شكل گيري و گسترش شبكه هاي اطلاع رساني به خصوص اينترنت در سال هاي اخير اين امكان را فراهم آورده است كه سازمان ها، شركت ها، گروه ها و دولت ها و ساير شخصيت هاي حقوقي و حقيقي اطلاعات مربوط به فعاليت هاي خود را با كمترين هزينه و بيشترين سرعت و سهولت در اختيار علاقه مندان در سراسر جهان قرار دهند. اما اينترنت مانند ديگر عرصه هاي فعاليت انسان داراي پديده هاي مشابه و در عين حال خاص است. از جمله تهاجم و تخريب پايگاههاي اينترنتي شركت ها، گروه ها و يا سازمان هاي ديگر. اين تهاجم و تخريب معمولاً با رخنه به سايت آنها و حذف يا انجام تغييراتي در آنها صورت مي گيرد. در مطلبي كه از پي مي آيد، اين پديده با ارائه نمونه هايي چند تشريح مي شود و در پايان به امكان بالقوه براي كاربردهاي ضد امنيتي و تروريستي اشاره مي شود.
هنگامي كه در پاييز سال ۲۰۰۰ فلسطينيان با نيروهاي اسرائيل درگير بودند، رخنه گران عرب و اسرائيلي مناقشه را به اينترنت كشاندند. به نوشته بولتن اطلاعات خاورميانه، جنگ اينترنتي در ماه اكتبر مدت كوتاهي پس از آن شروع شد كه جنبش شيعي حزب الله سه سرباز اسرائيلي را ربود.
رخنه گران طرفدار اسرائيل سايت اين جنبش را از كار انداختند. در اين سايت فيلم فلسطينيان كشته شده در درگيري هاي اخير به نمايش درآمده و از فلسطينيان خواسته شده بود هر چه بيشتر از اسرائيلي ها بكشند. اما رخنه گران فلسطيني دست به تلافي زدند و سايت اصلي دولت اسرائيل و سايت وزارت خارجه اسرائيل را از كار انداختند. آنگاه جنگ اينترنتي بالا گرفت. يك رخنه گر اسرائيلي ستاره داود و متون عبري را روي يكي از سايت هاي مشابه حزب الله قرار داد، در حالي كه رخنه گران مخالف اسرائيل به ديگر سايت هاي اسرائيلي حمله كردند، از جمله سايت بانك اسرائيل و بازار سهام تل آويو. رخنه گران از مناطق دوردستي همچون آمريكاي شمالي و جنوبي وارد كارزار شدند، بيش از ۱۰۰ سايت را از كار انداختند و باعث اختلال در خدمات اينترنت در خاورميانه و نقاط ديگر شدند.
جنگ اينترنتي بين فلسطينيان و اسرائيل نشان دهنده روندي فزاينده است. اينترنت به طور فزاينده اي به نبردگاه ديجيتال شورشيان، جنگاوران راه آزادي، تروريست ها و ساير كساني تبديل شده است كه با استفاده از فنون رخنه گري اعتراض خود را نشان مي دهند و در مناقشات شركت مي كنند. اغلب از عبارت hacktivism (آميزه اي از hacking و activism) براي توصيف اين فعاليت استفاده مي كنند. يك عبارت مرتبط ديگر يعني سايبر تروريسم (تروريسم اينترنتي) به فعاليت مشابه داراي ماهيت تروريستي اطلاق مي شود. با اين حال، با وجودي كه رخنه گري واقعي و رايج است، تروريسم اينترنتي فقط در تئوري وجود دارد. گروه هاي تروريستي از اينترنت استفاده مي كنند، اما همچنان براي برانگيختن وحشت، بمب را به بايت ترجيح مي دهند.
|
|
|
رخنه گران فضاي اينترنت را ابزاري براي ورود بازيگران غيردولتي به عرصه هاي مناقشه وراي مرزهاي بين المللي مي دانند. آنان معتقدند دولت ملت ها تنها بازيگران داراي اختيار ورود در جنگ و تجاوز نيستند. برخلاف دولت ملت ها، جنگاوران رخنه گر در قيد و بند قانون جنگ يا منشور سازمان ملل نيستند. اغلب دست به تجاوز مي زنند و بدون نياز به شبكه هاي غيرنظامي حمله مي كنند.
