تا چندي پيش بازار دوخت و دوز ايران به خاطر حضور لباس هاي ترك يا واردات از سوي ترك ها در دست آنان بود. مدتي است چيني ها تصميم گرفته اند بازار پوشاك ايران را قبضه كنند
ايمان مهدي زاده
شلوار پارچه اي چيني، پيراهن چيني، تي شرت چيني و تيپ چيني درهيبت ايراني. خلاصه اينكه محصولات ارزان بازار در دست چيني فروشان دست به دست مي شود و به تن مصرف كنندگان پوشانده.
خريدن يك پيراهن در هواي گرم و آلوده تهران چند تومان برايتان آب مي خورد. از تي شرت و بازارهاي مركزي شهر قيمت مي گيريم. تفاوت قيمت زياد است و البته تنوع نيز. چهارراه استانبول، دور ميدان هاي امام حسين (ع)، خراسان، انقلاب، ونك، تجريش و... دس-تفروش ها از تي شرت ۱۵۰۰ توماني گرفته تا ۴۵۰۰ توماني جلوي پايشان در چادر بساطي مي ريزند و با كف و داد زدن مشتري جمع مي كنند.
در مغازه ها كه چرخي بزنيد و اجناس را بالا و پايين كنيد، از تي شرت ۲ هزار توماني تا ۲۵ هزار به بالا روي پيشخوان مي گذارند و به عنوان بهترين لباس فصل خدمتتان معرفي مي كنند. فروشندگان از شرايط خريداران اطلاع دارند. پس در وهله نخست از خنكي آن مي گويند. سپس دوسوي لباس را مي كشند تا بر گفته هاشان راجع به كيفيت جنس صحه بگذارند. تي شرت جلوي دستتان زدگي ندارد، قابل شست وشو در ماشين لباسشويي است، بدون كش آمدن و گشادشدن. رنگش هم رنگ روز است. چند تابستان، مي توانيد، تي شرت نو را به خدمت بگيريد. اين لباس برايتان ۱۰ تا ۳۰ هزار تومان خرج برمي دارد. فروشنده مي گويد: «اين مارك ديزل است. در دنيا معروف است و خوشنام. اين يكي پوماست. شركت توليدي محصولات پوشاك اسپرت، ديگري آديداس كه نياز به معرفي ندارد.»
نشان چين بر تن ايران
دقت داريد كه اين محصولات اصل است. يعني كشور چين كه بازاري به نام مشترك درست كرده، در آن دست نبرده است. چيني ها البته در دستكاري هايشان نام خود را برمحصولات درج مي كنند. آنان با شهامت و اتكا به سازمان جهاني تجارت كه عضو آن هستند، نام”CHINA” را روي بسياري از اجناس فروشي در كشورهاي جهان سوم، كوبيده اند.
كالاهاي چيني زيادي اين روزها، بازار همه كشورهاي توسعه يافته و نيافته را قرق خود كرده است. آنان با قيمت ارزان محصولاتشان را به اين بازارها مي رسانند و پس از قبضه كردن بازار هر محصول، دستي دراز مي كنند و كالايي ديگر وارد منزلمان مي كنند.
پيراهن هايي كه ايراني ها مي پوشند، از چند مسير مي گذرد. راه دراز پنبه و كارخانه نساجي تا لمس تن شهروندان را طي مي كند و سر هر گردنه در اين گردونه بازار قيمتش افزون تر مي شود. پارچه هاي موجود در بازار ايران به لحاظ كيفيت از مرغوبيت خوبي برخوردار است. توجه داشته باشيد كه خياطان ايراني نيز از باهوش ترين و زبردست ترين دوزندگان دنيا به حساب مي آيند. ولي مشكل در قيمت است. يك پيراهن مجلسي با هزينه و كيفيت متوسط از قيمت ۱۰ هزار تومان به بالا در بازار موجود است. شهروندان البسه مجلسي زيادي لازم ندارند. يعني تقاضاي اين بازار محدود است. پيراهني كه براي پوشيدن روزانه و كار كردن در هواي آلوده تهران، مناسب باشد، با قيمتي حدود ۲ هزار تومان به بالا فروخته مي شود. اين افزايش بها تا ۱۵ برابر ادامه دارد.
