محمد محمدپور
مي شود ۲ساعت صبح و ۲ ساعت بعدازظهر اين طرح را اجرا كرد يا از ساعت ۶ صبح تا ۶ عصر و يا تمام طول روز، به احتمال قوي از محدوديت هاي كمتري استفاده مي كنيم كه نتيجه يكي باشد
براي حل معضل ترافيك بايد اعتبار بيشتري در اختيار شهرداري قرار بگيرد. وضع ترافيكي تهران از موضوع منطقه اي خارج و به بحران ملي تبديل شده 
>طرح تردد زوج و فرد خودروها< درمحدوده اي به مساحت۱۵۰ كيلومتر مربع، در حالي كه براساس اعلام مسوولان سازمان حمل ونقل و ترافيك شهرداري تهران در اجرايي۱۲ ساعته، موجب كاهش ۱۱درصدي تعداد وسايط نقليه، ۳۰درصدي مصرف سوخت و ۱۱درصدي آلودگي هاي زيست محيطي مي شود، كارشناسان ترافيك را نگران اين موضوع كرده است كه اجراي طرح فوق در همين مدت افزايش ۳ تا۴ برابري موتور سيكلت ها، استفاده بيشتر ازخودروهاي فرسوده و عدم خروج آنها، پلاك دزدي، دستكاري در پلاك خودرو، ضريب مالكيت خودرو و... را سبب مي شود.
به گفته كارشناسان، اجراي طرحي مشابه طرح مذكور در مكزيك موجب شده تا تعداد خودروهاي اين شهر و ترافيك آن از حالت قبل از اجرا بيشتر شود، به نحوي كه هم اكنون كارشناسان و مسوولان اين كشور حتي قادر به لغو طرح مذكور نيستند، چرا كه موجب ورود حجم وسيع خودرو به خيابان ها و درنتيجه قفل شدن كامل ترافيك مي شود.
از سويي ديگر كارشناسان معتقدند اجراي طرح تردد زوج و فرد خودروها شايد دركوتاه مدت موجب رضايت شهروندان شود، ولي در بلند مدت اعمال فشار به قشر متوسط جامعه را به دنبال خواهد داشت. همچنين تهراني ها مجبور مي شوند يا با خريد يك دستگاه خودرو فرسوده علاوه بر خودرو خود با شماره اي متفاوت، مشكل تردد خود را حل كنند و يا آنكه با خريد يك دستگاه موتور سيكلت به راحتي در محدوده  تردد كنند.
مهندس رئوفي، دبير شوراي عالي ترافيك مي گويد كه اجراي آزمايشي اين طرح با پيشنهاد شوراي اسلامي شهر تهران بايد در شوراي عالي ترافيك تصويب و با مجوز وزير كشور اجرا  شود. او مي گويد: >پيش از آنكه طرحي بخواهد اجرا شود، شهرداري موظف است اقداماتي از قبيل تقويت سيستم حمل ونقل عمومي، ايجاد پاركينگ هاي لازم در مبادي ورود به طرح و... را انجام داده و سپس گزارش جامعي در اين خصوص به شوراي عالي ترافيك ارايه كند. پس از آن درباره اجرا يا عدم اجراي آن در شوراي عالي ترافيك تصميم گيري مي شود.<
رئوفي معتقد است كه اين طرح باتوجه به كاهش ۲۰ درصدي سفرهاي آموزشي در تابستان شايد اجرايي باشد، ولي مسلما در فصول ديگر امكان اجرا نخواهد داشت او مي گويد: >چنين طرحي در هيچ جاي دنيا در دراز مدت پاسخ نداده است.<
دبير شوراي عالي ترافيك، اجراي اين طرح را زود هنگام توصيف كرده و مي افزايد: >پيش از اجراي اين طرح ، شهرداري بايد ۷۰۰ دستگاه اتوبوس به ناوگان اضافه و پليس نيز امكانات لازم براي اجراي طرح را در اختيار داشته باشد. <
با اين تفاصيل، بهبهاني ، معاون حمل ونقل و ترافيك شهرداري تهران، به درخواست >ايرانشهر< پاسخ مثبت داد و درباره ابعاد اجراي اين طرح، مزايا و معايب آن با خبرنگار ايرانشهر به گفت وگو نشست.
