بخش دوم 
سيد مجتبي علوي 
نگهداري از ماهي ها به تفريح پابرجاي بسياري از جوانان جامعه شهرنشين امروزي تبديل شده. برخي از اين افراد به طور ميانگين ده تا پنجاه هزار تومان بابت خريد تنها يك ماهي صرف مي كنند و از اين رو است كه نگهداري صحيح اين موجود گرانبها اهميت مي يابد. چه، با از ميان نرفتن آن هم تفريحي نيك نابود شده و هم پول هنگفتي هدر رفته.
فرا گرفتن چگونگي تعامل صحيح با اين ماهي ها و افزايش دانش فردي پيرامون آنان، به اين سبب جلوه اي ويژه  مي يابد.
فيلتر گذاري
يكي از راه هاي افزودن عمر ماهي ها و بهينه كار كردن سيستم آكواريوم ها، سيستم هاي فيلتراسيون است كه براساس حذف مواد معلق آب به صورت مكانيكي و رشد و تقويت باكتري ها و ديگر ميكرو اورگانيزم ها براي حذف آمونياك و نيترات (فيلتراسيون بيولوژيكي) استوار است. براي اطمينان از فعاليت بيولوژيكي، فيلتر بايد به طور دائم كار كند.
در بسياري موارد آكواريوم هاي كوچك و تنگ هاي ماهي طلا ئي فيلتر نمي شوند و كيفيت آب به وسيله تغييرات منظم آب در حد مناسب نگاه داشته مي شود. در حالي كه اين كار كيفيت خوب آب را فراهم مي كند اما مي تواند برخي مسائل ديگر مانند تغييرات ناگهاني فاكتورهاي شيميايي (مانندPH و سختي) را به همراه آورد.
بنابراين براي برخي آكواريوم ها اشكالي از فيلترها را مي توان توصيه نمود. انتخاب فيلتر توسط اندازه مخزن، نوع ماهي ها و فضاي قابل دسترس تعيين مي شود. اندازه فيلتر نيز به وسيله اندازه مخزن معين مي شود: فيلتر بايد تمام حجم آب آكواريوم را هر ۶۰ - ۳۰ دقيقه به گردش بياندازد.
فيلتر اسفنجي: يك پمپ و سنگ هوا براي كشيدن آب از ميان يك اسفنج لوله ا ي استفاده مي شود كه به طور مكانيكي مواد معلق را از آب خارج كرده، ضمنا يك سطح وسيعي را براي رشد باكتري ها فراهم مي سازد.
فوايد:
- جريان آب آرام براي مخازني كه ماهيان جوان يا مريض دارند ايده  آل است.
- ارزان تمام مي شود.
معايب:
- در مخازن بزرگ كارآيي ندارد.
- بدمنظره مي باشد.
نگهداري: هر ۳-۲ هفته يك بار اسفنج را درآورده و با آب كهنه آكواريوم، مواد زائد آن را تميز نماييد.
فيلتر زير شني:
صفحات سوراخ دار زير(۵- ۸Cm) شن قرار داده مي شوند.
آب از ميان شن ها عبور كرده و نيروي ايجاد شده توسط پمپ هوا آب را از طريق يك لوله بالا  برنده برمي گرداند.
شن مانند يك فيلتر بيولوژيكي و مكانيكي عمل كرده و يك سطح وسيعي را براي حركت ميكروارگانيزم هاي نيتريفيكانت مهيا مي كند.
مزايا
- ايجاد سطح وسيع براي فعاليت بيولوژيكي 
- ارزان مي باشد.
معايب 
- صفحات فيلتر در اثر فعاليت كند و كاو برخي گونه ها مانند ماهيان طلا ئي ويچلا يدها از زير شن در مي آيند.
- باقي مانده مواد از مخزن خارج نشده و در اثر فعاليت  ماهيان در آكواريوم پخش مي شود.
- ممكن است روي رشد گياهان اثرات نامطلوب داشته باشد.
نگهداري: جمع آوري مواد زائد از شن ها توسط يك پاك كننده شن انجام مي شود. (شكل ۵-۶).
آن وسيله اي است كه برخي اوقات براي جمع آوري مواد زائد از طريق سيفون كردن از ميان لوله بالا  برنده از زيرصفحات فيلتر توصيه مي شود.
فيلتر قدرتي: آب از ميان يك استوانه پرشده از انواع مختلف محيط فيلتري توسط يك پمپ الكتريكي عبور مي نمايد (شكل ۶-۶). بسته به طراحي دستگاه فيلتر ممكن است در داخل يا خارج قرار داده شود. محيط فيلتري داخل استوانه طوري قرار داده مي شود كه آب عبوري ابتدا مورد فيلتر مكانيكي سپس فيلتر بيولوژيكي و در نهايت فيلتر شيميايي قرار گيرد. (مانند كربن فعال يا زئوليت).
مزايا:
- پر قدرت و مؤثر
- نگهداري آسان
- توانايي تنظيم جريان آب
- براي ماهيان بزرگ ايده آل است.
معايب 
- در داخل آكواريوم بدمنظره است.
- برخي مدل هاي آن گران است.
نگهداري: محيط فيلتر بايد هردو-سه هفته يكبار از مواد زائد داخلي با آب كهنه آكواريوم شسته شود.
اگر كربن فعال استفاده مي شود بايد هر دو ماه يكبار تعويض شود.
فيلترهاي آويزان:
در فيلترهاي آويزان خارج آكواريوم، آب توسط پمپ به داخل فيلتر هدايت مي شود، اين وسيله عموميت داشته و به طور گسترده قابل دسترسي است.
مزايا
- با قدرت و موثر
-توانايي تنظيم جريان آب 
- نگهداري بسيار آسان 
- ايدهآل براي ماهيان بزرگ
معايب 
- بد منظره است.
- فقط در آكواريوم هايي كه سرپوش دارند كاربري دارد.
نگهداري 
محيط فيلتر بايد هر دو-سه هفته يكبار از مواد زائد با آب كهنه آكواريوم شسته شود، در بعضي مدل ها كه از بسته هاي فيلتري قابل تعويض بهره مي برند براي حفظ تعداد مناسبي از ميكرو ارگانيزم هاي نيتريفيكانت، فقط يك بسته در هر دفعه بايد تعويض شود.
فيلترهاي چكه اي(خشك و مرطوب)
در اين فيلتر محيط فيلتري دائما در آب غوطه ور نيست بلكه به خاطر آن اكسيژن رساني به فيلتر بپولوژيكي بهتر شده است.
مزايا
- كارايي زياد دارد
- عموماً كوچكتر از انواع ديگر فيلترها در حجم مشابه آكواريوم است.
معايب 
- برخي مدل هاي آن گران است.
نگهداري 
اسفنج يا محيط فيلتري داخل فيلتر به طور منظم بايد تميز گردد. مواد زائد كف فيلتر هرچند وقت يكبار بايد خارج شوند. كربن هاي فعال مورد استفاده بايد هر دو ماه يكبار تعويض شوند.
به هر روي شناختن بهترين فيلترها و كارآمدترين آنها به شما ياري مي رساند تا مناسب ترين نوع آن را در قياس با بودجه اي كه در اختيار داريد تهيه كنيد يا آن گونه اي را فراهم آوريد كه مناسب آكواريوم شما است و بالطبع در آتيه هزينه هاي كمتري برايتان توليد كند.