دوشنبه ۱۹ آبان ۱۳۸۲ - سال يازدهم - شماره ۳۲۲۱ - Nov 10, 2003
علمي فرهنگي
Front Page

معاون پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي:
آيين نامه پذيرش بدون كنكور دانشجويان ممتاز شامل كليه فارغ التحصيلان دانشگاهي است
معاون پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي اعلام كرد: پذيرش بدون كنكور فارغ التحصيلان ممتاز كارشناسي ارشد در دوره دكتري شامل كليه فارغ التحصيلان دانشگاههاي داخل و خارج است.
دكتر كريم زارع، گفت: آيين نامه تسهيلات آموزشي و پژوهشي دانشجويان ممتاز محدوديت زماني از لحاظ اجرا ندارد.
وي افزود: اين طرح مشمول فارغ التحصيلان سال هاي گذشته نيز هست، البته فارغ التحصيلان جوان و داراي سن كمتر در اولويت قرار دارند.
دكتر زارع با ابراز اميدواري بر تداوم اجراي اين آيين نامه، اظهار كرد كه كليه فارغ التحصيلان دوره كارشناسي ارشد كه شرايط استفاده از اين آيين نامه را دارند، به ترتيب اولويت جذب دوره دكترا شوند و از بورسيه و تخفيف شهريه برخوردار مي شوند.
همچنين دانشجوياني كه اضافه بر ظرفيت رشته پذيرفته مي شوند مي توانند از وام تحصيلي استفاده كنند.
معاون پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي همچنين ابراز اميدواري كرد كه اين آيين نامه در كليه ۱۵۰ رشته دكتراي اين دانشگاه اجرا شود.
وي در ادامه گفت: در حال حاضر حدود سه هزار نفر داوطلب براي همه رشته ها  از سوي واحدهاي دانشگاه آزاد و دولتي به سازمان مركزي معرفي شده اند كه به وضعيت اين افراد در شوراي هدايت دانشگاه و ستاد بررسي دانشجويان ممتاز رسيدگي مي شود.
دكتر زارع با اشاره به اينكه مهلت ثبت نام در سال جديد تحصيلي پايان يافته ،ابراز اميدواري كرد كه براي ترم آينده و سال تحصيلي جديد اين طرح دنبال شود و در حال حاضر اين موضوع در دست بررسي است تا مشكل دانشجوياني كه موفق به ثبت نام نشده اند حل شود.
وي افزود: دانشجوياني كه با مراجعه به واحدها جهت ثبت نام با مشكل مواجه شده اند مي توانند جهت رفع مشكل به روابط عمومي دانشگاه آزاد اسلامي مراجعه كنند.
رئيس شوراي هدايت دانشگاه آزاد اسلامي در خصوص اعتبار اختصاص يافته به اين طرح گفت: بودجه اين طرح در هيات امناي دانشگاه بررسي مي شود.

نگاهي به قرائت نماز از ديد آموزه هاي پزشكي و زبان شناسي
فرآيندهاي پردازش زبان در نماز
001226.jpg
نمازگزار در ژرفاي ضمير خويش دنياي باشكوهي دارد. نهايتي بر عظمت اين دنيا متصور نيست. دنياي نمازگزار بي نهايت و بي كرانه است و كرانه هاي آن آنقدر دور است تا به «خدا» برسد. پردازش زبان در ضمير و انديشه نمازگزار نيز در عين سادگي از ابعاد پيچيده اي برخوردار مي شود. اين زبان از ديدگاه فقه و شريعت مورد بررسي قرارگرفته، ولي هرگز تحليل موشكافانه «روانشناسي» و «زبان شناسي» از آن صورت نپذيرفته است.
به عنوان مثال، نمازگزار ممكن است آن چنان در بحر تفكر و تمركز خويش به سمت خدا مستغرق باشد كه دچار «فراموشي» شود و شمارش تسبيحات اربعه را از ياد ببرد يا به جاي چهار ركعت نماز عصر يا عشاء پنج ركعت بخواند يا اين كه در هنگام تشهد، دچار توقف جريان فكري شود و زبان وي براي اداي تشهد قفل گردد و به عبارت علمي دچار «آفازي» شود.
