چهارشنبه ۱ بهمن ۱۳۸۲ - شماره ۳۲۸۹
سياست
Front Page

بررسي گزينه نظام فدرالي براي آينده عراق
معماي جديد عراق
001473.jpg
درميان اخبار مهم عراق در دو هفته گذشته موضوع نظام فدرالي بيشترجلب توجه كرده است . در تمامي اظهار نظرها و مصاحبه هاي مسئولين شوراي حكومت انتقالي عراق و بسياري از آگاهان نيز اين موضوع بيشتر به چشم مي خورد. به همين جهت در عنوان خبرهاي مربوط به سيستم حكومتي در عراق با عناويني چون جمهوري فدرال عراق، شوراي رياستي سه گانه و اسامي مشابه مواجه بوديم. درتوضيح اين شكل از سيستم سياسي علاوه بر تصريح به تغييرات اساسي در شكل حكومت به نقش اساسي شيعيان - اكراد و سني ها و يا به زبان ديگر اعراب و اكراد تاكيد مي شود. اينكه چرا در شرايط فعلي اين موضوع بيش از ساير مسائل مورد توجه است به نظر مي رسد پروژه عراق از نگاه مقامات كاخ سفيد با توجه به موضوع اساسي انتخابات رياست جمهوري آمريكا مي بايست به يكي از دغدغه هاي عمده تبديل و براي بهره گيري از آن به عنوان يك برگ برنده انتخاباتي برنامه ريزي شود. به همين دليل آمريكاييان از مدتي قبل با راه اندازي تبليغات وسيع با محوريت انتقال قدرت در عراق عليرغم تمامي مشكلات موجود در اين كشور درتلاشند ضمن آرام جلوه دادن اوضاع عراق وتثبيت شرايط به مراحل بعدي يعني تعيين حكومت و زمينه سازي انتخابات روي آوردند. به همين دليل نيز در حال رايزني و چانه زني با نيروهاي سياسي موجود براي ساماندهي نوع حكومت آينده عراق با توجه به ملاحظات خود مي باشند. تعجيل در واگذاري قدرت تا ۳۰ ژوييه (۱۰ تير آينده)، دادن نقش بيشتر به كردهاي عراق ، بررسي احتمالات سيستم سياسي ظرف يك و نيم ماه آينده، تاكيد بر جبران شرايط نامطلوب كردها در گذشته ، يافتن اتفاق نظر و تعريف مشترك از نظام فدرالي از جمله محورهاي فعاليت فعلي در عراق توسط جريانهاي مختلف است.
پل برمر حاكم امريكايي عراق چندي قبل در يك مصاحبه مطبوعاتي اعلام كرد پس از پايان ماموريت خود به عنوان رييس نيروهاي ائتلاف در عراق( ۱۰ تير) عراق را ترك خواهد كرد. وي در خصوص آينده نيروهاي آمريكايي پس از واگذاري قدرت به عراقيها و تضمين عدم دخالت در امور سياسي اين كشور گفت: ما ديد گاه خاصي درباره تشكيل دولت عراق داريم و رييس جمهور آمريكا نيز درباره آينده عراق معتقد است سه اصل اوليه شامل ايجاد دمكراسي، عراق با ثبات و امن و روابط مسالمت آميز با همسايگانش بايد تحقق يابد. همچنين درباره نقش موثر كردها در تحولات عراق علاوه بر تاييد وضعيت خودگردان قبلي به برخي شهرهاي كردنشين همانند سليمانيه، دهوك و اربيل براي پيوستن به سيستم فدرالي زير نظر حاكميت اكراد آزادي عمل داده و وضعيت بقيه شهرهاي كردنشين نيز تا سال ۲۰۰۵ معلوم خواهد شد در عين حال در اين بخش به حضور ۵۰ هزار كرد مسلح به عنوان نيروهاي گارد ملي زيرنظر فرماندهي فدرال تاكيد شده است. ازسوي ديگر، با توجه به موضوع اساسي عدم تعيين وضعيت شهر كركوك كه از جمله مسائل مورد اعتراض مردم كرد و نمايندگان آنها مي باشد مقرر گرديد تا چاههاي نفت كركوك كه از نظر كردها متعلق به آنها مي باشد زير نظر دولت فدرال فعاليت كرده و سهم كردها نيز به آنها داده شود .همچنين با توجه به وضعيت نامطلوب شرايط كردها در زمان رژيم صدام به وضعيت سياسي ، اجتماعي و اقتصادي آن رژيم به اين منطقه در شرايط فعلي به اين وضع رسيدگي بيشتري شود. در اين باره مي توان گفت:
۱- ايجاد شوراي رياستي و يا تقسيم مسئوليت ها براساس سيستم گردشي با توجه به تنوع نژادي - ديني درعراق مي تواند يكي از مهمترين چالشهاي ساختار قدرت در آينده باشد.به علاوه اولويت دادن به اعراب واكراد به عنوان عناصر اصلي و حذف ديگر عناصر درعراق به ويژه تركمن ها با توجه به سابقه منازعات قومي و تقسيم قدرت مي تواند چالش برانگيز باشد.
