عكس: حسن قائدي 
رضا محدث 
يك آفريقاي كوچك در گوشه اي از اين تهران بزرگ. هرچند فضا براي نمايش قاره اي با وسعت ۳ ميليون كيلومتر مربع كوچك است، اما جاي بدي نيست براي آشنايي با هنر و فرهنگ دومين قاره بزرگ جهان.
براي رفتن به اين آفريقاي كوچك، نيازي به تهيه بليت هواپيما و اخذ ويزا نيست. كافيست سوار اتوبوس يا تاكسي شويد و خودتان را به ميدان فلسطين و البته سينما فلسطين برسانيد و نگاهي داشته باشيد به اين نمايشگاه.
وارد كه مي شويد مقابل در ورودي از شما با لباس هاي محلي استقبال مي كنند؛ نمونه اي از لباس هاي زنان و مردان قاره آفريقا. نمايشگاه با حضور كشورهايي كه در ايران سفارتخانه دارند تشكيل شده كه تعدادشان به عدد ۱۶ مي رسد. اما چند كشور ديگر نيز به غير از آن نقشي در نمايشگاه دارند كه در كل جمعشان به ۳۳ مي رسد.
بهتر است براي ديدن هنر مردم آفريقا كمي جلوتر برويد و با اين ديد نگاه كنيد كه مردم آفريقا آنقدر كه همه فكر مي كنند بدبخت نيستند.
سنگ هاي باارزش با رنگ سبز روشن چيزي است كه پشت ويترين توجه شما را به خود جلب مي كند. نسبتا سنگين هستند و با ذوق و استعداد خاصي تراشيده شده اند و به شكل هاي مختلف درآمده اند. نامشان مالاكيت است. سنگ مالاكيت از سنگ هاي باارزش و قيمتي آفريقا و كشور« زئير» است.
تا دلتان بخواهد صنايع دستي خارق العاده اينجا مي بينيد. مرد شكارچي ماسايي اهل كشور كنيا با نيزه اي در دست در كنار يك زن كنيايي كه با چوب تراشيده شده اند، در قسمت ديگري از اين نمايشگاه توجهتان را جلب مي كند. اين مجسمه و چند تا ديگر كه اگر كمي سرتان را تكان دهيد حتما مي توانيد ببينيدشان، از چوب «ابن» ساخته شده اند. آفريقا همچنين معدني عظيم است از چوب هاي كمياب دنيا.
«كار مي كنيم و زنده ايم» اين شعار مردم آفريقا است كه در عين اسارت، كاركردن را عامل اصلي زنده بودن خود مي دانند. اين شعار را گفتيم تا صحنه اي درست كرده باشيم از مجسمه اي كه با همين مضمون و اعتراض به كشتار آفريقايي ها، با چوب «آبنوس» ساخته شده است. اگر مي خواهيد دقيق تر بدانيد كه چوب آبنوس چقدر محكم و سفت است، كافيست چوبي كه زير اين مجسمه ها قرار دارد را برداريد و به زمين بكوبيد و صداي ايجاد شده توسط آن را گوش كنيد؛ چوبي با صداي آهن اما نه به سنگيني آهن. اين تنها تعريفي است كه مي توانيم از اين چوب داشته باشيم. در قسمتي ديگر يكي از سازهاي محلي زيمباوه را مي بينيد كه به موزيك چوبي معروف است. چيزي شبيه به همان گزيلفن كه بچه ها از آن استفاده مي كنند. تابلوهاي زيادي در اين نمايشگاه مي بينيد؛ تابلوهايي از زيبايي بي اندازه آفريقا. آبشار ويكتوريا و شهرهاي مختلف آن.
كارهاي زيادي نيز وجود دارد كه همگي آنها با برنز و مس درست شده اند. زئير و تانزانيا استاد طراحي روي برنزند. به سفرمان در آفريقاي كوچك ادامه مي دهيم. چيز جالبتري نظرمان را به خودش جلب مي كند؛ يك ميوه. البته به جاي خود ميوه پوست ميوه آنجاست كه روي آن نوشته هايي وجود دارد؛ «گالاباش» ميوه اي درختي. مي گويند چيزي شبيه به خربزه خودمان است با مزه اي تقريبا شبيه به آن. پس از اينكه ميوه را خالي كردند و خوردند پوست آن را مي گذارند تا خشك شود. بعد مي توانند روي آن طرح هاي جالبي بدهند كه نمونه اي از آن را مي توانيد تماشا كنيد.
مجسمه هايي هم كه با شاخ گاوميش درست شده است، ارزش اين را دارد كه چند دقيقه اي از وقتتان را صرف تماشاي آن كنيد. در كشورهاي موزامبيك، ماداگاسكار، تانزانيا و زئير شاخ گاوميش را برابر حرارت بسيار بالا قرار مي دهند و اين مجسمه هاي زيبا را به وسيله آن به وجود مي آورند.
آثار خارق العاده ديگري هم هست كه مي توانيم اينجا تماشايشان كنيم. از عاج فيل و طرح هايي كه به روي آن داده اند، تابلوي سنگ هاي قديمي آفريقا، كيف هايي كه با پوست مار دوخته شده اند، يك سوسمار واقعي كه البته خشك شده است و همچنين ميوه هايي كه به وسيله چوب هاي طبيعي با رنگ هاي زرد و قرمز در يك كاسه گذاشته شده اند.
اينجا هيچ چيز فروشي نيست ولي اين نكته را بدانيد بدنيست، در كشورهاي آفريقايي هم مانند ما،فروشنده ها به چانه زدن مشتري عادت كرده اند. يعني آخر، اين نمايشگاه بهانه اي براي سفر به آفريقا شد- يادتان باشد كه نبايد روي قيمت اوليه اي كه آنها مي دهند حساب كنيد.
اگر زماني كه اين مطلب را مطالعه مي فرماييد هنوز ساعت ۷ بعد از ظهر نشده مي توانيد بدون تهيه بليت و ويزا، سفري كوتاه به دور آفريقا داشته باشيد. امروز روز آخر اين نمايشگاه است. فراموش هم نكنيد مردم آفريقا آنقدرها كه ما فكر مي كنيم بدبخت نيستند.

