سهيلا  بيگلرخاني 
بشر در هزاره سوم هنوز مانند قرن هاي قبل از شيوع بيماري نگران است. هنوز رسيدن به سطح مطلوبي از سلامت آرزوي بشر قرن بيست و يكم است. هنوز آرزوي جامعه اي سالم حداقل در بخش عمده اي از جهان براي بشر دست نيافتني به نظر مي رسد و هنوز دغدغه ها همان دغدغه هاي گذشته است، هر چند دغدغه شيوع طاعون اكنون به دغدغه شيوع ايدز بدل شده.
سازمان بهداشت جهاني نمودي از آرزوي انسان براي جامعه بدون بيماري است و اوج اين آرزو، نام گذاري روزي به نام روز جهاني بهداشت. هر چند نام گذاري يك روز نمي تواند به خودي خود به تمام نيازهاي يك جامعه پاسخ دهد، اما شايد به گفته هوشمند سفيدي دبير ستاد برگزاري هفته سلامت اين روزها در بعد سمبليك خود يادآور نكاتي مهم در ذهن جامعه باشد. گو اينكه تب نام گذاري روز و هفته در سال هاي اخير در ايران گاهي نه تنها حساسيت مثبتي در ذهن جامعه ايجاد نمي كند، بلكه سبب بي تفاوتي نيز مي شود.
دومين هفته سلامت 
به هر تقدير سال گذشته براي نخستين بار همزمان با روز جهاني بهداشت، در ايران هفته اي با نام هفته سلامت برگزار شد. امسال نيز به تبعيت از سنت سال قبل با برنامه هاي مفصل تري به مردم معرفي شد. برنامه هاي آموزشي و تبليغي از روز ۷ آوريل - مصادف با ۱۸ فروردين- آغاز اين هفته تا پايان هفته (۲۴ فروردين) ادامه خواهد يافت. وزارت بهداشت متولي اين هفته امسال با شعار پيشگيري از ۷ رفتار مخاطره آميز برنامه هاي خود را تدارك ديده است. اين ۷ رفتار از ۱۰ رفتار مخاطره آميز معرفي شده توسط سازمان بهداشت جهاني اقتباس شده است.
لابد شما هم در اين روزها به كرات آگهي هايي را شنيده و ديده ايد كه مردم را به پيشگيري از خشونت، استعمال دخانيات، تغذيه نادرست، رفتارهاي جنسي غيرايمن، سوانح و حوادث، بي تحركي جسماني و ناآگاهي دعوت مي كند.
جالب آنكه امسال شعار سازمان بهداشت جهاني، جاده ايمن، جاده بي تصادف است و اين شعار حكايت از آمار بالاي تلفات در نتيجه سوانح رانندگي دارد.
رفتارهاي مخاطره آميز، ۴۰ درصد مرگ و ميرهاي سالانه 
سالانه يك ميليون و ۲۰۰ هزار نفر در دنيا بر اثر سوانح رانندگي كشته مي شوند كه اين رقم در ايران به حدود ۳۰ هزار نفر مي رسد، چيزي معادل كشته شدگان زلزله بم.
شايد به همين دليل شعار جاده ايمن، جاده بدون تصادف بايد در ايران جدي تر گرفته شود. با اين حال هنوز تجديدنظر اساسي براي كاهش تلفات جاده اي در ايران به چشم نمي خورد. گذشته از آمار تلفات جاده اي، مصرف دخانيات و مواد مخدر نيز از جمله دلايل مهم مرگ و مير در ميان مردم ايران است. سالانه در ايران ۵۰ هزار نفر به دليل بيماري هاي ناشي از مصرف سيگار كشته مي شوند.
به گفته سفيدي حدود ۴۰ درصد مرگ و ميرها در كشور ما ناشي از رفتارهاي مخاطره آميز است. اما هنوز لايحه كنترل مصرف دخانيات بلاتكليف است و هنوز هر دست فروش سر چهارراه مي تواند به عرضه سيگار بپردازد. وضعيت تحرك جسماني و تغذيه نيز بهتر از موارد فوق نيست. «تغذيه ناسالم در كشور ما شامل دو نوع است. درصد عمده اي از مردم مواد مغذي را كمتر از نياز خود دريافت مي كنند و بخشي نيز به عكس بيش از اندازه به مواد مغذي دسترسي دارند.» هردوي اين موارد تبعات و عوارضي دارد. سالانه ۶۰هزارنفر در ايران بر اثر عوارض ناشي از سوء مصرف مواد غذايي مي ميرند.
اين را دبيرستاد برگزاري هفته سلامت مي گويد. نزاع ها و قتل هاي رو به افزايش نيز خود گواهي بر درصد خطر خشونت در جامعه دارد.
معصوميت از دست رفته
شايد مخاطره آميزترين رفتاري كه مي تواند جامعه ايراني را با مشكل اساسي روبه رو كند، رفتارهاي غير ايمن جنسي باشد. اين رفتارها متاسفانه در حال فراگيري است نمونه هايي از مواردي كه روزانه به مطب هاي زنان مراجعه مي كنند، حكايت از شيوع نسبي اين رفتارها در ميان نوجوانان و حتي طبقات پايين اجتماع دارد. معصومه پامار، مامايي كه در يكي از محلات جنوبي تهران مطب دارد، بارها شاهد اغواي نوجوانان و يا معصوميت هاي از دست رفته دختران كم سن و سال بوده است. «آنان اغلب درك درستي از خطرات رفتارهاي خود و بيماريي كه آنان را تهديد مي كند، ندارند. آنان به سادگي در معرض سوء استفاده هاي متعدد قرار مي گيرند.» يادآوري  چشم هاي معصوم اين دختركان گاهي چشم هاي معصومه را نيز اشك آلود مي كند.
بيماري ايدز شايع ترين و مهلك ترين عارضه اين رفتارهاست. بيماري كه به گفته يكي از كارشناسان مانند يك بمب ساعتي است و به قول سفيدي اگر كنترل نشود، به زودي تمام اعتبارات بخش درمان را خواهد بلعيد.
برنامه اي با شركت ۴۰ نهاد و وزارتخانه
امسال ۴۰ وزارتخانه و نهاد به كمك متولي برگزاري اين هفته (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي) شتافته اند.
دبيرستاد برگزاري هفته سلامت مي گويد:« بيشترين كمك ها نخست از جانب نيروي مقاومت بسيج و در درجه دوم سازمان فرهنگي هنري شهرداري صورت گرفت و وزارتخانه هايي چون آموزش و پرورش، راه و ترابري، كشور، سازمان هاي شهرداري تهران و حتيNGO هايي مانند جمعيت مبارزه با استعمال دخانيات براي كمك به برگزاري اين هفته پيشقدم شدند.»
سفيدي برنامه هاي اين هفته را به دو بخش سمبليك و تبليغي و آموزشي تقسيم مي كند. «به صدا درآمدن زنگ سلامت در مدرسه، اهداي جوايز به نقاشي كودكان و... از جمله برنامه هاي سمبليك بوده و انتقال اطلاعات به مردم براي پيشگيري از رفتارهاي پرخطر جزو برنامه هاي آموزشي است.» به اعتقاد وي پيشگيري از رفتارهاي مخاطره آميز تبليغ و حرف نيست، بلكه آموزش به مردم و افزايش توانمندي هاي آنان است.
در روستاها اين آموزش به صورت رجوع  خانه به خانه و در شهرها به صورت ارايه پمفلت و آموزش در ۶۰ هزار پايگاه صورت مي پذيرد. در اين طرح از مردم مي خواهيم كه پس از مطالعه بروشور آن را دراختيار ديگران نيز بگذارند. هدف از اين آموزش ها، توانمند ساختن مردم براي مواظبت بهتر از سلامتشان است.
يادآوري و برجسته سازي
سفيدي نيز بيشترين تهديد را متوجه جوانان مي داند، وي آمار بالاي كودك آزاري و همسر آزاري را نمونه اي از رواج خشونت مي داند.
نمي خواهيم در اين هفته شق القمر كنيم، تنها نوعي يادآوري و برجسته سازي مفاهيم صورت مي گيرد و برنامه هاي آموزشي نيز در طول سال ادامه خواهد يافت. فرهنگسراي سلامت و راديو سلامت پايگاه هايي است كه درطول سال نسبت به فرهنگسازي در خصوص ارتقاي سلامت خواهد كوشيد. ما مي خواهيم در اين هفته مردم و مسوولان را حساس كنيم.
باز هم كمبود بودجه
با آنكه ۴۰ نهاد و وزارتخانه  براي برگزراي هفته سلامت و تامين بخشي ازهزينه هاي اين هفته اعلام آمادگي كرده اند، اما باز هم به اعتقاد سفيدي برنامه هاي انجام شده مطابق با نيازهاي جامعه نبوده است. «ما تنها ۳۰ ميليون پمفلت آموزش چاپ كرده ايم، در حالي كه نياز جامعه بسيار بيشتر از اين تعداد است منتها پول چاپ و توزيع تعداد بيشتر را نداشتيم.»
فرهنگسازي سلامت 
وقتي سخن از حفظ بهداشت و ارتقاي سلامت پيش مي آيد، گذشته از برنامه هاي دولتي، اذهان به سوي فرهنگسازي و اشاعه فرهنگ سلامتي در جامعه معطوف مي شود. ارتقاي سلامت جامعه تنها با فرهنگسازي و تبليغ مستمر امكان پذير هستند. راديو سلامت و فرهنگسراي سلامت دو پايگاهي است كه به گفته سفيدي در طول سال خدمات آموزشي به مردم ارايه مي دهند.
دكتر آذر ميرزايي رئيس فرهنگسراي سلامت درباره برنامه هاي خاص اين هفته مي گويد: «علاوه بر چاپ پمفلت، برنامه رنگين كمان براي كودكان هر روز از محل اين فرهنگسرا بر روي آنتن مي رود كه در اين برنامه تاكيد ويژه اي بر آموزش هاي بهداشتي شده است.»
به گفته وي علاوه بر اين، طرح عيادت از بيماران در روز ملي عيادت (جمعه ۲۱ فروردين) از ديگر طرح هاي اين هفته است.
اما گذشته از اين هفته، لازم است مراكز در طول سال خدماتي تشويقي و آموزشي ارايه دهند. «در طول سال هر دوشنبه در فرهنگسراي سلامت جلسات هفتگي درباره موضوعات مبتلا به برگزار مي شود. طرح سنجش سلامت كودكان در مهدكودك هاي سازمان و طرح تغذيه سالم از ديگر طرح هاي دائمي است.»
به گفته وي، جشنواره هاي غذايي سالم و بازارچه سلامتي از اجزاي طرح تغذيه سالم است.
اما حتي در اين فرهنگسرا نيز آموزش رفتارهاي جنسي سالم به نوجوانان هنوز در حد برنامه ريزي است و به اجرا درنيامده است. تنها كلاس هاي خانواده كه برخي در فرهنگسراي خانواده برگزار مي شود به اطلاع رساني و آگاهي دادن خانواده ها و زوج ها درخصوص رفتارهاي جنسي غيرايمن مي پردازد. غافل از آنكه شايد اين اطلاعات هرگز از سوي والدين به نوجوانانشان منتقل نشود.
«يكي از راه هاي اساسي ابتلا به ايدز اعتياد است. به همين منظور طرح گسترده اي براي مبارزه با اعتياد پيش بيني شده كه از اواخر ارديبهشت ماه تا اواخر تيرماه به اجرا درخواهد آمد.»
اين را دكتر ميرزايي در توضيح اقدامات انجام شده براي پيشگيري از ايدز مي گويد.
بهداشت ۱۵ ريالي 
اين هفته نيز با تمام برنامه ها سپري خواهد شد. اگر برنامه هاي اين هفته تنها بتواند نام رفتارهاي مخاطره آميز را در ذهن جامعه ثبت كند، شايد بتوان گفت نخستين گام براي پيشگيري از اين رفتارها برداشته شده است. هرچند اين تاثير بر روي اذهان مسوولان بسيار دشوار به نظر مي رسد و طبيعتاً گام نخست بسيار ديرتر برداشته خواهد شد. چه تنها در يك مورد بارها و بارها از تلفات جاده اي و شيوع ايدز گفته شده، اما نه تغييري در جاده سازي و خودروسازي صورت گرفته و نه اقدامي براي آموزش عمومي و گسترده به ويژه در نسل جوان و نوجوان.
با اين حساب شايد گام نخست براي مسوولان درازاي چندين و چندسال برداشته شود و نهايت برگزاري چنين هفته هايي تنها به قيمت صرف مبالغ هنگفت تمام شود.
اين درحالي است كه سهم بهداشت از درآمد ناخالص ملي بسيار كم است و به گفته دكتر رحيمي رئيس مركز بهداشت استان گيلان، سرانه بودجه بهداشتي و روان ۱۰۰ميليون تومان است، يعني براي هر ايراني ۱۵ ريال.

همزمان با برپايي طرح هفته سلامت دانش آموزان كه با تك زنگي در مدارس همراه بود(!) و به موازات هشدارهاي كارشناسان تغذيه و بهداشت جامعه مبني بر بروز عوارض اسفناك سوءتغذيه بين كودكان كشور، همچون كوتاهي قد، پوكي استخوان، راشيتيسم و ديگر موارد، معاون امور پرورشي، تربيت بدني و تندرستي سازمان آموزش و پرورش استان سمنان علت توزيع نشدن شير رايگان در مدارس ابتدايي از ابتداي سال جديد را فاش كرد: بر اساس توافقات انجام شده، توزيع شير رايگان در مدارس ابتدايي تا پايان اسفندماه بوده و مربوط به سال جديد نمي شود. در عين حال و به گونه اي كاملا پارادوكسي، وي وعده شير رايگان در مدارس راهنمايي از سال آينده را هم داده است. شنيدن اين اظهارات البته ممكن است يكي، دو احتمال را نزد شنونده پررنگ تر سازد. نخست اينكه نوشيدن شش ماهه شير براي دانش آموزان در حال رشد، كفايت مي كند تا ديگر دچار پوكي استخوان نشوند و خيلي زود به فرزندان رشيد - شايد ۲ متري - پدر و مادرها بدل شوند. دوم اينكه نوشيدن دوره اي شير - از ابتدايي به راهنمايي و بر عكس - موثرترين روش رشيدسازي است. اصلا كدام پدر آمرزيده اي پيشنهاد داد، سه بره كوچك و بازيگوش در قاب كوچك تلويزيون ها بالا و پايين بپرند و شادمان بخوانند: همه جا، همه روز شير، شير، شير!

پيكره آموزش و پرورش تهران، به اتومبيل قراضه اي مي ماند كه با بستن يك در آن، در ديگري باز مي شود و با بستن آن ديگري، شاسي جا مي خورد. آموزش و پرورش تهران كنار همتايانش در ديگر شهرهاي كشور، تازه بحران نگاه هاي چپ معلمان ناراضي را رد كرده است كه دوباره بار كمبود فضاهاي آموزشي - حديثي كه سال ها است سازمان را رنج مي دهد - را بر دوش خود سنگين مي بيند. خبر، طبق معمول هميشه، دردآور و تامل برانگيز است؛ ۱۲۰ مدرسه استيجاري ديگر در شهر تهران، درآستانه تخليه قرار دارند.
مشاور رئيس سازمان آموزش و پرروش شهر تهران، در حاشيه شوراي برنامه ريزي وتوسعه استان تهران اعلام كرد: حكم تخليه اين تعداد مدارس استيجاري در شهر تهران صادر شده است. تخليه ۱۲۰ مدرسه ديگر شهر در حالي قطعي است كه طي سال گذشته حتي كلنگ ساختمان يك مدرسه هم درتهران به زمين زده نشده است. وي تاكيد كرده است در صورتي كه نسبت به كمبود مدارس و فضاهاي آموزشي تهران فكري نشود، آموزش و پرورش به حتم با مشكلات زيادي مواجه خواهد شد.
گويا همين حالا هم با مشكل روبه رو است.

به نظر مي رسد اوضاع براي آن دسته از زندانياني كه بي صبرانه به انتظار عيدهاي مختلف و عفوهاي گروهي مي نشستند، كمي دشوار شده است. چراكه به دستور رئيس قوه قضائيه، از اين پس عفو و مرخصي زندانيان به كسب امتيازات فرهنگي، آموزشي و حرفه آموزي آنان در طول مدت محكوميت بستگي خواهد داشت. البته گفته هاي رئيس سازمان زندان ها و اقدامات تاميني و تربيتي كشور حاكي است كه طرح يادشده تنها از مرحله كارشناسي نهايي گذشته و اميد مي رود در سال جاري پيش نويس آن در كميسيون عفو و بخشودگي نهايي شده و به عنوان اصلاح آيين نامه عفو و بخشودگي توسط رئيس قوه قضائيه و مقام معظم رهبري مورد تاييد قرار گيرد. مرتضي بختياري كه هفته گذشته در حاشيه مراسم ملاقات با مردم از اين طرح سخن گفت، ضمن اظهار خوش بيني درباره وضعيت مناسب مالي سازمان زندان هاي كشور نسبت به سال قبل گفت: از اين پس زندان انفرادي، به معناي گذشته وجود نخواهد داشت و فضاي سلول هاي انفرادي پس از بازسازي، دست كم بايد ۱۱ مترمربع باشد. پيشنهاد آيت الله شاهرودي پيرامون التزام كسب امتيازات فرهنگي براي زندانيان اميدوار به بخشودگي، البته در راستاي غني سازي اوقات زندانيان و گنجاندن آن در محورهاي اصلي اصلاح و تربيت است. بدون شك، اعلام شرح برنامه هاي پيش بيني شده سازمان زندان ها به منظور كسب امتيازات فرهنگي زندانيان از سوي اين سازمان و قوه قضاييه، باعث خواهد شد تا پشت ميله اي هاي درس خوان، براي ثبت نام، در كلاس هاي كنكور خاص خودشان صف ببندند.

وقف، شايسته ترين صورت ابراز همدردي و دستگيري ميان انسان هاست و البته در جاي جاي گستره گيتي، ميان تمام مردم شناخته شده و مقبول است. اما توصيه  هاي دين مبين اسلام در خصوص وقف و تاكيد بر اهميت آن، وجه ديگري از اين سنت پسنديده را ميان مسلمانان - و به ويژه ايرانيان - بازتابانده است. حجت الاسلام محمدعلي نظام زاده، كل درآمدهاي سال ۸۲ اين سازمان را با رشدي ۲۴ درصدي نسبت به سال قبل، ۲۱ ميليون تومان ذكر كرد و گفت: «افزايش درآمد ياد شده، ناشي از اعتماد مردم نسبت به هيات امنا ادارات اوقاف و افزايش فعاليت هاي عمراني در اين اماكن است».
وي منابع كسب درآمد بقاع متبركه را مردم ذكر كرد و گفت: يك هزار و ۶۶ بقعه داراي درآمد بالاي يك ميليون تومان در سال، يك هزار و ۵۴۲ بقعه كمتر از يك ميليون تومان و۳ هزار و۲۲۴ بقعه فاقد درآمد هستند و اين درآمدها صرف مرمت، بازسازي، توسعه و تامين رفاه زائران مي شود. «حجت الاسلام نظام زاده ميزان موقوفات در سال گذشته را ۵۰ ميليارد تومان عنوان كرد و گفت: با توجه به سياست هاي جديد اميدواريم درآمدهاي سازمان در سال هاي آتي افزايش يابد.»

درختي با قدمت بيش از ۲ هزار سال همچنان سرسبز و بانشاط، باعث خوشحالي و نشاط اهالي مهريز شده است. حسن بزاززاده رئيس اداره منابع طبيعي مهريز گفت: «كهن سال ترين درخت اين شهرستان با گذشت افزون بر ۲ هزار و ۵۰۰ سال همچنان شاداب و سرسبز به حيات خود ادامه مي دهد. اين سرو در محله منگاباد مهريز با ارتفاع ۲۰ متر و قطر ۸ متر به عنوان مسن ترين موجود زنده منطقه همچنان موردتوجه گردشگران است. وي اضافه كرد: به گفته اهالي محله، سرو كهنسال را فردي به نام «منگ» با حفر يك رشته قنات كه همچنان جاري است در مظهر قنات كاشته است. وجه تسميه محله هم از نام همين فرد گرفته شده است. در سال هاي گذشته ارتفاع اين سرو دوبرابر بوده است كه به علت توفان بزرگي كه به قول مردم محلي به توفان سرخ و سياه معروف است در سال ۱۳۳۵ هجري شمسي نيمي از درخت شكسته شد.

علي رغم تبليغات و تشويقات شرع مقدس، در سال هاي اخير ميانگين سن اولين ازدواج درحال افزايش بوده به طوري كه در زنان اين سن به ۲۳ سال و در مردان به حدود ۲۷ سال افزايش يافته است. علي جعفري كارشناس بهداشت طي مطالعه اي پژوهشي با عنوان بررسي وضعيت ازدواج و نظرات جوانان درمورد افزايش سن ازدواج كه بر روي ۳۰ نفر مرد مجرد ۱۹ تا ۲۹ سال صورت گرفته است يكي از دلايل عدم تمايل جوانان به ازدواج را وجود مشكلات در ابتداي مسير ازدواج بيان كرده است كه با بدعت گذاري هايي صورت گرفته توسط خانواده ها به وجود آمده اند. در اين مطالعه ۲۰ درصد از مردان مجرد، بيكار و داراي تحصيلات پايين و ۱۲ نفر داراي تحصيلات بالا و دانشگاهي و تعدادي نيز داراي خانواده اي با وضعيت اقتصادي مناسب و مطلوب بودند.

مسئول  بسيج  جامعه  پزشكي  كشور، گفت : بيش  از ۹۰ درصد از مرگ  و ميرها درايران  ناشي  از يكي  از ۷ رفتار مخاطره  آميز از جمله  ايدز، اعتياد و دخانيات  و يا مجموع  اين  سه  رفتار است .
  ايرنا افزود : دكتر «حسن  عراقي  زاده>: بر اين  اساس اگر هراقدامي براي اصلاح  و تغيير اين  رفتارهاانجام  دهيم ،بطور قطع  در ارتقاي سلامت  موثر است .
عراقي  زاده  ضمن  مثبت  ارزيابي  كردن  طرح  بسيج  اطلاع  رساني  پيشگيري  ازرفتارهاي  مخاطره آميز در كشور اظهار داشت  كه  بسيج  جامعه  پزشكي  با نگاهي مثبت  به  اين  موضوع  مي نگرد.
وي  خاطرنشان  كرد كه  در اين  طرح  بيش  از يك  ميليون  بسيجي  در ۵۰ هزارپايگاه  ثابت  و سيار در سراسر كشور در خدمت  اجراي  اين  طرح  خواهند بود.

اخبار ايدز كه شدت مي گيرد، يكي از مهم ترين راه هاي مقابله با آن پيشگيري از ابتلا به آن است. يك متخصص بيماري عفوني آمار مبتلايان به ايدز در كشور را بيش از ۶ هزار نفر دانست. دكتر عبدالرضا سودبخش تعداد مبتلايان را در سطح جهان تا ژانويه ۲۰۰۴، ۵۳ ميليون نفر عنوان كرد كه از اين تعداد حدود ۱۳ ميليون درگذشته اند و ۴۰ ميليون نفر مبتلا به اين ويروس هستند. وي آموزش از طريق راديو و تلويزيون و رسانه ها را به صورت غيرمستقيم و سيال به عنوان راه هاي موثر پيشگيري عنوان كرد و گفت: «اين بيماري از طريق اعتياد تزريقي، تماس جنسي، مادر به كودك و خون و فرآورده هاي خوني منتقل مي شود.» سنين پرخطر اين بيماري ۱۵ تا ۳۵ سال است.

پرستاران در كنار پزشكان همواره به عنوان يك مهره تكميلي بوده اند، اما عضو شوراي عالي نظام پزشكي، محمد شريفي مقدم اعلام كرده است كه سطح آموزش پرستاران بسيار پايين است و اين موضوع به سلامت جامعه، حرفه پرستاري و جان بيماران ضرر وارد مي كند. وي همچنين گفت: «آموزش پرستاران دو جايگاه دارد، يكي آموزش دانشجويان پرستاري و يكي آموزش پرستاران باليني كه هيچ كدام در حد مطلوب صورت نمي گيرد». شريفي مقدم با بيان اينكه معاونت آموزش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي متولي آموزش پرستاران است اعلام كرده است كه تاكنون همكاري مناسبي با ما نداشته است. به گفته شريفي مقدم در حال حاضر، ۹۰ درصد پرستاري در بخش باليني است، اما آموزش پرستاران بخش مذكور در حد معمولي و به روز نيست.

بخش اعظمي از آمار تصادفات درون شهري مربوط به موتورسواران و موتورسيكلت است. اين وسيله نقليه به دليل كم جا بودن و سرعت حركت موارد استفاده متعددي دارد. معاونت سلامت وزارت بهداشت، محمداسماعيل اكبري عنوان كرده است كه ۵۰ درصد حوادث ترافيكي در درون شهرها و روستاها صورت مي گيرد و موتورسيكلت ها عامل قتاله در روستاها محسوب مي شوند.وي گفت: «موتورها عامل ۷/۵۱ درصد حوادث هستند و بر اساس يك بررسي انجام شده، ۴۰ كارخانه در كشور به صورت غيراستاندارد موتورسيكلت توليد مي كنند.» وي با بيان اينكه در ساير نقاط دنيا هر عامل خطرسازي بهاي خطر ايجاد شده را مي پردازد، گفت: «اين در حالي است كه هيچ قانوني در اين زمينه براي موتورسيكلت وجود ندارد كه اين جداي از آثار رواني ناشي از مسايل اقتصادي و تاخير ورود به محل كار و غيره است.»