۲- به نظر مي رسد در شرايط فعلي ،آمريكا با اولويت دادن به موضوع سيستم حكومتي در عراق به طور ضمني با شوراي حكومت انتقالي هماهنگي نداشته و در برخي موارد نيز تصميمات اين شورا كه منصوب خود آنها مي باشد را ناديده مي انگارد به ويژه شوراي حكومتي مقرر كرد تا پاكسازي حكومت و ساختار اداري از بقاياي حزب بعث صورت گيرد كه تاكنون توسط نيروهاي آمريكا اين مهم مورد توجه قرار نگرفته است. لذا به نظر مي رسد ديدگاه خاص آمريكاييان درخصوص حكومت آينده عراق همچنانكه برمر به آن اشاره داشته برگرفته از تعامل نيروهاي داخلي و بهره گيري از نيروهاي مخالف و تكيه كردن بر تمامي نيروهاي موجود در جامعه عراق ولو بعثي هاي سابق باشد.
۳- از نكات مهم و اساسي ديگر تمايل آمريكا و برخي نيروهاي سياسي عراق در شرايط فعلي بر عدم مشاركت مراجع ديني در شوراي حكومتي و ساختار آن و تجديد نظر در ساختار برخي وزارتخانه هاي فعلي مي باشد كه نيروهاي ائتلاف معتقدند با توجه به تجربيات چند ماهه گذشته عملكرد علما و برخي وزارتخانه ها به ويژه آموزش و پرورش، اوقاف و.. اين بخشها در آينده مي توانند براي آمريكا مشكلاتي را ايجاد نمايند و همچنين در راستاي ايجاد تغيير در خاورميانه و انجام اصلاحات مورد نظر آنها در عراق مي بايست درخصوص اجراي احكام اسلامي در مدارس وسازمانها و ... تعديلاتي صورت گيرد.
۴- از ديگر مسائل مهم در خصوص سيستم فدرالي در عراق تاكيد برمر بر تقسيم بندي جغرافيايي و نه نژادي مي باشد . او معتقد است در اين صورت تماميت ارضي و يكپارچگي عراق نيز حفظ خواهد شد ولي بنظر مي رسد اين موضعگيري با واقعيات موجود در عراق و سياستهاي آمريكا همخواني جدي ندارد چرا كه اگر آمريكايي ها برموضوع سيستم فدرالي بر حسب جغرافيا و نه نژاد تاكيد داشته اند مي بايست علاوه بر امتيازات ارايه شده به كردها به ديگرگروهها نيز امتيازات مشابه مي داده اند تا موضوع نژادي نبودن سيستم فدرالي جامه عمل بپوشد كه از مهمترين آنها مي توان به تركمن ها اشاره كرد.