رخنه گري با هدف سياسي پديده نسبتاً جديدي است. در اكتبر سال ۱۹۸۹ رخنه گران ضدفعاليت هاي هسته اي يك كرم كامپيوتري را وارد شبكه SPAN متعلق به ناسا كردند كه حاوي يك پيام اعتراض آميز بود. در آن زمان، متعرضان به فعاليت هاي هسته اي توانستند جلوي پرتاب فضاپيماي رفت و برگشتي را بگيرند كه حامل كاوشگر گاليله براي تحقيق در مشتري بود. اين كاوشگر با سوخت پلوتونيوم حركت مي كرد. اين اعتراض به جايي نرسيد. منبع حمله هرگز شناسايي نشد، اما برخي شواهد حاكي از آن بود كه احتمالاً از جانب رخنه گران در استراليا صورت گرفته است.
در سال هاي اخير رخنه گري با هدف اعتراض به حادثه اي رايج در سراسر جهان تبديل شده است. اين نوع رخنه گري بخش عمده اي از حملات اينترنتي را تشكيل مي دهد كه با انگيزه تفريح، كنجكاوي، سودجويي يا انتقام شخصي صورت مي گيرد. با ادامه رشد و گسترش اينترنت در سراسر جهان، رخنه گري با هدف اعتراض احتمالاً رايج تر خواهد شد. انجام آن ساده است و امتيازات بسياري نسبت به ساير اشكال فيزيكي اعتراض و حمله دارد.
جذابيت رخنه گري سياسي
رخنه گري براي اعتراض چندين ويژگي جذاب براي فعالان دارد كه كمترين آن رويت حمله در سراسر جهان است. رخنه گران مي توانند با تغيير محتواي سايت هاي پر بيننده، پيام و نام خود را به اطلاع مخاطبان گسترده اي برسانند. حتي پس از ترميم سايت ها، تصاوير صفحات خراب شده در سايت هايي نظير attrition.org آرشيو مي شود و هر كس مي تواند هر لحظه از هر جايي آن را مشاهده كند. به علاوه رسانه هاي خبري از حملات اينترنتي به وجد مي آيند و به سرعت آنها را گزارش مي كنند. هنگامي كه اخبار به اينترنت مي رسد، به سرعت در سراسر جهان پخش و باعث جلب توجه رخنه گران و مناقشه مورد نظر مي شود.همچنين هزينه اندك رخنه گري اعتراض آميز باعث جلب توجه فعالان مي شود. اين كار هزينه اي جز يك كامپيوتر و اتصال اينترنت نمي خواهد. ابزار رخنه گري را مي توان به رايگان از سايت هاي متعددي از سراسر جهان بارگذاري كرد. استفاده از آنها هزينه اي ندارد و بيشترشان نياز به اطلاعات تخصصي زيادي ندارند. افزون بر اين، رخنه گري اعتراض آميز اين حسن را دارد كه در بند جغرافيا و فاصله نيست. برخلاف اعتراض كنندگان خياباني، لازم نيست رخنه گران براي جنگ ديجيتال حضور فيزيكي داشته باشند. در «تحصني» كه در سايت سفارت مكزيك در انگليس صورت گرفت، گروه EDT توانست ۱۸۰۰۰ نفر از ۴۶ كشور جهان را سازماندهي كند. رخنه گران مي توانستند با رفتن به سايت EDT به اين كارزار بپيوندند.
بنابراين رخنه گري اعتراض آميز از اين جهت نيز مناسب است كه رخنه گران از چندين جهت به هدف مورد نظر يورش مي برند. از آنجايي كه اينترنت جهاني است، نسبتاً آسان مي توان گروهي بزرگ از جنگاوران اينترنتي را براي حمله اي هماهنگ شده سازماندهي كرد. Electrohippies Collective كه مقر آن در انگليس است، برآورد كرد كه حدود ۴۲۰۰۰ نفر در تحصن آن در سايت سازمان تجارت جهاني شركت كردند. اين حمله اينترنتي همزمان با اعتراض هاي خياباني در جريان نشست اين سازمان در سال ۱۹۹۹ در سياتل صورت گرفت.
