|
ديدگاه مردم ايران درباره دستيابي كشور به فناوري هسته اي
انگيزه هسته اي شدن
|
|
|
پيشرفت هاي حاصله در عرصه دانش بشري موجب تحولات جديدي در فن آوري هاي مختلف شده و شيوه هاي نويني براي حل مشكلات متعددي كه فراروي زندگي اجتماعي جوامع قرار دارد ارائه كرده است. به موازات اين تحولات و همگام با اين پيشرفت ها كشورهاي جهان نيز به نوبه خود سعي در به كارگيري اين فن آوري هاي پيشرفته براي رفع مشكلات خود كرده اند.
از جمله فن آوري هاي مهمي كه بشر در قرن بيستم به آن دست يافت و آن را براي رفع مشكلات خود به خدمت گرفت فن آوري هسته اي است.
فن آوري هسته اي همچون بسياري از فن آوري هاي جديد ابتدا در كشورهاي پيشرفته مورد استفاده قرار گرفت. از آنجا كه فن آوري هسته اي همچون هر پديده مخلوق بشر همزمان مي تواند داراي كاركردهاي مفيد يا زيانبار باشد بسياري از كشورهاي قدرتمند كه خود قبلاً اين فن آوري ها را براي پيشرفت جوامع و رفاه مردم خود به خدمت گرفته اند، با توسل به اين بهانه مي خواهند مانع از دستيابي سايرين به آن شوند. اگرچه ممكن است ظاهر اين بهانه آنها از برخي جهات موجه به نظر رسد، اما واقعيت آن سفسطه اي بيش نيست. به عبارت ديگر، اين حرف آنها كلمه حقي است كه منظور آنها از آن تحقق باطل است. يعني آنها با اين استدلال كه فن آوري هاي هسته اي ممكن است در ذات خود زمينه كاربرد غير صلح آميز را داشته باشد مي خواهند به طور كلي جلو دستيابي ساير كشورها به فن آوري را بگيرند و مانع از استفاده هاي صلح آميز آن براي پيشرفت و توسعه آنها شوند. بطلان اين استدلال وقتي آشكارتر مي شود كه مشخص گردد امروزه همه كشورهاي قدرتمند با حداكثر توان از فن آوري هاي هسته اي در عرصه هاي توليد انرژي، كشاورزي، پزشكي و... در جامعه خود استفاده مي كنند.
ايران به عنوان يك كشور بزرگ و پرجمعيت كه در مسير پيشرفت و ايجاد رفاه بيشتر براي مردم خود قراردارد نيز همچون بسياري از كشورهاي ديگر نمي تواند اين واقعيت علمي را ناديده بگيرد. بر همين اساس از دوران قبل تلاش هايي براي دستيابي كشور ما به دانش و فن آوري هسته اي به ويژه توليد انرژي آغاز شده است. تلاش ايران براي نيل به اين مقصود از همه جهات از جمله حق توسعه كه در سازمان ملل به رسميت شناخته شده است موجه به نظر مي رسد. به علاوه از آنجا كه نظام سياسي جمهوري اسلامي نظامي مردم سالار و مبتني بر خواست و اراده مردم است اقدام دولتمردان كشور براي دستيابي به دانش و فن آوري هسته اي در واقع تحقق اين خواسته بر حق عمومي است.
شايد به ذهن چنين متبادر شود كه چگونه مي توان اقدامات دولتمردان كشور در تلاش براي دستيابي به دانش و فن آوري هسته اي را خواسته مردم دانست. پاسخ كوتاه اين پرسش آن است كه اصولاً شهروندان يك كشور خواستار پيشرفت هر چه بيشتر كشور و رفاه بيشتر خود هستند كه در اين مسير سياستگذاران و تصميم گيران جامعه بايد از تمامي روش هاي مشروع و منطقي و نو و مقرون به صرفه اقتصادي براي نيل به آن استفاده كنند.
اما پاسخ عيني تر اين پرسش را مي توان از طريق نظرسنجي و جويا شدن نظر مردم در اين موضوع به دست آورد. در همين راستا اخيراً مركز ملي مطالعات و سنجش افكار عمومي نظرسنجي انجام داده است. يافته هاي كلي اين نظر سنجي كه از شهروندان تهراني و در فاصله زماني دوم تا پنجم آذر ۱۳۸۲- يعني در فاصله دو نشست پاياني آژانس بين المللي انرژي اتمي- انجام شده حكايت از آن دارد كه اكثر پاسخ دهندگان بر ضرورت تلاش هر چه بيشتر دولت براي دستيابي و استفاده از دانش و فن آوري هسته اي تأكيد دارند.
۷۷ درصد پاسخگويان به اين نظرسنجي مهمترين انگيزه فعاليت هاي هسته اي ايران را توسعه اقتصادي كشور و پيشرفت تكنولوژي اعلام كرده اند. اين دقيقاً مطابق با همان اصول كلي فوق الذكر است كه مردم براي پيشرفت كشور خواستار فن آوري هاي بهتر و مقرون به صرفه تر هستند. به علاوه در همين رابطه ۹۲ درصد پاسخگويان «دستيابي ايران به فناوري هسته اي را مايه مباهات و غرور ملي مردم ايران دانسته اند.» همچنين ۹۲ درصد اعلام كرده اند براي پيشرفت صنعتي كشور دستيابي به انرژي هسته اي ضرورت دارد. ۸۹ درصد گفته اند برخورداري ايران از انرژي هسته اي ما را در زمره كشورهاي پيشرفته جهان قرار مي دهد.
يافته هاي بالا به خوبي نشان دهنده اين امر است كه اولاً برخلاف تبليغات جهاني در خصوص جنبه هاي منفي فن آوري و دانش هسته اي فهم مشترك مردم ايران همچون بسياري از مردم جهان از اين فن آوري جنبه هاي مفيد و صلح آميز آن را مد نظر دارد. ثانياً اين كه ايران براي پيشرفت خود چاره اي جز دستيابي به اين فن آوري ندارد زيرا عدم دستيابي باعث تأخير در پيشرفت صنعتي كشور مي شود.
درك مردم از اهميت دستيابي كشور به فن آوري و دانش هسته اي كه نتايج نظرسنجي مركز ملي مطالعات و سنجش افكار عمومي تا حد بسيار بالايي بر آن صحه مي گذارد پيامدهايي را با خود همراه دارد. اولين نكته اين است كه مردم وقتي امري را براي پيشرفت كشور و رفاه شهروندان لازم تشخيص دهند به سادگي حاضر به پذيرش اقدامات مخالف آن نيستند. به عنوان مثال وقتي ۹۲ درصد مردم دستيابي كشور به فن آوري هسته اي را مايه مباهات و غرور ملي ايران مي دانند يا وقتي ۹۲ درصد آنها دستيابي به انرژي هسته اي براي پيشرفت صنعتي كشور را ضروري مي دانند بعيد است آنها بخواهند تحت فشار قدرت هاي بيگانه از اين باور صحيح خود دست بردارند.
پيام روشن چنين واقعيتي هم براي سياستگذاران و تصميم گيران مربوط در اين زمينه به عنوان نمايندگان مردم اين است كه تا وقتي در اين مسير صحيح گام برمي دارند مورد حمايت آنها هستند و چنانچه تحت تأثير فشارهاي خارجي بخواهند در اين خصوص به توافق هاي نامناسب دست زند به طور طبيعي با واكنش آنها مواجه خواهند شد.
از سوي ديگر حساسيت مردم ايران به مسئله دستيابي به فن آوري و دانش هسته اي از جهت ديگر نيز بسيار آشكار و روشن است.
بر اساس نظرسنجي مورد اشاره ۹۱ درصد پاسخگويان بر اين باور بوده اند كه «حق داشتن يا نداشتن تكنولوژي هسته اي براي تمام كشورهاي جهان بايد يكسان باشد.» اين باور كه ريشه در عدالت خواهي تاريخي و آرماني مردم ايران دارد آنها را در حمايت از مسئولان براي تن ندادن به تبعيض هاي ناروايي كه كشورهاي قدرتمند مي خواهند در زمينه دستيابي فن آوري هسته اي براي استفاده صلح آميز بر ايران تحميل كنند مصمم تر مي سازد. به علاوه از آنجا كه هر گونه تن دادن به توافقاتي كه بخواهد اين آرمان را خدشه دار كند به معناي بي توجهي به باورهاي ريشه دار مردم تلقي مي شود، مي توان گفت كه مردم به آساني در برابر آن كوتاه نخواهند آمد.
دكتر علي صباغيان
|
