پزشكان، تنها به گروهي خاص از كودكان يا نوجواناني كه به مشكلات كبدي، گوارشي، سوءتغذيه به جهت ناتواني در جذب مواد غذايي و ... مبتلا هستند، مكمل هاي غذايي تجويز مي كنند و در بقيه موارد، مصرف متعادل مواد معدني و ويتامينها را توصيه مي كنند
توجه به تنوع غذايي، يكي از نكات مهم براي حفظ سلامتي كودكان، نوجوانان و حتي بزرگسالان است. اما توجه به تغذيه صحيح مخصوصاً در دوران كودكي، بسيار مهم است.
ويتامين ها و مواد معدني دو گروه عمده از تركيبات غذايي اند كه روزانه بايد مصرف شده و به هيچ وجه از رژيم غذايي كودكان و نوجوانان حذف نشوند.
طبق برآورد يكي از مراكز پزشكي معتبر آمريكا، بيست و پنج تا پنجاه درصد از كودكان و نوجوانان آمريكايي روزانه از «مولتي ويتامين ها» (به صورت قطره خوراكي يا قرص) به عنوان تقويت كننده استفاده مي كنند. هر چند اين ميزان مصرف چندان ضروري نبوده و مي توان در حد متعادل تري از ويتامينها و مواد معدني استفاده كرد، اما هنوز هم والدين دست از اين وسواس برنمي دارند.
پزشكان تنها به گروهي خاص از كودكان يا نوجواناني كه به مشكلات كبدي، گوارشي، سوءتغذيه به جهت ناتواني در جذب مواد غذايي و ... مبتلا هستند مكمل هاي غذايي تجويز مي كنند و در بقيه موارد؛ مصرف متعادل مواد معدني و ويتامينها را توصيه مي كنند.
از طرفي نوزادان زودرس و كودكاني كه فقط از شير مادر تغذيه مي كنند، به مكمل هاي ويتاميني و معدني نيازمندند. براساس «هرم تغذيه اي»، كودكان و نوجوانان؛ در هر سن و شرايطي، روزانه به «مواد معدني» و «ويتامينها» نياز دارند و ضروري ترين ويتامينها و مواد معدني عبارتند از: ويتامين هاي آ(A)، ث (C)، كا(K)، (D) و مواد معدني شامل: «آهن»، «كلسيم»، «فلورايد» و «روي». اما به چه ميزان و از چه منابعي...؟
ويتامين ها
آ(A)
شير (شير مادر، خشك، گاو ...) منبع بسيار عالي از ويتامين «آ» است. اين ويتامين محلول در چربي است. مصرف اين ويتامين براي كودكان و نوجوانان، خصوصاً آنهايي كه سوءجذب داشته باشند، حتماً توصيه مي شود. اما توجه كنيد كه مصرف مكمل هاي ويتاميني حتماً با تجويز پزشك انجام شود، چرا كه مصرف بيش از حد ويتامين «آ» مضر است. بهترين منابع ويتامين «آ»، هويج و جگر است.
ث (C)
اگرچه اغلب والدين براي جلوگيري از ابتلاي فرزندانشان به سرماخوردگي، ويتامين «ث» را از رژيم غذايي او حذف نمي كنند؛ اما ميزان مصرف در حد متوسط نيز كافي است. مصرف مكمل هاي ويتامين «ث»، تنها در كودكان زير يك سال كه از شير مادر تغذيه نمي كنند، توصيه مي شود ولي براي كودكان و نوجوانان، مصرف روزانه ميوه ها و سبزي هاي تازه مخصوصاً ليموترش، گوجه فرنگي، پرتقال، نارنگي و ... نياز به ويتامين «ث» را برآورده مي كند. توجه كنيد حذف ويتامين «ث» از برنامه غذايي روزانه نوجوانان، باعث بروز بيماري «اسكوربوت» مي شود.
