Hamshahri Newspaper

محمد اميري
اشاره؛تعاوني هاي مسكن آمده بودند كه گرهي از مشكلات كاركنان دولتي و غيردولتي را در ساخت و ساز واحدهاي مسكوني بگشايند، اما هم اينك ده ها پروژه مسكوني در گوشه و كنار اين مملكت با مشكلاتي از قبيل خريد زمين نامرغوب، تغيير كاربري زمين هاي كشاورزي، ناتواني اعضاي هيأت مديره در پيشبرد پروژه هاي ساخت و ساز و در نهايت سردرگمي اعضاي تعاوني مسكن دست به گريبان هستند.
در اين ميان بخش زيادي از اعضاي اين تعاوني هاي مسكن را فرهنگياني تشكيل مي دهند كه به خاطر تلاش در حوزه تعليم و تربيت و ناتواني مالي آنان در پرداخت اقساط وام ها هميشه با پروژه هاي بحران زده مسكن مواجهند. گزارش كوتاهي در زمينه تعاوني مسكن فرهنگيان و نقش وزارت آموزش و پرورش در همراهي با آنان تهيه شده كه در پي مي آوريم.
داشتن سرپناه در شهري چون تهران براي هر شهروند تهراني، امروزه به عنوان معضل اصلي خانواده ها بدل شده و هم اينك بخش زيادي از درآمدهاي افراد را مي بلعد.
در چنين وضعيتي، بديهي است كه شرايط كاركنان، كارگران و ساير اقشار آسيب پذير دشوارتر باشد، از اين رو اغلب اين دسته از قشرهاي اجتماعي در تكاپوي آن هستند كه با تشكيل گروه هاي تعاوني مسكن بتوانند اين گره را با همفكري و معاضدت همديگر بازكنند. تجربه تعاوني هاي مسكن موفق نشان داده است گروه هاي متمركز به خاطر داشتن اعضاي متحد و هم مسير، نيازمند و با انگيزه توانسته اند با همياري مادي و معنوي، گام هاي مؤثري را براي خانه دار شدن بردارند.
تجربه راه اندازي تعاوني مسكن وزارتخانه هاي دولتي و سازمان هاي غيردولتي در طول سال هاي پس از انقلاب اسلامي، شرايط مطلوبي را براي اعضاي تعاوني هاي مسكن فراهم كرده است به گونه اي كه با همياري سازمان هاي دولتي حامي تعاوني ها، تواسته اند از رانت هاي زمين ارزان، مصالح يارانه اي و در نهايت همكاري هاي دوجانبه شهرداري ها بهره مند شوند.
اما با اين حال برخي از چنين تعاوني هايي در بخشي از مؤسسات دولتي به علت ناكارآمدي اعضاي هيأت مديره تعاوني مسكن، شعارگرايي به جاي عمل گرايي در مقوله مسكن سازي، ناآشنايي در خريد و تملك زمين هاي شهري با كاربري مسكوني و در نهايت ناپختگي در داشت و برداشت تفكر جمعي، اغلب دچار فراز و نشيب هايي شده اند و از اين راه، دود ناكارايي چند نفره اعضاي هيأت مديره تعاوني ها، موجب خسران و زيان عده زيادي از كاركنان صديق بخش دولتي در چنين تعاوني هايي شده است.
محمد تقي تمدن، فرهنگي منطقه ۷ و عضو هيأت امناي مجتمع فرهنگيان تهرانپارس با اشاره به عملكرد تعاوني مسكن فرهنگيان منطقه شرق تهران مي گويد: از سال ۶۴ دست اندركاران تعاوني مسكن فرهنگيان در تكاپوي خانه دار كردن اعضا بودند و بالاخره پس از دوندگي تعاوني مسكن در سال ۶۶ باغ اناري واقع در تهرانپارس را براي ساخت واحدهاي مسكوني انتخاب و خريداري كردند، در آن زمان اين زمين ۳۲ هكتاري نياز به تغيير كاربري و جذب اعضاي جديد تعاوني داشت، لذا در آن سال ها و تا سال ۷۰ براي افزايش تعداد اعضا و تغيير كاربري تلاش هايي صورت گرفت.
