شبنم جعفرزاده
مهاجرت نخبگان روسيه در اواخر دهه هشتاد و در بحبوحه تغييرات اقتصادي- اجتماعي شوروي سابق آغاز شد. به طوري كه پس از فروپاشي شوروي در سال ۱۹۹۱ بيش از نيم ميليون متخصص روسي اين كشور را ترك كردند.
اين تعداد كه در طول دهه گذشته مهاجرت كرده اند، معمولاً قراردادهاي بلند مدت در خارج از كشور بسته و تقريباً هيچ يك از آنها بازنگشته اند. در دهه نود نزديك به ۱۶ هزار دانشمند روسي از اين كشور مهاجرت كردند كه عموماً در سنين سي تا چهل و پنج سالگي بودند و همين موضوع سبب ايجاد خلا در دانشگاه هاي اين كشور شد. آمار مهاجرت اين افراد ابتدا دو هزار نفر در سال بود اما در اواخر دهه نود به هزار نفر در سال كاهش يافت كه هنوز هم ادامه داشته و تنها بيست درصد آنها بازنگشته اند. بيشتر اين متخصصان به كشورهاي آمريكا، انگليس، ژاپن، كانادا، فرانسه و آلمان رفته و اكثر آنها فيزيك دانان، زيست شناسان ، شيمي دانان و متخصصان كامپيوتر بوده اند.
روسيه تا سال ۹۶، نزديك به هفتاد تا هشتاد درصد از رياضي دانان و چهل درصد از فيزيك دانان خود را از دست داد كه از اين تعداد۴/۲۶ درصد به اروپا و ۲۲ درصد به آمريكا رفتند.
در اوايل دهه ۹۰، قشر تحصيل كرده و متخصص روسيه به دنبال حقوق و امكانات بيشتر از اين كشور مهاجرت كردند اما در اواخر اين دهه، همراه با كاهش اين نوع مهاجرت، نوع جديدي از اين روند شكل گرفت.اين نخبگان كه مايل به انجام كارهايي با حقوق بالاتر بودند، حرفه علمي خود را رها كرده و وارد تجارت يا كارهاي ديگر شدند. از ۶/۱ ميليون نفري كه در سال ۱۹۹۰، در زمينه علمي تحقيقي فعاليت مي كردند، ۸۰۰ هزار نفر شغل خود را ترك و در زمينه ديگري شروع به كار كردند. اين افراد به علت شرايط دشوار حرفه اي مانند دستمزد كم و تجهيزات قديمي، ناگزير از اين كار بوده اند زيرا وقتي حقوق يك متخصص در روسيه بين ۱۰۰ تا ۱۵۰ دلار و ميانگين مخارج زندگي در مسكو ماهي ۲۰۰ دلار است، چاره اي جز تغيير شغل يا انتخاب شغل دوم براي آنها باقي نمي ماند.
اما جديدترين و پيچيده ترين نوع اين پديده، مهاجرت مجازي است يعني ماندن در كشور خود و كار براي مؤسسات خارجي. اين نوع فعاليت براي شركت هاي خارجي بسيار مطلوب است زيرا آنها بدون پرداخت هزينه مهاجرت، قادر به استخدام افراد متخصص هستند. اين روش در كاهش هزينه هاي اين شركت ها بسيار مؤثر است چرا كه استخدام متخصصان در غرب، ملزم به پرداخت دستمزدهاي بالاست اما استخدام همين افراد در روسيه با حقوق هاي بسيار كمتر نيز ميسر است. يكي از بهترين مراكز تحقيقات شيميايي روسيه كه در اوايل دهه نود همزمان با از بين رفتن بودجه دولتي رو به تجارت آورد و بسيار موفق شد، در حقيقت تمامي كارهاي تحقيقي اش را براي شركت هاي غربي انجام مي داد. به گفته معاون اين مؤسسه، در ابتدا تنها هدف اين مركز، تحقيق بود اما الان بخش بازرگاني مركز تعيين مي كند كه چه تحقيقي بايد انجام شود. البته بسياري از كاركنان اين مركز از اين موضوع راضي هستند زيرا بخشي از درآمد خود را هر ماه صرف خريد تجهيزات جديد يا انجام تحقيقات خود مي كنند.
وي كه استاد يكي از دانشگاه هاي روسيه است كه برخي از بهترين دانشجويانش كشور را ترك كرده اند، با اين مهاجرت ها چه واقعي و چه مجازي مخالف است. به عقيده او، دولت اين متخصصان را پرورش داده و شركت هايي مثل مايكروسافت آنها را ربوده اند. اين مطلب درست است زيرا متخصصان روسي در آمريكا به تنهايي گسترش سي درصد از محصولات مايكروسافت را بر عهده داشته اند.
اين مهاجرت ها به هر شكل كه باشد، پيامدهاي منفي بسياري در پي دارند. در مهاجرت واقعي، از دست دادن هر دانشمند، معادل سيصد هزار دلار زيان براي روسيه است. در صورتي كه متخصصان زمينه فعاليت خود را در داخل كشور تغيير دهند، نيروي علمي و فني كشور از بين مي رود. علاوه بر آن تغيير شغل در زمينه هايي چون ساخت سلاح، از نظر امنيتي خطرات جدي در پي خواهد داشت. مهاجرت مجازي هم كه به صورت هاي مستقيم و غيرمستقيم انجام مي گيرد، خود سبب ايجاد راههاي قانوني و غيرقانوني براي انتقال  دانش فني روسيه به كشورهاي ديگر مي شود.
دلايل مهاجرت،  به هر شكلي كه انجام مي گيرد شامل موارد زير است: كمبود بودجه دولتي: اين بودجه تنها براي پرداخت حقوق محققان كافي است و هيچ سهمي براي حفظ و نگهداري كتابخانه ها و ساختمانها و تجهيزات ديگر در نظر گرفته نمي شود. در بين سالهاي ۹۳ تا ۹۵ هم در راستاي خصوصي سازي بسياري از مؤسسات، تعديل نيرو انجام شد و بودجه تحقيقاتي وزارت دفاع كه ۷۵ درصد هزينه انجام تحقيقات را تأمين مي كرد، كلاً قطع شد.
در سال ۹۳ نيز تنها ۶۱ آكادمي و مؤسسه برتر روسيه تحت حمايت ملي دولت قرار گرفتند و بيش از ۳۵۰۰ بخش ديگر بدون بودجه و كنترل تحقيقات به كار خود ادامه دادند. در سال ۹۸ هم از بودجه قانوني چهار درصدي تحقيقات علمي، فقط ۸/۲ درصد به علوم و فنون اختصاص داده شد كه اعتراض بسياري از متخصصان را برانگيخت.
حقوق كم: در روسيه ميانگين درآمد يك متخصص يا كارشناس علمي كمتر از صد دلار در ماه است در حالي كه در خارج از كشور اين افراد ماهانه سه تا هفت هزار دلار حقوق دريافت مي كنند. استادان و دكترها نيز پنج تا هشت برابر كمتر از يك منشي در شركت هاي خارجي در آمد دارند و با اينكه در خارج از كشور اغلب فعاليت هاي آنها به حساب شركت ها و مراكز خارجي گذاشته مي شوند، آنها باز هم به كار در ديگر كشورها تمايل دارند. در بررسي نتايج تحقيق EERC مسكو، كه بين دانشجويان روسي ۵۰ دانشكده برتر اقتصادي آمريكا، اروپا، كانادا و استراليا انجام گرفت، اين نتيجه به دست آمد كه اين دانشجويان تصور مي كردند نياز به مهارتهاي حرفه اي آنها در غرب بيش از روسيه است. البته دلايل آن هم مشخص اند: آينده حرفه اي نامعلوم در روسيه، ارتباط ضعيف بين مراكز تحقيقاتي روسيه و غرب و روابط اقتصادي كم روسيه با جامعه دانشگاهي بين المللي. اين نتايج نشان داد كه انتخاب شغلي بيشتر بر اساس ملاك هاي حرفه اي بوده تا مالي و پاسخ دهندگان مايل به ادامه كار در كشوري بوده اند كه موقعيت شغلي بهتري داشته است. آنها قصد داشتند در كشوري اقامت كنند كه در آن ارتباطات گسترده تر، بودجه بيشتر و پروژه هاي تحقيقي پيشرفته تر وجود دارند. EERC به اين نتيجه رسيد كه براي بازگرداندن اين افراد بايد نيازهاي شغلي، مادي و اجتماعي آنها را تأمين كند.
اكنون كارشناسان معتقدند كه نخبگاني كه براي انگيزه هاي مالي به كشورهاي توسعه يافته مهاجرت كرده اند، مي توانند در اقتصاد جديد روسيه، موقعيت هاي شغلي بهتري داشته باشند و حتي برخي بر اين باورند كه روند اين مهاجرت كم شده و در بعضي موارد بازگشت اين افراد به روسيه نيز اتفاق مي افتد. البته تقاضا براي متخصصان فني روسيه هنوز هم بسيار زياد است و شركت هايي مانند بويينگ، اينتل، زيمنس، جنرال الكتريك و بسياري ديگر به دنبال نيروهاي علمي و فني روس هستند.
