فرهاد فرجاد-جشنواره بين المللي فيلم «ديده بان حقوق بشر» ۲۰۰۴، ۲۴ ژوئن (تقريبا يك هفته ديگر) در تئاتر والتر ريد شهر لينكلن آمريكا گشايش خواهد يافت. به اين ترتيب، ماجراي زندان ابوغريب عراق كه اندك اندك مي  رفت در اذهان عمومي رنگ ببازد.، دگربار قوت نخستين خود را باز خواهد يافت. اين، البته كمترين تاثيري است كه مي  توان از رهاورد جشنواره متصور شد. چه، گوناگوني فيلم هاي امسال، از هميشه گسترده تر است. «مظنونين مصلحتي»(Persons of Interest)، براي مثال، مستندي است كه دستگيري هاي گسترده آسيايي هاي ساكن نيويورك و ارجاع آنها به دستگاه قضايي پس از فاجعه ۱۱ سپتامبر را به تصوير كشيده است.
آليسون مك لين و توبياس پرس، مدت ها پس از آزادي مظنونان، آنها را يك به يك در اتاقي كاملا خالي، روي يك صندلي نشانده اند و در حالي كه خود در كادر دوربين جاي ندارند، پرسش هايي را مطرح ساخته اند. مظنونان، كه همگي اهل جنوب آسيا و خاورميانه اند، به بيگناهي شان اصرار دارند و اينكه بي جهت، هفته هاي متمادي، در بدترين شرايط، بازجويي ها را پاسخ داده اند و حبس كشيده اند. فيلم، همچون ديگر آثار شركت يافته در جشنواره هاي پيشين، هدفي سياسي را دنبال نمي كند و تنها روي موضوع نقض حقوق بشر تمركز كرده است.
«تعاون»، ديگر فيلم ارزشمند امسال است كه موضوع «تعاون، شورا و مشاركت» را از ديدگاه يك پديده اساسي و ضروري براي بشر امروزي مورد بحث و بررسي قرار داده است. اين فيلم كه دو هفته ديگر در جشنواره فيلم”Forum” منهتن نيز شركت خواهد كرد، مي  گويد اگر تعاون، در هيبت يك شخص ظهور مي  يافت، از چه مقاطع روانشناختي و ساختاري بهره مند مي  شد.
«مظنونين مصلحتي» تنها فيلم امسال نيست كه بي عدالتي به شيوه آمريكايي را محور بحث قرار داده است. «ضرب الاجل» عنوان مستندي است كه سرنوشت عجيب ۱۶۷ زنداني ايلينويس را به تصوير كشيده است. كتي چويگني و كريستن جانسون در اين فيلم، تصميم فراموش نشدني جورج رايان، فرماندار پيشين ايلينويس و جمهوري خواه دو آتشه محافظه كار را مبني بر صدور حكم اعدام ۱۶۲ نفر از زندانيان اين ايالت، درست پيش از بركناري اش از سمت فرمانداري، تجزيه و تحليل مي  كنند. اما گروهي از دانشجويان روزنامه نگاري دانشگاه شمال غربي مداركي دال بر بيگناهي بسياري از محكومان به اعدام پيدا كردند. يافته هاي آنان، رايان را بر آن داشت تا با بازنگري پرونده محكومان، حكم هاي ملايم تري صادر كند.
سوژه بي درايتي هاي سياسي دولتمردان، عينا در مستندي ديگر از دانگ ون كيم نيز نمود دارد. اين فيلم ۱۴۹ دقيقه اي، پروژه اي تحقيقاتي است كه كيم پيرامون اتباع كره شمالي به اسارت درآمده توسط كره جنوبي به تصوير كشيده است.
اين عده به جرم جاسوسي ۳۰، سال تمام در زندان هاي كره جنوبي، زير شديدترين شكنجه ها و بازجويي ها قرارگرفتند تا به اتهام خود اعتراف كنند. كيم براي «بازگشت به ميهن» ۱۲ سال وقت گذاشت تا سرانجام سوژه تحقيقاتي اش را تبديل به فيلم كرد.
…Born into Brothels” مستند ديگري است كه زانا بريسكي و راس كافمن از بچه هاي محروم وحاشيه نشين كلكته هندوستان تهيه كرده اند. بيشتر اين بچه ها، هر چند بسيار باهوش و با استعداد، اما در نهايت فقر پا بر خطوط قرمز گذاشته و بهار زندگي خود را در بطالت كامل مي گذرانند. خانم بريسكي كه خود يك عكاس و فيلمبردار حرفه اي است، به دست بچه ها دوربيني داده، اصول ابتدايي عكسبرداري را به آنها آموخته و برايشان سفرهاي متعددي، از باغ وحش گرفته تا دريا و اقيانوس ترتيب داده است. آنگاه نمايشگاهي از مجموعه عكس هاي بچه ها برپا كرده و آثار آنها را در معرض تماشاي همگاني قرار داده است. بريسكي حتي براي اين بچه هاي محروم، مدرسه اي خصوصي راه مي اندازد تا آينده اي متفاوت را برايشان رقم بزند. در نهايت، تعدادي از بچه ها به سوي زندگي بهتر گام بر مي دارند و عده اي چنين فرصتي نمي يابند.