دي (D)
ويتاميني است محلول در چربي و در نوزادان و كودكان و نوجواناني كه پوستي تيره داشته، يا از آفتاب كافي بهره مند نمي شوند، ديده مي شود. مهمترين منبع ويتامين D ، «نور آفتاب» و «شير» است. كودكان و نوجواناني كه روزانه شانزده تا هفده اونس شير مي نوشند (حدود ۲-۱ ليوان) و ساعتهايي را در نور آفتاب بازي يا پياده روي مي كنند، مشكلي از جهت كمبود ويتامين D نخواهند داشت. اما فراموش نكنيد، نور خورشيد بهترين منبع ويتامين D و البته ارزان ترين و بهترين آن است؛ پس به هر نحو كه شده، فرزندتان را روزي «بيست دقيقه» در معرض نور خورشيد قرار دهيد. اين نكته زماني اهميت بيشتري دارد كه به خاطر بياوريم مهمترين عامل در تسريع جذب «كلسيم»، ويتامين D است.
كا(K)
ويتامين K در چربي محلول است و ويتاميني است ضروري براي «انعقاد خون». كمبود ويتامين K در نوزادان ديده مي شود، بنابراين تنها در آنها مكمل هاي ويتاميني توصيه مي شود. اما در كودكان و نوجوانان مصرف مكمل هاي ويتامين K فقط در صورتي ضروري است كه فرد دچار سوءتغذيه باشد.
مواد معدني
آهن
اين ماده معدني يكي از ضروري ترين تركيبات براي رشد كودكان و نوجوانان است. بهترين منبع آهن، گوشت قرمز بدون چربي است. آهن باعث تقويت ماهيچه ها شده و براي خون سازي و توليد گلبولهاي قرمز خون ضروري است. ميزان مصرف روزانه آهن در كودكان دبستاني۱۰ ميلي گرم و براي نوجوانان روزانه ۱۵-۱۲ ميلي گرم است. اين عنصر معدني خصوصاً براي دختران، بسيار ضروري است. علاوه بر گوشت، اسفناج و پسته خام نيز منبع غني آهن هستند.
كلسيم
كلسيم، براي استخوان ها و دندان ها ضروري است. به عبارتي كودكان و نوجواناني كه در دوران رشد خود به ميزان كافي از اين عنصر دريافت كرده اند، دندانهايي سالم داشته و در بزرگسالي به «پوكي استخوان» دچار نخواهند شد. خصوصاً در دخترها، اين عنصر معدني بسيار مهم است، چرا كه به دليل بارداري و پس از آن در دوران يائسگي، به پوكي استخوان دچار نخواهند شد. ميزان مصرف روزانه براي كودكان دبستاني «۸۰۰ ميلي گرم» و در نوجوانان و بزرگسالان، «۱۵۰۰-۱۲۰۰ ميلي گرم» است. بهترين منبع كلسيم، «شير» است.
روي
اين ماده معدني براي نوجوانان مخصوصا در دوران بلوغ بسيار ضروري است. ميزان نياز نوزادان به اين ماده معدني «۵-۳ ميلي گرم در روز» و ميزان نياز نوجوانان ۱۵-۱۰ ميلي گرم در روز است. بهترين منبع اين ماده معدني، گوشت بدون چربي، غذاهاي دريايي، محصولات لبني، غلات، نان، حبوبات و آجيل هاي خام است.
فلورايد
همه نوزادان پس از شش ماهگي به «فلورايد» نياز دارند. چرا كه فلورايد يكي ديگر از مواد معدني مهم در رشد دندان است. اين ماده معدني فقط از طريق نوشيدن «آب لوله كشي شهري» و نه آب معدني هاي پرشده در بطري تأمين مي شود. (در ايران آب لوله كشي شهري فلورايد دارد». اما توجه كنيد، مصرف بيش از حد فلورايد، «بيماري فلوروسيس» ايجاد مي كند (در اين بيماري، لكه هاي سفيد و قهوه اي به دليل رسوب فلورايد روي ميناي دندان ديده مي شود.)
با توجه به نكات فوق، براي آنكه فرزنداني سالم داشته باشيم، بهترين روش، رعايت تنوع غذايي و رژيم غذايي صحيح است. با اين روش، ديگر نيازي به مصرف مكمل هاي غذايي نيست. سلامت باشيد.
مترجم: مهتاب صفرزاده خسروشاهي
منبع: www.keepkidshealty.com