|
شما هم بياييد، نظرتان عوض مي شود
ايران جايي نيست كه تصورش را مي كرديد
محمدرضا نصيري
چرا؟ واقعا چرا؟ اين معمولا اولين پرسشي است كه در ذهن دوستان و بستگان توريست هايي كه قصد سفر به ايران را دارند، شكل مي گيرد. نيت اين سفر نگراني هاي زيادي را حتي براي خود اين توريست ها به همراه مي آورد.
مي پرسند: مگر نمي داني كه در ايران به جز شترسواري، بيابانگردي و دستگير شدن خارجي ها چيز ديگري وجود ندارد؟
متاسفانه اين تصويري است كه عامه غربي ها با آن زندگي مي كنند و اطمينان دارند كه با توجه به اطلاعاتشان سفر كردن به ايران كار عاقلا نه اي نيست.
بسياري از افرادي كه به دور از دلايل شغلي و تجاري به ايران سفر مي كنند، از روي كنجكاوي و ماجراجويي به چنين كاري دست مي زنند. يك توريست سوئدي در توجيه علت بازديد از ايران مي گويد: از كشف چيزهاي جديد خوشحال مي شوم.
ايران براي توده مردم غرب يك نوع جزيره ناشناخته است، شبيه همان تصوري كه ما از جنگل هاي آمازون داريم. غربي ها اطلاع عمومي ضعيفي دارند، بسياري از آنها تا پيش از نزاع بر سر نام خليج فارس نمي دانستند كه زبان رسمي كشور ايران عربي نيست و مردم اين كشور با باديه نشينان تفاوت اساسي دارند.
اط-لاعات آنها بسيار سطحي است و از تركش هايي كه از بمباران رسانه اي نصيبشان مي شود، فراتر نمي رود. خيلي راحت و آسوده مي نشينند روبه روي تلويزيون و دل و فكر را به امواج مي سپارند. آنها حاضر نيستند اخبار را تحليل كنند و احتمالا در اين راه به اتلاف انرژي بپردازند. تلويزيون و حتي روزنامه و راديو يك وسيله سرگرمي است. لابد آدم نمي آيد در حالتي كه قرار است تفريح كند به مغز و اعصباش فشار بياورد.
با تمام اينها فقط كافي است يك بار به خود جرات بدهند و به جاي جزاير مالديو به ايران سفر كنند. به محض آنكه پاي خود را روي خاك اين كشور مي گذارند، بلافاصله به اين نتيجه مي رسند كه ايراني ها با شتر و اسب اين طرف و آن طرف نمي روند و براي سفرهاي درون و برون شهري از اتومبيل استفاده مي كنند. خيلي زود مي فهمند كه در ايران آب آشاميدني هم به وفور يافت مي شود؛ حتي بيشتر از اروپا و آمريكا، به قدري كه از اين آب آشاميدني براي استحمام و شست وشو نيز استفاده مي شود.
هنوز فراموش نكرده ايم اضطرابي را كه مسوولان تيم ملي استراليا پيش از سفر به تهران براي انجام ديدار رفت مسابقه انتخابي جام جهاني 1998 فرانسه در دل داشتند و آن را به زبان مي آوردند. استراليايي ها در كنار خوراكي و مواد غذايي، آب آشاميدني هم با خود به تهران آوردند تا احتمالا از تشنگي تلف نشوند.
وقتي به يك دوست خارجي مي گويي در ايران برف هم مي بارد، از تعجب شاخ در مي آورد؛ انگار درباره موجودات فضايي خبري را شنيده باشد. اطلاعات آنها از ايران به اندازه اطلاعاتي است كه از مريخ يا نپتون دارند.
اخيرا سايت استكهلميان در فورمي به درج خاطرات و تجربيات توريست هاي سوئدي كه تجربه سفر به ايران را دارند، اقدام كرده است. دانيل ورنر يك جوان سوئدي است كه ادعا مي كند تصورش درباره اين كشور پس از يك سفر چند روزه به كلي درهم ريخت و تغيير كرد. در خاطره نگاري اين افراد نكته هاي جالبي به چشم مي خورد. مثلا از خريد بليت ايران در آژانس هاي مسافرتي گوتنبرگ بگير تا اقدام صاحب آژانس در فروش ريال به قيمتي گزاف و غيرواقعي و نحوه برخورد و استقبال مردم ايران و تصاوير زيبا و تاريخي اين كشور.
از خاطرات و تجربيات آنها مي توان فهميد كه اين سفر به نوعي مكاشفه و ارضاي حس كنجكاوي و ماجراجويي است. در يكي از اين تجربيات مكتوب به افرادي كه قصد سفر به تهران را دارند هشدار داده شده است كه مراقب ترافيك سنگين اين شهر باشند. يك نفر مي نويسد: هواپيما ديرتر از موعد مقرر در فرودگاه مهرآباد فرود آمد و من از اينكه خودم را در خاك ايران مي ديدم يك لحظه بشدت دچار نگراني شدم. پس از بازرسي و تحويل مدارك، براي تعويض پول به بانك فرودگاه مراجعه كردم. باورم نمي شد كه دلار اينقدر ارزش داشته باشد. قيمت ها در ايران واقعي و به طرزي باور نكردني پايين است، مخصوصا قيمت بنزين.