در شرايط طبيعي نمازگزار با علم اين كه در برابر بارگاه باريتعالي ايستاده است، نفس را در سينه  حبس مي كند. افكار خود نسبت به محيط  پيرامون خود را از ضمير آگاه مغز مي روبد و انديشه هاي خود را در كانوني كه قدرت نفوذ آن تا مرز بي نهايت مي رسد، معطوف مي دارد. او به كلمات قرآني معرفت و سلطه كاملي دارد، اين كلمات آميخته با نوعي نياز در جهت كسب معرفت چون سمفوني در قشر مغز او مي ريزند، جان مي گيرند و تصنيف مي شوند. اين فرآيند شكل گيري زبان، ضرورت تخليه خود را در عضو تكلم يعني حنجره و دهان و زبان با مخابره تكانه هاي عصبي پيدا مي كند. اين تكانه ها در ماهيچه هاي ظريف حنجره با بروز آوا از تارهاي صوتي تجلي مي يابند و با حركات زبان و لب، با تجويد صحيح، موزون و آهنگين الفاظ به كلام آسماني نماز و آيه هاي قرآن درمي آيند. گفتار شكل آوايي بيان است كه البته تنها شكل بيان نخواهد بود. يكي از نمازگزاران به من گفته است كه نماز را در دل خود مي خواند. يعني اين كه كلمات را بدون آن كه به نجوا درآورد يا زير لب زمزمه كند، در دل مي خواند. تفسير علمي اين سخن آن است كه ذهن كلمات را در مداري كه خارج از مخابره آن به عضو تكلم است، به جريان مي اندازد. اين كلمات مي تواند تراوش يافته ذهن باشد، آنچه كه به نام گفتار دروني (internal Speech) خوانده مي شود، بدين پديده نشخوار فكري يا حديث نفس نيز گفته اند.
گاه به دليل عدم سلطه بر مفاهيم زبان قرآني، ذهن بازيگوش از تمركز عبادي طفره مي رود. مانند دانش آموزي كه زبان رياضي كلاس خود را نمي فهمد و افكار او به جهاني خارج از درس و كلاس درز پيدا مي كند. چنين حالاتي در نماز جماعت كه نمازگزار ساكت و صامت ايستاده و به آيه هاي نامفهوم گوش فرا مي دهد، پيش مي آيد. زبان نماز براي نمازگزار غيرعرب زبان بيگانه است، هر چند بعضي از فقها مناجات را به زبان نمازگزار پس از قنوت و پس از ركوع و سجود روا داشته اند، ولي حمد و سوره و تسبيحات اربعه و ذكر ركوع و سجود را فقط به زبان قرآن واجب مي دانند و اين كار را براي وحدت جهان اسلام ضروري مي شمارند. زيرا اگر هر ملت، ترجمه حمد و سوره را بخواند، در نمازهاي وحدت  بخش اسلامي كه در حج مسلمانان گرد هم مي آيند، طبعاً آشفتگي هايي صورت خواهد گرفت. آيت الله شهيد دكتر بهشتي مسلمانان را تشويق مي كند كه زبان عربي را همچون زبان مادري خود فرا گيرند يا حداقل بر آن بخش كه در نماز ذكر مي شود، مسلط شوند.
با تمام اين اوصاف نمازگزاري كه به زبان يا به بسط اوراد آيه هاي نماز تسلط ندارد، با اراده بر ضمير «خودآگاه» با جرقه هاي طفره آميزي كه از سمت «ناخودآگاه» مي آيد، به تعارض برمي خيزد و اگر افكار برخاسته از ناخودآگاه جنبه هاي غيراخلاقي و انحرافي داشته باشد، با يك «استغفرا...» غليظ، آن را از ميدان منزه انديشه هاي عبادي حذف كرده و سركوب مي كند و موقعيت خود را در برابر درگاه ذات اقدس احديث حفظ و برقرار مي سازد.
تلفظ، بحث ديگري در نماز است كه مي توان آن را به مرحله نهايي پردازش زبان در ارتباط دانست. مي دانيد كه علم «تجويد» در زبان عربي به ويژه در قرآن و نماز، اهميت ويژه اي دارد. مخرج حروف عربي كه به طور متفاوتي با الفباي فارسي با فن خاصي ادا مي شود، موجب خوش كلام شدن تلاوت قرآن و درستي ارائه كلمات در نماز مي گردد. به عنوان مثال اگر «ص» با تلفظ صحيح ادا نشود و مانند «س» به تلفظ درآيد و در سوره توحيد به جاي «صمد» كه به معناي بي نيازاست، «سمد» تلفظ شود، معناي «زباله» را مي دهد كه موهن است. پس عدم تلفظ صحيح حروف، نه تنها سبب بي معني شدن كلمات نمي شود، بلكه ممكن است آن را جهت منحرفي معني دار كند.