جشنواره بين المللي فيلم «ديده بان حقوق بشر» ۲۰۰۴، يكسره هم مستند نيست. فيلم فرانسيسكو جي. لومباردي با عنوان «آنچه چشم هانمي بينند»، شش قطعه داستاني از تاثير فساد سياسي بر زندگي مردم معمولي را در بر مي گيرد.
اساس اين مجموعه داستان ها بر رشوه دادن هاي ولاديمير مونتسينوس - مشاور رئيس جمهوري پيشين پرو، آلبرتو فوجيموري - به تعدادي از سران حكومتي و تجاري كشور پرو شكل گرفته است.
جشنواره فيلم ديده بان حقوق بشر، سعي در اثبات اين نكته دارد كه در هزاره سوم ميلادي، در عصري كه بشر از تمام همتايان پيشين خود بيشتر به خون تشنه است، در برهه اي كه پيكره معصوميت، نه در حال اضمحلال كه به كل دريده شده است، دوربين هنرمند هنوز مي تواند به عنوان سلاحي در برابر بي عدالتي به كار رود.

اديب وحداني-لابد تاحالا باخبر شده ايد كه فيدل كاسترو ۱۲ ساله، قبل از آنكه به سن رشد برسد نامه اي براي فرانكلين روزولت رئيس جمهوري آمريكا نوشت تا از او درخواست كند كه يك اسكناس ۱۰ دلاري برايش بفرستد. او در نامه اش نوشته بود: «تا امروز من يك اسكناس ۱۰ دلاري نديده ام و دلم مي خواهد يك عدد از آنها را داشته باشم.» كاسترو كه از طرفداران روزولت بود نوشت: «من راديو را دوست دارم و خيلي خوشحالم، چون راديو اعلام كرد كه شما رئيس جمهوري دوره جديد هستيد. حدودا ۱۹ سال بعد بود كه كاسترو و همرزمانش ديكتاتور كوبا، «فولگنيو باتيستا» را از قدرت ساقط كردند و او جانشين ديكتاتور شد . آمريكا درگير جنگ با كاسترو شد كه در سال ۱۹۶۲ به درگيري هاي مشهوري انجاميد.
يك متخصص آرشيو به نام ماروين راسل مي گويد: «به نظر من اين خيلي جالب است كه كاسترو آن نامه را در نوجواني نوشته و ديدن حال او در سال هاي بعد جذاب است.» اين نامه قسمتي از آرشيو مجموعه پست هاوانا محسوب مي شود كه به ثبت اطلاعات مربوط به مكاتبات سفارت آمريكا در كانادا اختصاص دارد. راسل گفت كه نامه به صورت تصادفي در زمان طبقه بندي فايل ها در دهه ۱۹۷۰ پيدا شد و در آن آرشيو، صدها هزارنامه ديگر وجود دارد.
براي مثال يك يادداشت از رابرت كندي (كه وقتي كانديداي رياست جمهوري بود ودر سال ۱۹۶۸ كشته شد) وجود دارد كه از روزولت به خاطر فرستادن تمبر براي مجموعه اش تشكر كرده است.
يك نامه ديگر به رئيس جمهور دوايت آ يزنهاور است كه در آن سه طرفدار الويس پرسلي درخواست كرده اند رئيس جمهوري، خواننده محبوبشان را از خدمت سربازي معاف كند، اين سه طرفدار بيشتر نگران تراشيده شدن موهاي الويس بودند. آنها نوشته بودند: «اگر موهاي او را كوتاه كنيد ما مي ميريم!»
در آرشيو مذكور ۸ ميليارد نامه بايگاني شده كه تعدادي از آنها در يك نمايشگاه به زودي در معرض بازديد عمومي قرار مي گيرند.
امضاي پاي نامه كاسترو به روزولت «دوست شما» است و تاريخ ارسال نامه ۲۵ نوامبر ۱۹۴۰.