ديدگاه يك توريست ديگر تا حدودي انتقادي است: ايران بهترين كشوري نيست كه از آن ديدن كرده ام. به ندرت مي شود كسي را پيدا كرد كه انگليسي بلد باشد. بنابراين برقرار كردن ارتباط كمي دشوار است. براي سفارش جاهاي ديدني تا حدودي اجماع نظر وجود دارد؛ همه از ارگ بم، پرسپوليس، مسجد امام اصفهان، غارعلي صدر و بازارها و مساجد سنتي شهرهاي مختلف ياد مي كنند و اين نكته كه زنان توريست بايد موي خود را بپوشانند و روسري به سر كنند. برخي از وجود مشكل در صدور ويزا گلايه دارند. يك نفر هم قيمت اتاق ها را با خوشحالي وصف ناپذيري اعلام مي كند: هر اتاق زير 30 هزار ريال؛ يعني چيزي معادل 3 دلار و نيم!
سوئدي ها آدم هاي سفر هستند؛ مسافراني كه با كمترين پول توي جيبي اقدام به جهانگردي مي كنند. سوئد بيشترين تعداد توريست را به هنگام زلزله سونامي در سواحل اقيانوس آرام داشت و دولت اين كشور نيز در اين حادثه به عنوان بدترين كمك دهنده به شهروندان توريست خود شناخته شد. نكته جالب و البته رقت برانگيز اينجاست كه بعضي از اين توريست هاي فقير حتي براي آب خوردن هم پول نداشتند.
در اروپ-ا ب-ه اي-ن اف-راد اصطلاحا Jugend Herberger گفته مي شود. افرادي كه ش-امل اين اصطلاح آلماني مي شوند، توريست هاي بي بضاعتي هستند كه عشق سفر دارند و با كمترين امكانات سفر مي كنند. در بيشتر كشورهاي اروپايي پانسيون هايي براي اين توريست ها وجود دارد كه هزينه اقامت در آن از شبي 5 تا 7 يورو فراتر نمي رود؛ چيزي شبيه مسافرخانه هاي خودمان با چند برابر هزينه و البته امكانات بيشتر. براي همين است كه تعداد خارجي هاي اطراف خيابان مسافرخانه خيز ناصر خسرو بيش از اطراف هتل هاي معروف تهران است. آنها ترجيح مي دهند كه به سفر خود جنبه لوكس و تجملاتي نبخشند.
رتبه ايران در جذب توريست چندان بالا نيست و در خوشبينانه ترين حالت به رتبه 68 بين كشورهاي جهان مي رسد. در ايران 641 هتل و متل وجود دارد كه روي هم ظرفيتي معادل 63 هزار تخت دارند. در سال 2002 تعداد يك ميليون و 352هزار توريست به ايران سفر كردند كه 812 هزار و 500 نفر آنها ايرانيان مقيم خارج بودند.
اما آمار مجله سنت ايران تا حدودي متفاوت است. به گزارش اين مجله آمار توريست ها در اين سال به يك ميليون و 584 هزار و 922 نفر مي رسد كه 72 درصد آن 284/144/1 نفر از طريق زميني، 1 درصد 351/11 نفر از طريق دريايي و 27 درصد 287/429 نفر از راه هوايي وارد ايران شدند. با يك حساب سرانگشتي در ازاي اقامت 5 روزه هر توريست و ميانگين هزينه 500 دلاري آنها در ايران مي توان تخمين زد كه از راه صنعت توريسم چيزي حدود 792 ميليون و 461 هزار دلار عايد كشور شده است. البته اين ميزان آنقدرها هم چشمگير نيست و در مقايسه با كشورهايي مثل عربستان كه فقط در يك فقره حج تمتع بيش از يك ميليارد دلار درآمد كسب مي كند، ناچيز است.
هم اكنون در كشور 21 مرز زميني، 26 خط هوايي و 19مرز دريايي فعال داريم كه به ترتيب مرز خاكي بازرگان، مرز هوايي مهرآباد و مرز دريايي آبادان بيشترين ظرفيت پذيرش مسافر را دارا هستند. به هر حال مي توان حكم داد كه ايران به خاطر تعهدات اخلاقي و عرف مردمانش فاقد جذابيت هاي توريستي بسياري از كشورهاي جهان است. آنچه مي تواند توريست ها را به خود جلب كند، تاريخچه پربار، جغرافيايي متنوع و اماكن تاريخي مشهور است.
ايران و چين قديمي ترين و زيباترين كشورهاي آسيا هستند. اين توصيف يك زوج آلماني است كه به همراه 20 توريست ديگر براي اولين بار در راه عبور از جاده ابريشم از ايران ديدن مي كردند. آنها در سال 1977 فاصله پاريس تا پكن را با خودروهاي شخصي طي كردند.
آنها از مرز باجگيران خراسان وارد ايران شدند و به جز چشمه علي سمنان، موزه ايران باستان، خانه تاريك دامغان و برج آزادي موفق نشدند به خاطر سفر كوتاه شان از ساير اماكن ديدني و تاريخي بازديد كنند.
به جرات مي توان گفت كه تقريبا تمام توريست هايي كه از ايران بازديد مي كنند با اظهار شگفتي اين كشور را ترك مي كنند و احتمالا در خلوت خود به تصويري كه پيش از سفر در ذهن داشتند، پوزخند مي زنند.
|
