Hamshahri Newspaper

حامد شهبازي
«برنت اسكوكرافت» مشاور امنيت ملي آمريكا در دوران رياست جمهوري «جرالد فورد» و «جرج بورش» اول با اشاره به اين كه اكنون جهان با چالش هاي بسياري روبه روست بر اين باور است كه دولت جرج دبليو بوش رئيس جمهوري آمريكا بايد به چهار موضوع مرتبط عراق، ايران، افغانستان و مناقشه اسرائيل و فلسطين توجه كند. وي مي گويد آمريكا مسئوليت دارد از تبديل عراق به يك كشور با ثبات و بازيگري مسئول در منطقه، اطمينان حاصل كند و اين در حالي است كه تا ثبات عراق مسير طولاني بايد طي شود.به گفته اسكوكرافت، بوش بايد به فشارها بر كشورهاي اروپايي و عرب براي اعزام نيرو به عراق جهت حمايت از نيروهاي آمريكايي، ادامه دهد. وي كه از جمله مخالفان تهاجم آمريكا به عراق بود مي گويد: من به نزد دوستان اروپايي و عرب خودمان مي روم و به آنها مي گويم: «ببينيد، ما درباره اين كه چگونه بايد در قبال عراق عمل كنيم، اختلاف داريم. ما اكنون در عراق هستيم. براي شما، دوستان اروپايي و عرب، مهم است كه ما در عراق به درستي عمل كنيم. ما به كمك شما نياز داريم.»
مشاور امنيت ملي پيشين آمريكا در عين حال معتقد است آمريكا بايد حصول اطمينان كند عقب نشيني اسرائيل از غزه صرفاً نخستين گام براي صلح با فلسطينيان است و آخرين اقدام نيست.
اسكوكرافت كه كاندوليزا رايس مشاور امنيت ملي پيشين آمريكا و نامزد احراز پست وزارت خارجه اين كشور را به عنوان كارشناس مسايل اتحاد جماهير شوروي در دوره رياست جمهوري بوش اول به خدمت گرفته بود، گذر از پست مشاور امنيت ملي به تصدي پست وزارت خارجه را انتقالي دشوار مي داند.
وي مي گويد: كار در كاخ سفيد، تمركز بر سياستگذاري ها و هماهنگي بين سياست ها و غيره است. در وزارت خارجه در عين حال كه بايد به سياستگذاري ها ادامه دهيد، بايد وظيفه خطير سخنگو بودن براي آمريكا را نيز برعهده بگيريد. البته نبايد صرفاً يك سخنگوي عالي رتبه باشيد، بلكه بايد به ديگران نزديك شويد، خود را براي ديگران بشناسانيد و نه تنها آنها را واداريد كه به سخنان شما توجه كنند، بلكه شما را درك كنند و اميدوار باشيد از آنچه كه قرار است انجام دهيم، حمايت كنند.
اسكوكرافت در گفت وگوي اخير خود با سايت شوراي روابط خارجي آمريكا به مسايلي چون اوضاع عراق، رابطه آمريكا با متحدان، سياست هاي آمريكا در دور دوم رياست جمهوري بوش و ديگر موضوعات مهم پرداخته است. اين گفت وگو به شرح زير است:
* شوراي روابط خارجي: براي دوره دوم رياست جمهوري بوش، چه توصيه هايي داريد؟
ـ اسكوكرافت: جهان بسيار پيچيده است. آمريكا از جنبه نظامي خود را در خاورميانه به شدت درگير كرده است و من معتقدم بايد به اين منطقه توجه فوري صورت گيرد. اين توجه شامل چهار موضوع عراق، روند صلح خاورميانه، ايران و افغانستان است. بايد سريعاً به اين چهار مقوله توجه شود. در عين حال بحران روبه رشد كره شمالي نيز وجود دارد.
اما آنچه كه من اميدوارم آمريكا فراتر از ديگر مسايل انجام دهد، تمركز بر تكميل انتقال خود به دنياي جديد است. ما در حال تحقق تدريجي اين امر هستيم و از مشكلي به مشكل ديگر مي رويم و مسير كلي براي اين امر نداريم. ما بايد زواياي اين حقيقت را درك كنيم كه با نوع متفاوتي از جهان روبه رو هستيم. اين دنيايي است كه ثابت كرده نظام حكومت- ملت براي حل مشكلات جهاني سازي مناسب نيست.
