آيا حشرات گزنده مي توانند ايدز را منتقل كنند؟
ايدز و پشه
اكثر مردم فكر مي كنند كه نيش پشه ها، سرنگ هاي زيرپوستي بسيار ظريفي هستند و اگر يك سرنگ زيرجلدي مي تواند به راحتي بيماري را انتقال دهد، پس پشه ها هم مي توانند
دكتر لاله ميراسكندري
از همان روزي كه بيماري ايدز شناخته شد اين نگراني هم وجود داشت كه آيا پشه ها قادرند اين بيماري را منتقل كنند و اين موضوع افكار عمومي را درگير خود كرده است. چندي پيش شواهد به دست آمده از يك اجتماع كوچك در فلوريداي جنوبي، امكان انتقال ايدز از طريق پشه ها را دوباره مطرح كرد، اين نظريه سريعا توسط رسانه ها انتشار يافت در صورتي كه دانشمندان با قاطعيت اعلام كرده بودند كه پشه ها نقشي در انتقال ايدز ندارند. در هر حال هنوز شبهاتي در اين باره وجود دارد.
سه تئوري مختلف در مورد چگونگي انتقال ايدز از طريق حشرات گزنده اي مثل پشه وجود دارد:
۱- درمكانيسم اول پشه بايد سيكل آلودگي رابا مكيدن خون يك بيمارHIV مثبت شروع كند.
ويروس براي انتقال بايد در بدن پشه زنده بماند، ترجيحا زاد و ولد كرده و سپس دوباره به بزاق پشه راه پيدا كند تا در گزش دوم پشه، ويروس ها به بدن ميزبان سالم انتقال يابند. اين مكانيسم راهي است كه اكثر انگل هاي منتقل شده از طريق پشه ها طي مي كنند. مثل: مالاريا، تب زرد، دنگ و ويروس انسفاليتيس.
۲-در مكانيسم دوم، پشه سيكل آلودگي را با آغاز مكيدن خون يك شخص آلوده به HIV آغاز مي كند ولي تغذيه به هر علتي ناتمام مي ماند. در اين هنگام پشه به جاي اينكه ادامه خون آشامي خود را بر روي ميزبان اولي ادامه دهد، براي تكميل غذاي خود به سراغ يك ميزبان سالم مي رود به اين ترتيب ويروس هايي كه به قطعات دهاني پشه چسبيده اند به بدن ميزبان سالم منتقل مي شوند. اين روش انتقال در بين انگل هاي انتقالي توسط پشه ها شايع نيست ولي كم خوني عفوني اسبي از اين طريق توسط مگس ها انتقال مي يابد.
۳- دراين مكانيسم هم تغذيه پشه از ميزبان آلوده به HIV ناتمام مي ماند ولي در حالي كه براي تكميل تغذيه به سراغ ميزبان سالم مي رود، ميزبان سالم پشه را بر روي پوست خود له مي كند، به اين ترتيب ويروس ها بر روي زخم گسترده شده و از اين طريق وارد بدن ميزبان مي شوند. بر اساس اين تئوري تمام ويروس ها مي توانند از طريق پشه ها منتقل شوند.
هر كدام از اين سه مكانيسم توسط حشرات خون آشام مختلف مورد تحقيق قرار گرفته اند و همه اين تحقيقات ثابت كرده اند كه ايدز از طريق اين حشرات منتقل نمي شود. گرچه اخباري كه در زمينه اين يافته ها انتشار يافته اند گيج كننده بوده و تفسير رسانه ها از آنها متفاوت است، همين امر باعث شده كه اكثريت مردم هنوز قانع نشوند كه پشه ها در انتقال بيماري كه از طريق سر سوزن آلوده منتقل مي شود، نقشي ندارند.
به همين علت در اينجا چند مورد از دلايلي كه ثابت مي كنند پشه ها ايدز را منتقل نمي كنند، آورده ايم:
پشه ها ويروس عامل ايدز را هضم مي كنند
وقتي پشه مي خواهد عامل يك بيماري را منتقل كند، آن عامل بايد تا انتقال كامل داخل بدن پشه زنده بماند. اگر پشه عامل را هضم كند، آنگاه سيكل انتقال عفونت ناقص مانده و قطع مي شود. انگل هايي كه از طريق پشه ها منتقل مي شوند راه هاي گوناگوني براي مقابله با جهاز هاضمه پشه دارند. بعضي نسبت به آنزيم هاي هضم كننده معده پشه مقاوم هستند. بعضي با سرعت هر چه تمام تر از معده خارج مي شوند قبل از اينكه آنزيم هاي پر قدرت بر آنها تاثير بگذارند.