۵- علاوه بر نكات مذكور موضوع نظام فدرالي دراين منطقه مي بايست با رعايت تمامي ملاحظات از جمله هماهنگي وهمراهي كشورهاي همسايه عراق توام باشد .سابقه تاريخي نشان مي دهد كه خود مختاري و تجزيه طلبي هميشه بخشي مهم از مطالبات كردهاي عراق بوده كه اين موضوع مي تواند به ديگر كشورها سرايت نموده و كشورهاي سوريه ، تركيه و ايران را تحت تاثير قرار دهد و اين منطقه را با چالشهاي جديدي مواجه سازد كه در اين صورت از هم اكنون مخالفتهاي كشورهاي مذكور را بر مي انگيزد. موضعگيري تركيه در همين راستا بيشتر قابل درك است چرا كه اولويت دهي به كردها وعدم توجه به خواسته هاي مردم تركمن مورد اعتراض شديد تركيه مي باشد كه از لحاظ تاريخي با آنها مرتبط است و درصورت نقش يابي بيشتر اكراد در شمال عراق از نفوذ تركيه در اين منطقه كاسته خواهد شد.
۶- اگرچه تاكنون نسبت به اصل سيستم فدرال در عراق توافق كلي صورت گرفته ولي به نظر مي رسد با توجه به موانع موجود بر سر راه عملياتي كردن اين موضوع گروههاي سياسي در عراق ناچارند ضمن توجه به اين سيستم به برخي الگوهاي جايگزين همچون فدراسيون اكثريت و يا اشكال مختلف دمكراسي تمركز نمايند تا بتوانند در صورت نياز و عدم پاسخگويي سيستم فعلي الگوي مناسبي را ارايه دهند.
۷- در نهايت تحليلگران سياسي معتقدند موضوع شكل گيري كردستان (كشور كردستان) درعراق و زمينه سازي براي تجزيه اين كشور با توجه به خواست اكراد و تلاشهاي به عمل آمده قبلي ووجود برخي نشانه هاي لازم دراين جهت ازجمله محورهاي مشترك سياست آمريكا و اسراييل براي ايجاد تغييرات بنيادي در اين منطقه مي باشد كه در آن صورت اين موضوع مي تواند به يكي از مسائل و دغدغه هاي حكومتي در سوريه ، تركيه و ايران منجر شود كه جملگي از كشورهايي هستند كه با سياستهاي كلي آمريكا و اسراييل در خاورميانه مخالفت دارند و در تلاشند تا مسائل اين منطقه را با توجه به استعدادهاي موجود سازماندهي و هدايت كنند.
سخن آخر اينكه بسياري معتقدند با توجه به تجربه حضور آمريكاييان درعراق و آشنايي آنها با فضاي كلي اين كشور از يك طرف و موضوع مهم و اساسي انتخابات رياست جمهوري و ارتباط آينده سياسي بوش با مسئله عراق از طرف ديگر و سياستهاي انتخاباتي حزب جمهوري خواه براي بهره گيري بهينه از پروژه عراق در شرايط فعلي، موضوع ساماندهي شكل و سيستم سياسي عراق براي ايجاد ثبات مقطعي مورد توجه قرار دارد و در پي آن نيز انتقال قدرت به مردم عراق جنبه عيني مي يابد ولي در طراحي فعلي به گونه اي نيروهاي سياسي آرايش يافته اند كه به نظر مي رسد براي توفيق وفرجام مطلوب مي بايست بارديگر به نقش سياسي آمريكا تكيه نمايند واين موضوع در شرايطي معنا مي يابد كه حزب جمهوريخواه توانسته باشد در انتخابات آينده پيروز شده و براي پيگيري بقيه پرونده اصلاحات در خاورميانه بار ديگر روي موضوعات منطقه اي ازجمله عراق تمركز بيشتر نموده و در شرايط آتي براي اجراي سياستهاي خود، سيستم سياسي مورد نظر خود را با تمامي جوانب طراحي و حمايت كند.
خبرگزاري مهر

بازجويي از دانشمندان هسته اي پاكستان

مطبوعات پاكستان روزدوشنبه از بازداشت و بازجويي هشت نفر از متخصصين فناوري هسته اي اين كشور به اتهام انتقال اين فناوري به خارج خبر دادند.