او ابتدا انتقادها راشنيد...
خب، انتقادها را مي شنويد؟
براي همه آنها جواب هست. كار ما از سال ۸۲ شروع شد...
پيشينه طرح را مي گوييد؟
بله. قصد داشتيم از آبان يا آذر كارمان را شروع كنيم. ما برنامه هاي زيادي ريخته بوديم، ولي شركت كنترل كيفيت هوا همه چيز را خراب كرد.
چطور؟
چهارشنبه روزي بود، اگر اشتباه نكنم. آنها اعلام كردند كه هواي تهران در وضعيتي بسيار بد قرار دارد و از صبح فردا اين طرح اجرا شود من توسط يك خبرنگار از ماجرا مطلع شدم، در حالي كه با ما اصلا هماهنگ نشده بود، يعني معاونت حمل ونقل به عنوان يكي از مجريان طرح خبر نداشت قرار است چنين اتفاقي بيفتد. راهنمايي و رانندگي هم مطلع نبود و با آنها هم هماهنگ نشده بود.
يادم هست. من از تلويزيون شنيدم. طرح شكست خورد...
بله. به خاطر عدم هماهنگي. بعدا اعلام كردند كه وضع هوا خوب شده و ديگر نيازي به اين كار نيست.
و اين مرتبه؟
حالا اين طرح كاملا بررسي شده و ما آن را به شوراي اسلامي شهر تهران فرستاديم، تكليف هايي مشخص كردند و قرار شد كه طرح دو هفته به صورت آزمايشي اجرا شود.
تكليف هايي كه مشخص كردند شامل چه چيزهايي مي شود؟
اجراي طرح، پيش نيازهايي دارد كه بايد آنها را برآورده كنيم. يكي اش توسعه ناوگان اتوبوسراني است. تعداد نيروهايي كه بايد خودروها را كنترل كنند هم يك پيش نياز ديگر است. نيروهاي سازمان حمل ونقل در اين دو هفته در صحنه حضور دارند و همه جوانب را مي سنجند. در طول اجراي طرح به طور مداوم از مردم نظر خواهي مي كنيم...
بعد از دو هفته....
خب، كار آناليز ما شروع مي شود. اينكه كجا اشكال داشته و در چه زمينه هايي ضعف داريم و چه بخش هايي كارشان را درست انجام داده اند. نتايج نظرخواهي به ما مي گويد كه مردم چه مي خواهند، اگر تاييد كردند كه ادامه مي دهيم و اگر قبول نكردند، متوقفش مي كنيم.
شما به موفقيت اين طرح خوشبين هستيد؟
الان كار به جايي رسيده كه مردم از وضع ترافيك شهر عاصي هستند. عمر همه ما در ترافيك تلف مي شود. توليد بي رويه خودرو هم ادامه دارد. روزانه يك هزار و۴۰۰ تا يك هزار و۵۰۰ خودرو وارد شهر مي شود بدون اينكه حتي يك خودرو از رده خارج شود.

روي شيشه خودروهاي زوج برچسب سبز و روي شيشه خودرو هاي فرد برچسب قرمز نصب مي شود. بر اساس اين برچسب ها ماموران به خودرو ها اجازه تردد مي دهند.

به اينها يك هزار و۶۰۰ موتور سيكلت درروز را هم اضافه كنيد. شما ديديد تا حالا كسي حتي موتورش را دور بيندازد؟
قديم وقتي دوچرخه عمرش را مي كرد مي گذاشتيمش كنار، اما حالا اين كار را هم نمي كنيم.
با اين افزايش بي رويه خودرو و موتور چه بايد كرد؟
بايد ۵ تا۶ كيلومتر به عرض يك باند عبور به خيابان هاي شهر اضافه شود، منظورم روزانه است تا بتواند توليد روزانه خودروسازي ها را در خود جاي بدهد. خب، اين اصلا امكان پذير نيست. اينها نبايد هزينه توليد خودروها را كه باعث ترافيك وحشتناك تهران شده بپردازند؟ نه يك درصد، بلكه ۱۰ درصد از سود خودشان را بايد صرف حل مسايل و معضلات شهري كنند.