تلفظ يكسان بدين مفهومي كه ما در درس ديكته مي بينيم، كار معلم را به قيمت به زحمت انداختن شاگرد معصوم مدرسه راحت كرده است. در اينجا كودك بايد به ابتكار محفوظات و اطلاعات كه در مغز خود به آساني انبار نكرده است، كلماتي را كه نمي بايست همصدا تلفظ شوند، ولي به توسط معلم هم صدا در گوش وي خالي مي شوند، به گونه اي بي عيب و بي غلط بنويسد. كودك بينوا بايد فرق «اساس» و «اثاث» را كه يك جور تلفظ مي شوند، از معاني آن در جملات دربياورد و درست بنويسد و بايد بداند كه در شرايط تساوي صوت الفاظ «سدر صحت» بنويسد، نه «صدر سحت»!
حروف همصدا را به قرار زير مي توان مقوله بندي كرد:
۱) ث- س- ص
در تجويد «ث» داراي مخرجي نزديك «س» است. با تلفظ حرف «س»، نوك زبان پشت دندان هاي پيشين بالا قرار مي گيرد، در حالي كه تلفظ «ث» زبان قدامي بالاتر از لبه دندان و در جلو واقع مي شود. «ص» بين دو حرف «س» و «ش» با قرار گرفتن حاشيه زبان و دندان آسيا با سوت بسيار خفيفي درمي آيد. حالا به تلفظ «س» و «ز» توجه كنيد كه نوك زبان با دندان هاي پيشين، چه مجاورت ظريفي پيدا كند كه از آن منفك مي شود. مهارت در ارائه الفاظ از شگفتي هاي خلاق مغز بشر است كه در همان مراحل اوليه كودكي آموخته مي شود.
حالا توجه فرمائيد به چهار حرف:
ز- ذ- ض- ظ. اين چهار حرف ظاهراً مشابه همديگرند، ولي در تجويد اداي ماهرانه خاصي دارند كه نشان دهنده بلاغت عربي است كه متأسفانه در فارسي نيست يا رعايت نمي شود.
«ز» تلفظ عادي برخورد نسج نرم زبان عقب تر از نوك آن به پشت دندان هاي پيشين فوقاني است.
در تلفظ حرف «ذ» مانند «ث»، زبان از بين دو رديف دندانهاي پيشين بيرون مي زند. در حرف «ض» كنار زبان با دندان هاي آسيا اصطكاك پيدا مي كند، آنچه كه در «والضالين» به تلفظ درمي آيد و در تلفظ «ظ» نوك زبان پشت دندانهاي جلو قرار مي گيرد و زبان به كام مي چسبد.
اين اختلافات تلفظ كه در تجويد مطرح است بين «ه» و «ح» و «ق» و «غ» نيز وجود دارد. به طوري كه «ح» و «غ» ته حلق و اداي آن غليظ تر و عميق تر نسبت به «ه» و «ق» است.
در مبحث اختلالات گفتاري، ما به گروه اختلالاتي برخورد مي كنيم كه تحت عنوان ديس لالي خوانده مي شود. اين افراد به اقتضاي ضايعات عضوي يا عيب كاركردي، نمي توانند از عهده تلفظ صحيح برآيند. به عنوان مثال در كوتاه بودن لگام زبان كه به نام زبان قفل شده (Tongue tie)  موسوم است، نوك زبان آن تحرك قابل انعطاف در زبان طبيعي را ندارد، لذا اگر چنين افرادي بخواهند «س» يا «ز» تلفظ كنند، آن را «ث» يا «ذ» با توصيفي كه در شيوه ارائه آنها آورده شد، تلفظ خواهند كرد و همچنين است اگر كودك دچار ناهنجاري تشريحي دندانهاي پيشين شود يا شكاف بين دندانها زياد بوده باشد، در لب شكري تلفظ حروفي كه به لبها ارتباط پيدا مي كند مانند «ب» و «پ» مختل مي شود و در شكاف كام تلفظ حروف وابسته اي مانند «ل» اگر در مراحل اوليه و به موقع اقدام در اصلاح عيب مربوط به تلفظ صورت نگيرد، آن گاه رشد بافت هاي نرم زبان و حفره دهان نسبت به اسكلت استخواني يعني دندانها و آرواره ها و كام و بيني به شكلي درمي آيد كه اختلال تلفظ همچنان باقي مي ماند و جز با تمرينات مناسب گفتار درماني اصلاح نمي گردد.