به گزارش ايرنا، از اسلام آباد به نقل از روزنامه اردوزبان «جنگ» چاپ اسلام آباد، «شيخ رشيد احمد» وزير اطلاع رساني پاكستان اعلام كرد، بازجويي از اين هشت نفر باتوجه به ملاحظات آژانس بين المللي انرژي اتمي انجام مي شود، ولي آنها بازداشت نشده اند.
مطبوعات پاكستان طي دو ماه گذشته خبر بازداشت و بازپرسي از ۳دانشمند اتمي ازجمله دكتر «عبدالقادر خان» بنيانگذار برنامه اتمي اين كشور را به اتهام همكاري در برنامه هسته اي چند كشور خارجي چاپ كرده اند.روزنامه اردوزبان «نواي وقت» چاپ اسلام آباد ديروز بدون اشاره به زمان و محل اظهارات وزير اطلاع رساني پاكستان و سخنگوي كابينه فدرال اين كشور نوشت: اين بازپرسي ها براي اطمينان  بخشيدن به آژانس بين المللي انرژي اتمي انجام مي شود و پس از تكميل آن، مردم پاكستان در جريان جزئيات قرار خواهند رفت.وي افزود: مجموعاً ۸ نفر براي انجام بازجويي فرا خوانده شده اند كه در ميان آنها ۳ نظامي بازنشسته نيز وجود دارند.به نوشته روزنامه انگليسي زبان «دان» چاپ اسلام آباد، پنج مقام ارشد آزمايشگاه پژوهشي كهوته شنبه شب براي انجام بازجويي بازداشت شدند.
روزنامه انگليسي زبان «ديلي تايمز» چاپ لاهور نيز ديروز نوشت: يك مشاور نزديك دكتر عبدالقادرخان و دو فيزيكدان اتمي توسط سازمان هاي امنيتي بازداشت شده اند. در همين حال، «رشيد احمد شيخ» وزير اطلاع رساني پاكستان همكاري كشورش در انتقال تكنولوژي هسته اي به ليبي و ديگر كشورهاي جهان را به شدت تكذيب كرد.
احمد شيخ روز يكشنبه در گفت وگو با پايگاه اينترنتي روزنامه «الزمان» گزارش هاي رسانه هاي غربي درباره كمك اسلام آباد به برنامه هسته اي طرابلس را بي اساس و آن را توطئه اي عليه حكومت پاكستان خواند.
وي تأكيد كرد: تكنولوژي هسته اي پاكستان در كنترل كامل است تا به هيچ كشور ديگري انتقال داده نشود.
از سوي ديگر، ليبي نيز دريافت تجهيزات هسته اي از سوي پاكستان را به شدت رد كرد و آن را اتهامي در راستاي بحراني كردن روابط ميان اسلام آباد و طرابلس خواند.

سايه روشن
تهديد قره باغ

وزير دفاع جمهوري آذربايجان ديروز در ديدار با كاردار و وابسته نظامي سفارت بلغارستان در باكو گفت: باكو مجبور است براي حل مناقشه قره  باغ دست به اقدامات نظامي بزند.
شبكه تلويزيوني غيردولتي آينس به نقل از صفر ابي اف افزود: بي تفاوتي و موضع غيرعادلانه مجامع جهاني نسبت به اشغال سرزمينهاي جمهوري آذربايجان توسط ارمنستان و سرپيچي ايروان از اجراي مصوبات سازمان ملل، باكو را وادار به اين اقدام مي كند. به گفته اين منبع، وزير دفاع جمهوري آذربايجان از بلغارستان خواست، نقش موثري در حل هر چه زودتر مناقشه يادشده ايفا كند.

يك فرضيه نادرست
بزرگنمايي بيم از حمله آمريكا

001467.jpg

خانم نيكي كدي استاد تاريخ ايران و خاور ميانه در دانشگاه كاليفرنياست. آخرين كتاب او «ايران مدرن؛ ريشه ها و نتايج انقلاب» چاپ دانشگاه «ييل» آمريكاست. بزرگنمايي بيم از حمله آمريكا عنوان سرمقاله اي است كه اين پژوهشگر براي روزنامه ديلي استار نوشته است. ترجمه اين مقاله را در صفحه ۶ مي خوانيد.