يكي، دو سالي است كه اقبال از وزير راه و ترابري روي برگردانده است. او حق داشت كه پس از ماجراهايي مثل انفجار قطار نيشابور و سانحه كيش اير در قطر و از همه بدتر بلاتكليفي فرودگاه امام، يك راست راهي بيمارستان شود. اين ماجراي دكوراسيون يك ميليارد و ۴۰۰ ميليون توماني اتاق كارش هم كه ديگر شده قوز بالا قوز. پايگاه اينترنتي بازتاب، چند روز گذشته ادعا كرد تجهيزات صوتي و تصويري۶۳۷ ميليون توماني اتاق كار احمد خرم در كنار يك ميليارد و ۴۰۰ ميليون تومان هزينه معماري داخلي و دكوراسيون اتاق، نشان از اشرافي گري دارد.
وزير محترم در آخرين پاسخگويي خود، چند جمله بيان كرده كه مضمون آنها در قالب نظم و موسيقي چنين است: «دروغه، دروغه».
خرم در گفت وگو با واحد مركزي خبر پيش از هر چيز هزينه نه چندان سرسام آور اتاق كارش را - بله، آخر اين هزينه معادل سرقفلي يك ساندويچ فروشي ۱۰ متري در بازار تهران است - دروغ خوانده و گفته است: «ساختمان مربوط به طبقه شانزدهم اين وزارتخانه در سال ۸۳ طراحي شده، هر چند بعضي چيزهايي كه در خبرها درباره دكوراسيون ذكر شده، در طرح اوليه وجود داشته است، ولي بنده از اجراي آن جلوگيري كردم و انجام نشد. مثلا ميز و صندلي خيلي گران قيمتي در نظر گرفته بودند كه بنده جلو آن را گرفتم و گفتم يعني چه، همين ميز و صندلي كنوني را به ساختمان جديد منتقل كنيد.»
خرم، همچنين خبر استعفاي خود را رد و از احتمال استيضاح خود در مجلس هم اظهار بي اطلاعي كرده است. وي درباره وضعيت فرودگاه بين المللي امام نيز گفته: «وقتي تكليف قرارداد ايران با تركيه روشن شود، فرودگاه امام آغاز به كار مي كند.» وزير اصفهاني راه و ترابري، مثل هميشه اعتماد به نفسش را حفظ مي كند و با جديت و خونسردي خاص خود از كنار انتقادات تندي كه چندي است گريبانش را گرفته است مي گذرد، مثل دو ماه پيش كه صداي انتقادات به خاطر آمار وحشتناك تصادفات جاده اي بلند شده بود و او فقط به اين جمله بسنده كرده بود: «فقط آمار وزارت راه صحت دارد.» بماند كه در آن روزها وزارت راه هيچ آماري براي اطلاع  رسانه ها منتشر نكرد و انتظار خبرنگاران را طولاني كرد. احمد خرم، در آستانه ۵۴ سالگي اگرچه از كاربرد اين اصل سياست آگاه است كه: «فقط صبر داشته باش زمان خودش همه چيز را حل مي كند.» ليكن بايد اين اصل مهم را نيز به خاطر داشته باشد كه آمار تلفات جاني و هدر رفتن وقت و عمر در قطار، جاده و هواپيما از خاطره مردم حذف نمي شود.

عبدالحسين مختاباد ۳۸ ساله است، فوق ليسانس موسيقي دارد و درس دوره دكتراي همان رشته را مي  خواند. از ميان صداهايي كه بعد از انقلاب به موسيقي ايران معرفي شدند معمولا نام مختاباد در كنار يك فرد ديگر مي  آمد كه البته، با سخت كوشي اي كه به آن مشهور است و همچنين به خاطر شناخت علمي اي كه از سنت موسيقي ايران دارد، مختاباد توانسته است ده ها قدم جلوتر از فرد مذكور حركت كند و برخلاف او كه معمولا به عنوان يك خواننده مردم پسند مطرح مي  شود، بين نخبگان موسيقي براي خود جايي باز كند و صدالبته، بازار را هم از دست ندهد.
قسمتي از شهرت مختاباد به سرنترس او در نوآوري برمي گردد، به عنوان مثال نوار قبلي مختاباد به اسم «بهشت من» با استقبال خوبي مواجه شد كه بيش از همه مديون لحن صميمي و رواني صداها در نوار بود، به طوري كه بسياري از شنونده هاي جدي موسيقي ايراني در عين حال كه به درخشان نبودن نوازندگي پيانو اعتراض داشتند، نمي توانستند منكر امكان شنونده در شنيدن راحت آن نوار شوند. بد نيست اينجا به توانايي مختاباد در اجراهاي زنده اشاره كنيم كه وقتي در سال گذشته در جشنواره موسيقي فجر مي  خواند و به علت سرماخوردگي نتوانست در اوج بخواند به راحتي توانست صدايش را يك اكتاو پايين تر بياورد و آهنگ را اگر نه در بهترين حالت، دست كم درست بخواند و اين نبود مگر به دليل تمرين هاي ۱۲ ساعته مشهور مختاباد در سال هاي دور.