انگل مالاريا مي تواند با روش هاي مختلف حدود ۱۲-۹ روز در بدن پشه زنده بماند. ويروس آنسفاليتيس ۲۵-۱۰ روز زنده مانده و در اين مدت به شدت ازدياد مي يابد. تحقيقات بر روي ويروس HIV نشان داده است كه اين ويروس براي پشه به منزله غذا است و همراه خون هضم مي شود. به اين ترتيب پشه، ويروس و كليه قطعات آن را كه احتمال ايجاد عفونت مجدد دارند در عرض ۲-۱ روز كاملا هضم و نابود مي كند.
از آنجايي كه اين ويروس راهي براي تكثير و حمله به غدد بزاقي ندارد، راهي كه اكثر انگل ها براي انتقال از يك ميزبان به ميزبان ديگر استفاده مي كنند، براي ويروس HIV غيرممكن است.
پشه ها تعداد كافي ويروس HIV نمي مكند كه براي آلودگي شخص سالم كافي باشد
عامل بيماري كه قرار است توسط قطعات دهاني پشه منتقل شود، بايد در مقادير بسيار بالا در خون موجود باشند. انتقال آلودگي از طريق قطعات دهاني، احتياج به قطعات عفوني كافي براي آغاز آلودگي دارد. تعداد اين قطعات لازم از يك بيماري به بيماري ديگر متفاوت است. ميزان ويروس HIV در خون بسيار پايين است، حداقل بسيار پايين تر از تعداد هر نوع انگل ديگري كه توسط پشه منتقل مي شود. در خون افراد آلوده به ندرت بيش از ۱۰ واحدHIV يافت مي شود و در ۷۰ تا ۸۰ درصد از افراد آلوده، اصلا ويروس قابل اندازه گيري در خون وجود ندارد. محاسبات نشان داده كه اگر پشه اي از خون فرد آلوده اي كه ۱۰۰۰ واحدHIV دارد بمكد و سپس شخص سالم را بگزد ۱ به ۱۰ ميليون امكان انتقال تك واحد HIV از طريق قطعات دهاني به دريافت كننده سالم وجود دارد. به عبارت ديگر يك شخص سالم بايد توسط ۱۰ ميليون پشه گزيده شود تا از طريق ويروس هاي چسبيده به قطعات دهاني وي آلوده شود!
بر اساس محاسبات مشابه، له شدن يك پشه مملو از ويروس HIV بر روي پوست هم نمي تواند اين ويروس را منتقل كند. در نهايت مي توان اين طور نتيجه گرفت كه انتقال مكانيكي ويروس AIDS از طريق قطعات دهاني پشه امكانپذير نيست.
پشه ها سوزن هاي زير جلدي پرنده نيستند
اكثر مردم فكر مي كنند كه نيش پشه ها، سرنگ هاي زيرپوستي بسيار ظريفي هستند و اگر يك سرنگ زيرجلدي مي تواند به راحتي بيماري را انتقال دهد، پس پشه ها هم مي توانند. همانطور كه گفتيم اشخاص آلوده به HIV، تعداد زيادي ويروس داخل خونشان وجود ندارد و تازه اگر هم وجود داشته باشد، پشه ها نمي توانند ويروس ها را از طريقي كه توسط سرنگ اتفاق مي افتد انتقال دهند. اكثر مردم شنيده اند كه پشه ها قبل از مكيدن خون، در محل از بزاق خود تزريق مي كنند تا آن را به صورت مايع روان قابل مكيدن در بياورند. ولي آنچه اكثرا نمي دانند اين است كه كانال بزاقي پشه با كانال تغذيه اي از يكديگر جدا هستند. سيستم تغذيه اي پشه، نسبت به يك سرنگ ساده بسيار پيچيده تر است. بر خلاف سرنگ، در پشه ها بزاق از يك كانال خارج و خون از كانال ديگري مكيده مي شود. به عبارت ساده تر، پشه اي كه خون شخص سالم را مي مكد، بزاق را از كانال ديگري به غير از آنچه خون آلوده قبلي را با آن مكيده است به بدن شخص سالم تزريق مي كند.
اميدوارم با اين توضيحات قانع شده باشيد كه پشه ها ايدز را منتقل نمي كنند. به هر حال اگر هنوز قانع نشده ايد، حداقل اين را به خاطر داشته باشيد كه تا به امروز حتي يك مورد آلودگي به HIV از طريق نيش حشرات گزارش نشده است.
|