سخنان اخير آمريكايي ها درباره از سرگيري گفتگو با ايران و بعضي واكنش هاي مثبت از سوي تهران درباره مسائل هسته اي و موضوعات ديگر، از سوي برخي در آمريكا چنين تفسير شده است كه ايران و پيش از آن ليبي، از حمله آمريكا به افغانستان و عراق بيمناك شده اند. آنها مي گويند كه اين بيم، دليلي است بر صحت سياست جنگ پيشگيرانه دولت بوش براي تغيير خاورميانه به دلخواه آمريكا.
اما اين ديدگاه برپايه فرضيه هاي غلط استوار شده است. نخست اينكه حاميان اين ديدگاه مي گويند، ايران و سوريه كه هر از چند گاهي از سوي مقامات دولت بوش تهديد مي شوند،  بعد از جنگ عراق راحت تر از گذشته تسليم خواسته هاي آمريكا مي شوند.
اين غلط است ومنابعي كه با رهبران اين كشورها در تماس هستند اين فرضيه را تاييد نمي كنند. نمونه افغانستان براي نشان دادن تمايل آمريكا به توسل به جنگ كفايت مي كرد. عراق در حقيقت نتيجه كاملا عكس داشت. اين جنگ نيروهاي آمريكايي زيادي را براي دوره اي طولاني درگير كرده و در آينده نزديك اين امكان كه آمريكا بتواند به كشور نسبتا قدرتمند ديگري حمله كند، وجود ندارد.
حتي خوش بينانه ترين پيش بيني ها در آمريكا نمي تواند گزارش هايي راكه از عراق مي رسد ناديده بگيرد. مخالفت ها در اين كشور در حال افزايش است و حتي شيعيان كه تا به حال با آمريكا همكاري مي كردند اكنون ناآرام شده اند و ممكن است عليه اشغال به پاخيزند.
آمريكايي ها در اين تصور كه تمايل آنها به توسل به زور، دشمنانشان را مطيع كرده است،  ميزان مشاركت اروپا و واقعيت هاي اقتصادي را كه ليبي و ايران را به تغيير سياست هاي هسته اي شان واداشت، ناديده گرفته اند.
اروپايي ها مدت هاست كه با دو كشور ليبي وايران مشغول مذاكره بوده اند.
آنها در مقابل كنار گذاشتن سياست هسته اي به اين دو كشور وعده روابط بهتر اقتصادي را داده اند كه مورد نياز هر دوي اين كشورهاست. آمريكا اما همچنان مي گويد كه تحريم هاي ليبي را لغو نمي كند و مطمئن نيست بتواندبه مذاكرات با ايران ادامه دهد.
دولت بوش اكنون مجبور است به سوي مذكرات چند جانبه درباره مسائل مهم ايران و جهان عرب و حتي كره شمالي، پيش برود، چراكه راه حل هاي نظامي اكنون غير ممكن شده اند. اما تا به حال اين تحركات چندجانبه با انگيزه حقيقي پيگيري نشده و بيشتر با هدف جلوه دادن جورج بوش به عنوان مرد متمايل به گفتگو بوده تا گام هاي بعدي به سوي مذاكرات حقيقي.
همه كشورهاي بالقوه هدف آمريكا در جهان اكنون به دنبال تضمين هايي براي اجتناب از حمله نظامي آمريكادر مقابل گرفتن امتيازاتي هستند، امتيازاتي چون آنچه آمريكا بعد از بحران موشكي در سال ۱۹۶۲ به كوبا داد.
بااين حال واشنگتن تاكنون تمايلي به دادن چنين تضمين هايي نشان نداده است و در برخورد با ايران و كره شمالي حتي پيش از شروع مذاكرات پيش شرط هايي را تعيين كرده است.