نوار جديدي كه از مختاباد به بازار آمده، برخلاف بسياري از آثار سنتي موسيقي ايراني كه سال ها قبل ضبط شده اند و جديدا به بازار آمده اند، تاريخ ضبط تازه را بر پيشاني خود دارد. در همين كاست «اشك مهتاب»، مختاباد براي نخستين بار و به صورت رسمي ترانه اي را به زبان مازندراني خواند. (در صورت غيررسمي وي در بزرگداشت زنده ياد، دينوي، چهره نامي موسيقي مازندران، كنسرتي را به زبان محلي خوانده بود)، اگرچه جماعت موسيقي از مختاباد كه قرار است مردادماه به ايران آمده و ديگر مقيم شود، انتظارات افزون تري دارد.
خواننده بوي گل (كاستي كه۳روز قبل از فوت حاج سيداحمد خميني و توسط ايشان شنيده شده و سپس در روز فوتشان به عنوان موسيقي متن تصاوير تشييع جنازه در راديو و تلويزيون به وفور به كار برده مي  شد)، شكوه و تمناي وصال و بهشت من، با توجه به تحصيلات عاليه، انتظارات افزون تري را در ميان مخاطبان خاص و عامش برانگيخته است كه از جمله آن، پرهيز از كارهاي تكراري و باري به هر جهت است. مختاباد با بهشت من، فضاي تازه اي را تجربه كرد، اما جماعت موسيقي شنو، خواستار فضا شكني هاي جدي تري از وي است.

فرهاد فرجاد
امان از اين جنگ سودآور
ظاهرا مقوله جنگ و تروريسم و اين حرف ها آنقدر براي  هاليوودي ها سودآور بوده است كه حالا حالاها نخواهند دست از سر آن بردارند. چه از منظر منفي و انتقادي مثل فارنهايت ۱۱/۹ مايكل مور، و چه از منظر سرگرم كننده و اكشن، به هر حال اين روزها جنگ در  هاليوود مد روز است.
آخرين خبر از سينماي جنگي غربي اينكه آرون ساركين - نويسنده «جناح غربي» - قصد دارد تا اقتباسي از كتاب «جنگ» اثر چارلي ويلسون را به رشته تحرير درآورد و تحويل جورج كرايل دهد تا فيلمش را بسازد. داستان، روي يك نماينده مجلس تگزاس تمركز دارد كه همراه يك مامور سيا، راهي افغانستان مي شود تا به جرگه مجاهدان افغان در حال جنگ با نيروهاي شوروي (در دهه۸۰) بپيوندد.
فيناليست هاي جايزه انسانيت 
فيناليست هاي جايزه انسانيت ۲۰۰۴ معرفي شدند. ۳۳ نويسنده در هفت مقوله به دور نهايي رقابت هاي «انسانيت» يا”Humanitas” امسال راه يافتند كه نويسندگان فيلمنامه «در جست وجوي نمو»، «ژاندارك» و «برني مك» از آن جمله اند. اين رقابت ها كه از سال ۱۹۷۴ برپاست و ۱۱۵ هزار دلار را عايد رتبه هاي نخست مي كند، نويسندگان آثار تلويزيوني و انيميشن سينمايي را كه در راه اعتلاي انسانيت گام برداشته اند، در بر مي گيرد. تاكنون، طي ۳۰ سال برگزاري مداوم رقابت ها، ۲۲۰ جايزه، با ارزشي بالغ بر ۲/۲ ميليون دلار به افراد برگزيده اعطا شده است.
پروژه جديد وودي آلن 
وودي آلن تابستان امسال مشغول ساخت پروژه اي ۱۵ميليون دلاري با شركت كيت وينسلت، اميلي مورتيمر وجاناتان رايس مه يرز خواهد بود. وي در آخرين نشست مطبوعاتي به شدت اصرار داشت تا از اسم فيلم و داستان آن صحبتي نشود. وي فقط به اعلام نام بازيگران بسنده كرد و گفت: «فيلم، به كل در لندن تصويربرداري مي شود.»
وي همچنين درخصوص انتخاب بازيگران فيلم بي نام خود گفت: «آنها از بهترين هاي سينماي انگلستان هستند و من همواره دلم مي خواسته با آنها كار كنم، ولي در عين حال به هيچ وجه قصد ندارم به نيويورك صادرشان كنم.»وودي آلن و خانواده اش، با اين حساب، تمام تابستان ميهمان لندني ها خواهند بود.