اگر اهل نمايش و تئاتر باشيد احتمالا مي دانيد كه در خانه هنرمندان برنامه نمايشنامه خواني برگزار شده است، اگر هم نمي دانيد به شما خبر مي دهيم كه قرار است نمايشنامه آنتيك به نويسندگي و كارگرداني رضا جابرانصاري، در برنامه نمايشنامه خواني انجمن نمايشنامه نويسان خانه تئاتر، روخواني شود. اين نمايشنامه را كه در واقع يك سوژه اجتماعي - سياسي دارد و درباره عتيقه ها و دسترسي هاي غيرمعمول و غيرمعقول به آنهاست، مهدي صباغي به همراه بابك والي، عباس توفيقي، علي ميلاني، آزاده كريمي و فهميه كربلايي روخواني مي كنند. ضمنا اين برنامه كه هفتم شهريورماه در ساعت ۶ در خانه هنرمندان برگزار مي شود، همان روز توسط بهزادفراهاني نقد و بررسي خواهد شد.
همچنين گويا قرار است گروه تئاتر جوان با دو نمايش «قوطي» و «هفت پرده از قصه هاي پشت پرده» در جشنواره تئاتر دفاع مقدس شركت كنند. نمايش قوطي به كارگراني حسن رونده، داستان زني است كه به دنبال همسرش در كشورهاي همسايه مي گردد. نمايش «هفت پرده از قصه هاي پشت پرده» كه نوشته و كار سيد محمدرضا عطايي فر است در ۷ اپيزود نمايشي، دقايقي از مرگ را نشان مي دهد.

اگر اغراق نباشد مي توانيم بگوييم، هنرهاي دستي و سنتي بخش بزرگي از فرهنگ و هويت ملي كشور ما را تشكيل مي دهند. نكته جالبتر اينكه اين آثار تنها براي ما جذاب نيستند و در خارج از كشور هم مشتريان خاص خودشان را دارند. به همين علت هم اداره كل صنايع دستي استان تهران با همكاري سازمان ميراث فرهنگي نمايشگاه اختصاصي زيورآلات سنتي و سنگ هاي قيمتي را در نيمه دوم شهريورماه و در مجموعه كاخ سعدآباد برگزار مي كنند. در اين نمايشگاه كه احتمالا براي خانم ها جالبتر خواهد بود، صنايع دستي، زيورآلات و سنگ هاي قيمتي از استان هاي گلستان، اصفهان، خراسان، زنجان و تهران به نمايش گذاشته مي شوند. مدتي بعد از اين نمايشگاه قرار است فرهنگستان هنر براي معرفي بهتر هنرمندان هنرهاي سنتي ايران، در نگارخانه خيال و مركز فرهنگي هنري صبا نمايشگاه جامع هنرهاي سنتي ايران را برگزار كند. در اين نمايشگاه گنجينه با ارزشي شامل آثار ۲۰۰ هنرمند در رشته هاي نگارگري، خوشنويسي، فرش، قلم زني، فلزكاري، نساجي، معرق و منبت به نمايش گذاشته مي شود ضمنا اين نمايشگاه كه با همكاري سازمان صنايع دستي و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري برگزار مي شود، از ۶ مهر به مدت ۲۰ روز ادامه خواهد داشت.