مثلا بوش در استقبال از گفتگو با ايران گفته است: «دولت ايران بايد به صداي آنهايي كه خواستار دمكراسي هستند گوش دهد، اعضاي القاعده را تحويل دهد و از برنامه تسليحات هسته اي خود دست بكشد » .
اين به آن معني است كه شرايط آمريكا براي گفتگو مبتني بر رد توافق هاي هسته اي ايران با جامعه بين المللي، تاكيد دوباره بر روابط ميان ايران و القاعده دشمن هميشگي ايران و توصيه واشنگتن به دولت ايران براي چگونگي برخورد با موضوعات داخلي است. بنابراين تعجب ندارد كه ايران فعلا مذاكرات را متوقف كرده است.
001476.jpg

با توجه به غير ممكن بودن اقدام نظامي ،تحركات دولت بوش براي انجام مذاكرات ممكن است سرانجام به نتيجه برسد.
اما چهره هاي با نفوذ دولت بوش همچنان به تاكيد بر توسل به زور براي سرنگوني دولت ليبي، سوريه و ايران ادامه مي دهند. چنين استراتژي يكي از اهدافي است كه در كتاب اخير ريچارد پرل از مشاوران با نفوذ پنتاگون و ديويدفروم نويسنده سابق نطق هاي بوش، تحت عنوان «پايان شرارت: چگونه در جنگ با ترور پيروز شويم» به آن اشاره شده است.
آنچه ممكن به نظر مي رسد، اين است كه بوش ديدگاهي را بپذيرد كه در برخي نوشته هاي مطبوعاتي از آن استقبال مي شود؛ ديدگاهي كه مي گويد، پيروزي هاي آمريكا در عراق وافغانستان آمريكا را قادر مي كند رفتار مورد علاقه خود را در قبال كشورهايي كه از قدرت نظامي او بيم دارند در پيش بگيرد و درباره موافقتنامه هايي به نفع خود با اين كشورها گفتگو كند.
اين خط تبليغاتي در آمريكا طرفداران بسياري دارد، چرا كه مردم در اين كشور از شمار روبه رشد تلفات آمريكايي ها در عراق ناخشنودند.
آنهايي كه طرفدار راه حل هاي نظامي هستند اطمينان دارند كه به هر حال به بوش راي مي دهند.
001470.jpg

اما راي دهندگاني كه بلاتكليف هستند و همچنين ميانه روها طرفدار سياستي هستند كه به حملات نظامي آمريكا پايان دهد، حملاتي كه با هدف مجبور كردن ديگران به مذاكره براساس شرايط آمريكا صورت مي گيرد.
نامزد دمكرات ها در انتخابات رياست جمهوري و همه آنهايي كه با سياست هاي تهاجمي دولت بوش مخالفند بايد براي رد اين فرض كه سياست آمريكا در عراق به پيشرفت مذاكرات با ديگر كشورها منجر شده دليل بياورند. در اين رابطه دو كتاب به تازگي منتشر شده است به نام هاي «مصيبت هاي امپراطوري: نظامي گري، مخفي كاري و پايان جمهوري» اثر چالمرز جانسون و «امپراطوري نامنسجم » اثر مايكل مان. اين كتاب هااطلاعات گسترده و انتقادهايي درباره سياست خارجي آمريكا به ويژه در ارتباط با دنياي عرب و ايران ارائه كرده اند. هر دوي اين كتاب ها نشان مي دهد كه سياست هاي كنوني آمريكا براي اين كشور و براي بقيه دنيا خطرناك است. نويسندگان آنها مي گويند كه براي ايجاد تغييرات جدي در سياست هاي كشورهايي همچون ايران ، سوريه و ليبي، به چيزي بيش از نطق هاي زمان انتخابات از سوي دولت بوش نياز است.
از سوي ديگر آمريكايي ها بايد دولت خود را براي پيگردي بهبود روابط با تهران تحت فشار بگذارند. ايراني ها حرف هاي سياسي بوش را رد كرده اند اما همه، نشانه هاي آماده بودن براي از سرگيري مذاكرات حقيقي بدون پيش شرط هاي غير قابل قبول را دارند. اين ممكن است در نهايت به از سرگيري روابط ميان آمريكا و ايران منجر شود.