چنين افرادي نمي توانند تجويد صحيحي داشته باشند لذا نماز را هم درست اقامه نمي كنند، هر چند عبارت اين افراد و همچنين افراد بي سواد عامي كه معرفت كاملي بر زبان ندارند، دربارگاه حق پذيرفته است.
به مصداق:
ما برون را ننگريم و قال را
ما درون را بنگريم و حال را
اما اين عذر براي افراد با سواد و آگاه و تحصيل كرده كه علم و آگاهي بر الفاظ و كلمات دارند و مي توانند تجويد را بياموزند، پذيرفته نيست. پس چه بهتر كه با آموزش تجويد، عبادت مقبول تري را در قالب آداب نماز و تلاوت قرآن ارائه دهيم.
دكتر عبدالحميد حسين نيا
متخصص گوش و حلق و بيني

براي مطالعه بيشتر به منابع ذيل مراجعه فرمائيد:
۱) زبان و انديشه دكتر عبدالحميد حسين نيا / اطلاعات علمي، اول دي ماه ۶۹، سال پنجم، شماره ۲۰.
۲) تجويد القرائت، تأليف شمس الدين حاج حسيني/ از انتشارات سازمان اوقاف جمهوري اسلامي ايران، زمستان ۱۳۶۱.
۳) سرود يكتاپرستي، زبان نماز، آيت الله شهيد دكتر بهشتي/ بنياد نشر آثار و انديشه هاي شهيد آيت الله دكتر بهشتي، تهران ۱۳۷۸.

رسيدگي به مسائل خانواده ها و دانش آموزان در ۱۱۸ مركز راهنمايي و مشاوره
گروه علمي فرهنگي: قائم  مقام  وزيرآموزش  وپرورش  درانجمن  اوليا و مربيان  گفت : ۱۱۸ مركزراهنمايي  و مشاوره  خانواده  در مدارس  كشور به  حل  مشكلات  و مسايل  دانش آموزان و خانواده ها مي پردازند.
حسن  ملكي  ديروز به  ايرنا گفت  كه  تا پايان امسال  پنج  مركز راهنمايي  و مشاوره  خانواده  ديگر راه اندازي  خواهد شد ومجموع  اين  مكانها به  ۱۲۳ مركز خواهد رسيد.وي  افزود:از اين  تعداد ۱۵ مركز راهنمايي  ومشاوره  خانواده  در شهر تهران و ۹ مركز در شهرستانهاي  استان  تهران  فعاليت  مي كنند.قائم  مقام  وزير آموزش  وپرورش  در انجمن  اوليا و مربيان  اظهارداشت : درسال  گذشته  ۴۴ هزار خانواده  از خدمات  اين  مراكز بهره مند شده اند.وي  افزود: مراكز راهنمايي  ومشاوره  خانواده  مكان  مطمئني  براي  تامين نياز بهداشت  رواني  خانواده ها است .

امور آموزش و پرورش براساس نيازهاي اقليمي هر منطقه استاندارد مي شود
گروه علمي فرهنگي: امور وزارت آموزش و پرورش براساس  نيازهاي  اقليمي و فرهنگي  هر منطقه  استانداردمي شود.
«يعقوب  حسين زاده» دبير اجرايي نخستين همايش استانداردسازي در آموزش و پرورش ديروز با اعلام اين مطلب به ايرنا گفت : وزارت آموزش  و پرورش  براساس  مباني  فرهنگي  هر منطقه  براي  بومي سازي  استانداردها اقدام  مي كند و معيارهاي  آن براساس  ويژگيهاي  منطقه  انعطاف پذير خواهد بود.
وي  افزود: در بحث  استانداردسازي  آموزش  و پرورش  از به كارگيري  تجربيات ساير كشورها استفاده  خواهد شد تا كاستيهاي  موجود رفع  شود.