يعني توليد بايد متوقف شود؟ جاهاي ديگر دنيا توليد را متوقف كرده اند؟
نه، نمي گويم توليد نكنند. همه جا توليد هست اما حمل و نقل عمومي آنها هم در وضعيت مناسبي است. ما متاسفانه تازه شروع كرده ايم (مونيتور بزرگ دفتر، تقاطع ميرزاي شيرازي و شهيد بهشتي را نشان مي دهد. ترافيك فوق العاده سنگين است) ببين! حالا در اين خيابان يكي بيمار باشد، چه طوري بايد او را در اسرع وقت به بيمارستان برسانند؟ جلو توليد را نبايد گرفت اما حمل و نقل عمومي بايد آنقدر قوي باشد كه مردم انتخاب كنند. خودروهايشان را در منزل بگذارند و با مترو، تاكسي، اتوبوس و قطار هوايي تردد كنند. خودرو باشد براي روزهاي تعطيل كه مي خواهند تفريح كنند. يك شبه نمي شود به اين چيزها رسيد. با يك هزار و ۵۰۰ اتوبوسي كه به ناوگان اتوبوسراني اضافه شده، تعداد اتوبوس ها به ۶ هزار تا رسيده. ۶ هزار تا را ضربدر ۱۰۰ ميليون بكنيد تا متوجه شويد كل سرمايه گذاري روي ناوگان اتوبوسراني چقدر بوده. خط ۴ مترو در حال راه اندازي است. خط ۳ مترو، قراردادش بسته شده. اما حالا چي؟
تا آن موقع بايد چه كار كرد؟
آسپرين مي خواهيم. ببينيد، بيماري هست كه بايد به بيمارستان برسد. تا قبل از رساندن اين بيمار به بيمارستان كارهايي بايد انجام بشود. كپسول هوا بگذارند دهنش، به قلبش فشار بياورند، آسپرين بهش بدهند و ... تا به بيمارستان برسد. نمي  شود كاري نكرد و فقط منتظر بود كه به بيمارستان برسد. ما تا موقعي كه حمل و نقل عمومي به سروساماني برسد بايد اين طرح هاي كوتاه مدت را اجرا كنيم.
يكي اش همين زوج و فرد كردن تردد خودروها...بقيه؟
طرح كه خيلي هست. مثلا طرح تغيير ساعت كار كه آن را به هيات دولت تقديم كرديم اما هنوز جواب به ما نداده اند. ما گفتيم نيازي نيست همه در يك زمان از در خانه ها هجوم بياورند بيرون. يك يك بيايند تا رفت و آمد راحت تر بشود. الان اداره ها ساعت۳۰:۷ كارشان آغاز مي   شود، مدارس ۳۰:۷ ، بانك ها ۳۰:۷ و ... بازاري هم ۳۰:۷ بيدار مي   شود تا به كارهاي بانك و غيره اش برسد. خب، بازاري مي   تواند ساعت۱۰-۳۰:۹ در حجره اش را باز كند. بانك مي  توان كارش را از ۹-۳۰ :۸شروع كند. يا طرح خطوط ويژه يا محدوده زمان اضطرار كه تابلوهايش و از سال هاي قبل آماده است.
طرح زوج و فرد كردن تردد خودروها در محدوده اي به مساحت ۱۵۰كيلومتر مربع اجرا مي شود، شديدا به امكانات بيشتري نياز داريد....
بله. ۷۵۰ دستگاه اتوبوس بايد به ناوگان اضافه بشود كه مشكلي نيست واين تعداد از سال گذشته اضافه شده. طرح، ۶۵ ورودي دارد كه براي كنترل آنها نياز به ۲۶۰ مامور انتظامي است. البته از بعضي ورودي ها خطوط اتوبوسراني رد مي شود. ۱۷ خط اتوبوسراني بيشتر خواهيم داشت.
الان به نظر شما در محدوده طرح ترافيك كنترل و نظارت، دقيق صورت مي گيرد؟ اين همه خودروهاي تك سرنشين در محدوده چه مي كنند؟
اتفاقا يكي از مسايلي كه در طرح مدنظر ما قرار دارد، دادن امتياز به خودروهاي پرسرنشين است. شايد اين طرح كمي با سنت ها مغاير باشد، اينكه يك نفر بيايد و حالا، دو نفر ديگر را هم سوار كند...