تخريب و ربودن صفحات سايت
تخريب صفحات سايت شايد متداول ترين نوع حمله باشد. سايت attrition.org كه صفحات تخريب شده و آمار سايت هاي رخنه شده را جمع آوري مي كند، در سال ،۲۰۰۰ حدود ۵۰۰۰ مورد خرابي صفحات را ثبت كرد. اين رقم در سال پيش از آن ۳۷۰۰مورد بود. با وجودي كه بيشتر اين حملات ناشي از انگيزه هاي غيرسياسي بود، بسياري از آنها قرباني نبرد اينترنتي بودند. رخنه گري در جريان جنگ كوزوو در سال ۱۹۹۹ متداول بود، يك گروه رخنه گري آمريكايي وارد سايتهاي دولتي مي شدند و بيانيه هايي مثلاً حاوي شعار «به دولتهايتان بگوييد جنگ را متوقف كنند» روي سايتها مي گذاشتند. گروهي متشكل از رخنه گران اروپايي و آلبانيايي پرچم سرخ رنگ كوزووي آزاد را دست كم در پنج سايت نصب كرد.
در پي بمباران اتفاقي سفارت چين در بلگراد توسط ناتو، شهروندان خشمگين چيني به چندين سايت دولتي آمريكا رخنه كردند. شعار «مرگ بر وحشي ها» به زبان چيني روي صفحه سايت سفارت آمريكا در پكن قرار گرفت. روي سايت وزارت كشور آمريكا تصاوير اعتراض مردم در پكن، جنازه سه روزنامه نگار كشته شده در اين بمباران و پرچم برافراشته چين ديده شد. روي سايت وزارت انرژي آمريكا چنين نوشتند: «به اقدام نازي آمريكا اعتراض كنيد. به اقدام بي رحمانه ناتو اعتراض كنيد. ما رخنه گران چيني هستيم كه اهميتي به سياست نمي دهيم. اما نمي توانيم شاهد كشته شدن خبرنگاران چيني توسط شما باشيم كه شايد ديده باشيد. مقصود از اين كار هر چه باشد، ناتو به رهبري آمريكا بايد مسئوليت كامل آن را برعهده بگيريد. شما بدهي خونيني به مردم چين داريد كه بايد بپردازيد. تا توقف جنگ، از حمله دست برنمي داريم.»
تخريب سايتها در جريان جنگ اينترنتي كه در سال ۱۹۹۹ بين رخنه گران تايواني و چيني رخ داد، متداول بود. رخنه گران چيني با نصب پيامهاي طرفدار چين از قبيل اينكه تايوان همواره بخش جدايي ناپذير از چين بوده و هست، چندين سايت تايواني را تخريب كردند. روي سايت يك سازمان نظارتي تايواني نوشته شد: «فقط يك چين وجود دارد و فقط به يك چين نياز است.» رخنه گران تايواني به تلافي پرچم قرمز و آبي تايوان و شعار ضدكمونيستي «چين را دوباره فتح كنيد، فتح كنيد، فتح كنيد» را روي سايت يك شركت كامپيوتري چيني قرار دادند. دعواي اينترنتي پس از آن شروع شد كه لي تنگ هويي رئيس جمهوري وقت تايوان گفت چين بايد با تايوان بر مبناي كشور به كشور روبه رو شود.بيشتر حملات در جريان جنگ اينترنتي بين فلسطينيان و اسرائيلي ها از نوع تخريب صفحه بود. گروه رخنه گر جي فورس از پاكستان به جمع فلسطينيان پيوست و تصاويري از كودكان مثله شده را روي چندين سايت اسرائيل قرار داد. در سايت بوراه تو راه شعارهايي از اين دست نوشته شد: «يهوديان، اسرائيلي ها، شما از حد خود فراتر رفته ايد، آيا اين همان چيزي است كه تورات مي آموزد؟ كشتن بچه هاي كوچك بي گناه به اين شكل؟ شما يهوديان بايد بميريد.»فعالان رخنه گر همچنين با دستكاري در سرويس اسم دامنه سايتها را مي ربايند به طوري كه اسم دامنه سايت مورد نظر به نشاني LP سايتي ديگر منتهي مي شود. وقتي كاربران نشاني سايت مورد نظر را در مرورگر خود مي نويسند، به سايت ديگري هدايت مي شوند.
در جولاي سال ،۲۰۰۳ دو گروه معروف رخنه گر با همكاري هم به ۳۰۰ سايت حمله كردند. بنابر گزارش آنان وارد سرويس دهنده اصلي اين سايتها شدند، پايگاه داده هاي سرويس دهنده را تغيير دادند و كاربراني كه مي خواستند وارد اين سايتها شوند، به سايت ديگري هدايت مي شدند كه پيام ضد رقابت هسته اي روي آن درج شده بود. در پايان پيام نوشته بود: «از قدرت خود براي حفظ صلح در جهان و توقف اين سياه كاري هسته اي استفاده كنيد.»
