در خبرها آمده بود كه در پي اعلام طرح انتقال قدرت سياسي در عراق توسط دولت بوش آيت الله سيستاني مرجع پرنفوذ شيعيان مستقر در نجف اين طرح را رد كرده و خواستار انتخابات سراسري و نقش مستقيم مردم عراق در انتخاب دولت و تدوين قانون اساسي و عدم دخالت آمريكا در اين امر شده است. اين مسئله موجب چالش جدي براي دولت بوش شده و اكنون براي جلب رضايت پرنفوذترين رهبر شيعيان عراق مجبور به تغيير برنامه انتقال قدرت شده است.
تحولات جاري عراق در ارتباط با ساختار دمكراسي در آينده اين كشور و نقش علماي ديني از يك سو و قدرت بيگانه از سوي ديگر را نمي توان فارغ از پيشينه تاريخي ملت عراق به تحليل نشست و دقيقا نگريستن از همين منظر است كه تجربه متقابل عراق و دمكراسي را در گذشته و حال، فراروي ما و ساير ملت هاي مسلمان مي گذارد.
روحانيت شيعه در عراق به ويژه بعد از تأسيس حوزه علميه نجف به دليل پيوند عميق با توده هاي مستضعف و نخبگان عراق، همواره بر احقاق حقوق ملت در برابر سلاطين، امرا و دست نشاندگان بيگانه پاي فشرده است. تنها به طور نمونه:
- در سال ۱۹۲۸ ميلادي زماني كه ملك فيصل اول پادشاه عراق دستور ممنوعيت تردد لنج هاي حامل زائران عتبات عاليات در مسير رودخانه فرات را داد، حضرت آيت الله العظمي سيدابوالحسن اصفهاني به شدت واكنش نشان داده و لغو اين فرمان و عذرخواهي از ملت را خواستار شدند. وقتي هم كه ملك فيصل براي دلجويي از ايشان وارد صحن حيدري حرم حضرت علي(ع) شد از پذيرفتن وي خودداري كردند.
- پيش از آن در سال ۱۹۲۰ علماي شيعه نظير شيخ محمد حسن كاشف الغطاء و سيد محسن حكيم و... در جريان انقلاب معروف به «ثوره العشرين» به ياري مردم عراق عليه نيروهاي اشغالگر انگليس مبارزه و آنها را از جنوب عراق بيرون راندند.
- مرحوم شيخ محمد حسن كاشف الغطاء اولين مرجعي بودند كه در سال ۱۹۳۲ با درك اهداف صهيونيسم ضمن صدور فتوايي هرگونه فروش زمين از سوي فلسطينيان و مسلمانان به يهوديان را تحريم نمودند.
- همچنين مرحوم آيت الله محسن حكيم در سال ۱۹۵۸ و زمان حكومت عبدالكريم قاسم با صدور فتوايي ارتشيان و نظاميان عراقي را از هرگونه تعدي و سركوب مردم مسلمان كردستان عراق منع نمودند و همين فتوي نيز جلوي اقدام فوق را گرفت.
- در سال ۱۹۷۹ قيام روحانيت مبارز عراقي به رهبري آيت الله سيدمحمدباقر صدر عليه سركوبگري حكومت بعث عليه اراده مردم نهايتا منجر به دستگيري و شهادت ايشان و خواهر مكرمه اش بنت الهدي گرديد.
به طور مشخص و در يك ارزيابي كلي در حال حاضر حضرت آيت الله سيستاني به طور جدي وارد صحنه شده و بر حضور مستقيم و مشاركت مردم در انتخاب ساختار سياسي و افراد حاضر در قدرت هاي محلي و موقت ملي تأكيد دارند و آمريكا به دليل بروز مشكلات فراوان براي اعمال حاكميت در عراق و فرسايشي شدن شرايط درصدد تشكيل ظاهري شوراهايي است تا با اكثريت مطلق منصوبين و وابستگان، زمينه ساز نوعي ساختار به ظاهر دمكراتيك براي عراق شوند كه پايه هاي آن به جاي آرمان ها و اراده مردم عراق برآورنده منافع غرب باشد.
پيداست كه آنچه اينك آمريكاي اشغالگر در عراق جستجو مي كند، مدل سازي يك دمكراسي فرسايشي در يك سرزمين اسلامي است و تسري آن به ساير كشورهاي اسلامي است. اكنون هدف آمريكا براي انحراف دمكراسي در كشورهاي اسلامي از اراده و ارزش هاي ملت ها به سمت منافع قدرت ها از دو راه پيگيري مي شود. راهبرد اول بهانه سازي براي حمله، اشغال و تغيير قاهرانه از بالا است و ديگري راهبرد استحاله ارزش ها و اراده ملي از درون توسط برخي جريانات سياسي و اقدامات همزمان رسانه اي و جنگ رواني. به طوري كه مي توان گفت همه كشورهاي اسلامي اينك روياروي يكي از اين راهبردها هستند و از همين زاويه تجربه عراق قابل توجه ما ايرانيان نيز خواهد بود. زيرا ايران به عنوان الهام بخش انديشه مردم سالاري ديني مهم ترين هدف آمريكا براي مقابله است.
اما آمريكا جرأت اتخاذ راهبرد اول در برابر ايران را ندارد و خود نيز اعلام كرده كه راهبرد دوم را براي مقابله با ما برگزيده است. تبليغ و جنگ رواني آمريكا در مورد دمكراسي در ايران كه با هزينه هاي هنگفت تبليغاتي و جاسوسي نيز همراه است، به خاطر همين است كه ايران مقاوم ترين مدل مردم سالاري مبتني بر دين انسان ساز اسلام را كه ذاتا متكي بر وحي و اراده ملي است بر مدل هاي بيگانه ارجحيت داده است.
اكنون متأسفانه در كشور ما نيز به وضوح ملت با معدود افرادي روبه رويند كه خواسته و ناخواسته - گرچه هر دو يكي است- بجاي اينكه مردم سالاري را از ارزشها، اراده مردم و فراخناي تاريخ بيگانه ستيز ملي جستجو كنند آن را از طريق بيگانه و به ضرب قطعنامه هاي سازمان هاي بين المللي طلب مي كنند!
اي كاش اين نخبه نمايان سياسي نگاهي به آنچه كه در همسايگي ما مي گذرد بياندازند و طرح هاي آمريكا در مورد حكومت اين كشور را مطالعه كنند تا آنان نيز چون نخبگان عراقي دريابند كه دمكراسي از نوع پرورش آمريكايي سرنوشت ملي را جز به تباهي نمي كشاند.