در حاشيه آيين نامه جديد تأسيس خوابگاههاي دانشجويي غيردولتي
خصوصي سازي خوابگاهها؛ جايگزين يا مكمل؟
|
|
معضلات گسترده و هميشگي خوابگاههاي دانشجويي مسئولان وزارت علوم، تحقيقات و فناوري را بر آن داشته است تا سياست خصوصي سازي اين خوابگاهها را پيشه سازند و با تدوين آئين نامه هاي جديد خوابگاههاي خصوصي مديريت اين خوابگاهها را نيز به مالكان آنها واگذارند.
در حالي كه مسئولان مربوطه اميد دارند تا سال تحصيلي آينده به محض تأييد مقام وزارت، آئين نامه مزبور را در خوابگاهها به مرحله اجرا درآورند و از اين رهگذر رفته رفته از بار مسئوليت بكاهند و به قولي از شر «خوابگاهها» رهايي يابند، بسياري از كارشناسان و دانشگاهيان تعجيل در اجراي طرح مزبور و عدم برنامه ريزي درست و دقيق براي آن را موجد خسران در اين حوزه مي دانند.
به ويژه آن كه خوابگاه دانشجويي به عنوان محل اسكان و تجمع گروهي دانشجو مي بايست از ويژگيها و استانداردهايي تبعيت نمايد كه رعايت اصول ساختماني، امكانات رفاهي، مكان يابي مناسب و... تنها يك وجه آن است و مديريت درست، مناسب و فرهنگي وجه مهم تر آن.
پيش نويس آئين نامه تأسيس خوابگاههاي دانشجويي غيردولتي با هدف كاهش تصدي گري دولت از سوي معاونت دانشجويي وزارت علوم و تحقيقات چندي پيش تدوين و به دانشگاهها ابلاغ گرديد تا پس از يك جمع بندي نهايي و تأييد وزير علوم وارد مرحله اجرا شود. آئين نامه مزبور علاوه بر تعيين شرايط و ضوابط اشخاص حقيقي و حقوقي جهت ساخت و راه اندازي خوابگاههاي دانشجويي غيردولتي، اين خوابگاهها را از نظر مقررات انظباتي تابع قوانين دولتي مي داند.
دكتر محقر معاون مدير كل دانشجويان داخل وزارت علوم اعمال اختيار به دانشگاهها براي واگذاري مديريت خوابگاههاي خصوصي به خود مالكان را از جمله پيش بيني هاي جديد در اين آئين نامه مي داند. وي در خصوص اجاره بهاي خوابگاههاي خصوصي مي گويد: «مبلغ اجاره بها ميان مالك و دانشگاه تعيين خواهد شد و اجاره بها از قيمت كارشناسي شده محل نبايد بالاتر باشد.»
بحث جداسازي و تفكيك امور دانشجويي، مسايل صنفي، بهداشتي، رفاهي، اسكان و... دانشجويان در دانشگاهها به منظور كاستن از دغدغه هاي كاري مديريت دانشگاهها و فراغ بال بيشتر آنان جهت پرداختن به دو امر آموزش و پژوهش به عنوان وظيفه اصلي و اوليه، سالهاست مسئولان نظام آموزش عالي كشور را با چالش مواجه ساخته و آنان را ناگزير به ارائه طرح ها و چاره انديشي هايي ساخته است كه گاه پراكنده و بي نتيجه و گاه قدري عجولانه و بي برنامه بوده است.
طرح ايجاد سازمان دانشجويي و واگذاري كليه امور دانشجويي دانشگاهها به اين سازمان كه از مدت ها پيش ايده آن به صورت نه چندان شفاف و دقيق مطرح شده و تاكنون نيز به اجرا در نيامده است را شايد بتوان از جمله اين طرح ها دانست.
آئين نامه تأسيس خوابگاههاي خصوصي كه در صدد است مشاركت بخش خصوصي را با ارائه تسهيلات دولتي جهت جبران كاستي هاي موجود و پوشش دانشجويان متقاضي خوابگاه جلب نمايد، در عين حال كه في نفسه مي تواند مثبت ارزيابي گردد، در بخش جزئيات، نحوه اجرا و شيوه هاي نظارتي از نگاه بسياري از كارشناسان و صاحبنظران جاي تأمل و دقت بسيار دارد.
در اين زمينه رئيس دانشگاه تربيت مدرس با تأكيد بر ضرورت دقت در امر واگذاري خوابگاههاي دانشجويي به بخش خصوصي پيشنهاد اجراي آزمايش اين طرح را داد. به اعتقاد وي اين طرح مي بايست با توجه به حساسيت موضوع، در درجه اول بعد از بازرسي دقيق در چند دانشگاه به صورت آزمايش اجرا شود و بعد از رفع نقاط ضعف و شناسايي نقاط قوت طراحي جامع براي كل دانشگاهها تصويب شود.
به رغم آنكه آئين نامه مزبور، در پيش بيني هاي خود، خوابگاههاي خصوصي را ملزم به رعايت مقررات خوابگاههاي دولتي ساخته است، اما بيم آن مي رود كه با نبود سيستم نظارتي درست و منسجم بر عملكرد اين خوابگاهها، اين امر محقق نشده و به ويژه با واگذاري مديريت اين خوابگاهها به بخش خصوصي، بر مشكلات دانشجويان بيش از پيش افزوده گردد.