لازم است گفته شود كه قرار بود در سال ۷۳ و ۷۴ تعاوني مسكن، خانه هاي مسكوني دو طبقه بسازد، اما به دليل بالا رفتن هزينه هاي توليد مسكن، كاهش وسعت زمين پس از تغيير كاربري توسط شهرداري منطقه به ميزان ۱۶ هكتار و افزايش تعداد اعضا از ۱۵۰۰ نفر فرهنگي به ۳۰۰۰ نفر فرهنگي و غيرفرهنگي به خودي خود مشكلات ساخت و ساز توسط تعاوني مسكن، دوچندان شد.
وي در ادامه مي افزايد: قرار شد كه در سال ۷۴ با اخذ وام از بانك ملي براي هر واحد به مبلغ ۵/۱ ميليون تومان، ۳ هزار واحد مسكوني تحويل اعضاي تعاوني مسكن شود، ولي در سال ۷۴، متأسفانه وام اخذ شده و سهم پرداختي اعضا، تنها تكافوي ساخت ۱۳۵۲ واحد مسكوني را مي كرد، در حالي كه ۳ هزار عضو تعاوني به نوعي در توليد ۱۳۵۲ واحد مسكوني مشاركت داشتند. بنابر اين مابقي اعضاي تعاوني از بابت خانه دار شدن سرشان بي كلاه ماند و به توصيه هيأت مديره وقت، مجدداً قرار شد براي ساخت واحدهاي باقي مانده دوباره از بانك ملي وام جديدي به ازاي هر نفر ۵/۱ ميليون تومان دريافت شود. پس از سال ها دوندگي و سختي بالاخره چندين واحد ديگر در سال ۸۰ تحويل اعضا شد، اما متأسفانه در اين ميان اعضاي تعاوني مسكن ضمن پرداخت اقساط وام قبلي، بايد تاوان وام جديد را هم مي پرداختند.» ناتواني اعضا در بازپرداخت اقساط معين تعاوني مسكن، ناآشنايي هيأت مديره تعاوني ها در رهبري كارهاي عمراني و اداري و در نهايت ناهمگون بودن ساختار اقتصادي اعضاي ديگر تعاوني هاي مسكن فرهنگيان موجب شد كه گروه زيادي از اعضاي تعاوني هاي مسكن، گرانتر از بازار عرضه و تقاضاي مسكن، نياز خود را تأمين كنند.
«علي اصغر عليپور» از اعضاي هيأت مديره بلوك B مجتمع علي بن موسي رضا فرهنگيان شرق تهران با اشاره به عقب ماندگي برخي از تعاوني هاي مسكن در تهيه زمين و مسكن مي گويد: در سال ۶۶، بنياد مستضعفان با سهم مبلغي حدود ۲ هزار تومان، افراد را به عضويت تعاوني مسكن تشويق مي كرد، با اين كه بنده در آن سال ها عضو بنياد بودم باور نمي كردم كه مي توان در كوتاه مدت و با پرداخت سهم ۲ هزار تومان، پروژه تعاوني مسكن كاركنان بنياد مستضعفان را پيش برد، از اين رو وقتي همسرم گفت كه پروژه فرهنگيان مبلغ ۲۰۰ هزار تومان براي خريد زمين و ساخت مسكن درخواست كرده، بي درنگ عضو اين تعاوني شديم. در حالي كه هم اينك اعضاي تعاوني مسكن بنياد سال هاست ساكن واحدهاي مسكوني شده اند ولي ما همچنان گريبانگير مشكلات ساخت و ساز و اقساط وام هستيم. در طول اين سال ها هم براي دريافت وام ۵/۱ ميليوني بايد ۹ ميليون تومان به بانك مرجع بپردازيم.
