گفت وگو با دكتر حميدرضا ربيعي مدير مركز رشد فناوري هاي پيشرفته شريف (SATI)
دنياي واقعي كار با مراكز رشد دانشگاهي
|
|
بهزاد صديقي
اشاره: مراكز رشد (انكوباتورها) دانشگاهي دو دهه است كه در دنيا مطرح شده و فعاليت مي كنند. اين مراكز عمدتاً با استقرار در كنار مراكز تحقيقاتي و دانشگاه هاي معتبر، اهدافي همچون بسترسازي جهت رشد و شكوفايي استعدادهاي دانشجويي و فارغ التحصيلان دانشگاه ها را دنبال مي كنند. فعاليت اين مراكز به اين صورت است كه هسته هاي دانشجويي و فارغ التحصيلان و كارآفرينان، كه در زمينه اي خاص طرح و برنامه مشخصي دارند را با در اختيار گذاردن فضاي كار، ملزومات اداري جهت شروع كار و همچنين يك سري خدمات اداري، علمي و مشاوره اي و ...، مورد حمايت خود قرار مي دهند.
درايران اما، حدود دو سال است كه ايده راه اندازي اين مراكز مطرح شده و مجموعه دولت سعي دارد با حمايت هاي لازم، شرايط را براي تشكيل و فعاليت اين مراكز رشد فراهم سازد.
مركز رشد فناوري هاي پيشرفته شريف(SATI) يكي از مراكز رشد فعال در سطح كشور است كه فعاليت رسمي خود را از ابتداي سال جاري شروع كرده است. اين مركز در حال حاضر همزمان با فعاليت هاي داخلي خود، در زمينه ICT سعي دارد وارد بازارهاي جهاني شود. براي مثال در همين مدت كم فعاليت خود توانسته چند تفاهم نامه و قرارداد همكاري با شركت هاي كانادايي، آلماني و مالزيايي منعقد نمايد.
با دكتر حميدرضا ربيعي از اعضاي هيأت علمي دانشگاه صنعتي شريف و مدير مركز رشد فناوري هاي پيشرفته شريف گفت و گويي انجام داده ايم كه در ادامه مي خوانيد.
* مركز رشد فناوري هاي پيشرفته شريف كمتر از يك سال است كه فعاليت خود را آغاز كرده است با اين حال به نظر مي رسد كه اين مركز در حال حاضر يكي از مراكز پيشرو در كشور در جذب گروه هاي دانشجويي براي انجام پروژه هاي كاربردي و... باشد. در اين باره بگوييد؟
- به نظر من هر كار جدي و بزرگي كه بخواهد در هر جاي دنيا انجام شود، مستلزم همكاري استادان و كارشناسان با تجربه آن رشته است. در رشته فناوري اطلاعات با توجه به كمبود متخصص كه در كشور داريم، اهميت به كارگيري نيروهاي با سابقه دو چندان مي شود. در اين مركز ما سعي كرده ايم از افرادي كه تجربه كار در شركت هاي بزرگ دنيا را دارند، استفاده كنيم.
از طرفي بازار رشته فناوري اطلاعات در دنيا و در كشور ما خيلي خوب است كه اين هم در موفقيت ما بي تأثير نبوده است. علاوه بر اين وجود «مركز فناوري اطلاعات و ارتباطات پيشرفته شريف» در دانشگاه و استفاده از تجارب موجود در اين مركز و همچنين جذب حمايت هاي تخصصي اين مركز نيز در موفقيت ما بي تأثير نبوده است.
* چه اولويت هايي براي جذب گروه هاي دانشجويي و پروژه هاي مختلف كاري داريد؟
- سوابق كاري آنها و انگيزه هاي آنان و از همه مهمتر ايده ها و برنامه هايي كه دارند براي ما مهم است.
* مركز رشد چه حمايت هايي از اين گروه هاي دانشجويي مي كند؟
- سعي مي كنيم به تخصص هاي آنها عمق بدهيم و اگر كاستي هايي در برنامه ها و كارهايشان دارند، آن كاستي ها را برطرف مي كنيم. براي مثال، ما هفته آينده يك آزمون سنجش اطلاعات براي تمام گروه هاي دانشجويي (انكوباتورها) برگزار خواهيم كرد. حتي مديران و كارشناسان ستادي خود مركز رشد هم موظف هستند در اين آزمون شركت كنند. بعد از اين آزمون براي رشته ها و حوزه هاي مختلف كاري، با استفاده از استادان مجرب، دوره هاي آموزشي تخصصي برايشان برگزار مي كنيم.
از طرف ديگر ما امكانات و فضاي مورد نياز اين گروه هاي دانشجويي را برايشان فراهم مي كنيم مثل ارتباط پرسرعت با شبكه اينترنت، ارائه «ورك شاپ» هاي مختلف مرتبط با زمينه هاي كاريشان و وصل كردن آنها با سازمان هاي دولتي و غيردولتي مرتبط با برنامه هايشان ....
برنامه اي هم اخيراً پياده كرده ايم و آن اينكه هسته هاي دانشجويي را موظف كرده ايم تا پايان ارديبهشت ماه سال آينده طرح تجاري «بيزينس پلان» خود را با همكاري كارشناسان مركز رشد به طور كامل تدوين كنند .... با اين كار سعي داريم حداقل در سطح كشور در زمينه تخصصي كه دارند حرف اول را در آينده بتوانند بزنند ...
يك سري كمك هاي مالي هم با اولويت بندي در اختيار گروه هاي مختلف قرار مي دهيم و آن بيشتر يا به صورت وام است و يا اينكه روي ايده اي كه دارند سرمايه گذاري مي كنيم. البته بعد از اينكه طرحي به محصول رسيد، يك درصد مشخص از درآمد ناشي از فروش آن محصول به مركز خواهد رسيد. برنامه اين است كه بعد از سه سال مركز رشد بدون حمايت هاي دولتي به كارش ادامه دهد.
* آقاي دكتر ،روال كار براي تبديل شدن ايده به محصول در مركز رشد شريف به چه صورتي است؟
- در مورد گروه ها و هسته هاي دانشجويي حاضر در مركز ما در حال حاضر فرم هاي كار برگ ايده داريم و اعضا موظف هستند هر سه ماه يكبار ايده هاي خود را ارائه كنند. آن دسته از ايده هايي كه خود ما بتوانيم، حمايت مي كنيم و آنها را كه خودمان نتوانيم سعي ميكنيم از مراكز و دستگاه هاي دولتي و غيردولتي خارج از دانشگاه برايشان حامي پيدا كنيم....
روال كار هم بدين صورت است كه ايده مي رود در كميته فني بررسي مي شود و بعد در شوراي فناوري مركز رشد، كه تركيب آن از استادان دانشگاه، مديران صنعت و مديران بخش خصوصي مي باشد، براي تصويب شدن مطرح مي شود.
* آيا مركز رشد دانشگاه شريف را مي توان متفاوت از ساير مراكز رشد فعال در كشور دانست؟
- عوامل اثرگذاري چون حمايت رئيس دانشگاه، توان دانشگاه، حمايت دولت، دانشجويان مستعد، استاد مجرب اگر در كنار هم قرار بگيرند، همه مراكز رشد موجود در كشور مي توانند موفق باشند. در حال حاضر در بسياري از مراكز رشد اين عوامل در كنار هم قرار نمي گيرند. براي مثال خبر دارم كه در بسياري از دانشگاه ها آن حمايت مالي كه از آن مركز شده، بعد از گذشت يازده ماه از سال، هنوز به مدير واگذار نشده.
* لطفاً بفرمائيد مهمترين آن عواملي كه اشاره كرديد كدام است؟
- كادر رهبري با انگيزه و متخصص از يك طرف و حمايت دانشگاه خيلي مهم هستند و اين دو عامل هستند كه در همه مراكز رشد كشور وجود ندارند.
* ارتباط بين مراكز رشد(انكوباتورها) دانشگاه هاي مختلف در حال حاضر چگونه است؟ منظورم بيشتر از جنبه انتقال تجارب و همكاري هاي بين دانشگاهي و... است.
- در مركز رشد شريف ما خودمان را محدود به دانشجويان دانشگاه صنعتي شريف نكرده ايم. در حال حاضر ما يك گروه از دانشجويان سمناني را در اين مركز رشد داريم كه اين گروه كارهاي خوبي هم انجام داده اند و با استان گلستان هم داريم در راه اندازي مركز رشد آنجا، همكاري مي كنيم.
به نظر من دولت بايستي توجه بيشتري به مراكز رشد موفق و با پتانسيل بالا داشته باشد و معضلات فرهنگ جامعه باعث نشود اين تصور ايجاد شود كه «تساوي برابر با عدالت است» و اين غلط است. چرا كه همانطور كه در همه جاي دنيا عمل مي شود، جايي كه پتانسيل و امكان رشد بيشتري وجود دارد، بايد بيشتر حمايت شود. اگر اينطور باشد، مراكز رشدي مانند مركز رشد دانشگاه صنعتي شريف حتي مي توانند ضمن انتقال تجربه، در راه اندازي مراكز رشد ساير دانشگاه ها همكاري داشته باشند. البته اين مستلزم درك كردن ارزش كار گروهي از سوي دانشگاه هاي مختلف است.
* لطفاً عمده ترين مسائل و مشكلاتي را كه با آنها مواجه هستيد برايمان بگوييد.
- رفتار و اخلاق سازماني و كاري يكي از اين مسائل است. اين موضوع در كشور قدري مهجور مانده و گروه هاي ما نيز چون در جامعه ايران رشد كرده اند از اين نظر قدري ضعيف هستند. از طرفي به عقيده من ساختار مراكز رشد بايستي يك ساختاري ديناميك و به دور از بروكراسي هاي اداري باشد و ما نمي توانيم ساختار سنگيني براي اين مراكز در نظر بگيريم.
اين دو مسئله وقتي با هم و در كنار هم قرار مي گيرند يك چالش جدي را در مراكز رشد ايجاد مي كنند. چرا كه اگر ساختارها جدي نباشند روابط و نظم قدري به هم مي خورد و ممكن است كيفيت نزول كند. به نظر من ايجاد تعادل بين اين مسائل و تنظيم رفتار كاري بچه ها اصلي ترين چالشي است كه پيش روي ما است كه بايستي حل شود.
* تا حالا شده گروهي كاري را شروع كنند و به نتيجه دلخواه نرسند و به اصطلاح شكست بخورند؟
- از آنجا كه طرح ها از قبل كارشناسي شده و داوري مي شوند و ما ريسك را پايين مي آوريم معمولاً پروژه ها موفق مي شوند. هر چند ممكن است به عللي همچون همان رفتارهاي كاري كه اشاره كردم، زمان موفقيت قدري طولاني شود، اما روي موفقيت نهايي كار من هيچ شكي ندارم.
بازار موجود هم، چه داخلي و چه خارجي، خيلي بازار مناسبي است و كمتر پيش خواهد آمد كه پروژه اي شكست بخورد.
|