يكشنبه ۲۷ ارديبهشت ۱۳۸۳ - شماره ۳۳۸۰
بررسي نقش نفت در خاورميانه عربي
نفت و سياست
006807.jpg
منبع: گاردين
ترجمه :امير بهادري نژاد
چندي پيش «ديك چني» در جريان يك كنفرانس نفت گفت: مشكل اين است كه منابع عظيم نفت و گاز جهان در كشورهايي كه دولت هاي دموكراتيك  بر آن حكومت دارند، قرار ندارد.
ديك چني كه از رياست شركت نفتي هاليبرتن به پست معاونت رئيس جمهور آمريكا رسيده ، قصد دارد ناكامي كشورش را در كنترل بازار نفت جهان به گونه اي توجيه كند. شايد دموكراسي و نفت با يكديگر همخواني نداشته باشند زيرا اغلب كشورهايي كه وابستگي شديد به ذخاير نفتي خود دارند معمولاً غير دموكراتيك هستند و كمتر از ساير كشورهاي توسعه يافته تلاش مي كنند و احتمال وقوع جنگ ها و درگيري هاي داخلي در اين كشورها زياد است. چنين شرايطي در منطقه خاورميانه عربي به چشم مي خورد. ۱۰ كشور از ۱۵ كشوري كه در جهان ، اقتصادشان وابستگي شديد به نفت دارند در خاورميانه واقع هستند. به همين دليل قبل از انجام هر حركتي جهت وارد كردن دموكراسي به منطقه بايد عوامل مرتبط با نفت را در نظر گرفت.
وجود منابع معدني عظيم در يك كشور باعث مي شود تا دولت چنين كشوري نيازي به دريافت ماليات از شهروندانش احساس نكند. تمام مردم جهان از جمله مردم آمريكا از پرداخت ماليات گله مند هستند. اما مردمي كه ماليات مي پردازند در آينده اي دور يا نزديك از دولت خواهند خواست تا در مورد چگونگي هزينه شدن ماليات ها به آنان توضيح و گزارش بدهد.
در حقيقت «ماليات» عامل مهم وقوع انقلاب در آمريكا در قرن هجدهم و عامل اصلي درگيري ميان پادشاه چارلز اول و مجلس بود كه در نهايت منجر به وقوع انقلاب انگليس در قرن هفدهم شد.
در كشورهاي عرب نفت خيز جهان، مردم يا ماليات نمي پردازند و يا پرداخت ماليات در حجم بسيار ناچيزي صورت مي گيرد. در حقيقت، رژيم هايي كه صاحب منابع معدني هستند براي مردم خود گشاده دستي مي كنند. به عنوان مثال در قطر، دولت جوانان را به صورت رايگان براي تحصيل به دانشگاههاي خارجي اعزام مي كند.
در ظاهر، اين دولت ها به مردم خود لطف مي كنند اما حقيقت اين است كه دولت ها با چنين هزينه هايي، مردم را در اتلاف منابع ملي كه متعلق به خود آنان است، سهيم مي كنند.
همچنين دولت ها مي توانند با استفاده از ثروت هاي طبيعي، مخالفان خود را تطميع كنند و يا با قطع سهميه شان، آنان را فلج نمايند.
همچنين شواهد متعددي وجود دارد كه نفت يكي از عوامل اصلي وقوع درگيري هاي مذهبي و قومي است.
منابع طبيعي معمولاً در منطقه خاصي از يك كشور قرار دارد كه اگر اين مناطق تحت كنترل اقليت هاي قومي باشد، درگيري ها آغاز مي گردد.
به عنوان مثال مي توان به ناآرامي هاي قومي در كنگو و نيجريه و همچنين جنگ يمن شمالي و جنوبي در سال ۱۹۹۴ و درگيري شيعيان، سني ها و كردها در عراق اشاره كرد.
يكي ديگر از مشكلاتي كه كشورهاي نفت خيز عربي با آن مواجه مي باشند، تلاش نكردن آنان براي توسعه در ساير بخش هاي اقتصاد است كه در نهايت منجر به كندي توسعه اجتماعي و سياسي نيز مي گردد.
در حال حاضر اغلب كشورهاي عربي كه صاحب منابع سرشار نفت هستند، به اين موضوع واقف هستند از سوي ديگر بايد نحوه برخورد قدرت هاي غربي به ويژه آمريكا را با دولت هاي كشورهاي نفت خيز بررسي كرد.
دسترسي به عرضه كنندگان باثبات نفت براي كشورهاي صنعتي جهان از اهميت استراتژيك برخوردار مي باشد و تاريخ نشان مي دهد كه غرب صرف نظر از دموكراتيك و غيردموكراتيك بودن دولت هاي اين كشورها، از آنان حمايت مي كند.
در همين حال، كشورهاي توليد كننده نفت كه سرمايه سرشاري در اختيار دارند، بازار مناسبي براي شركت هاي اسلحه سازي غرب به شمار مي آيند.
در سال ۲۰۰۲ ، ۲۲ كشور عربي بيش از ۵۰ ميليارد دلار صرف خريد تجهيزات نظامي كردند كه ۷۰ درصد اين خريد، توسط كشورهاي نفت خيز حوزه خليج فارس صورت گرفت. در حقيقت به همان اندازه كه نفت كشورهاي نفت خيز براي غرب اهميت دارد، بازار اسلحه اين كشورها نيز براي غربي ها حائز اهميت مي باشد.
به عنوان نمونه، عربستان يكي از بزرگترين مشتريان تجهيزات نظامي انگليس است. به همين دليل مقامات انگليسي همواره مراقب هستند تا به دولت عربستان توهين نكنند.
در نظريه، سياست جديد آمريكا در زمان رياست جمهوري جورج بوش، ايجاد دموكراسي در سراسر منطقه خاورميانه است اما كاملاً مشخص است كه برخورد آمريكا با كشورهاي نفت خيز عربي بسيار نرم تر از برخوردي است كه آنها با كشورهاي ديگر دارند.
در ماه نوامبر سال گذشته ميلادي، بوش در جريان سخنراني خود از عربستان و ساير كشورهاي حوزه خليج فارس به دليل حركت به سوي اصلاحات تقدير كرد اما از سوريه (كه اين كشور نيز گام هاي بزرگي در زمينه هاي اصلاحات برداشته) به شدت انتقاد كرد.
اين گونه به نظر مي رسد كه روند ايجاد دموكراسي در خاورميانه، ابزاري براي تنبيه كشورهايي است كه از لحاظ استراتژيكي، منفعت چنداني براي آمريكا ندارند.
جهت همخوان كردن دموكراسي با نفت، كشورهاي مصرف كننده نفت بايد وابستگي خود را به اين محصول استراتژيك كاهش بدهند به ويژه كشور  آمريكا كه مردم آن در برابر شهروندان انگليسي، آلماني، فرانسوي و ايتاليايي نفت بيشتري مصرف مي كنند.
همچنين در كشورهاي توليد كننده نفت، خصوصي سازي راهكاري براي توسعه همه جانبه اين كشورهاست. در اين زمينه، قرار دادن كنترل نفت به صورت مستقيم در دستان مردم نيز است چه به صورت فروش سهام شركت ملي نفت و چه به صورت واگذار كردن بخش نفت كشور به تشكيلاتي كه كنترل آن در دست مردم باشد.
در چنين شرايطي، كليه درآمدهاي نفتي ميان مردم تقسيم مي شود و دولت ها بايد هزينه هاي خود را از محل ماليات ها تأمين كنند.
از سوي ديگر مردم نيز به دليل دريافت سهم خود از درآمد نفتي قادر به پرداخت ماليات خواهند شد در صورتي كه بدانند اين پول در كجا و چگونه هزينه مي شود كه اين روند در نهايت ممكن است منجر به ايجاد دولت دموكراتيك  گردد.
اما بايد در نظر داشت كه هيچ يك از رژيم هاي كشورهاي نفت خيز اين ثروت را به راحتي از دست نخواهند داد.

سايه روشن اقتصاد
افزايش نرخ بهره در آمريكا
كارشناسان اقتصادي از دولت آمريكا خواسته اند در تابستان سال جاري نرخ بهره ها را افزايش بدهند تا مانع از رشد سريع اقتصادي شود.
اين كارشناسان معتقدند در صورتيكه بانك مركزي آمريكا در آينده اي نزديك نرخ بهره ها را افزايش ندهد در نيمه دوم سال جاري ميلادي دچار مشكل خواهد شد.
از تابستان سال گذشته تاكنون، بانك مركزي آمريكا نرخ بهره را در رقم يك درصد حفظ كرده كه اين كمترين ميزان بهره از سال ۱۹۵۸ به بعد مي باشد. در حال حاضر نرخ بهره در اروپا دو درصد است كه اين رقم در ۱۱ ماه اخير تغييري نكرده است.
خودروسازان جهان در چين
چين با جمعيت ميلياردي به عنوان يك بازار پرجاذبه براي خودروسازان جهان در سال هاي اخير شاهد امضاي قراردادهاي متعدد براي توليد خودرو با توليدكنندگان بزرگ خارجي و يا آغاز اجرا و توليد اين طرح هاست.
اخيراً در تازه ترين تحول شركت كره اي كياموتور قراردادي براي توليد سالانه سيصد هزار خودرو به امضا رسانده است. اين قرارداد دوم كياموتور براي ايجاد كارخانه براي توليد خودرو در چين است. در حال حاضر شركت بزرگ توليد خودرو هيونداي كره كياموتور را خريداري كرده است. در كارخانه موجود كياموتور چين سالانه صد و سي هزار دستگاه خودرو توليد مي شود. طرح جديد تا سال ۲۰۰۶ به بهره برداري مي رسد.
هيونداي توليد كننده كره اي پيش بيني يك بازار فروش سالانه ۸ ميليون خودرو در چين را دارد و نگران تغيير سياست هاي دولت چين براي كند كردن روند رشد اقتصادي اين كشور نيست.
006810.jpg

۷۶ درصد ماليات ها محقق شده
اصلاحات نظام مالياتي در سال هاي اخير هنوز به اهداف خود براي ايفاي يك نقش موثر در نظام بودجه كشور و تامين درآمدهاي لازم براي امور جاري كشور دست نيافته است. در اين زمينه دكتر مجيد قاسمي رئيس كل سابق بانك مركزي در يك برنامه تلويزيوني گفت: دولت در سال گذشته در بخش ماليات ها ۱۶ هزار و ۳۰۰ ميليارد ريال وصولي داشته است. وي تاكيد كرد كه ۵/۷۵ درصد از ماليات هاي وصولي از شركت هاي دولتي بوده است و گفت، وصول ماليات ها از شركت هاي غير دولتي در سال گذشته ۴/۱۲۲ درصد بوده است و اين بخش ۲۲ درصد بيش از پيش بيني به تكاليف خود عمل كرده است. وي درآمد حاصل ماليات بر واردات را ۶۵ درصد پيش بيني دانست و علت آن را برنامه ريزي نادرست و برآوردهاي غلط اعلام كرد. به گفته قاسمي در يازده ماه سال ۸۲ فقط ۷۶ درصد از ماليات هاي پيش بيني شده محقق شده است.

ارزيابي انطباق و گواهي محصول
006813.jpg
مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران ، سازمان جهاني استاندارد و جامعه كيفيت ايران همايش ارزيابي انطباق و گواهي محصول را سي ام ارديبهشت در تهران برگزار مي كنند. هدف از اين همايش معرفي طرح ها و روش هاي نو در ارزيابي انطباق و صدور گواهي محصول ، هماهنگ با هنجارها ، راهنماها و استانداردهاي بين المللي و مقررات تجارت جهاني براي ارتقاي كيفيت محصولات توليدي عرضه شده در ايران، كاهش موانع فني و تسهيل تجارت جهاني اعلام شده است. در اين همايش دبير كل سازمان جهاني استاندارد، صاحبنظران خارجي و نمايندگان نهادهاي مختلف داخلي حضور خواهند داشت.
آخرين ديدگاه هاي علمي در زمينه آينده تجارت جهاني و راهكارهاي فني لازم براي حضور منطقي و جهت دار در اين بخش از جمله موضوع ها و طرح هايي است كه در اين همايش بررسي مي شود.
اين همايش در مركز همايش هاي بين المللي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران برگزار مي شود.
نمايشگاه توانمندي هاي عمراني
توانمندي هاي ايران در صدور خدمات فني و مهندسي و عمران از پنجم تا هشتم خرداد ماه در منطقه آزاد كيش عرضه مي شود. بيش از صد شركت ايراني و نمايندگي هاي خارجي آخرين دستاوردهاي خود را در زمينه عمران و خدمات مهندسي در نمايشگاهي به وسعت هفت هزار مترمربع در جزيره كيش به نمايش مي گذارند.
همايش صنايع كود شيميايي
نخستين سمينار ملي توسعه صنايع كود شيميايي و آفت كش هاي نباتي از ۱۹ تا ۲۱ خرداد در دانشگاه علم و صنعت برگزار مي شود. در حاشيه اين سمينار نمايشگاهي مشتمل بر انواع تجهيزات تكنولوژي هاي جديد و نهاده هاي كشاورزي برپا مي شود.
تغيير زمان نمايشگاه نفت، گاز
زمان برگزاري نهمين نمايشگاه بين المللي نفت،گاز و پتروشيمي كه قرار بود از بيست و سوم تا بيست و ششم ارديبهشت در محل دائمي نمايشگاههاي بين المللي تهران برپا شود بدليل بروز ناهماهنگي در برگزاري نمايشگاه كتاب و تداخل آن با نمايشگاه، تغيير يافت. اين نمايشگاه از شانزدهم تا نوزدهم تيرماه سال جاري در محل دائمي نمايشگاههاي بين المللي تهران برگزار مي شود.

اقتصاد
ادبيات
انديشه
سياست
ورزش
هنر
|  ادبيات  |  اقتصاد  |  انديشه  |  سياست  |  ورزش  |  هنر  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |