سعيده امين 
«ميهمانداري هواپيما آن طورها هم كه مي گويند يك شغل اكازيون نيست». اين را خود ميهمانداران مي گويند. شايد تا حالا كسي پيدا نشده كه از زواياي خاكستري شغل اين شهروندان متفاوت سخني بگويد. براي ما زميني ها به دست آوردن يك كار در آسمان و يا اصلا در شركت هاي هواپيمايي كمي دست نيافتني به نظر مي رسد اما براي خود آنان كه در استاندارد جهاني پايين ترين سطح دستمزد را دريافت مي كنند، شايد جايي براي پيدا كردن شغل دوم هم وجود داشته باشد.
حتما شما هم حين پرواز مردان و زنان فرم پوشي را ديده ايد كه با رفتاري رسمي و مودبانه به مسافران رسيدگي مي كنند. ميهمانداراني كه طبق قانون شوراي حمل و نقل هوايي و بين المللي «ياتا» با به  كارگيري امكانات موجود و با ايجاد امنيت و آرامش لازم، مسافران را از مبدا به مقصد همراهي مي كنند.
همزمان با برگزاري همايش پزشكي كه توسط يكي از شركت هاي معتبر هواپيمايي داخلي برگزار شد، سازمان انرژي اتمي ايران درعين ناباوري خبر داد كه خدمه هواپيما همواره در معرض اشعه هاي زيان آور كيهاني قرار دارند.
در آن همايش جاي نمايندگان وزارت كار خالي بود تا حرفه ميهمانداري را در زمره مشاغل سخت و زيان آور قرار دهند. خلبانان بلافاصله تصميم گرفتند تا با همكاري دولت و با تصويب مجلس براي هميشه نام خود را در ليست طبقه بندي مشاغل وزارت كار در زمره سخت ترين كارها قرار دهند كه البته موفق نيز شدند.
نه آن زمان و نه حالا، ميهمانداري هواپيما در هيچ يك از تعاريف شغلي قانون وزارت كار جايي ندارد.
در بسياري از شركت هاي هواپيمايي دنيا ميهمانداري از مشاغل ويژه محسوب مي شود. به دليل كار در ارتفاع بالا و با لرزش زياد كه به مرور زمان اثرات زيان آوري بر سيستم اعصاب و جسم افراد مي گذارد، ميهمانداران بايد در قبال ۸ ساعت كار روزانه، ۸ ساعت نيز استراحت مداوم داشته باشند. درصد بالاي خطر، تماس با آلاينده هاي ميكروبي و احتمال انتقال عفونت از مسافر به ميهمانداران از ويژگي كار يك ميهماندار است.
خستگي مفرط نيز از بيماري هاي شايع ميهمانداران است كه شايد با اندكي توجه از ديد مسافران پنهان نماند.
انباشت دي اكسيد كربن در فضاي داخلي هواپيما و ميزان بالاي صوت، پرواز نامناسب در شب و روز و قرار گرفتن دروضعيت سرعت از شرايط هميشگي يك ميهماندار است.
آگهي رنگي 
۴ سال قبل بود كه يك آگهي رنگي جذاب از يك شركت هواپيمايي
باطمطراق بسيار، تعدادي از واجدين شرايط را براي شغل ميهمانداري دعوت به همكاري كرد.
اين شركت وابسته به شركت هواپيمايي... بود كه بعد از چاپ آگهي اقدام به جذب ۱۰۰ نفر از متقاضيان كرد.
شايد از ميان ۱۵۰۰ نفري كه در آزمون و گزينش اين شركت هواپيمايي موفق نشدند، يادآوري اين خاطره يك حسرت باشد اما براي كساني كه قبول شدند جريان به گونه ديگري است.
وقتي كانون ميهمانداري هواپيمايي ايران طي نامه اي به رياست جمهوري نسبت به وضعيت استخدام ميهمانداران قراردادي اعتراض كرده و آن را يك نوع برده داري نوين عنوان كرد، هيچ جوابي جز سكوت دريافت نكرد. به اين ترتيب اين كانون چند رونوشت از اين نامه را با مدارك كامل به وزارت اطلاعات، كميسيون اصل ۹۰ و عمران مجلس، وزارت كشور و وزارت راه ارسال كرد و به طور كامل شرايط استخدام برخي از ميهمانداران قراردادي شركت هاي هواپيمايي را تشريح كرد.
آنها خاطر نشان كردند كه اگر روزي با اين شرايط ميهمانداران به پرواز اقامتي در خارج از كشور بروند، شايد ديگر برگشتي در كار نباشد، البته تنها كاري كه انجام شد اين بود كه نامه اين كانون در اين ارگان ها به بايگاني رفت.
وقتي عده اي از بازنشستگان مديران ارشد «ايران اير» تصميم گرفتند با تاسيس شركتي تعدادي از ميهمانداران هوايي را به صورت قراردادي جذب كنند، با ضرر مواجه شدند. آنها كار خود را متوقف كرده و در قالب شركت جديد خدماتي به نام شركت «ميهمانداري...» مجددا آغاز به كار كردند، اين شركت نيز نظير همتايش زير نظر «ايران اير» اداره مي شد و تمام امور كارمندان را به طور مستقيم تحت نظر قرار داد.
وقتي يكي از متقاضيان در اولين مرحله از آزمون يك شركت هواپيمايي پذيرفته شد، مطمئن شد كه در دستيابي به يك شغل جذاب و با كلاس موفق شده است. ترم پنجم آموزش مطالعه زبان را مي گذراند و بايد در آن شركت هواپيمايي، آموزش تخصصي زبان، به نام دورهESP مي ديد و با گذراندن دوران آموزشي ايمرژنسي و ميهمانداري كه جمعا يك سال و نيم طول مي كشيد براي پرواز آماده شود. محمدي، ميهماندار يكي از شركت هاي هواپيمايي مي گويد: « وقتي نوبت به قرارداد رسيد، تازه فهميديم قضيه چيست. مجبور بوديم به صورت قراردادي و نه استخدامي مدت يكسال با شركت همكاري كنيم. همه ما يكسال از عمرمان را صرف مراحل مصاحبه، گزينش، كسب گواهينامه ليسانس ميهمانداري و گذراندن دوره آموزشي كرديم، اما در پايان فقط به صورت يكطرفه با شركت قرارداد بستيم.» حقوق اين كارمندان در وهله اول ۵۶ هزار تومان بود كه با اعتراضات گسترده ۲۴ هزار تومان حق پرواز و ۲۸ هزار تومان حق جذب اضافه شد و بابت هر ساعت اضافه پرواز ۱۵۰۰ تومان به ميهماندار تعلق مي گرفت.
در قوانين پرواز ايران اير از ساعت ۱۸ تا ساعت ۶ صبح اگر پرواز صورت مي گيرد، خدمه بايد حق پرواز در شب (Night) دريافت كنند. علاوه بر ۸ برنامه پرواز نرمال در ماه روزهايي به عنوان فراغت (Blank) در اختيار خدمه قرار مي گيرد كه در صورت لزوم، رئيس شركت مي تواند از نيروي آزاد خود در وقت فراغت استفاده كند. بيشتر اوقات، ميهمانداران در منزل و يا اداره به صورت آماده باش (standby) قرار دارند، بايد هر آن ميهماندار آماده باشد تا توسط شركت به كار فراخوانده شود.
تمام اين مراحل در صورت وضعيت  مالي يك ميهماندار به صورت اضافه كاري بايد طبق قانون (ياتا) پرداخت شود.
طبق اين قانون از زمان معرفي به سر ميهماندار تا نيم ساعت بعد از خاموش شدن موتور هواپيما ساعت كاري ميهماندار محسوب مي شود كه در اصطلاح به آن (Duty) ديوتي مي گويند. اين ميهماندار در خصوص اين ضوابط كاري مي گويد: «تاكنون حق ارتفاع، حق لرزش و حق پرواز جزو حقوق و مزاياي ما محسوب نشده است و شركت هاي هواپيمايي با كارمندان قراردادي خود به صورت كاملا يكطرفه رفتار مي كنند. علي رغم اينكه دستمزد زمان Stand by و Blank با Duty متفاوت است، اما در پرداخت حقوق ماهانه هيچ خبري از اين حق العمل نيست و حقوق هر ميهماندار قراردادي با اضافه كار نهايت در ماه به ۲۰۰ هزار تومان مي رسد.»
به گفته وي شرايط حرفه اي كارمندان رسمي و قراردادي در شركت هاي هواپيمايي همواره برابر است و هر دو كارمند در حيطه مشاغل سخت و زيان آور قرار دارند، اما هنگام تسويه حساب و دريافت حقوق شرايط كاملا نابرابر و ناعادلانه است.
وي به يكي از آئين نامه هاي داخلي وزارت كار استناد كرده و مي گويد: «شغل هاي مستمر بايد به صورت رسمي در بيايد و استخدام قراردادي كه برخي از شركت هاي هواپيمايي انجام مي دهند خلاف آئين نامه است. از طرفي قانون، شركت هاي زير نظر وزارت كار از جمله ايران اير را موظف كرده است كه طرح طبقه بندي مشاغل را اجرا كنند و اگر هر يك از شركت هاي هواپيمايي از امضاي اين طرح خودداري كنند، كميته اي متشكل از دو نماينده از كاركنان، يك نماينده از وزارت كار و دو نماينده از كارفرما شرايط اجراي طرح طبقه بندي را مورد بررسي قرار داده و طي گزارشي با امضاي هر ۵ نفر به وزارت كار ارسال مي شود تا وزارت كار نظر نهايي را اعمال كند.
شركت بي ثبت 
وقتي در خصوص وضعيت استخدامي شركت «ايران اير» از مهندس قره شير كارشناس راه و ترابري سازمان مديريت و برنامه ريزي سوال كرديم، گفت:« اين شركت به لحاظ تشكيلاتي هنوز به ثبت سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور نرسيده است به همين دليل خود را ملزم به پيروي از قوانين مالي و نيروي انساني سازمان نمي داند.»
قره شير گفت: «تاكنون مكاتباتي با شركت «ايران اير» شده است اما آنها از ثبت شركت خود در اين سازمان خودداري مي كنند.»
به گفته وي به موجب ماده ۸ اساسنامه شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران، شركت هواپيمايي ملي ايران «ايران اير» داراي استقلال مالي و سازماني است و طبق اصول بازرگاني اداره مي  شود به همين دليل مشمول قانون محاسبات عمومي و قوانين و مقررات معاملاتي، استخدامي و مالي مربوط به موسسات دولتي نبوده و تابع مقررات اساسنامه خود است.
«ايران اير» با استناد به اين ماده، ورود به بحث استخدامي و قوانين استخدامي ومعاملاتي را لازم ندانسته و در مورد نيروهاي انساني خود به صورت مستقل عمل مي  كنند به همين دليل است كه شركت «ايران اير» زيرنظر وزارت كار نبوده و مشمول طرح طبقه بندي مشاغل نمي شود.
قره شير مي  گويد: «شركت ايران اير صندوق جداي خود را داشته و در مورد قوانين خاص خود با جاي ديگري هماهنگ نيست.»

عكس : هادي مختاريان
جايگاه ارباب رجوع در سازما ن ها و ارگان هاي دولتي كجاست؟ اين روزها ديگر همه به ياد دارند كه سوژه «به دنبال نخود سياه فرستادن ارباب رجوع» از سال ها پيش موضوع بسياري از سريال ها و نمايش هاي راديو و تلويزيوني بوده است و از آنجا كه رفتار مديران و كارمندان در اين نمايش ها به واقعيت بسيار نزديك بوده، اين سوژه تكراري هميشه جذابيت خود را حفظ كرده است. در تمام اين سال ها، در حالي كه چه در واقعيت و چه در نمايش هاي راديو و تلويزيوني رفتار كارمندان ادارات هيچگاه با مراجعه كنندگان بهترنشد، هيچ مدير يا وزيري به اين فكر نيفتاد كه بالاخره راهي براي خاتمه دادن به اين رفتارها پيدا كند؛ راهي براي خاتمه دادن به رفتارهايي كه سال هاست ارباب رجوع را از ادارات فراري مي دهد.
شهرداري تهران يكي از اداراتي است كه بيشترين مراجعه كننده از تمام اقشار جامعه را به خود اختصاص مي دهد و اگر مديري تصميم بگيرد رفتار زيرمجموعه اش را با مردم و مراجعه كنندگان تغيير دهد، شهرداري بهترين گزينه براي اين كار است. شوراي شهر اخيرا طرحي را به تصويب رسانده است كه بر اساس آن بايد تلاش شود تا شهروندان با رضايتمندي كامل از شهرداري خارج شوند.
طرح تكريم ارباب رجوع، از اول تيرماه به صورت نمونه و به تدريج در تمام مناطق شهرداري تهران به اجرا درخواهد آمد.
ستاد مركزي اين طرح با حضور بالاترين مقامات اجرايي، معاونان و مسوولان شهرداري تهران و همين طور نماينده اي از شوراي شهر تهران جهت نظارت و رسيدگي تشكيل شده است.
مهرنوش معتمدي آذري، عضو كميسيون فرهنگي شوراي شهر تهران معتقد است: سيستم شهرداري تهران بايد به جايگاهي برسد كه زماني كه يكي از افراد جامعه براي رفع يكي از نيازهاي خود به شهرداري مراجعه مي كند، با رضايتمندي كامل از آنجا بيرون برود.
بر همين اساس و به منظور شفاف سازي و مستند سازي نحوه ارايه خدمات در طرح ارايه شده از سوي كميسيون فرهنگي، مديران كليه حوزه هاي ستادي و اجرايي و شركت هاي تابعه شهرداري موظف هستند اتيكت مشخصات كاركنان را روي لباس آنها تهيه و نصب كرده و خطوط تلفن گوياي ۲۴ ساعته و سايت هاي اينترنتي و اينترانتي و پست صوتي جهت پاسخگويي و راهنمايي ارباب رجوع راه اندازي كنند.
در عين حال ستاد اجرايي موظف است هر دو ماه يكبار جلسه منظم برگزار كند، همين طور در طرح ارايه شده از سوي كميسيون فرهنگي، شهرداري موظف است فضاي مناسب و امكانات رفاهي و خدماتي را براي شهرونداني كه به شهرداري تهران و واحدهاي تابعه مراجعه مي كنند، تهيه كند.
معتمدي آذري در خصوص بندهاي موجود در طرح با اشاره به اينكه، آئين نامه اجرايي به طور كامل تهيه شده است، افزود: پيش از طرح مساله در صحن علني شورا براي به تصويب رسيدن بر روي بند بند مواردي كه مطرح شد، كارهاي كارشناسي صورت گرفته است.
وي مي گويد: با مسوول اجرايي طرح و اعضاي كميسيون بنا را بر اين گذاشتيم كه طي فازهاي زمان بندي شده، طرح تكريم در مناطق شهرداري به اجرا در بيايد و بتوانيم بر اساس جدول زمان بندي و منطقه بندي پيش برويم تا نظارت كامل براي اجراي دقيق آن داشته باشيم.
بالا بردن سطح رضايتمندي مردم از شهرداري ها كه بخش عمده اي از خدمات رساني را بر عهده دارند، يكي از دلايل اصلي شكل گيري اين طرح بود، از همين رو در برخي از بندهاي طرح، اطلاع رساني و راهنمايي ارباب رجوع در كنار تدوين منشور اخلاقي سازمان قرار مي گيرد تا احترام به حقوق شهروندي- چيزي كه شوراي شهر همواره بر آن پاي فشرده است- رعايت شود.
مجيد ملكي تتار، معاون برنامه ريزي شهرداري با بيان اينكه شهرداري از اجراي اين طرح استقبال مي كند، مي گويد: در سال گذشته نيز شهرداري با كاهش شديد شكايات روبه رو بوده است، به طوري كه از ۳۴ شكايتي كه بر اساس اعلام رياست جمهوري از شهرداري صورت گرفته، ۳۲ مورد آن با اين ارگان ارتباط مستقيم نداشته است. صندوق هاي ارتباط مستقيم ارباب رجوع از اين به بعد به منظور جذب نظرات و پيشنهادات و شكايات مراجعه كنندگان در تمام شهرداري ها نصب مي شود و سيستم اداري اين سازمان جهت ايجاد شهر الكترونيكي براي تسهيل و تسريع در پاسخگويي به ارباب رجوع مكانيزه مي شود.

مهرداد مشايخي 
۰۰۰/۶۵
نامه نگاري، خاطره نويسي و روزنامه نگاري در فضاي مجازي روز به روز گسترده تر مي شود و مخاطبان جديدي پيدا مي كند. بسياري از نوجوانان كه كمتر به سراغ روزنامه ها و نشريات چاپي مي روند، ساعت ها وقت خود را صرف خواندن مطالب وبلاگ ها مي كنند و بسياري از آنها هم وبلاگ شخصي دارند. در حال حاضر ۶۵ هزار وبلاگ فارسي در فضاي اينترنتي مشغول فعاليت است و با اين تعداد وبلاگ كشور ما مقام دوم جهان را در تعداد وبلاگ ها دارد. اين در حالي است كه از عمر فعاليت هاي اينترنتي در ايران به نسبت كشورهاي تراز اول جهان چيز زيادي نمي گذرد. اين تعداد وبلاگ ها، چيزي در حدود ۳ ميليون مخاطب دارد و از اين گروه گسترده وبلاگ نويس و وبلاگ خوان، گروه هاي زيادي براي فعاليت هاي مختلف جمعي با يكديگر ملاقات مي كنند. به اين ترتيب به تعداد گروه وسيع فعالان فضاي اينترنتي كه با قطع امكانات مخابراتي تمام دنياي آنها به هم مي ريزد، روز به روز افزوده مي  شود و تاثير اين فضاي اينترنتي روز به روز بيشتر. با اين افزايش، تكليف رسانه ها هم معلوم است، آنها هم بايد مانند سازمان ها و ارگان هاي دولتي براي تاثيرگذاري بر جوانان، دنبال روي آوردن به اينترنت باشند. مانند پدر و مادرها كه روز به روز دستشان بيشتر از بچه ها كوتاه مي شود و كنترل تربيت آنها را بيشتر از دست مي  دهند، تا ديروز تلويزيون به بچه ها سلطه داشت، حالا اينترنت هم به آن اضافه شده است. به بچه هايتان مي توانيد بگوييد با بچه هاي كوچه پاييني بازي نكنند، اما آيا مي توانيد از او بخواهيد وبلاگ جواني را كه معلوم نيست كيست و كجاست نخواند.
۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۹
مي دانم تكراريست اما اين اعداد جديد در واقع نوعي اصلاحيه است. اين عدد ۹ با ۹ تا صفر جلويش هزينه هاي روزانه مصرف سيگار را نشان مي دهد. ۱۲ ميليون سيگاري هر روز ۵۴ ميليارد نخ سيگار دود مي كنند و ۹ ميليارد تومان خرج روي دست دولت مي گذارند.
اين ۹ ميليارد تومان صرف خريد و هزينه هاي درماني بيماري هاي ناشي از مصرف سيگار مي شود. پيشتر گفته بوديم كه اين ۹ ميليارد تومان هزينه روزانه به جاي اينكه فايده اي داشته باشد در پايان سال ۵۰ هزار نفر مرده تحويل مي دهد، يعني سالانه زلزله اي مرگبار تر از بم در جامعه سيگاري ها اتفاق مي افتد.از اينها كه بگذريم اين مبلغ، پولي از ميان دارايي هاي دولت است كه خرج هيچ طرح عمراني، بهداشتي، آموزشي و غيره نمي شود. با وجود همه اينها تجارت سيگار آنقدر براي دولتها پر سود هست كه هيچ دولتي نتواند از كنار آن به راحتي بگذرد.
۲
باز هم مقام دوم. اگر چيزي كه در كشور مي گذرد ثابت نكند، آمار و ارقام مي توانند ثابت كنند كه ايران در پذيرفتن اتباع بي پناه كشورهاي ديگر در رتبه دوم جهان قرار دارد. كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل متحد در پاكستان، كشورهاي پاكستان، ايران، آلمان، تانزانيا و آمريكا را كشورهاي عمده ميزبان پناهندگان معرفي كرد. با اين حساب ايران با پذيرش ۹۸۵ هزار پناهده و اسكان و استقرار پناهجويان و آوارگان، بعد از پاكستان در رتبه دوم از اين نظر قرار گرفت. به جز اين آمار و ارقام چه چيز ديگري مي توانست به روشني نشان دهد كه ايراني ها جزو ميهمان نوازترين ملت هاي دنيا هستند؟

شايد بعد از مدت ها اين اولين بار باشد كه اخبار اميدواركننده اي در مورد آمار ازدواج و طلاق در ايران منتشر مي شود. مديركل ثبت اسناد و املاك استان آذربايجان غربي اعلام كرده است كه در سال ۸۲ ميزان طلاق در اين استان كاهش و ميزان ازدواج افزايش داشته است. اين ميزان كه براساس مقايسه با آمار سال ۸۱ محاسبه شده است نشان مي دهد كه به تعداد ازدواج ها ۱/۹ درصد اضافه شده و از آمار طلاق ۴/۲ درصد كاسته شده است. براساس اين آمار اميدوار كننده، تعداد ۲ هزار و ۳۹۹ مورد به ازدواج هاي آذربايجان غربي اضافه شده است و ۵۳ مورد هم از تعداد طلاق ها كم شده است. استان آذربايجان غربي با ۱۴ شهرستان و ۲ميليون و ۸۷۷ هزار نفر جمعيت، چنين آماري از ازدواج و طلاق را به خود اختصاص داده است.

تا ۲ سال ديگر با واگذاري ۵ ميليون و ۶۰۰ هزار شماره تلفن همراه و ۲ ميليون شماره ديگر از طريق اپراتور دوم، در توزيع تلفن هاي همراه با شاخصه هاي جهاني برابري خواهيم كرد. وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات ضمن گفتن اين خبر وعده داد كه تا پايان امسال كليه شماره تلفن هاي آنالوگ به ديجيتال تبديل مي شود. هرچند معتمدي ضريب نفوذ شماره تلفن هاي همراه در كشور را ۵/۵ درصد اعلام كرد و آن را ۱۳ درصد كمتر از متوسط جهاني دانست، اما در عوض اعلام كرد كه ضريب نفوذ تلفن هاي ثابت ۶ درصد بيشتر از متوسط جهاني است.
به گفته معتمدي باتوزيع اين تعداد شماره تلفن همراه در دو سال آينده عقب ماندگي از لحاظ توسعه و توزيع شماره تلفن همراه جبران مي شود.

هرچند جمهوري آذربايجان سال هاست از ايران جدا افتاده است، اما كماكان در اين كشور علاقه به زبان فارسي و آموختن و لذت بردن از آثار به جا مانده ديده مي شود. در جريان بازديد وزير دادگستري ايران از دانشگاه دولتي باكو، رئيس اين دانشگاه اعلام كرد كه هر سال ۵۰ دانشجوي زبان فارسي از اين دانشگاه فارغ التحصيل مي شوند. محرم اف كه در اين ديدار از روابط نزديك دانشگاه باكو با مراكز آموزش عالي ايران و به چاپ رسيدن آثار علمي اين دانشگاه در ايران خبر مي داد گفت كه هر ساله حداقل دو همايش علمي مشترك ميان اين دانشگاه و مراكز علمي برگزار مي شود. از علاقه مشترك بين دانشجويان زبان فارسي باكو به ايران و ارتباط با مراكز علمي كشورمان همين بس كه اين دانشجويان به طور منظم به ايران سفر مي كنند و مشغول آموزش و تجربه اندوزي هستند.