از جمله ايرادهايي كه مي گيرند زيادشدن تعداد موتورهاست.
در مورد اخير كه راهنمايي و رانندگي و شهرداري هماهنگي خوب داشتند، ديديم كه كنترل روي موتورها خيلي خوب جواب داده است. آنهايي كه دودزا بودند، نمره نداشتند يا موتورسواراني كه گواهينامه نداشتند خوب كنترل شدند. تعداد موتورها واقعا كم شده، خيلي ها منتظرند كه اجراي اين طرح سست بشود و دوباره موتورها را بياورند بيرون، ولي اين اتفاق نخواهد افتاد. ضمن اينكه همه مردم هم به دنبال موتور نيستند.
دستكاري در پلاك خودرو و افزايش ضريب مالكيت خودرو چه طور... براي مقابله با اينها چه برنامه اي داريد؟ بعضي ها ممكن است از دو خودرو كه يكي زوج است و يكي فرد، استفاده كنند يا شماره فردي تبديل به شماره زوج بشود...
كارهاي ساده اي مي توان انجام داد. ما هنوز در مرحله بررسي هستيم.
مثلا؟
مثلا با يك برچسب ويژه خيلي چيزها قابل حل است. براي خودروهاي زوج برچسب سبز و خودروهاي فرد هم برچسب قرمز. اين برچسب هاي مخصوص، روي شيشه ها قرار مي  گيرند. روز تردد خودروهاي زوج، مامورها فقط به سبزها اجازه عبور مي دهند و روز تردد خودروهاي فرد هم به قرمزها. مامور ديگر به پلاك نگاه نمي   كند. حالا اين پلاك دستكاري هم شده باشد، برچسب مخصوص را كه نمي شود كپي كرد، يا اگر روي شناسنامه ها مهري بخورد كه صاحب آن برچسب گرفته، حتي اگر ۱۰ تا خودرو داشته باشد، يك برچسب بيشتر نمي  تواند بگيرد پس فقط يك خودرو را مي تواند بياورد بيرون. فقط بايد كمي فكر كرد!
مبادي ورود به طرح هم احتياج به پاركينگ دارد.
در اين زمينه ما گروهي را مامور كرده ايم كه بروند حول و حوش محدوده و زمين  هاي مناسب را مشخص كنند. زمين هايي كه بشود از آنها به عنوان پاركينگ مسطح استفاده كرد. گزارش هايي هم رسيده كه در حال بررسي است.
اين طرح براي تمام طول روز اجرا مي شود يا ساعات خاصي را در نظر گرفته ايد؟
هنوز در اين مورد تصميم گيري نشده. مي شود ۲ساعت صبح و ۲ ساعت بعدازظهر اين طرح را اجرا كرد يا از ساعت ۶ صبح تا ۶ عصر و يا تمام طول روز، به احتمال قوي از محدوديت هاي كمتري استفاده مي كنيم كه نتيجه يكي باشد. يعني اگر اعلام كنيم كه در ساعات اوج تردد در صبح طرح اجرا مي شود، خب آنهايي كه صبح بدون خودرو آمدند، عصر هنگام برگشتن هم خودرو ندارند. يعني محدوديت نيست، اما نتيجه يكسان است.
عده اي معتقدند كه اين طرح در درازمدت جواب نمي دهد
ما اصلا قصد نداريم اين طرح را براي مدت زمان طولاني اجرا كنيم. حتي معتقديم در تابستان كه مدارس بسته است يا ماه اول بهار كه نيمه تعطيل است، نيازي به اجراي طرح نيست. اين طرح بيشتر در پاييز و زمستان كه تردد خودروها بيشتر است، البته كشوري كه ما طرح آنها را بررسي كرديم، يعني مكزيك، در تمام طول روز اين طرح را پياده كرده است. طرح قبلي كه در تهران اجرا شد و اشكال داشت، اول اينكه بدون هماهنگي بود و بعد اينكه در تمام طول روز اجرا شده بود.
اگر شوراي عالي ترافيك مخالفت كند، طرح متوقف مي شود؟
چون فعلا آزمايشي هست نيازي به نظر شوراي عالي نيست. البته ما خودمان نظرسنجي در اين زمينه انجام داده ايم. ۵هزار نمونه بررسي شدند كه ۳هزار نفر از آنها خودرو داشتند، در مجموع ۷۵درصد موافق اجراي طرح بودند.