بررسي هاي اخير در سال ۲۰۰۳ نشان مي دهد كه بسياري از متخصصان IT پس از مدت طولاني كار در خارج از كشور، از اوايل سال قبل به روسيه بازگشته اند و اين جريان حداقل تا سال ۲۰۰۵ ادامه خواهد داشت. بازگشت اين افراد به دو دليل مي تواند باشد:يكي اينكه نياز به خدمات IT در بهبود و گسترش اقتصادي روسيه وجود دارد و ميزان دستمزدها در اين بخش افزايش يافته است به طوري كه مديران ارشد ماهانه دو هزار تا دو هزار و پانصد دلار درآمد دارند.ديگر اينكه اين متخصصان، شغل خود را به علت بحران صنعت تكنولوژيهاي پيشرفته در كشورهاي ديگر، از دست مي دهند. به هر حال بازگشت آنها به هر يك از اين دلايل، به نفع روسيه است.
روسيه اكنون در آستانه قرن ۲۱ با مهاجرت هايي روبه روست كه تا يك دهه گذشته قابل تصور نبود. روس ها هنوز با تغييرات اقتصادي و اجتماعي و سياست هاي اولين دهه پس از دولت  شوروي خود دست به گريبان اند كه اين مسايل همراه با مسايل ديگر زندگي آنها، اشكال مهاجرت را تغيير داده اند و چگونگي برخورد روسيه با اين واقعيت، نتايج اقتصادي، سياسي و اجتماعي بسياري را در آينده، رقم خواهد زد.

ترجمه: نيلوفر قديري
يكي از دغدغه هاي اصلي «گريگ بردلي» رئيس امور دانشجويي دانشگاه «بودوين» در مريلند (آمريكا) بيرون كشيدن دانشجويان از فضاي پراسترس فكري و كمرنگ كردن نگراني هاي آنها درباره نمره، شغل و زندگي آينده آنها است.
او به همراه ديگر مقامات و مسئولان دانشگاه بارها به صراحت به دانشجويان گفته اند كه از چرخه كاري خسته كننده روزانه خارج شوند. ميان روز قدمي بزنند و تفريحي كنند، رماني بخوانند، بستني بخورند.
مسئول امور دانشجويي دانشگاه «بودوين» مي گويد، دانشگاهها رفته رفته توجه بيشتري به رشد شخصي و وضعيت سلامت رواني دانشجويان دوره كارشناسي نشان مي دهند.
اكنون بيش از يك دهه است كه دانشگاهها به فكر نسل جديد دانشجوياني افتاده اند كه با بيماري روحي رواني جدي وارد دانشكده مي شوند. اما اين روزها كه مسئولان دانشگاهها مجبورند به شمار روبه رشد دانشجويان درخواست كننده براي كمك روحي و رواني و انتظارات والدين پاسخ دهند، بسياري از دانشگاهها فرهنگ درماني خود را گسترش داده و ديگر از درمان باليني فراتر رفته اند.
دانشكده هاي دولتي و خصوصي خدمات گسترده اي را به دانشجويان در اين زمينه ارائه مي كنند. اين خدمات در زمينه مسائل مربوط به دلتنگي دانشجويان، بي انگيزگي آنها و روابط عاطفي اشان ارائه مي شود.
اين خدمات بويژه در فصل امتحانات شدت مي گيرد.
در هاروارد براي دانشجويان كارشناسي ارشد كه در خانه هايي همراه دانشجويان رده پايين تر زندگي مي كنند، دوره هاي آموزشي برگزار مي شود كه شامل راههاي كمك به دانشجويان و گفت وگو با آنها در زمينه نژاد، طبقه و هويت فردي است.
در دانشكده «امهرست» در ماساچوست، دانشجويان جلساتي با مشاوران دارند. در اين جلسات، بحث آزاد درباره نگراني هاي دانشجويان درباره موضوعاتي چون آينده، روابط با اعضاي خانواده، هم اتاقي ها و دوستان و همچنين موضوعات جدي تري همچون افسردگي و اختلالات غذايي انجام مي شود.
دانشگاه واشنگتن در سن لوئيس، «اتاق هاي بدون استرس» در ايام امتحانات پايان ترم برگزار مي كند كه دانشجويان در آن به استراحت مطلق و گوش دادن به موسيقي مي پردازند. براي عادت كم خوابي دانشجويان كه معمولاً ناشي از نگراني و استرس است، اين دانشگاه اخيراً  بروشورهايي حاوي توصيه هايي به دانشجويان در اين زمينه منتشر كرده است. «كوين كروگر» مدير انجمن مسئولان امور دانشجويي دانشگاهها كه نزديك به ۱۵۰۰ عضو دارد، مي گويد، اين خدمات جديد در پي افزايش مشكلات روحي دانشجويان فراهم شده است.
دليل ديگر فراهم آوردن اين امكانات جديد در دانشگاهها، انتظارات والدين دانشجويان است كه در مقابل پرداخت شهريه هاي سنگين انتظارات بالايي دارند. در بعضي از اين مراحل درماني كه براي دانشجويان اجرا مي شود، گفت وگوهايي مفصلي با آنها صورت مي گيرد. ابتدا تعيين مي شود كه اهداف دانشجويان در زندگي چيست،  به اين ترتيب علايق دانشجويان كشف و بررسي مي شود و بعد براي راهنمايي آنها به سمت شغلي كه در آن موفق مي شوند، اقدامات لازم صورت مي گيرد. به اين ترتيب از نگراني و استرس دانشجويان براي آينده و يافتن شغل كم مي شود.در دانشگاه ميشيگان، شمار دانشجوياني كه خواستار مشاوره هستند طي سه سال گذشته ۲۲ درصد افزايش داشته است.
از ديگر برنامه هاي دانشكده هاي تخصصي چون دانشكده هنر، سازگار كردن دانشجويان تازه  وارد با شرايط دانشكده است.
دانشجوياني كه در دانشكده هنر پذيرفته مي شوند از قشرهاي مختلف با علايق و زمينه هاي گوناگون هستند. مثلاً  آنها كه تمام وقت خود را در نوجواني به ورزش و بازي مي گذراندند و اكنون در رشته هاي آغاز به تحصيل كرده اند كه تفكر، سكوت و غرق شدن در روياي ذهني از ملزومات آن است. دفاتر امور دانشجويي دانشگاهها با برگزاري دوره هاي مخصوص اين دانشجويان را از نظر روحي و رواني با شرايط خاص تطبيق مي دهند و آنها را براي چهار سال تحصيل آماده مي كنند.
عدم توجه به اين تغيير شرايط است كه به افسردگي دانشجويان در سالهاي دوم و سوم تحصيل منجر مي شود.

مهتاب صفرزاده خسروشاهي
«هند» اگرچه كشوري است پرجمعيت، اما از قافله عقب نمانده و زمينه تحصيل فرزندانش را فراهم كرده است. اگرچه شايد «هند» از بعضي جهات چندان پيشرفته نباشد، اما «علم و تكنولوژي» آن چندين قدم، مقدم تر از جنبه هاي ديگر آن پيشرفت داشته است.
تحصيلات عالي در «هند»، از سال ها پيش در دانشگاه ها، مدارس عالي و مراكز مختلف علمي، پايه گذاري شد. اين امكان نه تنها در مقاطع مختلف ميسر است، بلكه از تنوع گسترده اي نيز برخوردار است. از شعر و ادبيات تا كامپيوتر و تحقيقات فضايي، زمينه هايي هستند كه هر دانشجويي را براي ادامه تحصيل در هند تشويق و ترغيب مي كند... .
تنوع دانشگاه ها و تناسب هزينه ها
دانشگاه هاي هند به سه گروه مختلف تقسيم مي شوند و نحوه ارايه خدمات، مراحل و مقاطع تحصيلي و... در هريك از آنها متفاوت است.
گروه اول، دانشگاه هاي معتبر و برجسته هند هستند كه همگي تحت نظر «دولت» اداره مي شوند. با اين مراكز تعدادي كالج و مدرسه عالي مرتبط اند و تحت نظر اين دانشگاه ها اداره مي شوند. در مراكز آموزشي وابسته به اين دانشگاه ها، عموماً تحصيلات عالي تا مقاطع اوليه دانشگاهي يعني «فوق ديپلم» و بعضاً «كارشناسي» ميسر است و دانشجويان پس از اتمام دوره تحصيل در اين مراكز، بايد به دانشگاهي كه مركز تحصيل شان را تحت پوشش دارد مراجعه كرده و براي مقاطع بالاتر، در اين دانشگاه ها ادامه تحصيل بدهند.
گروه دوم، دانشگاه هايي هستند كه از اولين مقطع تحصيلات عالي تا بالاترين درجه هاي علمي را داشته و دانشجويان با ورود به اين دانشگاه ها، تا بالاترين مدارج را مي توانند در همان دانشگاه كسب كنند. اين دانشگاه ها، مراكز تحت پوشش ندارند.
گروه سوم، مراكز آموزش عالي (دانشگاه) هستند كه فقط در بعضي رشته هاي خاص يعني در زمينه «تكنيك» يا به عبارتي «علوم عملي» دانشجو مي پذيرند. از اين مراكز معتبر مي توان به: «مركز تكنولوژي هند»، «مركز تكنولوژي بيرلا»، «كليه دانشگاه هاي علوم پزشكي»، «مركز تحقيقاتي جنگل هند» و «مركز تحقيقات دامپزشكي هند» اشاره كرد. علاوه بر اين در بعضي مراكز علمي مثل مركز تحقيقات كشاورزي و مركز تحقيقاتي- پزشكي هند، تنها دانشجويان براي مقاطع بالاي تحقيقات عالي (تحصيلات تكميلي) دارد.
اما علاوه بر تنوع مراكز آموزش عالي و تنوع رشته هاي تحصيلي، «هزينه هاي مناسب» اين مراكز آموزشي بسيار مهم و قابل توجه است. به همين دليل بسياري از دانشجويان آمريكايي، اروپايي و استراليايي، به جهت هزينه هاي بالاي تحصيلات در كشورشان و البته معتبر بودن مراكز آموزش عالي هند، براي تحصيل به هند مي آيند. يكي از دلايل اصلي مناسب بودن هزينه هاي تحصيل در هند «سوبسيدي» است كه دولت به مراكز آموزش عالي مي پردازد. از طرفي دانشجويان خارجي با ورود به هند، تحت تأثير فضاي ساده و صميمي هند قرار گرفته و اغلب پس از اتمام تحصيلات در هند مي مانند!
اشاره كرديم كه هند از جهت دانشگاه و رشته هاي تحصيلي متنوع است. بنابر اين خالي از لطف نيست كه با تعدادي از آنها آشنا شويم. از اين دانشكده ها و رشته هاي تحصيلي آن مي توان به:
سي وچهار دانشكده كشاورزي شامل شاخه هاي شيلات و آبزيان، دامپزشكي، علوم باغباني و تكنولوژي توليد محصولات لبني، هفده دانشگاه فني- مهندسي و علوم، شش دانشكده اختصاصي، چهارده دانشكده پزشكي، دانشكده حقوق، علوم اجتماعي، مؤسسه تحقيقات و آمار هند، مؤسسه علوم و پژوهش هند، يك دانشكده بين المللي خبرنگاري و روزنامه نگاري، پنج دانشكده مطالعات زنان، شش دانشكده سانسكريت، هفت دانشكده با رشته هاي متنوع و مختلف در هر زمينه، هفت دانشكده هنرهاي زيبا و موسيقي و يك دانشكده تاريخ هنر و موزه شناسي.
علاوه براين دانشگاه ها، بيش از هشت هزار مدرسه عالي و مراكز علمي تحت پوشش دانشگاه ها نيز وجود دارد كه حدود پنج ميليون دانشجو در اين مراكز اشتغال به تحصيل دارند.
اما مراكز علمي نيز در هند وجود دارند (منظور همان دانشگاه) كه درجات علمي كه پس از فارغ التحصيلي به دانشجويان اعطا مي كنند، از معتبرترين و بالاترين درجات علمي است. از اين مراكز مي توان به، صدوپنجاه مركز علمي كه درجه MBBS در رشته پزشكي به دانشجويان اعطا مي كنند، هفتاد و چهار مركز در رشته دندانپزشكي، نود مركز در رشته داروسازي، شصت و دو مركز در رشته پرستاري و صدو هفتاد مركز در رشته هاي مختلف كشاورزي اشاره كرد. به علاوه چهار صدوبيست و هشت مركز نيز در رشته هاي مهندسي درجه هاي علمي BA، BSc، BEd، BCom ءLLB، MA، MSC، Med را به فارغ التحصيلان اعطا مي كنند. در دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي هند امكان تحصيل تا بالاترين مدارج تحصيلي امكان پذير است.در كنار دانشگاه ها، مراكز تحقيقاتي معتبري مثل، مركز بين المللي تحقيقات علوم و صنعت، مركز تحقيقات اتمي بهابا، مركز تحقيقات كشاورزي، مركز تحقيقات پزشكي هند، مركز تحقيقات علوم اجتماعي هند...
مقاطع تحصيلي دانشگاهي
۱- مقطع كارشناسي يا ليسانس: اين مقطع عموماً سه سال به طول مي انجامد. فارغ التحصيلان پس از اين دوره، بايد در آزمون نهايي شركت كنند. براي رشته هاي هنر، علوم پايه و بازرگاني مدت تحصيل سه سال است ولي براي رشته هاي مهندسي، پزشكي، دندانپزشكي و داروسازي، اين مدت طولاني تر بوده و حدود چهار تا پنج سال و نيم است.
۲- مقطع كارشناسي ارشد (فوق ليسانس): در رشته هاي هنر، پزشكي، بعضي رشته هاي علوم، پس از مقاطع ليسانس، پس از دو سال ادامه تحصيل، دانشجو موفق به دريافت درجه كارشناسي ارشد مي شود. براي رشته هاي فني- مهندسي اين مقطع يك سال و نيم است.
اما علاوه براين، بعضي دانشگاه ها و مؤسسه هاي آموزش عالي و مدارس عالي، مدارك ديپلم، براي افرادي كه مدت كوتاهي در رشته هاي مثل مهندسي، كشاورزي و كامپيوتر كسب تجربه كرده اند، اعطا مي شود. در واقع اين مدرك ديپلم، مدركي است براي تأييد مهارت شخص در رشته هاي مذكور و به نام مدرك «ديپلم  حرفه اي» معروف است.
شرايط ورود به دانشگاه هاي هند
در مقاطع پاياني دبيرستان، دانش آموزان بايد براي ورود به دانشگاه آماده شوند. بنابر اين دانش آموزان علاقه مند به ورود به دانشگاه بايد در مقاطع پاياني دبيرستان، از پنج درس اصلي، نمرات خوبي كسب كنند. به عبارتي بايد حد نصاب نمره آنها بين شصت تا هفتاد درصد از نمره كل براي حد نصاب قبولي در دانشگاه باشد. از طرفي داوطلباني كه علاقه مند به ادامه تحصيل در زمينه علوم فني هستند بايد در درس هاي فيزيك، شيمي، زيست شناسي، رياضي و زبان انگليسي حداقل هفتاد و پنج يا هشتاد درصد از نمره كل براي ورود به دانشگاه را كسب كنند. اين شرايط براي دانش آموزان بومي است. اما دانشجويان خارجي...
شرايط دانشجويان خارجي (غيربومي):
مركز بين المللي دانشگاه هاي هند (AIU) مركزي را به عنوان مركزي معتبر جهت بررسي و تعيين وضعيت داوطلبان ادامه تحصيل در «هند» انتخاب كرده است. اين مركز اعتبارنامه خاصي براي پذيرش دانشجويان خارجي به شرح زير وضع كرده است:
- موفقيت در آزمون «GEC» انگلستان و موفقيت در آزمون به عمل آمده از پنج درس با نمره معمولي (Level اO» يا Ordinary Level) و دو درس با نمره عالي (LevelاA» = Advenced Level). براي ورود به دانشگاه هاي برتر، كسب نمره A، در فيزيك، شيمي، رياضي يا زيست شناسي ضروري است. تسلط به زبان انگليسي نيز حتمي است.
- ديپلم متوسطه از فرانسه
- ديپلم متوسطه بين الملل ژنو
- ديپلم متوسطه معتبر از مدارس معتبر آمريكا
- ديپلم متوسطه، مدرك پايان تحصيلات سه سال اول دبيرستان يا سه سال دوم دبيرستان و يا مدرك كارشناسي، بسته به سيستم آموزشي و مقطعي كه داوطلب قصد ادامه تحصيل از آن مقطع را دارند براي كشورهاي، ايران، عراق، بنگلادش، پاكستان، بحرين، كويت، اردن، عربستان سعودي و ديگر كشورهاي حوزه خليج فارس.مدرك معتبر براي تأييد پايان تحصيلات متوسطه يا موفقيت در آزمون هاي بين المللي سنجش علمي براي داوطلبان كشورهاي كنيا، نيجريه، اوگاندا و تانزانيا.قبل از هر اقدامي؛ لازم است تا مدارك مورد نياز دولت هند، به تأييد سفارت هند برسد.
زبان
زبان آموزشي در دانشگاه هاي هند (اغلب دانشگاه ها)، انگليسي است. البته تعداد كمي از دانشگاه ها و مدارس عالي، دروس را به زبان هندي و محلي ارايه مي كنند. اما براي تحصيل از مقطع كارشناسي و بالاتر، تسلط به زبان انگليسي ضروري است خصوصاً اگر قصد ادامه تحصيل در رشته هاي فني- مهندسي و پزشكي را داشته باشيد.
بنابر اين با اين همه تنوع، سرزدن به اين خوان رنگين خالي از لطف نخواهد بود.

وزارت  خزانه داري آمريكا دستورالعمل منع انتشار مقالات علمي از ايران و ساير كشورهاي تحت تحريم آمريكا در نشريات علمي اين كشور را لغو كرد.
وزارت خزانه داري آمريكا در نامه اي كه به مؤسسه مهندسان برق و الكترونيك Institute of Electronic and Electrical Engineers ارسال كرد، اعلام داشت كه انتشار متون اديت شده مقالات و تحقيقات علمي دانشمندان و محققان ايراني اين رشته در نشريات آمريكايي بلامانع است. مؤسسه مهندسان برق و الكترونيك كه در ميان دست اندركاران به I-Triple E مشهور است، ۳۵۰ هزار عضو دارد و ۳۰ درصد كل مقالات علمي مربوط به رشته برق و الكترونيك در تمام دنيا را اعضاي اين مؤسسه مي نگارند.
اداره كنترل دارايي هاي خارجي وزارت خزانه داري در نامه خود خطاب به يكي از وكلاي اين مؤسسه نوشت: ويراستاري مقالات علمي از كشورهاي ايران، ليبي، سودان، كره شمالي و كوبا، با موانع دولتي مواجه نيست. كشورهايي مشمول اين ممانعت قرار داشتند كه مطابق قانون معامله با آنها نياز به جواز مخصوص دارد.
روزنامه «نيويورك تايمز» در گزارشي در اين باره يادآور شد كه نامه وزارت خزانه داري صرفاً به مقالات اعضاي اين مؤسسه و نشريات وابسته به آنها مربوط مي شود، اما رئيس اين مؤسسه، آرتور وينستون، گفت: با دريافت اين نامه مي توان استنباط كرد كه لغو مقررات مذكور شامل حال تمام نشريات علمي آمريكا مي شود. دستورالعمل لغو شده وزارت خزانه داري براي انتشار مقالات ويراستاري شده دانشمندان كشورهاي مذكور در نشريات علمي آمريكايي ۵۰۰ هزار دلار جريمه و ۱۰ سال زندان تعيين كرده بود.
پروفسور داود رهني، استاد دانشگاه Pace نيويورك و رئيس سابق شاخه نيويورك و نيوجرسي انجمن شيميدانان آمريكا كه در اين ناحيه ۱۳ هزار عضو دارد، مدتها است از طريق انجمن شيميدانان آمريكا و همچنين از طريق جمع آوري امضا پاي يك استشهاد، براي لغو اين مقررات تلاش كرده است، مي گويد: شش هزار دانشمند استشهاد براي لغو اين قانون را امضا كرد.
دكتر داود رهني در اين باره مي گويد: استشهادي كه ما اخيراً به راه انداختيم نزديك به شش هزار امضا دارد كه از اين ۶ هزار امضا شايد كمتر از يك سوم آن ايراني باشند، يا ايراني آمريكايي باشند. دو سوم از امضاها مربوط به آمريكاييان و اروپاييان است و حتي نزديك به صد نفر از دانشمندان كشور اسرائيل هم اين استشهاد را امضا كرده اند و همه اكثر مطالبي را هم به اين استشهاد اضافه كرده اند و اكثراً متفق القول بودند كه يك انتشار مقالات علمي در يك كشور نبايد سياسي باشد.
وي كه پيش از اين اظهار داشته بود كه اگر اين مقررات لغو نشود، ممكن است كار به نافرماني مدني بكشد در تأييد صحبت هاي خود اظهار داشته است ، چون در ۹ فوريه يك ماه و نيم قبل، مؤسسه American Chemical Society يكي از پيشروها بود كه بر اثر فشارهاي ما و به علت اين كه خودشان هم قبول كردند كه اين كار مغاير با منشور تشكيلات آنهاست كه ۱۲۵ سال قدمت دارد، به صورت خود به خود از اين قانون سرپيچي كردند و در آن مرحله در ۹ فوريه، مقالات ايران را قبول كردند كه هم اديت كنند و هم اگر شايسته چاپ هست مثل هر مقاله ديگري به چاپ برسانند. بعد از آن، American Physical Society هم كه مؤسسه كوچكتري است، هم اين نافرماني را انجام داد، فقط IEEE بود كه اين وسط به هيچ وجه صرف نظر نمي كرد تا اين كه رسماً يك چيزي بشنود. دليل اين كه آن دو مؤسسه اين موضوع را قبول كردند كه سرپيچي كنند، يكي فشارهاي اذهان عمومي دانشمندان بود به صورت طومار و استشهادها و يكي هم به خاطر اين كه در جلسه اي كه ۳۰ الي ۴۰ انتشاراتي بزرگ آمريكا و مؤسسات با وزارت خزانه داري آمريكا داشتند استنباط كردند كه دولت در آن لحظه هم حاضر نبود كه به شدت اين موضوع را دنبال كند. يعني متوجه شدند كه اولويت هاي ديگري دولت دارد و اين اولويت  از آن اولويت ها نيست.

وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، اعتبار مدرك آموزشي مركز گسترش انفورماتيك Apptech هند در ايران را رد كرد.
دكتر حسن خالقي، معاون آموزشي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در اين باره گفت:دوره هاي دانشگاه Apptech هند كه در زمينه گسترش انفورماتيك فعاليت مي كند مورد تأييد وزارت علوم نيست.
وي ادامه داد: اين مركز هيچ گونه مجوزي از وزارتخانه مبني بر فعاليت آموزشي دريافت نكرده است.
دكتر خالقي در ادامه گفت: اين دوره ها، جزو دوره هايي است كه مورد تأييد شوراي گسترش وزارت علوم نيست، زيرا وزارتخانه اين دوره ها را حضوري تلقي نمي كندو مجوزي نيز براي برگزاري اين دوره ها صادر نكرده است.
مركز گسترش انفورماتيك Apptech هند در ايران، داوطلبان را براي دوره چهار ساله پذيرش مي كند كه سه سال آن در ايران و سال چهارم را در يك دانشگاه هندي و استراليايي برگزار مي كند و مدركي صادر مي كند كه اين مدرك مورد تأييد شوراي گسترش وزارت علوم، تحقيقات و فناوري نيست.

مركز تحقيقات علوم اجتماعي هند
مركز تحقيقاتي علوم اجتماعي هند ، يكي از بزرگترين و معتبرترين مراكز تحقيقات علوم اجتماعي هند و آسياست. اين مركز توسط «دولت هند» و «آموزش عالي هند» در سال ۱۹۶۹ تأسيس و در دوازده سپتامبر ۱۹۶۷ رسماً راه اندازي شد. متوليان اين مركز، برنامه ها و اهداف اين مركز را اين طور بيان مي كنند:
- تهيه برنامه هاي دقيق و قابل اجراء و تحقيق در زمينه علوم اجتماعي
- همكاري و ياري رساندن به مراكز علمي دانشگاهي يا خصوصي و يا هر مركزي كه در داخل يا خارج از كشور «هند» در زمينه علوم اجتماعي فعاليت مي كند.
- تأمين اعتبار مالي لازم براي مراكز تحقيقاتي علوم اجتماعي؛ مجله ها؛ روزنامه ها و يا هر مركزي كه در زمينه علوم اجتماعي فعاليت مي كند.
- نظارت بر اجراء قوانين اجتماعي و تطبيق اين برنامه ها با شرايط اجتماعي جامعه هند و دنيا.
- تربيت دانشجويان و علاقه مندان به تحصيل و فعاليت در زمينه علوم اجتماعي.
- همكاري نزديك و تنگاتنگ با مراكز تحقيقاتي سراسر دنيا از جهت ارسال و يا قبول محققين و دانشجويان؛ ارسال كمك هاي مالي، علمي و...
براي اطلاع بيشتر مي توانيد به «وب سايت» اين مركز به آدرس: http://www.icssr.org/ مراجعه كنيد.

مركز بين المللي تحقيقات علوم آب در استراليا
مركز بين المللي تحقيقات علوم آب استراليا (CRCFE) توسط دولت استراليا، به منظور بررسي، كنترل و حفظ منابع آبي استراليا تأسيس شده است. اين مركز، بيست مركز همكار در شش شهر مختلف استراليا شامل: بريسبن، آرميدال، سيدني، ملبورن، كانبرا و آدلايد دارد. متوليان اين مركز تحقيقات اهداف خود را به شرح زير بيان مي كنند:
- تحقيق و پژوهش در زمينه «منابع آبي» موجود در استراليا شامل آبهاي جاري، زيرزميني، رودخانه ها و... به منظور حفظ و نگهداري آنها از آلودگي هاي مختلف.
- اجراء برنامه ها و اهداف مركز به بهترين نحو با استفاده از جديدترين علوم روز دنيا.
- شناسايي اكوسيستم هاي آبي (جانوري و گياهي) به منظور حفظ و نگهداري و گسترش آنها.
-ارائه راهكارهاي جديد در زمينه علوم آبي شامل: آبياري، حفظ منابع آبي، دفع آلودگي هاي منابع آبي و...
- بالا بردن ظرفيت فعاليت هاي مراكز صنعتي آب و فاضلاب استراليا و تدوين قوانين علمي - عملي براي
اين مراكز.براي آگاهي بيشتر از فعاليت هاي اين مركز مراجعه كنيد به:
آدرس پستي:
Building 15.Unniversity of Canberra. ACT 2601
صفحه الكترونيكي:
http://enterprise. Canberra.edu.au/
پست الكترونيكي:
Mail to: pa@lake.canberra.edu.au