من فكر مي كنم ما بايد بر چگونگي مقابله با موضوعاتي نظير تروريسم تمركز كنيم كه مرزها را درنورديده و ماهيت آن مبتني بر حكومت ها نيست. موضوعات بسيار ديگري نيز وجود دارند. ما نيازمند بررسي انواع راهكارهايي هستيم كه براي رويارويي با اين موضوعات نياز است. راهكارهاي سنتي چون سازمان ملل، ناتو و نهادهاي مالي بين المللي وجود دارند. حتي ما در خانه براي اصلاح جامعه اطلاعاتي، اصلاح پنتاگون و ديگر موضوعات تلاش مي كنيم. ما بايد با تمامي اين موضوعات از جنبه ساختاري توجه بيشتري از نگاهي كه اكنون داريم، داشته باشيم و اگر اصول سازماندهي كننده وجود ندارند كه به ما در اين امر كمك كنند، بايد راه خود را در دنيايي بيابيم كه با دوره جنگ سرد عميقاً متفاوت است.
* شما در گذشته درباره ضرورت همكاري آمريكا با متحدان سنتي خود سخن گفته ايد. آيا اين همكاري يكي از اين اصول است؟
- من مشكلات خود با متحدان اروپايي را به عنوان يك اولويت مطرح نمي كنم؛ چرا كه بحران حادي وجود ندارد، اما همكاري، اساسي براي حل مشكلات است. فكر مي كنم در دنيايي كه موضوعات اجتماعي، نقش دولت، نقش جامعه و فرهنگ و ديگر موضوعات، به نحوي مطرح مي شوند كه مدت هاي مديدي مطرح نشده اند، بدين معني است كه ما بايد با دوستان اروپايي خود همكاري كنيم ،زيرا ما نگرش يكساني به بشر و رابطه اش با جامعه و حكومت داريم. معتقدم ما با اروپايي ها در قبال مشكلات كوچك، دچار چالش و در حال از دست دادن نگرش خود به وقوع تغييرات بنيادين در ماهيت جهان و مسئوليت هايي كه به عهده مان مي گذارد، هستيم.
* هنگامي كه در سال ۲۰۰۲ بحث تهاجم آمريكا به عراق مطرح شد، ابراز نگراني كرديد. در حال حاضر آمريكا حدود ۲۰ ماه است كه در عراق حضور دارد. اكنون نظر شما چيست؟
- چگونه ما راهي عراق شديم، بخشي از تاريخ است. ما اكنون در عراق هستيم و فكر مي كنم مسئوليت كنوني ما اين است اطمينان حاصل كنيم عراق به عنوان يك كشور با ثبات و بازيگر مسئول در منطقه توسعه يابد. ما تا دستيابي به ثبات فاصله بسياري داريم. به نظر من مهم ترين اولويت آمريكا تأمين امنيت در قالبي است كه بتوانيم بازسازي جامعه عراق را آغاز و مردم عراق را متحد كنيم و به تدريج آنها را به سوي داشتن حكومتي سوق دهيم كه نه تنها بتواند بر روي پاهاي خود بايستد، بلكه بتواند در ايجاد ثبات و پيشرفت در منطقه سهيم باشد. اين هدفي بلند مدت است.
* شما در گذشته اعلام كرده ايد آمريكا به تنهايي داراي نيروهاي كافي براي تأمين امنيت در عراق نيست، آيا اكنون هم به اين باور خود پايبند هستيد؟
- فكر مي كنم اكنون به اين نتيجه رسيده اند، شمار نيروهايي را كه قرار است به عراق اعزام شوند، از ۱۵ هزار نفر به ۲۰ هزار نفر افزايش دهند.