وي مي افزايد: البته اغلب اعضاي تعاوني مسكن فرهنگيان تهرانپارس براي مشاركت در ساخت و ساز مجبور بودند تمامي دارايي خود را به فروش برسانند تا پروژه دچار وقفه نشود. خود من در همان سال ها يك سكه بهارآزادي را به مبلغ ۳ هزار تومان فروختم و يا اين كه اتومبيل پيكان مدل ۵۱ خود را به مبلغ ۷۵ هزار تومان به فروش رساندم. در هر حال نمي دانم چه عاملي باعث شد كه اين تعاوني با تمامي وعده هاي داده شده از سوي اعضاي گرداننده آن، دچار چنين چالش هايي شوند. وزارت آموزش و پرورش با داشتن بيش از يك ميليون نفر نيروي فرهنگي كه عمده آنها افراد فاقد مسكن هستند، مي تواند به نوعي از قابليت مالي و اجرايي صندوق ذخيره فرهنگيان براي خانه دار شدن اين قشر فرهنگي و زحمتكش بهره بگيرد، اما متأسفانه در طول اين سال ها به جز چند پروژه اندك اما پرخرج، هنوز نتوانسته سازوكار مناسبي را براي خانه دار شدن فرهنگيان فراهم كند. به گفته يكي از فرهنگيان، حتي پس از تسويه حساب با صندوق ذخيره فرهنگيان، او نتوانسته است مبلغ ۳۰۰ هزار تومان حق سهم پس انداز خود را پس از چند ماه دوندگي دريافت كند، بنابر اين نبايد انتظار داشت كه اين صندوق در خانه دار شدن فرهنگيان نقش اساسي ايفا كند.
«رضا فولادي»، عضو هيأت امناي مجتمع مسكوني تهرانپارس با اشاره به عدم همراهي وزارت آموزش و پرورش در ساخت و ساز پروژه مسكوني فرهنگيان مي گويد: در طي اين مدت كه ما و اعضاي تعاوني مسكن در گير و دار ساخت پروژه ۳ هزار واحدي براي كاركنان فرهنگي بوديم، وزارت آموزش و پرورش هيچ كمكي به تعاوني مسكن نكرده است، حتي اگر بگوييد در حد يك آجر شايد اغراق كرده باشم، اما تنها كار مثبت آن و در حد ارسال بخشنامه هاي تعاوني مسكن درسطح شهر تهران بوده است. ما اميد داشتيم مسئولان وزارت آموزش و پرورش پس از تحويل واحدهاي مسكوني و مشكلات عديده از قبيل افزايش سود مشاركتي بانك، ديركرد ساخت و ساز پروژه مسكوني و ساير موارد مرتبط با آن ما را ياري دهند اما با اين كه تاكنون چند صد فرهنگي نامه هايي را به مراجع مختلف از جمله آموزش و پرورش فرستاده ايم. ولي هنوز پاسخ درستي دريافت نكرده ايم.
صندوق ذخيره فرهنگيان با اين كه از تمامي كاركنان فرهنگي عضو، مبالغي را كسر مي كند، ولي وقتي وامي را به افراد پرداخت مي كند سود ۲۷ درصدي به آن تعلق مي گيرد. بنابر اين در بيشتر موارد، اعضاي صندوق ذخيره فرهنگيان، درخواست وام از صندوق را به لقايش مي بخشند. اخيراً نيز اين صندوق براي تأمين هزينه هاي خود به كار تجارت و انبوه سازي روي آورده است، فكر مي كنم كه صندوق ذخيره فرهنگيان هيچ سودي براي فرهنگيان ندارد، چرا كه از سود دريافتي وام هاي پرداختي مبلغ اندكي را به حساب اعضاي خود واريز مي كند. اميدوارم در كنار تصحيح عملكرد صندوق ذخيره فرهنگيان، مسئولان آموزش و پرورش بتوانند در هنگام راه اندازي تعاوني هاي مسكن فرهنگيان از آنان حمايت هاي مادي و معنوي كنند.»