ترجمه : نيلوفر قديري

نگاه امروز
مسافران مظنون

دفاتر مهاجرتي آمريكا ازچندي پيش در چارچوب تدابير امنيتي جديدي كه در سراسر اين كشور به اجرا گذاشته شده است، از دهها هزار مسافر خارجي انگشت نگاري كرده و از آنها عكس مي گيرند تا مشخص شود چه كسي وارد اين كشور مي شود و براي چه مدت خواهد ماند.
بيش از ۱۱۵ فرودگاه كه پروازهاي بين المللي دارند از جمله چندين فرودگاه در كانادا، ايرلند و كشورهاي حوزه كارائيب به دستگاههاي مخصوص براي عكسبرداري و انگشت نگاري مسافران مجهز شده اند.پايانه هاي كشتي راني در ۱۴ بندر مهم نيز به چنين تجهيزاتي مجهز شده اند.
صنايع مسافرتي دنيا نگران آن هستند كه اجراي اين تدابير امنيتي باعث تأخير در حركت وسايل نقليه شود. اما سازمان امنيت داخلي آمريكا كه مجري اين طرح است مي گويد، مشكلات فقط در روزهاي اول پيش مي آيد ولي بعد طي كردن اين روند تنها يك دقيقه زمان مي برد.
برنامه  ويژه عكس برداري و انگشت  نگاري از مسافران در پي هشدارهاي اخير درباره خطر حملات تروريستي در پروازهاي خارجي، به ويژه از انگليس، به اجرا در آمده است. از شب قبل از كريسمس بيش از ۱۲ پرواز به دليل تهديدهاي تروريستي لغو شده است.بخش عمده اين تدابير امنيتي روي پروازهاي بين لندن و واشنگتن متمركز شده است. اما پروازهاي از مبدأ فرانسه و مكزيك هم در چارچوب هشدارهاي امنيتي هستند.
چندي پيش براي دو روز متوالي پروازهاي لندن به فرودگاه بين المللي دالاس به دليل هشدارهاي تروريستي لغو و در روز سوم هم با تأخير انجام شد. دليل اين هشدار، يك مكالمه رديابي شده بود كه در آن اشاراتي به پرواز شماره ۲۲۳ بريتيش ايرويز از لندن به دالاس شده بود. روز چهارشنبه دو هفته پيش اين پرواز با شديدترين تدابير امنيتي و در حالي كه دو جنگنده اف- ۱۶ آمريكايي آن را اسكورت مي كرد در فرودگاه دالاس نشست.
در پرواز ۲۲۳ لندن به دالاس همه چيز غيرعادي بود. مسافران داخل هواپيما به شدت تحت نظر بودند. هر مسافري كه مي خواست به دستشويي برود بايد يكي از خدمه هواپيما را خبر مي كرد و حتماً مأمور امنيتي با او همراه مي شد. مردان با لباس سياه در خارج از هواپيما در فرودگاه دالاس انتظار اين پرواز را مي كشيدند.مقامات آمريكايي مي گويند، تأخيرها و لغو پروازها بين لندن و واشنگتن تا مدت نامعلومي ادامه مي يابد. اين مقامات مي گويند انگشت نگاري حفاظت از مرزها را در بلند مدت تقويت مي كند، اما انتظار ندارند كه خطراتي كه اكنون وجود دارد و موجب شده درجه هشدار در اين كشور بالا برود برطرف شود.