* اما واقعاً اين تعداد نيرو كارايي ندارند، فكر مي كنيد در اين مقطع بايد از ديگر كشورها خواست به عراق نيرو اعزام كنند؟
- فكر مي كنم اكنون وقت اين درخواست رسيده است. انتخابات رياست جمهوري پايان يافته است. من به نزد دوستان اروپايي و عرب خودمان مي روم و به آنها مي گويم: «ببينيد، ما درباره اينكه چگونه بايد در قبال عراق عمل كنيم اختلاف داريم، ما اكنون در عراق هستيم. براي شما، دوستان اروپايي و عرب، مهم است كه ما در عراق به درستي عمل كنيم. ما به كمك شما نياز داريم.» البته برخي كشورهاي اروپايي شمار معدودي نيرو به عراق اعزام كرده اند و فكر مي كنم به كشورهاي عربي اطمينان كافي را خواهيم داد تا به عراق نيرو اعزام كنند و در حالي كه براي تشكيل ارتش عراق تلاش مي كنيم، آنها به ما در مقابله جدي با موضوعات امنيتي كمك كنند. تشكيل ارتش جديد عراق زمان بسياري به طول مي انجامد. اينكه صرفاً به آنها ياد دهيم چگونه لباس نظامي بپوشند يا تيراندازي كنند آنها را به يك نيروي نظامي سازماندهي شده تبديل نمي كند.
* جرج بوش سال جاري ميلادي به اروپا سفر مي كند. فكر مي كنيد متقاعد كردن كشورهاي اروپايي بدون اعزام نيرو در دستور كار سفر وي خواهد بود؟
- بله بايد باشد.
* شما در عين حال درباره مناقشه خاورميانه ابراز نگراني كرده ايد، به نظر مي رسد از زماني كه ياسرعرفات درگذشت، بهبود چشمگيري در روابط با مصر يا اسرائيل پديد آمده است و حسني مبارك رئيس جمهوري مصر با آريل شارون نخست وزير اسرائيل تماس مستقيم برقرار و مبارك طرح خروج از غزه را تأييد مي كند. آيا اين تحولات جاي اميدواري دارد.
- فكر مي كنم، بله. معتقدم بايد از اين امر استفاده كرد. ما بايد اقدامات بسياري را در اين باره صورت دهيم. فكر مي كنم بايد از درگذشت عرفات استفاده و به عرب ها در كمك به فلسطيني ها براي تشكيل حكومتي كمك كنيم كه مسئوليت هايي كه عرفات برعهده نگرفت، بر عهده گيرد. سپس بايد به نزد اسرائيلي ها برويم تا در نخستين گام در روند صلح اقدام به عقب نشيني از غزه كنند و البته اين آخرين گام نيست.
* اسرائيلي ها به طور رسمي مي گويند كه خروج از غزه نخستين گام است. اما هنگامي كه اين طرح مطرح شده شما ابراز ترديد بسيار كرديد. چرا؟
- من هنوز هم مردد هستم. «داو ويسگلاس» مشاور ارشد شارون در ماه اكتبر به روزنامه «هاآرتص» گفت كه عقب نشيني از غزه يك پوشش است. من قبل از اينكه وي اين سخنان را مطرح كند، ابراز نگراني كرده بودم. آنچه كه اسرائيل نبايد انجام دهد اين است كه از غزه خارج شود و سپس تمامي راهكارها را كنار بگذارد.
* مبارك به وضوح بر اين باور است كه در روند صلح خاورميانه گشايشي به وجود آمده زيرا وي از طرح عقب نشيني از غزه حمايت كرده است. نظر شما چيست؟
- مبارك مدت هاي مديدي است كه در حاشيه بوده است. من فكر مي كنم اگر بتوانيم مبارك را در اين روند مشاركت دهيم، وي مي تواند بر فلسطيني ها تأثير بسياري بگذارد. فكر مي كنم اكنون زمان حل اختلافات است. نه گام به گام بلكه براي حل تمامي مشكلات، از زمان شكست مذاكرات صلح در پايان سال ،۲۰۰۰ چارچوب هايي براي حل اختلافات وجود دارد.
* در اين ميان آمريكا بايد چه اقدامي صورت دهد؟ آيا بايد يك مذاكره كننده بلندپايه را براي صلح خاورميانه در نظر بگيرد. آيا واشنگتن بايد از سياست رفت و برگشت كسينجر كه در دهه ۱۹۷۰ به كار گرفت، بهره گيرد؟
- كسينجر يك مذاكره كننده بلندپايه نبود. وي وزير امور خارجه بود. در خصوص بكارگيري يك مذاكره ويژه بايد بگويم در صورتي كه اوضاع و پرسنل اجازه دهد، مفيد خواهد بود. شرايط كار براي اين فرد دشوار است. وي بايد تمامي وقت خود را صرف مسائل روند صلح كند. اين فرد بايد در موقعيتي بلندپايه براي دسترسي به رهبران منطقه باشد. فردي باشد كه وزير امور خارجه آمريكا نسبت به وي احساس آرامش كند و به بوش دسترسي داشته باشد.
