معصومه موسي وند
فناوري جديد و توليد چرخ خياطي هاي نسل سوم خانواده ها را دوباره با اين وسيلهآشتي داده است.
بيش از ۳۵ سال از رواج چرخ خياطي هاي دستي نسل اول در ميان خانواده هاي ايراني مي گذرد و در شرايطي كه همه پيش بيني مي كردند خانواده ها با اين وسيله خداحافظي كنند، استفاده از فناوري جديد، اين وسيله را دوباره با خانواده ها آشتي داد.
چرخ خياطي هاي دستي از دهه ۴۰ به تدريج با توجه به توليد صنعتي و كاهش قيمت، وارد خانه اكثر مردم شدند و به جزئي ثابت از جهيزيه خانم ها تبديل شدند. پس از اين مرحله با توليد چرخ خياطي هاي نسل دوم (الكترو مكانيكي) كار با اين وسيله بسيار راحت تر شد. ضمن اينكه دينام هايي وارد بازار شد كه با وصل شدن به چرخ خياطي هاي دستي، امكان ساده تر شدن استفاده از آنها را فراهم مي كرد.
چرخ خياطي هاي دستي امكان فقط يك نوع دوخت داشتند، در حالي كه در چرخ خياطي هاي الكترو مكانيكي نسل دوم امكان استفاده هاي بيشتر فراهم شد و در مواردي اين چرخ خياطي ها تا ۸۴ نوع دوخت مختلف را عملي مي كردند.
پس از اين مرحله طي چند سال اخير در شرايطي كه همه منسوخ شدن تدريجي اين وسيله را پيش بيني مي كردند، فناوري شرايط جديدي را رقم زد و با توليد چرخ خياطي هاي كامپيوتري خانواده هاي شهري دوباره اين وسيله را در ليست اقلا م ضروري منزل خود گنجاندند.
چرخ خياطي هاي نسل سوم با وصل شدن به رايانه هاي خانگي امكان الگوگيري در طرح و دوخت را از رايانه با استفاده از نرم افزارهاي ويژه فراهم كرده و ضمن آسان كردن كار، امكان دوخت پوشاك جديد با پيچيده ترين الگوها را ميسر ساخته اند. ضمن اينكه هدر روي زمان و پارچه نيز به حداقل رسيده است.
در حال حاضر در بازار ايران سه گروه قيمت براي چرخ خياطي مي توان در نظر گرفت. گروه اول كه چرخ خياطي هاي دستي قديمي است( كه با استفاده از دينام برقي كار مي كند) و اكثرا توليد كشورهاي چين، تايلند و تايوان است از ۱۰ تا ۵۰ هزار تومان در بازار يافت مي شود و بيشتر مربوط به خانواده هاي كم درآمد است.
گروه دوم چرخ خياطي هاي الكترو مكانيكي است كه با توجه به نام تجاري، كيفيت، خدمات پس از فروش و كاربردهاي مختلف از ۸۰ تا ۲۲۰ هزار تومان قيمت دارد. اين چرخ خياطي ها پرفروش ترين نوع در بازار ايران هستند و اكثر خانواده ها نسبت به خريد آن تمايل دارند. زيرا با اين چرخ خياطي ها ضمن انجام كارهاي خانگي امكان گرفتن سفارش براي دوخت لباس هاي، زنانه، بچگانه و ... نيز در حجم بالا  براي خانواده ها وجود دارد.
قيمت چرخ خياطي هاي نسل سوم نيز از ۷۵۰ هزار تومان به بالا ست و اين چرخ خياطي ها گرچه به تازگي وارد بازار شده اما توجه مردم را جلب كرده است. زيرا با استفاده از برنامه هاي كامپيوتري حتي كساني كه به كار خياطي زياد آشنا نيستند نيز مي توانند اين كار را تجربه كنند. ضمن اينكه امكان سري دوزي و اشتغال زايي براي خانواده ها نيز وجود دارد. اين چرخ خياطي ها با گرفتن يك برنامه مي توانند در تعداد بالا  يك نوع الگو را پياده كنند. بدون اينكه هر باردوخت با دفعه قبل تفاوت داشته باشد.
احمدي يك فروشنده چرخ خياطي در خيابان خيام تهران در مورد بازار چرخ خياطي مي گويد: فروش چرخ هاي دستي بيشتر مربوط به شهرستان ها است. اما در تهران نيز همچنان بازار اين نوع چرخ خياطي وجود دارد.
وي در مورد وضعيت قيمت و كيفيت چرخ خياطي هاي قديمي مي گويد: قيمت اين وسائل خيلي وقت است كه افزايش چنداني نداشته است. كيفيت نيز به كشور سازنده بستگي دارد. در حال حاضر بيشتر چرخ خياطي هاي دستي موجود در بازار چيني است و فقط براي استفاده هاي محدود مناسب است. ضمن اينكه اگر خراب شود، امكان تعمير آن نيز به آساني ميسر نيست. اما بسياري از مردم به خاطر اينكه به اين نوع چرخ خياطي عادت كرده اند همچنان از آن استفاده مي كنند.
احمدي مي گويد: الا ن اكثر كساني كه درآمد متوسطي دارند چرخ خياطي هاي برقي جديد مي خرند. زيرا براي خانواده هاي متوسط ظاهر و كاركرد يك چرخ خياطي بسيار مهم است و خانم ها از آن براي كارهاي هنري منزل خود و گاهي انجام سفارش به منظور كسب درآمد استفاده مي كنند.
يك فروشنده ديگر در مورد ذائقه خريداران چرخ خياطي مي گويد: به دليل عملكرد خوب برخي چرخ خياطي هاي قديمي كه به ۸۰۲ معروف است، خريد و فروش دست دوم اين چرخ خياطي ها بسيار رايج شده است.
وي ادامه مي دهد: اين چرخ خياطي ها به صورت استوك وارد كشور مي شود. وي در مورد معناي استوك مي گويد: «استوك يعني كار كرده، در حد نو».
اما يك فروشنده ديگر مي گويد: استوك به اين معني نيست. معمولا  چرخ خياطي هاي استوك، چرخ هايي دست دوم هستند كه ظاهر آن آراسته شده و يا چرخ  خياطي هايي كه پس از متوقف شدن توليد، در انبارها باقي مانده اند.اسماعيلي ادامه مي دهد: چرخ هاي استوك گاهي عملكرد خوبي دارند. اما نوع دوخت آن محدود است و قطعات يدكي آن نيز گاهي يافت نمي شود.وي مي گويد: فروش اين چرخ خياطي ها گاهي موارد و مشكلا ت زيادي ايجاد مي كند. زيرا خريدار پس از خراب شدن آن سراغ فروشنده ميآيد و گاهي جار و جنجال ايجاد مي شود. به گفته وي كاهش قيمت چرخ خياطي هاي جديد به تدريج موجب حذف خريد و فروش چرخ هاي دست دوم خواهد شد.
اسماعيلي ادامه مي دهد: براي خريداران مهم است كه در صورت بروز اشكال امكان تعمير وجود داشته باشد. براي همين چرخ خياطي هايي كه دفترچه راهنماي فارسي و نمايندگي تعميرات دارند بيشتر در بازار به فروش مي رسد.