از آنهايي كه خودرو داشتند چند درصد موافق بودند؟
حدود ۶۰ درصد. دلايلي هم كه ذكر كردند جالب بود. سلامت خانواده به خاطر كاهش آلاينده ها و رسيدن به موقع سركار. با اجراي اين طرح سرعت ترددخودرو ها بين ۵ تا۸ كيلومتر در ساعت بالا مي رود. مصرف بنزين پايين مي آيد و سرويس دهي هم بهتر مي شود. يك تاكسي اگر در يك ساعت ۳ سرويس مي داد حالا مي تواند سرويس بيشتري بدهد.
به مسايل ديگر هم بپردازيم، بخشي از ترافيك به خاطر سفرهاي غير ضروري درون شهري است اگر بتوان سيستمي ايجاد كرد كه افراد براي پرداخت پول آب و برق يا مسايلي از اين دست به بيرون از منازل نيايند، روي ترافيك تاثيرگذار است.
در زمينه كاهش سفرهاي درون شهري كارهاي متعددي مي تواند صورت بگيرد يكي از آنها مي تواند فعال شدن شركت پست باشد، بايد فرهنگسازي بشود كه نمي شود. پست بايد بتواند اعتماد مردم را جلب كند كه مردم به راحتي كارهايشان را به شركت پست بسپارند. اگر خود شما فلان قدر پول داشته باشيد حاضريد آن را به پست بدهيد تا آن را مثلا به اصفهان برساند؟ كارهاي اشتباهي صورت گرفته و اعتماد مردم سلب شده آنها مي گويند، نامه نرسيده، پول مي رسد؟
ما شركتي داريم به اسم شركت بادپا كه مي خواهيم آن را فعال تر كنيم، اينها با يك تلفن مي توانند حتي براي شهروندان خريد كنند يا اگر موتورها ساماندهي شود و از وانت هاي ولگرد، درست و حسابي استفاده شود، مي توان خيلي از كارهاي مردم را انجام داد، بدون اينكه آنها بيرون بيايند. البته تعرفه ها بايد مشخص باشد.
قبلا پاركومترها وجود داشت، اما بعد از مدتي جدي گرفته نشد، طرح پاركبان هم به همين صورت است؟
پاركبان طرح مشترك نيروي انتظامي و شهرداري به حساب مي آيد. هدف ما ساماندهي پارك حاشيه اي خيابان ها است. محل هاي پارك مشخص شده و تعداد ۲ هزار نفر از ليسانسه هاي فارغ التحصيل به كار گرفته شده اند. محل هايي تعيين شده كه كارت مخصوص به فروش مي رسد. اين محل ها و جايگاه ها به زودي تبديل به كيوسك خواهند شد.
اگر ساعت پارك خودروها هم زياد شد، شماره خودروها يادداشت و به ماموران نيروي انتظامي داده مي شود تا قبض جريمه صادر كنند.
اشكال پاركومترها چه بود؟
سه نوع پاركومتر داشتيم يكي  سكه اي كه قابل تبديل نبود، يك نوع سكه اي قابل تبديل به كارت و نوع سوم هم كارتي. فرق اين طرح با آن در اين است كه اينجا نيروي انساني وجود دارد و نظارت مي كند. اشتغال زا هم هست.
آقاي بهبهاني ! باز هم از كمبود بودجه گله داريد؟
براي حل معضل ترافيك بايد اعتبار بيشتري در اختيار شهرداري قرار بگيرد. وضع ترافيكي تهران از موضوع منطقه اي خارج و به بحران ملي تبديل شده. دولت هم بايد در اين اقدام هاي ملي سهيم باشد و براي توسعه خطوط مترو، خريد اتوبوس هاي جديد و به بهره برداري رساندن قطار هوايي، اعتباراتي را به شهرداري اختصاص بدهد. بايد كاري كنيم كه مردم به حمل و نقل عمومي گرايش بيشتري نشان بدهند كه در اين صورت در مصرف بنزين صرفه جويي مي شود. اگر سوبسيد اين صرفه جويي را به ما بدهند قطعا در توسعه حمل و نقل عمومي مي شود كارهايي بيشتري  كرد. اينجا، هماهنگي لازم است