تحصن اينترنتي
تحصن هاي اينترنتي يكي ديگر از اشكال متداول حمله است. در اين حماسه، هزاران كاربر اينترنت همزمان وارد سايت مورد نظر مي شوند و مي كوشند به قدري ترافيك ايجاد كنند كه فعاليت عادي سايت مختل شود. گروهي به نام شبكه استرانو نخستين حماسه از اين دست را در اعتراض به سياستهاي دولت فرانسه در عرصه اجتماعي و هسته اي انجام داد. روز ۲۱ دسامبر ،۱۹۹۵ اين گروه دست به حمله يك ساعته به سايت هاي چندين سازمان دولتي زد. در ساعت مقرر، شركت كنندگان از سراسر جهان مرورگر خود را به سوي اين سايتها تنظيم كردند. چند سايت عملاً در طي اين مدت از كار افتاد.
در سال ،۱۹۹۸ اين قبيل حملات يك قدم پيشتر رفت و حالت خودكار گرفت. يك گروه رخنه گر ابتدا در سايت ارنستو زديو رئيس جمهوري وقت مكزيك و سپس سايت كاخ سفيد، پنتاگون، دانشكده نيروي زميني آمريكا، بازار سهام فرانكفورت و بازار سهام مكزيك دست به تحصن زد. هدف از اين كار اعلام همبستگي با زاپاتيستهاي مكزيك بود. به گفته سخنگوي گروه ياد شده، پنتاگون از اين رو انتخاب شد كه ارتش آمريكا مسئول آموزش سربازاني بود كه حقوق بشر را نقض مي كردند. انتخاب دانشكده نيروي زميني آمريكا نيز به همين علت بود. علت انتخاب بازار سهام فرانكفورت، نقش سرمايه داري در جهاني شدن و استفاده از روشهاي نسل كشي و پاكسازي قومي بود كه ريشه مشكل چياپاس بود. سخنگوي اين گروه افزود مردم چياپاس مي توانند نقش مهمي در تعيين سرنوشت خود بازي كنند، نه آنكه جابجايي اجباري آنان با پشتوانه مالي سرمايه غربي سرنوشت آنان را تعيين كند.
براي تسهيل اين حملات، سازمان دهندگان سايتهاي ويژه اي داراي نرم افزار خودكار راه اندازي كردند. شركت كنندگان با مراجعه به اين سايتها مي توانستند نرم افزاري را بارگذاري كنند كه هر چند ثانيه يك بار به طور خودكار سراغ سايت مورد نظر مي رفت. به علاوه نرم افزار ياد شده اين امكان را به شركت كنندگان مي داد كه در قسمت ثبت اشتباه سرويس دهنده پيام بنويسند. مثلاً اگر آنان مرورگر خود را براي يافتن فايل حقوق بشر تنظيم مي كردند، اين پيام ثبت مي شد كه «حقوق بشر روي اين سرويس دهنده يافت نشد.»
هنگامي كه سرويس دهنده پنتاگون حمله را احساس كرد، ضد حمله اي را عليه مرورگر مهاجمان آغاز كرد و آنها را به سايتي هدايت كرد كه داراي برنامه اي به نام «Hostile Applet» بود. اين برنامه روي مرورگرها بارگذاري مي شد و سپس به قدري كامپيوتر كاربران را سرگرم بارگذاري يك سند مي كرد كه كامپيوتر از كار مي افتاد و خاموش مي شد. بازار سهام فرانكفورت اعلام كرد اين حمله تأثيري بر عرضه خدمات آن نداشت.در خلال جنگ اينترنتي بين اسرائيلي ها و فلسطينيان، هر دو طرف سايت هايي را تأسيس كردند كه در آن نرم افزارهاي حمله به سايتها عرضه شده بود.
حملات سلب خدمات
تحصن مستلزم حضور دهها هزار نفر براي ايجاد اثري اندك است، اما ابزارهاي سلب خدمات (Dos) و سلب خدمات توزيعي (DDOS) به جنگاوران اينترنتي اين امكان را مي دهد كه يك تنه سايتها و سرويس دهنده هاي اي ميل را تعطيل كنند. در حمله DOS، رخنه گر از نرم افزاري استفاده مي كند كه سرويس دهنده را با پيامهاي شبكه بمباران مي كند. اين پيام ها سرويس دهنده را از كار مي اندازد يا خدمات آن را طوري مختل مي كند كه ترافيك متوقف مي شود. DDOS مشابه اين كار است با اين تفاوت كه رخنه گر ابتدا وارد سرويس دهنده هاي اينترنت بي شماري مي شود و نرم افزار انجام حملات را روي آنها نصب مي كند. سپس از ابزاري استفاده مي كند كه اين سرويس دهنده ها را به حملات همزمان به هدف وادار مي كند.
در جريان مناقشه كوزوو، رخنه گران صرب، حملات DOS به سرويس دهنده هاي ناتو كردند. آنان با فرامين Ping به سرويس دهنده سايت ناتو حمله كردند. اين فرمان صحت كار شبكه و اتصال آن را به اينترنت مي آزمايد. حملات ياد شده باعث شد تا اين سرويس دهنده به حد اشباع برسد.
در جريان جنگ اينترنتي اسرائيلي ها و فلسطينيان، حملات مشابهي صورت گرفت. رخنه گران طرفدار فلسطين، با ابزار Dos به بزرگترين ISP اسرائيل به نام نت ويژن حمله كردند. حملات اوليه نت ويژن را از كار انداخت اما در مراحل بعد با تقويت جنبه امنيتي، فعاليت آن از سر گرفته شد. بمباران اي ميلي يكي ديگر از راه هاي اخلال در خدمات است. در سال ،۱۹۹۸ چريك هاي تاميل سيلابي از هزاران اي ميل را به سوي سفارتخانه هاي سري لانكا روانه كردند. در پيام آنان نوشته شده بود: «ما ببرهاي سياه اينترنت هستيم و اين كار را براي اختلال در ارتباطات شما مي كنيم.» دستگاه هاي اطلاعاتي آمريكا اين حادثه را كه توسط شاخه اي از گروه ببرهاي آزاديبخش تاميل سازماندهي شده بود، نخستين حمله تروريستي عليه شبكه هاي كامپيوتري كشوري مي دانند.در جريان اين حمله، روزانه ۸۰۰ اي ميل به مدت دو هفته ارسال شد. ويليام چرچ مدير مركز مطالعات جنگي زيربنايي گفت: ببرهاي آزاديبخش نياز شديدي به تبليغات داشتند و به آنچه مي خواستند، رسيدند.
چشم انداز آينده
با ادامه رشد اينترنت، محبوبيت آن به عنوان نبردگاه ديجيتال براي جنگاوران اينترنتي احتمالاً افزايش خواهد يافت. اهداف بيشتري مورد حمله افراد بيشتري قرار خواهند گرفت. بسياري از مناطق جنگ زده در جهان تازه به اينترنت پيوسته اند و البته جنگ آنها وارد اينترنت نيز شده است. به نظر مي رسد هر جنگ عمده در جهان خارجي يك عمليات موازي در اينترنت نيز دارد. به علاوه ممكن است در اينترنت جنگي جريان داشته باشد كه معادلي در جهان بيروني نداشته باشد. تدابير امنيتي در اينترنت بهبود خواهد يافت اما بعيد است جلوي همه حملات گرفته شود.
در سال ،۱۹۹۹ مركز مطالعه تروريسم و جنگ نامنظم در دانشكده تحصيلات تكميلي نيروي دريايي آمريكا در مونتري در كاليفرنيا گزارشي با عنوان« وحشت در اينترنت: چشم انداز و پيامدها» منتشر كرد. در اين گزارش احتمال توسل سازمان هاي تروريستي به تروريسم اينترنتي ارزيابي شد. آنها نتيجه گرفتند مانع بر سر راه فعاليت هاي فراتر از رخنه گري آزارنده جدي است و تروريست ها كلاً فاقد امكانات و سرمايه انساني مورد نياز براي انجام عمليات جدي هستند. آنها چنين استدلال كردند كه تروريسم اينترنتي، امري است كه در آينده محقق خواهد شد.
گروه تحقيق ياد شده سه سطح از توانايي تروريسم اينترنتي را شناسايي كرد:
سطح اول ساده بدون ساختار است، يعني توانايي انجام رخنه گري هاي ابتدايي با استفاده از ابزارهاي موجود در شبكه ها. سازماندهي اين اقدام فاقد تجزيه و تحليل هدف، فرماندهي و كنترل و توان يادگيري است.
سطح دوم پيشرفته- ساختارمند است، يعني توانايي انجام حملات پيچيده تر به چندين شبكه و امكان اصلاح يا توليد ابزارهاي ابتدايي رخنه گري. سازمان دهي اين اقدام داراي تجزيه و تحليل هدف، فرماندهي و كنترل و توان يادگيري است.