* كاندوليزا رايس مذاكرات پشت پرده بسياري با فلسطيني ها و اسرائيلي ها داشته است. فكر مي كنيد وي به عنوان وزير امور خارجه بخواهد عهده دار مسئوليت يك مذاكره كننده ارشد شود؟
- خير.
* رايس در دوره تصدي شما در پست مشاور امنيت ملي، به عنوان متخصص امور اتحاد جماهير شوروي براي شما كار مي كرد. به نظر مي رسد انتقال از پست مشاور امنيت ملي به پست وزير امور خارجه، دشوار باشد، نظر شما چيست؟
- از جنبه اي، انتقالي دشوار است. كار در كاخ سفيد تمركز بر سياستگذاران و هماهنگي سياست ها و غيره است. در وزارت خارجه شما، سياستگذاري مي كنيد اما در عين حال مسئوليت خطير سخنگوي بلندپايه براي آمريكا را نيز برعهده داريد. البته نبايد صرفاً يك سخنگوي عاليرتبه باشيد، بلكه بايد به ديگران نزديك شويد، خود را براي ديگران بشناسانيد و نه تنها آنها را واداريد كه به سخنان شما توجه كنند، بلكه شما را درك كنند و اميدوار باشيد از آنچه كه قرار است انجام دهيم، حمايت كنند. اين نوع متفاوتي از مسئوليت است و امري است كه رايس تا كنون مجبور به انجام آن نشده است.
* تنها شخصيتي كه از پست مشاور امنيت ملي به وزارت امور خارجه راه يافت، هنري كسينجر بود، عملكرد وي را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
- هنري عملكرد خوبي داشت. وي هم اكنون از ارتباطات گسترده اي در سراسر جهان برخوردار است. تغيير پست براي كسينجر كمترين تغيير را به همراه داشت، اما براي رايس اين امر متفاوت است.
* شما يكي از اعضاي ارشد كميسيون ويژه اصلاح سازمان ملل بوديد كه چندي پيش گزارشي را ارائه كرد. اين گزارش توجه عمومي را جلب نكرد، ديدگاه شما نسبت به اين گزارش چيست؟
- اين گزارش اكنون حاميان زيادي ندارد. اين گزارش موضوعات بسياري را در بر مي گيرد، بايد خاطر نشان كنم كه اين گزارش بسياري از نگراني هاي آمريكا را مورد توجه قرار مي دهد. با تروريسم در روشي مسئولانه مقابله مي كند. اين گزارش تعريفي از تروريسم ارائه مي كند كه هيچ كس نمي تواند در پس «مبارز آزادي» خود را پنهان كند. گزارش به حد كاملاً مسئولانه اي با گسترش هسته اي مقابله مي كند و راهكارهاي توقف آن را ارائه مي دهد. اين گزارش نگرش وسيعي به دفاع از خود و حمله پيشگيرانه دارد. اين گزارش اقداماتي را انجام مي دهد كه منافع آمريكا را تأمين مي كند. فكر مي كنم گزارش خوبي باشد و مفيد خواهد بود. اين گزارش روشي را ارائه مي دهد كه سازمان ملل به طور مؤ ثري اقدام كند. من فكر مي كنم آمريكا به جاي آنكه براي سازمان مانع تراشي كند، كه گهگاه مي كند، بايد از آن استفاده كند.
* براي اينكه اين پيشنهادها عملي شود، چه اقداماتي بايد صورت گيرد؟
- نمي دانم. اكنون به دبير كل سازمان ملل بستگي دارد كه پيشنهادهاي مناسبي ارائه دهد.
* شما كوفي عنان را مي شناسيد. فكر مي كنيد دليلي وجود دارد كه وي پس از رسوايي نفت در برابر غذا آنگونه كه برخي پيشنهاد مي كنند، از مقام خود استعفا دهد؟
- خير. من اينگونه فكر نمي كنم. من برخي تعصبات را در قبال كناره گيري عنان درك نمي كنم. برنامه نفت در برابر غذا از جنبه اي تحت نظارت شوراي امنيت بوده و به مسئوليت مستقيم دبير كل باز نمي گردد.