حسين زاده  توضيح  داد: در استانداردسازي  آموزش  و پرورش ، آسيبهاي  موجوددر اين  بخش  شناسايي  خواهد شد و براساس  آن برنامه ها براي  رفع  اين  مشكلات  به اجرا در خواهد آمد.وي  اظهار داشت : هدف  از استانداردسازي  در وزارت  آموزش  وپرورش ، شناسايي كاستيها و ارتقاي  نيروي  انساني  كارآمد در اين  وزارتخانه  است .
حسين  زاده  گفت  كه  استادان ، محققان ، معلمان  و مديران  تا ۳۰ آبان  ماه امسال  فرصت  دارند مقالات  علمي و تحقيقي  خود را با محورهاي  استانداردسازي در آموزش  و پرورش  به  دفتر «بهبود كيفيت  و راهبري  استانداردها» وزارت آموزش و پرورش ارسال كنند.

آخرين تسهيلات رفاهي معلمان افزايش وام مسكن و كاهش هزينه هاي درماني فرهنگيان
گروه علمي فرهنگي: معاون پشتيباني وزير آموزش و پرورش، افزايش حقوق معلمان با توجه به مشكلات منابع دولت را دشوار دانست و گفت: به جاي افزايش حقوق، هزينه هاي جانبي زندگي معلمان را كاهش مي دهيم.
شهاب الدين غندالي در گفت وگو با ايسنا افزود: اين سياست را در دستور كار قرار داده ايم و معتقديم اين شيوه ، نوعي تسهيلات رفاهي براي معلمان به شمار مي رود و در اين زمينه اقدامات خاصي صورت گرفته كه بتدريج گسترش مي يابد.
وي كاهش هزينه درمان معلمان را يكي از اين اقدامات عنوان كرد و افزود: معلمان براي درمان، هزينه زيادي متحمل مي شوند.
در اين خصوص تعهداتي را با بيمه تكميلي امضا كرده ايم كه بر اساس آن سود حاصل از بيمه افزايش مي يابد و هزينه درماني بالاي يك و نيم ميليون تومان نظير اعمال جراحي از همين محل پرداخت مي شود.
غندالي افزود: به منظور حفظ جايگاه و شخصيت معلمان، بر اساس همين تفاهمنامه، معلمان براي دريافت هزينه درماني به بيمه مراجعه نمي كنند؛ بلكه بيمه بايد با افزايش بيمارستانهاي طرف قرارداد و حضور نماينده خود، سهم خود را پرداخت كند و معلم نيز پس از مراجعه و درمان فقط ملزم به پرداخت فرانشيز خود خواهد بود.
معاون پشتيباني وزير آموزش و پرورش به افزايش سقف وام مسكن معلمان اشاره كرد و گفت: در تلاش هستيم تا از طريق مشاركت، تثبيت نظام بانكي و پرداخت وام به معلمان، مشكل مسكن آنان را حل كنيم؛ در همين راستا درصدد افزايش وام مسكن آنها هستيم.
به گفته وي امسال اين وام از ۵۰ ميليارد تومان به ۹۰ ميليارد تومان رسيده و در سالهاي آتي اين رقم افزايش مي يابد.
غندالي گفت: علاوه بر بن خريد كالايي كه دولت به كارمندان مي دهد، درصدد امضاي قراردادهايي با فروشگاههاي زنجيره اي هستيم تا بن هاي خريد كالاهاي ويژه  بصورت قسطي در اختيار معلمان قرار گيرد.
وي همچنين از پرداخت حقوق معلمان از طريق كارتهاي عابربانك خبر داد و گفت: در حال مطالعه طرحي هستيم كه براساس آن، از طريق يك شركت همانند «ثمين» تسهيلاتي را براي معلمان ايجاد كنيم تا معلمان در زمان نياز بتوانند بخشي از حقوق خود را دريافت كنند.

|   اجتماعي    |    اقتصادي    |    انديشه    |    خارجي    |    سياسي    |    شهري    |
|   علمي فرهنگي    |    محيط زيست    |    ورزش    |    ورزش جهان    |    يادداشت    |    صفحه آخر    |

|    صفحه اول    |    آرشيو    |    شناسنامه    |    بازگشت    |