تفاوت قيمت
پيراهن هاي تترون دوخت داخلي با حراج ۲هزار تا ۴هزار تومان به مقدار زياد در بازار پيدا مي شود، ولي متاسفانه شوق هموطنان و همشهريان براي خريد پيراهن چيني ۳ يا ۵ هزارتوماني بيشتر است.
دلايل زيادي مي تواند سبب استقبال عمومي از محصولات چيني شود؛ تنوع در پارچه يكي از آنهاست. بسياري از مشتريان، هنگام خريد پارچه چيني را لمس مي كنند و آن را با پارچه هايي كه تاكنون لمس كرده اند متفاوت مي بينند. تبليغات فروشنده نيز موثر واقع مي شود. نكته بعد طراحي و فرم دوخت آن است. معمولا معروف است كه لباس هاي چيني جيب هاي زياد دارد. به طوري كه برخي روزها نياز به همراه داشتن كيف از بين مي رود و از حجم و وزن آن نجات مي يابيد. لباس هاي چيني با درايت و برنامه ريزي رنگ مي شود، معمولا تنوع رنگي زيادي در البسه چيني مشهود است. در حاليكه ايراني ها صرفا از چند رنگ بيشتر استفاده نمي كنند كه براي مصرف كننده ها بسيار تكراري شده است. رنگ هاي شاد و گرم پارچه هاي چيني در فروش محصولاتشان نقش اساسي دارد. جالب اينكه به لحاظ كيفيت دوخت نيز آنان هر روز پيشرفت مي كنند. وقتي كالاي كارخانه اي با افت كيفيت مواجه نمي شود و با قيمتي ارزان تن همشهريان پوشيده مي شود، آنان ترجيح مي دهند از پيراهن هاي چيني استفاده كنند.
تا چندي پيش بازار دوخت و دوز ايران به خاطر حضور لباس هاي ترك يا واردات پارچه در دست تاجران تركيه بود. مدتي است چيني ها تصميم گرفته اند بازار پوشاك ايران را قبضه كنند. شايد پوشاك كه مورد مصرف روزانه است، گزينه خوبي براي راه پيدا كردن ديگر محصولات به بازارهاي مصرف باشد.
خياطان چيني با آن جمعيت انبوهشان مي دوزند و بازارياب ها، اجناس دوخته شده را به بازارهاي مختلف مي فرستند. چيني ها حتي از طرح هاي توليد داخلي هر كشور براي دوخت و فروش در همانجا استفاده مي كنند. خياطان چيني مانند ديگرتوليد كنندگانش تنها به افزايش توليد مي انديشند و با سودآوري هيچ كاري ندارند. وظيفه شان خياطي است, نه بازارشناسي. كنترل اين بخش به افراد ديگري محول شده است.
آسودگي خيال دوزندگان چيني
مسايل توليد و فروش محصولات چيني در نهايت به نظام اقتصادي اين كشور برمي گردد. حمايت از توليدكنندگان از وظايف دولت است. دولت چين به طراحان و دوزندگانش سوبسيد مي پردازد تا بتواند بازارهاي جهاني را پاسخ دهد. آنان در مدت زماني نه چندان طولاني، محصولات روز را در شهرهاي ديگر دنيا عرضه مي كنند. اگر خريدار و مصرف كننده، مدگرا باشد لاجرم، تن و بدنش با الياف چيني ها تماس پيدا كرده است. اگر لباس براي تردد در شهر و كارهاي روزمره بخواهد, بازار به خاطر ارزاني البسه چيني، آن را ترجيح مي دهد. تنوع رنگ و آرم نيز، آنقدر هست كه خريداران هرچه دلشان خواست تهيه كنند.
پيراهن چيني نسبت به همان فرم و رنگ و جنس همتاي ايراني خود حدود ۳۰ الي ۵۰ درصد ارزان تر است. پس اگر قفسه مغازه ها را قرق كرده نقطه اي دور از ذهن نيست. آنان از قبل چنين برنامه اي تدارك ديده بودند و ما دست روي دست گذاشتيم تا نظاره گر امروز باشيم. چيني ها بازار پوشاك را مال خود كرده اند و با هجمه اي گسترده مانند اختاپوس، سيطره آرم و نشانشان را روي همه پوشيدني ها در سراسر جهان گذاشته اند.
اين ديگر فقط مشكل ما ايراني ها نيست. در همه كشورها كالا هاي چيني - مگر محصولا ت صنايع پيشرفته- بازارها را قبضه كرده اند.