شهروندان ۲۷ كشور از جمله استراليا، كانادا، ژاپن، زلاندنو، سنگاپور و اكثر كشورهاي اروپايي از اين قانون مستثني هستند، به شرط آنكه به عنوان توريست و براي مدت زمان كمتر از ۹۰ روز از آمريكا ديدن كنند.اما اگر شهروندان اين كشور با ويزاي كاري يا دانشجويي يا براي اقامت به مدت بيش از ۹۰ روز به آمريكا بروند شامل انگشت  نگاري و عكس برداري مي شوند. به اين ترتيب ۲۴ ميليون مسافري كه در سال به آمريكا مي روند از جمله مسافراني كه مرتب سفر مي كنند بايد طبق قوانين جديد انگشت نگاري و عكس برداري شوند. سازمان امنيت داخلي آمريكا اعلام كرده است از ساعت ۳۰/۵ صبح روز دوشنبه دوهفته قبل تا ۶ عصر همان روز بيش از ۲۷۴۲۰ خارجي انگشت نگاري و عكس برداري شدند. صف انتظار براي عكس برداري و انگشت نگاري به دقت زير نظر گرفته مي شود تا هرگونه رفتار و عجله غيرعادي ضبط شود. طي اين مدت هويت و سوابق جنايي مسافران بررسي مي شود تا معلوم شود نام آنها در فهرست افراد تحت نظر و مظنونان تروريستي قرار دارد يا نه. تصاوير و اثر انگشت بعضي مسافران از همان زماني كه از كشورشان درخواست ويزا مي دهند در پرونده هاي ويژه اي در فرودگاهها موجود است. تام رايج رييس سازمان امنيت داخلي آمريكا در كنفرانس خبري كه به تشريح اين برنامه اختصاص داشت گفت در اجراي آزمايشي اين طرح ۲۱ خارجي را شناسايي كرديم كه نامشان در فهرست و مظنونان تحت تعقيب بود. بعضي از آنها از مدارك جعلي استفاده كرده بودند كه شناسايي شدند. در نخستين روزهاي اجراي اين طرح مسافران از اينكه اين كار در سفرشان تأخير ايجاد مي كند به شدت گلايه داشتند. بعضي از آنها هم اين كار را تجاوز به حريم شخصي افراد مي دانند. در حال حاضر مأموران گمرك براي استفاده از دوربين ها و دستگاههاي انگشت نگاري آموزش ديده اند. سازمان امنيت داخلي آمريكا اعلام كرده است كه عكس ها و اثرهاي انگشت  افراد در پايگاه اطلاعاتي دولت ذخيره مي شود و هميشه در دسترس اداره گمرك، مهاجرت و نيروهاي انتظامي خواهد بود. براي اطمينان حاصل كردن از اينكه خارجي ها بيشتر از مدت زمان ويزايشان در آمريكا نمي مانند، مسافران بايد از كيوسك هاي اتوماتيك در فرودگاهها عبور كنند تا مداركشان اسكن شود و روند انگشت نگاري در اين مكان ها بار ديگر تكرار مي شود.بسياري از كشورها در اواخر سال ۲۰۰۳ با درخواست آمريكا براي وارد كردن مشخصات جديد به پاسپورت از جمله جزييات هويتي چون اثر انگشت و عكس جديد افراد موافقت كردند. تابستان امسال دولت آمريكا تصميم دارد يك برنامه گسترده اسكن كامپيوتري را آغاز كند كه در آن هويت همه مسافران پروازها پيش از بلند شدن هواپيما چك مي شود و بر اساس درجه تهديدي كه آنها براي هواپيما دارند كد رنگي مخصوص به آنها داده مي شود. انجمن آزادي هاي مدني آمريكا با اين طرح هاي امنيتي دولت واشنگتن به شدت مخالفت كرده و براي مقابله با آن تلاش هاي خود را آغاز كرده است. اين برنامه ۷۱۰ ميليون دلاري در سال ۲۰۰۰ در كنگره مطرح شد و بعد از واقعه ۱۱ سپتامبر سرعت گرفت. اتحاديه مديران فرودگاههاي آمريكا ضمن ابراز نگراني از عواقب اجراي اين طرح به دولت بوش گفته اند، اگر اجراي اين طرح ادامه يابد بايد منتظر كاهش تعداد مسافران به آمريكا بود.
نيويورك تايمز
ترجمه: اردلان متين

|  اقتصاد  |   انديشه  |   سياست  |   سينما  |   فرهنگ   |   ورزش  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |