در بخش مسابقه بين الملل جشنواره فيلم فجر فيلم هاي مطرحي از كشورهاي مختلف به نمايش در مي آيد. از آمريكا، فيلم آمريكايي آرام (فيليپ نويس)، قلمرو آزاد (كوين كاستنر)، ترس ولرز (آلن كورنو)، سبك بالي (ادسولومون) و ارباب حلقه ها: بازگشت پادشاه (پيترجكسن) فيلم هايي هستند كه در اين بخش به رقابت با فيلم هاي ديگر مي پردازند. در اين ميان با توجه به سليقه و سياق جشنواره، مي توان حدس زد كه هيچ كدام از فيلم هاي فوق شانس چنداني براي بردن سيمرغ بلورين ندارند. اگر چه در اين ميان حضور ارباب حلقه ها: بازگشت پادشاه كه در ۱۱ رشته كانديداي اسكار شده است اندكي عجيب به نظر مي رسد. از ديگر فيلم هاي مشهور بخش مسابقه مي توان به «در اين دنيا» ساخته مايكل وينترباتم اشاره كرد. مايكل وينترباتم، در ايران فيلمساز شناخته شده اي است كه شانس زيادي براي بردن سيمرغ بلورين دارد.
«اسامه» ساخته صديق برمك فيلمساز افغاني از ديگر شانس هاي مهم جشنواره است. اسامه چند روز پيش جايزه گلدن گلاب را برد و به نظر مي رسد كه با توجه به موضوع فيلم و توجه ما به كشور همسايه، شانس زيادي براي مطرح شدن در جشنواره امسال دارد.
«قهرمان» ساخته ژانك ييمو فيلمساز شناخته شده چيني نيز كه در سال هاي گذشته پاي ثابت جشنواره فيلم فجر بوده است از ديگر آثار پرشانس بخش مسابقه امسال است.
آلن كورنو، فيلمساز مطرح كانادايي كه در ايران چهره شناخته شده اي است نيز در بخش مسابقه بين الملل امسال حضور دارد. فيلم او «ترس و لرز» نام دارد. كورنو سال ها پيش با فيلم سوداي پرواز در ايران حضور يافت. او در ميان سينمادوستان نخبه ايراني فيلمسازي محبوب است. «سفر به خير» ساخته ژان پل راپنو، نيز از فيلم هاي مهم بخش مسابقه است. راپنو نيز از فيلمسازان مطرح معاصر است كه تماشاي فيلمش در بخش مسابقه جشنواره امسال غنيمتي است.
مرينال سن فيلمساز مهم هندي كه پاي ثابت جشنواره است، امسال با فيلم «اين سرزمين من» در بخش مسابقه جشنواره حضور دارد.
با اين حال تنوع فيلم ها و حضور فيلمسازان مطرح بين المللي، بخش مسابقه بين الملل جشنواره را رونقي خاص بخشيده است؛ اگرچه در سال هاي اخير انتخاب بهترين فيلم هميشه برخلاف انتظار بوده است.

چند سالي است كه جشنواره فيلم فجر، در نمايش فيلم هاي روز جهان، سخاوت بيشتري به خرج مي دهد. از خست سال ها پيش خبري نيست؛ سال هاي قبل كه فيلم هاي خارجي به چند فيلمساز اروپاي شرقي و آسيايي محدود مي شد. سال ها پيش فيلمسازاني مثل زانوسي، آبولادزه و... پاي ثابت جشنواره بودند. فيلم هايي رخوت آلود و ملال آور كه نسخه دست چندم همان فيلم هايي بودند كه در ايران هم ساخته مي شد.
در چند سال اخير چرخش چشمگيري رخ داده است. حالا امكان اين را يافته ايم كه فيلم هاي روز را از هر طيفي (تجاري تا هنري) تماشا كنيم. امسال جشنواره با اين نيت، چند فيلم مهم سال جاري را نمايش مي دهد.
بيل رابكش (كوئنتين تارانتينو)، ارباب حلقه ها: بازگشت پادشاه (پيتر جكسن)، بچه هاي جاسوس ۳ (رابرت رودريگز)، ترميناتور: رستاخيز ماشين ها (جاناتان ماستو)، اقتباس (اسپايك جونز) و چند فيلم مهم ديگر كه تماشاي شان بر پرده سينما اتفاقي فرخنده است، از برنامه هاي جشنواره امسال است.
البته در بخش مسابقه طبعا آثاري سنگين تر وجشنواره اي تر به نمايش در مي آيد. فيلم هايي كه قضاوت در باب كيفيت شان را واگذار مي كنيم به تماشاي شان. اما همين تفكيك ميان فيلم هايي كه مخاطب جشنواره اي دارند و فيلم هايي كه سطح مخاطبان گسترده تري دارند خود حاصل نگاه سنجيده اي است كه بايد آن را ارج نهاد.
نمايش فيلم هاي روز، آن هم بر روي پرده سينما، مي تواند ما را در لذت واقعي تماشاي فيلم سهيم كند. احتمالا بيل را بكش (تارانتينو) و ارباب حلقه ها: بازگشت پادشاه (جكسن) بيش از فيلم هاي ديگر مورد استقبال تماشاگر قرار مي گيرند. تارانتينو فيلمساز محبوب سينما دوستان ايراني است. دنياي شوخ و شنگ و بازيگوشانه او، به خصوص كه پيوسته به فيلم هاي آبكي و بزن بكش ارجاع مي دهد، براي تماشاگر سينما دوست ايراني كه ذاتا اين نوع سينما را مي پسندد، بسيار جذاب و ديدني است. بيل را بكش مملو از ارجاعات سينمايي است؛ ارجاعاتي كه دامنه آن از سرجولئونه و اينوفوريكونه تا بروس لي و جان وو را در بر مي گيرد . همه اينها شمايل هاي محبوب سينمادوستان ايراني اند و تارانتينو در يك فيلم، كولاژي از اين دنياهاي مختلف مي سازد، تا خاطره سينمادوستان را تجسمي نو بخشد.
ارباب حلقه ها: بازگشت پادشاه، نيز از بابتي ديگر مورد توجه فراوان قرار خواهد گرفت. نخست اقبال و بخت فراواني است كه اين فيلم در اسكار امسال از آن برخوردار است. ارباب حلقه ها در يازده رشته، كانديداي اسكار شده است كه البته عمده آن در رشته هاي فني است. با اين حال تماشاي فيلمي كه به احتمال زياد برنده جايزه اسكار امسال خواهد شد بسيار وسوسه كننده است.
همچنين ارباب حلقه ها به خاطر ترجمه سه گانه آن به زبان فارسي نيز ميان سينمادوستان ايراني جايگاه خاصي دارد. سه گانه تالكين به زبان فارسي ترجمه شده است و همين امر سينمادوستان را با دنياي منحصر به فرد تالكين به خوبي آشنا كرده است. تماشاي بازگشت پادشاه بر روي پرده، تجربه جالبي خواهد بود. فيلمي مملو از ويژگي هاي بصري و فني كه تماشايش بر روي پرده حظ مضاعفي به تماشاگر خواهد بخشيد، اتفاق فرخنده اي است كه نبايد آن را ناديده گرفت.
اما در اين ميان تماشاي فيلم جمع و جور اما بسيار مهم «اقتباس» نيز بسيار وسوسه كننده است. فيلم را اسپايك جونز ساخته است اما از آن موارد اندك در تاريخ سينما است كه اهميت و اعتبارش را حاصل فيلمنا مه نويس نابغه آن مي دانند؛ چارلي كافمن. پيشتر كافمن با نگارش فيلمنامه غريب و نامتعارف جان مالكوويچ بودن براي اسپايك جونز، نشان داده بود كه چه قريحه منحصر به فردي دارد. كافمن را يكي از استعدادهاي جريان ساز هاليوود معاصر مي دانند، فيلمنامه نويسي كه قريحه اش هيچ حد و مرزي نمي شناسد. اقتباس را حتما ببينيد، حتي اگر به قيمت از دست دادن چند فيلم مهم تمام شود.
در كنار اين فيلم ها كه در بخش هاي مختلفي گنجانده شده اند، بخش هاي تخصصي ديگري در جشنواره طراحي شده است كه تماشاي آنها بر پرده سينما به لحاظ آموزش بسيار جذاب خواهد بود. بخش جلوه هاي ويژه كه اين امكان را مي دهد، تا تكنيك هاي مختلف جلوه هاي ويژه را در قالب فيلم هاي مهم سال هاي اخير ببينيم. بخش سينماي حادثه اي كه امكان تماشاي فيلم هاي اين ژانر را فراهم مي كند (مدال جكي چان را فراموش نكنيد) و همچنين فيلم هايي مثل آمريكايي آرام (فيليپ نويس)، اهميت ارنست بودن (اوليور پاركر)، آخرين فيلم آندره نشينه و ... پس جشنواره را از قلم نيندازيد!

در بچه هاي جاسوس ۲ و ۳، آنتونيو باندراس چهره ثابت است و در قسمت سوم سر و كله چهره هايي مثل سيلوستر استالونه، سلما هايك، اليجا وود و جورج كلوني هم پيدا مي شود
جواد رسولي 
براي اين بخش از جشنواره كه يك جورهايي مي تواند جزو بخش هاي پرطرفدار باشد چون تقريبا تمام فيلم هايش بزن بزن و اكشن است، ۱۲ فيلم انتخاب شده اند. بيشتر اين فيلم ها از توليدات درجه دو كمپاني هاي هاليوودي به شمار مي روند. چيزي در مايه هاي همين فيلم بالستيك كه تا پيش از شروع جشنواره در چند سينماي شهر اكران شده بود.
از ميان اين فيلم ها، بي چون و چرا(Undesputed) اسم و رسم دار ترينشان است. اين فيلم را والتر هيل ساخته كه براي خودش اعتباري دارد. فيلم هايي مثل «بيل وحشي»، «خيابان هاي آتش»، «عمليات مرداب» و «آخرين مرد مقاوم» را او كارگرداني كرده است. در «بي چون وچرا» دو بازيگر سياهپوست نقش اصلي را دارند. يكي وزلي اسنايپس و ديگري وينگ ريمز. ريمز همان سياهپوست اخمو و گنده اي است كه در «ماموريت غيرممكن ۱و۲ » به تام كروز براي انجام ماموريت هاي غيرممكنش كمك مي كند و طرفداران فيلم هاي تارانتينو هم او را با نام مارسلوس والاس بيشتر مي شناسند. نقشي كه او در فيلم داستان هاي عامه پسند بازي كرد. داستان فيلم «بي چون وچرا» در زندان مي گذرد. يك قهرمان بوكس به دلايلي به زندان مي افتد و آنجا حريفي پيدا مي كند كه مي خواهد با او مبارزه كند. نتيجه يك مسابقه نفس گير بوكس براي قهرماني جهان در زندان است.
حداقل يك فيلم با بازي استيون سيگال هم در اين بخش به نمايش درمي آيد. فيلمي به نام بيگانه.(foriegner) اما ۱۰ فيلم ديگر اين بخش هم اينها هستند: علامت امِت، قاتل روح، خلسه، راه حل هاي اضطراري، در جهنم، فاز چهارم، عزم كشتار، جرقه پرتاب، نيمه جان، وقتي كه آخرين شمشير كشيده مي شود و محل جنايت. همان طور كه از اسم فيلم ها پيداست، حجم عظيمي از شمشير و گلوله و آتش و اين جور چيزها در انتظار تماشاگران اين بخش است. يك ويژگي مهم اين فيلم ها البته جديد بودنشان است. يعني هيچ كدام آنها قبل از سال ۲۰۰۱ ساخته نشده اند.
بخش فيلم هاي روز
از اسم اين بخش پيداست كه فيلم هايش بايد داغ و جديد باشند، اما وقتي در ميان ليست  فيلم ها به اسم هايي مثل «شهر كناردريا»و «اهميت ارنست بودن» برمي خوريد، مي شود حدس زد كه بعضي از اين فيلم ها قاچاقي وارد بخش شده اند. اگرچه اكثريت با فيلم هاي روز و جديد است. «شهر ساحلي» قرار است بعد از جشنواره در سينماهاي تهران اكران شود، بنابراين ديدنش آن قدرها ضروري نيست. هيجان انگيزترين فيلم اين بخش مطمئنا «بيل را بكش» قسمت اول است. آخرين ساخته كوئنتين تارانتينو كه خبر نمايشش در جشنواره، پيش از هر چيز يك موج حيرت و تعجب راه انداخت. چون «بيل را بكش» نه يك فيلم عامه پسند تمام عيار است و نه روشنفكرهايي كه با فيلم هاي قبلي تارانتينو سرشوق آمده بودند به آن علاقه اي نشان دادند. ديدن عكس العمل ايراني ها بعد از تماشاي اين فيلم بايد واقعا ديدني باشد. در اين بخش علاقه مندان به آرنولد شوارتزينگر و ترميناتور، مي توانند به تماشاي ترميناتور۳ بروند. نام اين قسمت از سري ترميناتور هست «رستاخيز ماشين ها» و داستانش باز هم جنگ انسان ها و ماشين ها است و روبوت هايي كه از آينده مي آيند تا سرنوشت جنگ را تعيين كنند. فيلم حفره ها با بازي سيگورني ويور و جان وويت هم مي تواند ديدني باشد. اين فيلم را اندرو ديويس كارگرداني كرده كه يك اكشن ساز قهار است. فيلم «فراري» و «خطر واضح و آشكار» از ساخته هاي اين كارگردان است.
فيلم هاي ديگر اين بخش اينها هستند؛ چارلي: زندگي و هنر چارلي چاپلين كه يك مستند درباره اين اسطوره سينما است و عجيب است كه آن را در كنار كلي فيلم داستاني و حادثه اي در اين بخش گذاشته اند، اهميت ارنست بودن، داستان هاي آشپزخانه (كه يك فيلم نروژي است)، از پا افتاده، افعي، تماس، جشن جنايت و بچه جاسوس هاي۳ .
قرار است در اين بخش پنج تا فيلم كوتاه هم به نمايش دربيايد كه همه شان اروپايي و آسيايي اند. درست بر عكس فيلم هاي بلند كه آمريكايي هستند: دختر روبوتي پيونگ يانگ (فنلاند)، گاهي يك ندا (كانادا)، ده دقيقه پيش از مردن (كانادا، اندونزي)، چلوار (فرانسه) و چرخ فلك (آلمان).
بخش سينماي تخيل و جلوه هاي ويژه: كامپيوترهاي معجزه گر.
پروپيمان ترين بخش فيلم هاي خارجي همين بخش است. به جز يكي دو تا، بقيه فيلم ها قابل توجه و ديدني اند. ترميناتور ۳ اينجا هم به نمايش در مي آيد. بيل را بكش هم همين طور. طنز ماجرا درباره نمايش اين فيلم در بخش جلوه هاي ويژه اين است كه تارانتينو در مصاحبه هايش بارها تاكيد كرده، تمام سعي او و تيم سازنده فيلم اين بوده است كه از جلوه هاي ويژه در فيلم استفاده نشود. تمام صحنه هاي مبارزه و خونريزي فيلم بدون دخالت كامپيوتر ساخته شده اند.
بچه هاي جاسوس ۲ و ۳، اما درست بر عكس بيل را بكش تمام موجوديت شان را مديون نرم افزارهاي رايانه اي هستند. جالب است كه روبرتو رودريگوئز، رفيق صميمي تارانتينو اين فيلم ها را كارگرداني كرده است. آنتونيو باندراس چهره ثابت اين سري است و در قسمت سوم سر و كله چهره هايي مثل سيلوستر استالونه، سلما هايك، اليجا وود و جورج كلوني هم پيدا مي شود تا سه گانه رودريگوئز در مفرح ترين حالت ممكن تمام شود.
يك فيلم از سينماي وحشت را هم در اين بخش مي توانيد ببينيد. فيلمي در ادامه سنت فيلم ترسناك هاي تين ايجري با نام «مترسك هاي وحشتناك» يا«Jeepers Creepers« كه يك جورهايي از فيلم دوئل استيون اسپيلبرگ الهام گرفته يعني تعقيب و گريز با يك راننده كاميون ناشناس. همراه كلي صحنه هاي منزجركننده مثل جسدهاي آويخته شده از سقف، روده هاي بيرون زده از شكم و هيولايي بال دار با صورت كريه و دندان هاي خون آلود. چطور است، ها؟
«قهرمان»، فيلمي از ژانگ ييمو فيلمساز جشنواره اي چيني در اين بخش به نمايش در مي آيد كه ديدنش يك تجربه غريب است. ييمو، شايد براي پاسخ به همتايش آنگ لي كه فيلم «ببر خفته، اژدهاي پنهان»اش موفقيت هاي زيادي كسب كرد، اين فيلم رزمي را با بازي جت لي ساخته تا در عين حال ثابت كند توانايي ساختن اين جور فيلم ها را كه سرشار از جلوه هاي ويژه تصويري هستند، دارد. قهرمان، علاوه بر روايت پيچيده، پس زمينه هاي تصويري زيبا و شاعرانه اي هم دارد، انگار كه هر نما از فيلم، يك تابلوي نقاشي مسحوركننده با رنگ هاي چشم گير است. در صدر تمام فيلم هاي اين بخش البته «بازگشت پادشاه»، قسمت سوم از سه گانه ارباب حلقه ها قرار دارد. فيلمي كه در بخش مسابقه بين المللي هم نمايش داده مي شود. مدال (فيلمي با بازي جكي چان)، ابسولون (يك فيلم اكشن ديگر با بازي كريستوفر لمبرت)، توازن و آرماگدون (با بازي بوروس ويليس، ليوتايلر و بن افلك) هم ديگر فيلم هاي بخش جلوه هاي ويژه هستند.