مي  شود همه اميدها را به اين اولين روز از آخرين ماه تابستان بست تا نويدبخش خنكي هوا باشد. هوايي كه دو، سه ماهي، حكومتي گرم كرد و كم كم از هرم خود مي كاهد و مجالي مي دهد تا به قول قديمي ها زمين در اين شهريورماه نفسي بكشد. احتمالا ما هم نفسي بكشيم! (از دست گرما). دماي امروز تقريبا با ديروز هيچ تفاوتي ندارد. بالاخره آخرين روز از يك ماه با اولين روز از ماه ديگر دستشان گردن همديگر است و خيلي نبايد تفاوت داشته باشند. ولي خب، ماه فرود خورشيد اين بشارت را خواهد داد كه تابستان رو به پيري است و تا يك ماه ديگر جايش را به جواني پاييز مي دهد(!) دماسنج در گرم ترين ساعت هاي امروز ۳۷ درجه سانتيگراد را براي چندمين بار تجربه خواهد كرد و خنك ترين ساعت هم كمتر از ۲۶ درجه نخواهد بود. اميدواريم در اين ماه آخر تابستان حسابي به شما خوش بگذرد.

گاهي اوقات مفاهيم و مضامين اجتماعي و خانوادگي را در قالب هنرهايي مثل نقاشي و عكاسي به خوبي مي توانيم ببينيم و درك كنيم. به همين علت هم فرهنگسراي خانواده دومين جشنواره نقاشي و تصويرسازي را با موضوع خانواده متعادل و پرتنش برگزار مي كند. براي شركت در اين جشنواره مي توانيد با نشان دادن هر دو موضوع در كنار هم يا به صورت جدا يا حتي يكي از موضوعات را به تصوير بكشيد. شرايط شركت در جشنواره هم اين است كه تعداد آثار نامحدود هستند، اندازه آثار نقاشي بايد در ابعاد۳ A و۴ A يا ۵۰ در ۷۰ و اندازه آثار عكاسي بايد در ابعاد ۳۰ در۴۰يا ۵۰ در۵۰ باشند. ضمنا بايد آثارتان را از تاريخ ۱ تا ۲۵ شهريورماه به دبيرخانه جشنواره در نارمك، ميدان هلال احمر، خيابان گلستان، فرهنگسراي خانواده بفرستيد يا براي اطلاعات بيشتر با شماره ۷۸۱۹۴۶۸ تماس بگيريد. همچنين نمايشگاهي هم از بهترين آثار در تاريخ ۲۹ شهريور برگزار مي شود و به سه نفر از برگزيدگان جوايزي داده مي شود و حداكثر يك ماه بعد از برگزاري اين نمايشگاه، آثار شركت كنندگان به خودشان برگردانده خواهد شد.

موسيقي و سازهاي مورد استفاده هر قوم و ملتي در حقيقت گوشه اي از فرهنگ آن قوم را به تصوير مي كشد، اما در اين ميان سازهاي مشترك اقوام مختلف، فرهنگ هاي آنها را به هم مرتبط مي كند. يكي از اين سازها «ني» است كه به عنوان يكي از قديمي ترين سازهايي كه در همه تمدن هاي كهن دنيا از خاور دور تا شمال اروپا، آفريقا و آمريكاي لاتين وجود داشته است و در بيشتر فرهنگ ها نمادي از تفكرات آئيني آن قوم به حساب مي آيد، به همين علت هم قرار است جشنواره جهاني ني با حضور ني نوازاني از ۹ كشور جهان از ۲۲ شهريورماه به مدت ۵روز در بنياد آفرينش هاي هنري نياوران برگزار شود. در اين جشنواره، ني نوازاني از كشورهاي ايران، هند، مصر، تركيه، روماني، اسكاتلند، چين، اكوادور و لبنان شركت مي كنند و بعد از پايان اين جشنواره علاقه مندان در داخل و خارج كشور مي توانند نوار كاست مجموعه قطعات اجرا شده را هم تهيه كنند. ضمنا اگر به پژوهش و موسيقي و مقايسه شيوه هاي نوازندگي در فرهنگ هاي مختلف علاقه داريد، مسلما اين جشنواره مي تواند فرصت خوبي را برايتان ايجاد كند.