مختلف كشور» و «دانش آموزان دبيرستاني» از مخاطبان هفته پژوهش محسوب مي شوند.
وي «ايجاد رقابت از طريق ارزيابي و داوري پژوهشهاي انجام شده»، «افزايش سهم فعاليتهاي ترويجي و تبليغي در برنامه» و «مشاركت سازمانهاي غيردولتي در برنامه هاي هفته پژوهش» را راهبردهاي محوري در اجراي هفته پژوهش امسال عنوان كرد.
دكتر منصوري گفت: اجراي «برنامه ضيافت پژوهش» به منظور آشنايي پژوهشگران فعال در بخشهاي مختلف دانشگاهي، صنعتي، توليدي با يكديگر،  برگزاري برنامه هاي وزارتخانه ها و دستگاه هاي مختلف از جمله برنامه هاي موردي هفته پژوهش است.
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، به گفته دكتر منصوري در حال حاضر به ازاي هر يك ميليون نفر ايراني، ۷۰۰ پژوهشگر در كشور وجود دارد كه تلاش مي شود تا پايان برنامه چهارم توسعه، اين رقم به يك هزار و پانصد پژوهشگر در قبال هر يك ميليون ايراني ارتقاء يابد.