سطح سوم پيچيده- هماهنگ شده است، يعني توانايي هماهنگي حملات به منظور ايجاد اخلال گسترده در خطوط تدافعي يكپارچه. سازماندهي اين اقدام داراي توانايي توليد ابزارهاي رخنه گري پيشرفته است. آنها داراي توان بالاي تجزيه و تحليل هدف، فرماندهي و كنترل و توانايي يادگيري سازماني هستند.
براساس برآورد گروه ياد شده، دو تا چهار سال طول مي كشد تا گروهي از صفر به مرحله پيشرفته- ساختارمند و شش تا ده سال طول مي كشد تا به مرحله پيشرفته- هماهنگ شده برسد، هر چند كه ممكن است گروهي ظرف چند سال به اين مرحله برسد يا با استفاده از كمك هاي بيروني، توانايي خود را با سرعت بيشتري افزايش دهد.
در اين مطالعه رفتار چند نوع گروه تروريستي مورد بررسي قرار گرفت: عصر جديد، جدايي خواه قومي- ملي گرا، انقلابي و راست افراطي. اما تروريست هاي عصر جديد يا تك موضوعي مانند جبهه حقوق حيوانات آني ترين تهديد به شمار مي آيند. با اين حال، گروه هايي از اين دست احتمالاً اخلال را به ويراني ترجيح مي دهند. دو گروه انقلابي و جدايي خواه قومي- ملي گرا احتمالاً در صدد دستيابي به توان سطح دوم بر خواهند آمد. افراطيون دست راستي احتمالاً به ت وان مرحله اول قناعت خواهند كرد. به علاوه گزارش چنين نتيجه گيري كرد كه گروه هاي رخنه گري از نظر روانشناختي و سازماني آماده انجام عمليات تروريسم اينترنتي را ندارند و ايجاد اخلال گسترده در زير ساخت اطلاع رساني بر خلاف منافع آنها است.
نبردهاي ديجيتال براي تروريست ها نكات منفي ديگري نيز دارد. شبكه هاي پيچيده هستند و از اين رو كنترل حمله تحقق ميزان مورد نظر از خسارت دشوارتر از استفاده از سلاح واقعي است. تا وقتي كسي صدمه نبيند، بار عاطفي و دراماتيك زيادي ايجاد نخواهد شد. به علاوه، تروريست ها تمايل چنداني براي آزمايش روش هاي جديد ندارند مگر آن كه بدانند روش هاي قديمي پاسخ نمي دهد، به خصوص وقتي كه استفاده مؤثر از روش هاي جديد مستلزم دانش و مهارت قابل ملاحظه است. تروريست ها معمولاً از روش هاي آزمايش شده و واقعي استفاده مي كنند. تازگي و پيچيدگي حمله چه بسا اهميت كمتري از اطمينان از موفقيت عملياتي آن داشته باشد. در واقع احتمال شكست عملياتي ممكن است بازدارنده تروريست ها باشد.
نسل آتي تروريست ها در جهان ديجيتال بزرگ خواهند شد كه ابزارهاي رخنه گري قدرتمندتر و آسان تري در اختيارشان خواهد بود. ممكن است قابليت بالقوه بيشتري را براي تروريسم اينترنتي بيابند و در نتيجه دانش و مهارت مربوط به رخنه گري در آنان بيشتر خواهد بود. شايد رخنه گران به استخدام تروريست ها در آيند. با نزديك شدن دنياي مجازي و واقعي، چه بسا تروريسم اينترنتي جذابيت بيشتري پيدا كند. اكنون وسايل زيادي به اينترنت متصل مي شوند كه از راه دور كنترل مي شوند. تا زماني كه اين شبكه ها داراي تدابير امنيتي نشوند، انجام عملياتي كه باعث صدمه زدن جسمي به شخص شود، به سادگي رخنه در سايت ها خواهد بود.
با تروريسم اينترنتي فعلاً تا چند سال آينده محقق نخواهد شد، اما رخنه گري با هدف اعتراض اكنون انجام مي گيرد و احتمالاً ادامه پيدا خواهد كرد. فضاي اينترنتي اكنون بسيار فراتر از مكاني براي ارتباط و تجارت الكترونيك است. فضاي اينترنتي اكنون نيروگاه ديجيتال جنگاوران رخنه گر است.
* نويسنده مقاله استاد علوم كامپيوتر در دانشگاه جورج تاون آمريكاست.
