گسترش و رونق بورس اوراق بهادار كشور و ايجاد بورس هاي كالا و توسعه اينگونه بازارها در سال هاي اخير در دستور كار دولت قرار داشت.
اگر چه نسبت به گذشته در اين زمينه گام هاي بلند و مهمي برداشته شده است ولي با توجه به توانايي هاي بالقوه اقتصاد كشور و نياز اقتصاد ايران هنوز راه درازي در پيش است و تلاش بيشتر و پيگيري سخت تر دست اندركاران را طلب مي كند.
تبديل بازارهاي سنتي به بازارهاي جديد و نوسازي ساختار داد و ستد در كشور ضرورتي است اجتناب ناپذير.
اگر قرار است بخش عمده بودجه از ماليات تامين شود و اتكا به درامد نفت در اقتصادكشور به صفر مايل شود راهي جز شفاف سازي اقتصادي وجود ندارد.
هنوز بخش مهمي از اقتصاد كشور زيرزميني است و در بازارهاي خاكستري و پنهان انجام مي شود.
در سال هاي اخير قاچاق به عنوان يك مشكل اساسي در اقتصاد كشور خود را نمايان كرد و همه مسئولان كشور از ضرورت برخورد با آن سخن گفتند، اما عليرغم همه اظهارات و مواضع گوناگون اتخاذ شده هنوز اين مشكل در اقتصاد كشور ادامه دارد. عليرغم تسهيل واردات كالا از سوي دولت و به كارگيري نظام تعرفه اي اما هنوز كنترل و نظارت بر بازار كالا در كشور به دليل فقدان شفافيت در بازارهاي سنتي ممكن نيست.
اين شرايط نيزضرورت ايجاد بازارهاي جديد و بورس هاي گوناگون كالا در كشور را ضروري مي كند.
اين رويكرد علاوه بر اينكه امكان رقابت سالم و برنامه ريزي شده را براي فعالان اقتصادي فراهم مي كند به دولت امكان آگاهي از روندهاي جاري اقتصادي و برنامه ريزي براي آن را مي دهد و علاوه بر اين ميزان درآمدهاي مالياتي دولت واقعي و در بخش هاي مختلف اقتصادي بر مبناي سود حاصل شده دريافت مي شود.
بورس فلزات
نخستين بازار كالا در كشور بورس زعفران در مشهد بود كه راه اندازي شد و با توجه به تمايل به معاملات پنهان در اقتصاد كشور هنوز از رونق كافي برخوردار نشده است.
بورس فلزات نيز دومين بازار كالايي كشور بود كه سال جاري در تهران به راه افتاد و عليرغم تلاش پيگيردست اندركاران به دليل مقاومت واسطه ها و دلال هاي بازارهاي پنهان هنوز به جايگاه واقعي مورد نظر ودر حد اندازه اقتصاد كشور دست نيافته است.
با توجه به حمايت هاي وزارت صنايع و اهميت اقتصادي صنايع فولاد در اقتصاد كشور، زمينه سازي براي شكل گيري و تعميق اين بورس در كشور از سوي همه مسئولان و دست اندركاران چه در دولت و چه در بخش خصوصي ضروري است.
بورس فلزات بايد به محل اصلي خريد و فروش انواع فلزات در ايران تبديل شود و در منطقه نيز ازجايگاه ويژه اي برخوردار شود. با توجه به رشد صنايع فولاد در كشور دست يابي به چنين جايگاهي دور از دسترس نيست و هدايت كليه داد و ستدهاي دولتي به اين بازار خود مي تواند به دست ياي به اين هدف كمك كند.
بورس هاي منطقه اي
عليرغم گذشت بيش از سي سال از فعاليت بورس اوراق بهادار در ايران اين بازار هنوز از ابعاد يك بازار متناسب با اقتصاد كشور برخوردار نيست.
در حالي كه امروز در دنيا اكثر بازارهاي بورس از هر نقطه دنيا و با توجه به امكانات و ابزارهاي موجود مالي شرايط مجازي نقل و انتقال سهام را براي هر فردي ايجاد كرده اند،بورس تهران هنوز نه تنها امكان چنين دسترسي سهل الوصولي را نمي تواند فراهم كند،بلكه هنوز در همه شهرهاي بزرگ كشور نيز تالارهاي داد وستد سهام تاسيس نكرده است.
طبق برنامه اعلام شده در سال جاري قرار بود در ۵ شهر بزرگ كشور تالار بورس ايجاد شود كه تا حال تنها در سه شهر مشهد، تبريز و اصفهان اين «تالار» راه اندازي شده است و تالارهاي اهواز و شيراز در نوبت قرار دارند.
وزير اقتصاد و دارايي در مراسم افتتاح تالار اصفهان اظهار اميدواري كرد كه اهواز و شيراز نيز به زودي به بورس دسترسي داشته باشند.
اگر چه مشكل عدم توسعه فيزيكي بورس همچنان وجود دارد و هنوز شرايط لازم براي جذب سرمايه هاي پراكنده مردم به اين بازار فراهم نشده است، اما يكي از مشكلات اساسي در راه رشد بازار اوراق بهادار نبود شركت  هاي كارآمد كارگزاري است.
اين امر نيز به خودي خود به حجم اندك سرمايه هاي موجود در بورس بازمي گردد كه نه تنها توان استخدام كارشناسان و اقتصاددانان كارآزموده را به اين كارگزاري ها نمي دهد بلكه ضرورت آن را نيز ايجاد نكرده است.
براي افزايش كارايي بورس يكي ازراه هاي موثر و اساسي تداوم و تسريع خصوصي سازي در كشور است. هنوز حجم بزرگي از سهام موجود در بورس دولتي است و شركت هاي فعال نيز به تبع آن دولتي و يا تحت پوشش دولت هستند.
سال آينده با تصويب قانون جديد بازار سرمايه كشور و ادامه روند خصوصي سازي به طور قطع بازار سهام در كشور از رشد چشمگيرتري برخوردار خواهد شد.
چرا كه قانون جديد بازار سرمايه به نظام يافتگي اين بازار به ويژه بورس كمك مي كند و كاهش نقش دولت در اين بازار ميزان جذب سرمايه هاي مردم را افزايش مي دهد.
اين درحالي است كه قانون جديد بازار سرمايه و تجارت الكترونيك امكان رشد مجازي بازار سهام را نيز فراهم مي كند و سال آينده مي تواند در اين زمينه نيز گام بلندي به پيش برداشته شود.
در سال جاري پيش بيني مي شود ارزش بازار سهام به حدود ۴۰ ميليارد دلار برسد و حجم داد و ستد سهام نيز از ۵/۳ ميليارد سهم به ۷ ميليارد سهم افزايش يابد. بخش عمده اين پيش بيني تا پيش از پايان سال تحقق يافته و با توجه به در پيش بودن عرضه بيش از ۴۰۰ ميليون سهام دولتي در بورس تهران در سال جاري انتظار مي رود كه اين رشد صددرصدي تحقق يابد. با ادامه روند رشد سال جاري در سال آينده طبيعي است كه حجم معاملات به بيش از ۱۰۰ ميليارد دلار و ۱۴ ميليارد سهم برسد. چنين رشدي به طور طبيعي با توجه به توانايي بالقوه اقتصاد كشور مي تواند تحقق يابد، ولي بايد توجه داشت كه عوامل خارج از بازار نيز مي تواند در اين زمينه چه مثبت و چه منفي موثر باشد.
همه پيش بيني ها به تحقق ثبات نسبي سياسي و اقتصادي كشور بستگي دارد و در صورت وجود اين حداقل دست يابي به اين اهداف به سادگي ممكن است.
سه تالار منطقه اي، مشهد، تبريز و اصفهان عليرغم زمان اندك فعاليت با استقبال وسيع سرمايه گذاران روبرو شده است و مردم اين شهرها با اعتماد به قابل اطمينان بودن اين بازار نسبت به ديگر بازارهاي غيرشفاف سرمايه هاي خويش را به تدريج در اين بازارها به جريان مي اندازند.
همه روزه ميزان داد و ستد سهام در دو بازار پرسابقه تر مشهد و تبريز نزديك يك ميليارد تومان است و همه هفته ۵ تا ۶ ميليارد تومان در اين دو بازار سهام داد و ستد مي شود.
در تالار اصفهان نيز در نخستين روز فعاليت افزون بر يك ميليارد تومان داد و ستد سهام انجام شد و اين امر خود از كارآمد بودن اين بازارها حكايت دارد.
اگر چه همچنان نقش نهادها و سهام هاي دولتي در اين بازارها نيز غيرقابل انكار است ولي با ايجاد اين بازارها و گسترش فيزيكي بازار سرمايه در كشور زمينه تحول اين بازار در آينده نزديك تسريع مي شود.
با توجه به سياست هاي جديد دولت رشد بازار سهام در سال هاي آينده امري طبيعي و قطعي است.
طهماسب مظاهري وزير اقتصاد و دارايي در مراسم افتتاح تالار اصفهان به درستي تاكيد كرده بود كه دسترسي به اهداف برنامه چهارم توسعه كه اهداف سخت و حداقلي نيز مي باشد نياز به توسعه بازار سرمايه در كشور دارد.
وي تاكيد كرده است كه، توسعه بازار سرمايه تاثير مستقيمي بر بسيج تامين سرمايه دارد و از اهميت افزايش ارقام بودجه كل كشور مي كاهد.
در واقع رشد بازارهاي سهام در كشور ضرورتي است انكارناپذير واگر بناي اقتصاد كشور بر ساز و كارهاي غيرنفتي پي ريزي گردد اتكا به بازارهاي جديد اجتناب ناپذير است.
وزير اقتصاد و دارايي در اين گردهمايي تاكيد كرده بود كه اگر بازارهاي سرمايه رشد كند، دولت ديگر ناچار نيست به بودجه به عنوان موتور محرك اقتصاد كشور متكي باشد.
رشد و توسعه بازار سرمايه يكي از نقص هاي اساسي اقتصاد كشور را برطرف خواهد كرد و به موتور واقعي و كارساز توسعه اقتصاد كشور تبديل خواهد شد.

دو شركت مشروط جديد در بورس
در آخرين جلسه هيات پذيرش بورس اوراق بهادار تهران تقاضاي پذيرش سه شركت مورد بررسي قرار گرفت ودر نهايت با پذيرش دو شركت به طور مشروط موافقت شد.
براساس گزارش ايران بورس در اين جلسه ابتدا تقاضاي پذيرش شركتهاي سهامي گروه توليدي جاده  ابريشم مورد بررسي قرار گرفت كه هيات پذيرش با درخواست آن موافقت نكرد.
بنابراين گزارش مقرر شده كه پس از رفع بندهاي مشروط شركت، مجددا درخواستش مورد بررسي قرار گيرد. اين شركت توليدكننده لوازم صوتي و تصويري است و سهامدار اصلي آن موسسه خيريه حضرت ثامن الائمه عليه السلام است.
دومين شركتي كه درخواست پذيرش آن در هيات پذيرش مطرح شد، شركت سايپا شيشه بود. سهامدار آن شركت سايپا است و توليدكننده شيشه هاي اتومبيل است. اين شركت در تالار فرعي بورس به صورت مشروط پذيرفته شده است. همچنين با توجه به مصوبات شوراي بورس مقرر شده است كه اين شركت قبل از درج نامش در تابلوي فرعي حداقل ۲۰ درصد سهامش را به سهامداران ديگر واگذار كند.
سومين شركت، شركت لوله و پروفيل سديد بود كه با تقاضاي پذيرش آن موافقت شد. اين شركت توليدكننده لوله و پروفيل است و سهامدار اصلي آن گروه صنعتي سديد مي باشد كه مي بايستي پس از رفع موارد مورد نظر هيات پذيرش نامش در تابلوي فرعي بورس تهران درج شود.
۳۶ شركت جديد
مديريت پذيرش و امور مجامع بورس اوراق بهادار شركت هاي درج شده بر روي تابلوي نرخ هاي بورس از ابتداي سال ۸۲ را در دوم اسفند ماه اعلام كرد.
براساس اين گزارش از ابتداي سال تاكنون ۳۶ شركت جديد در بورس پذيرفته شده اند.
شركت هاي شير پاستوريزه پگاه اصفهان، فرآورده هاي نسوزآذر، سرمايه گذاري صنعت نفت، بانك كارآفرين، سيمان بهبهان، لوله سازي اهواز، آونگان، سيمان كارون، سرمايه گذاري بوعلي، داروسازي روز دارو و بانك اقتصاد نوين بر روي تابلوي اصلي و شركت هاي سيمان هگمتان، صنايع جوشكاب يزد، نيروكلر، سيمان خاش، حمل و نقل جاده اي داخلي بازرگاني پتروشيمي، ماشين آلات صنعتي تراكتورسازي ايران، ايران ياساتاير و رابر، آبفر، كارخانه فارسيت دورود، معدني و صنعتي چادرملو، موتورسازان تراكتورسازي ايران، سيمان اصفهان، فولاد كاويان، سيمان اردبيل و آهك آذرشهر، سيمان ايلام، سيمان سفيد ساوه، سرمايه گذاري توسعه شهري توس گستر، توليد الياف پلي پروپيلن، گسترش صنايع و خدمات كشاورزي، سرمايه گذاري توسعه آذربايجان، سيمان بجنورد، نيروترانس، مهندسي تكنوتار، الكتريك خودرو شرق ورينگ سازي مشهد بر روي تابلوي فرعي درج شدند.

طي ۱۱ ماهه نخست امسال ارزش جاري بورس اوراق بهادار تهران در مقايسه با دوره مشابه سال پيش از ۱۴۶ درصد افزايش يافته است. هم اكنون ارزش جاري بازار به بيش از ۲۹۰ ميليارد ريال بالغ شده است. ۳۰ ميليارد ريال از اين ارزش ناشي از درج شركتهاي جديد در تابلوي بورس و بيش از ۲۶۰ ميليارد ديگر ناشي از افزايش قيمت سهام و افزايش سرمايه در طول سال جاري بوده است.
در اين دوره، نسبت گردش سهام، يعني نسبت مبلغ معامله شده طي دوره به ارزش جاري بازار در پايان دوره، نيز به بيش از ۲۰ درصد رسيده است كه در مقايسه با مدت مشابه سال قبل بيش از ۳۰ درصد افزايش يافته است.
همچنين، طي اين مدت شاخص كل بورس با ۱۱۵ درصد افزايش به ۷۶/۵۰۶۲ واحد، شاخص بازده نقدي و قيمت با ۱۲۸ درصد رشد به ۱۱۳۴۵ واحد رسيد و شاخصهاي صنعتي و مالي نيز به ترتيب ۱۰۷ و ۱۴۹ درصد رشد نشان مي دهند.
حجم معاملات سهام نيز طي اين مدت به بيش از ۵۹۰۰۰ ميليارد ريال بالغ شده كه در مقايسه با سال قبل بيش از ۲۱۴ درصد رشد نشان مي دهد. حجم واگذاريهاي سازمان خصوصي سازي طي ۱۱ ماهه نخست امسال در حدود ۶۳۲۵ ميليارد ريال بوده است. بدين ترتيب، حدود ۱۰ درصد از كل معاملات امسال داد و ستد ناشي از واگذاري سهام از سوي سازمان خصوصي سازي بوده است.
كل شركتهاي درج شده در فهرست نرخهاي بورس تا پايان بهمن ماه امسال ۳۷۰ شركت بوده است. ۳۳ شركت طي سال جاري در بورس پذيرفته شده اند. همچنين شركتهاي حذف شده از نرخهاي بورس در سال جاري ۲ شركت بوده اند. نخستين شركت شير پاستوريزه پگاه همدان بود كه در خردادماه امسال در فهرست نرخهاي بورس درج گرديد و آخرين مورد نيز الكتريك خودرو شرق است كه طي بهمن ماه به فهرست نرخهاي بورس افزوده شد.
همچنين، طي هفته نخست اسفندماه براي اولين بار پس از پذيرش و درج نام، سهام شركتهاي الكتريك خودرو شرق به نرخ ۳۸۱۶ ريال، سرمايه  گذاري مسكن به نرخ ۴۰۴۸ ريال، داروسازي روز دارو به نرخ ۱۲۰۰۰ ريال و سيمان اردبيل و آهك آذرشهر به نرخ ۳۱۶۷۳ ريال معامله شدند.