احمد حسيني رئيس هيأت مؤسس اتحاديه شوراهاي صنفي دانشگاههاي سراسر كشور، با اشاره به ماده ۱۵۳ و طرح حذف يارانه هاي خدمات دانشجويي، كه چندي پيش اعتراضات شديد دانشجويان را به همراه داشت، مي گويد: «اين طرح مصوب مجلس پنجم است و وزارت علوم براي اجراي آن تنها نيازمند ابزار و شرايط لازمه است. در همين راستا هم در حال حاضر سلف سرويس ها و يا برخي خوابگاههاي دانشجويي اتوماسيون شده و ورود و خروج دانشجو و تعداد دفعات استفاده از وعده هاي غذايي كاملاً ثبت مي شود و كارت هاي جديد دانشجويي كه در حال صادر شدن است، نشان دهنده آن است كه كم كم كل خدمات دانشجويي به صورت اتوماسيون درمي آيد و ابزارهاي لازم جهت اجراي ماده ۱۵۳ فراهم مي شود.
وي با اشاره به اينكه اگر يارانه خدمات دانشجويي را حذف كنند، هزينه دانشجو ۸ برابر خواهد شد، مي گويد: «اگر خوابگاههاي خصوصي راه اندازي شوند و مديريت آنها هم به بخش خصوصي سپرده شود، اين خطر وجود دارد كه با مديريت غيرفرهنگي و ناآشنا با روحيات و مسايل دانشجويي بر مشكلات فعلي اضافه هم بشود.
بخش خصوصي بايد در اين صورت پاسخگو باشد تا حقي از دانشجو ضايع نشود، چرا كه الان كه مديريت توسط دولت و خود دانشگاه اعمال مي شود هزار و يك مشكل وجود دارد و با اجراي اين طرح مسايل بغرنج تر شود.»
حسيني مي افزايد: «علاوه بر اين واگذاري خوابگاهها به بخش خصوصي ممكن است مقدمه اي باشد براي اينكه كل خوابگاههاي دولتي هم به اين سمت حركت كنند، كه در اين صورت قطعاً با مخالفت شديد دانشجويي و شوراهاي صنفي مواجه خواهد شد.»
وي در پايان مشاركت بخش خصوصي در احداث و راه اندازي خوابگاههاي دانشجويي را راه حلي براي مشكل خوابگاه دانشجويان شبانه، نوبت دوم و... دانسته مي گويد: «اين كار خوب است به شرط آنكه مديريت خوابگاهها زير نظر خود دولت باشد و خود دانشگاه.»
دكتر يوسف محنت فر، مدير امور دانشجويي دانشگاه مازندران با اشاره به كمبود شديد خوابگاههاي دانشجويي به ويژه در شهرستان بابلسر، مي گويد: ما در دانشگاه مازندران تجربه خوابگاههاي خصوصي را داريم، كه با نظارت كامل خود دانشگاه از طريق تشكيل ستاد اسكان، عمل مي كنند و پاسخگوي نياز دانشجويان مازاد بر ظرفيت و يا شبانه ما هستند.
وي مي گويد: براي توسعه خوابگاههاي خصوصي بايد ابتدا ساختار و ضوابط درستي براي ساخت خوابگاه براساس استانداردهاي موجود تدوين شود و همه آنها رعايت شود. چرا كه برخي از اين خوابگاهها از نظر مكان يابي، نزديكي به محل دانشگاه، امكانات رفاهي، سالن مطالعه، غذاخوري و... دچار مشكل هستند.
دكتر محنت فر مي افزايد: بايد توجه داشت كه نياز دانشجو فقط اسكان وي نيست. سرويس رفت و آمد، امكانات جانبي، غذا، امكانات ورزشي و از همه مهم تر برخورد درست و فرهنگي با او از جمله نيازهاي مهم ديگر او هستند كه مي بايست توسط مديريت خوابگاهها رعايت شوند.
از اين نظر مدير خوابگاه خصوصي مي بايست كاملاً آموزش ديده و شايسته باشد و الزاماً فردي دانشگاهي باشد.
دكتر حسن حبيبي مدير كل دانشجويي دانشگاه صنعتي شريف نيز با اعتقاد به ضرورت مشاركت بخش خصوصي در راه اندازي خوابگاههاي جديد مي گويد: «خصوصي سازي خوابگاهها صرفاً براي تكميل برنامه هاي دولت است و نه جايگزيني براي آن.»
وي مي گويد: «هم اكنون ۶۰ درصد دانشجويان ما بيرون از خوابگاههاي دانشجويي منزل گرفته اند و اگر ما نگاهي واقع بينانه به قضيه داشته باشيم، بايد حضور بخش خصوصي را در حل اين مشكل مثبت قلمداد كنيم.»
وي مي گويد: «اين خوابگاهها در حقيقت شبه پانسيون هايي هستند كه حداقل مي توانند دانشجويان اضافه بر ظرفيت خوابگاههاي دولتي و يا دانشجويان شبانه و بدون اولويت خوابگاه را در يك محل متمركز اسكان دهند.
حتي مي توانند دانشجوياني را كه به دليل كنترل هاي بيش از حد خوابگاههاي دولتي در خانه شخصي سكونت مي كنند، را در اين اماكن گرد آورند و با كنترل منطقي محل مناسبي براي زندگي آنها باشند.»
وي تأكيد مي كند: «تعهد مالك نسبت به دانشجو و جوان بسيار مهم است. چرا كه خوابگاه دانشجويي نيازمند مديريتي لايق و متخصص است. لذا بايد قشر دانشجو را بشناسد و برايش ارزش قائل باشد. وزارتخانه مي بايست روي اين كار نظارت دقيق داشته باشد و با احتياط عمل كند.»
دكتر حبيبي تأكيد مي كند: «خصوصي سازي خوابگاهها تنها تكميل كننده نقاط ضعف موجود خواهد بود. در غير اين صورت اگر قرار باشد خصوصي سازي جايگزين مسئوليت دولت شود، بنده به شدت مخالف هستم.»
|